دمای ئانەیە هەمامە و جەژنەوارە و فێستڤاڵ و ڕاوڕەسمێ هەناری (هەنارانە) جە ئێران بە نامێ هەورامانی تۆمار کرایا، جە ئیسەنە هەوڵ و تەلاش پەی تۆمارکەردەی هەرمان بابەتی جە یۆنسکۆ و میراسی فەرهەنگی جیهانییەنە دەستش پنە کەردەن.
هەورامان و هەنار دوانێوی جە هەنتری جیانەبینێ و ڕەگ و ڕیشەو پیوەندیشان بەقوڵایی تاریخ-یەرە لوانەرە واری. هەورامیەکێ، هەنار و درختەکەیش بە پیرۆزێ مزانانێ و ڕێزشان چنە مەگێرانێ. ئانەیچە دێرێنێوی دوور و درێژش هەن و مەگێڵۆنەوە پەی کەڵچەر و فەرهەنگو گلیرگەو هەورامانی و زاگرۆسی کە پێسەو میوە و درەختێوی پیرۆزی تەماشەشان کریان و هێما و نیشانێ فەڕ و خێر و بەرەکەتی و تەندروستی و شادمانی و ژیوای بیێنێ. هەر پەوکەی هەورامانییەکێ ساڵانە جە پایز و وەرزو ڕنیەی و کۆکەردەی هەناریەنە، جە چەنڎین دەگایێ و شارێ هەورامانیەنە هەمامێ و جەژەنوارێ و ڕاوڕەسمێ و فێستڤاڵێ پەی ڕێزگێرتەی جە هەناری بەنامێ (هەنارانە)ی ڕێکێ مەوزانێ. ئی پیرۆزی و هەمامێ و جەژەنوارێ و ڕاوڕەسمێ و فێستڤاڵێ جە هەورامانەوە دەربازی ناوچێ و شارەکێ کوردستان، ئێرانی و تەنانەت چەنذ وڵاتێ جیهانی و ئایینە جیا جیاکان چوون: میترایی، یارسان، زەردەشتی، یەهودی، کریستیانی و ئیسلامی بییەن.
هەر پەوکەی جە ئیسەنە هەورامیەکێ وازیارێنێ؛ جەشنەوارێ و ڕاوڕەسمێ هەناری بە فەرمی جە کوردستان، ئێران و جیهانەنە بە تایبەتی جە ڕێکوزیاو یۆنسکی پێسەو میراسی جیهانی بە نامێ هەورامانی تۆمار بکریۆنە و جە هەر یاگێوە جە ئێران و کوردستان و جیهانەنە کە فێستڤاڵێ هەناری ڕێکێمەوزیانێ، خاوەنداریەکەیش پەی هەورامانی و هەورامییەکان بگێڵناوە و پێسەو یەکەم ڕێکوزێ چەشنەوارە و فەستیڤاڵو هەناری جە تاریخەنە کە تا بە ئارۆئاوردەنشان، نامێشان باوریۆنە.
جە ئی چواچوەنە، ئومید قادری، ڕاوەبەرو میراسی فەرهەنگی و ئەڕاگێڵی و پیشە دەستیەکێ ئوستانو کرماشانی بە میدیا ڕەسمیەکێ ئێرانیش واتەن: وەرو ئانەی کە هەمامێ و جەژەنوارێ و ڕاوڕەسمێ و فێستڤاڵێ هەناری کە ساڵانە مەکریانی سەرچەمەکەشان هەورامانەن، پەوکەی هەوڵ و تەلاشمان پەی تۆمارکەردەی جەشنەوارێ و ڕاوڕەسمێ هەناری جە میراسی جیهانی دەستش پنەکەردەن.
نامبریا واتەنش: بە همەتو ڕاوەبەرو میراسی فەرهەنگی و ئەڕاگێڵی و پیشە دەستیەکێ ئوستانو کرماشانی ساڵەو ۱۳۹۷ی بە فەرمی هەمامە و چەشنەوارەو هەنارانەی جە میراسی فەرهەنگی ئێرانییەنە بەنامێ هەورامانی و ئوستانو کرماشانی تۆمار کریان و جە ئیسێچەنە هەمان ڕاوەبەری بە نامێوە داواش جە وەزارەتو میراسی فەرهەنگی و ئەڕاگێڵی و پیشە دەستیەکێ ئێرانی کەردەن تا هەوڵ و تەلاش و کۆشش بکەرۆنە پەی ئانەیە کە فێستڤاڵ و مەڕاسیمەکێ هەناری جە ڕێکوزیاو یۆنسکۆیەنە پێسەو میراسێوی جیهانی بە نامێ هەورامانی تۆمار بکەریۆنە.
ئومید قادری ئاشکراش کەردەن: کە جە ئابارەوە بەڵگێ و پەنەوازیەکێ کۆکریێنیوە و ڕەوانێ وەزارەتو میراسی فەرهەنگی و ئەڕاگێڵی و پیشە دەستیەکێ ئێرانی و یۆنسکۆی مەکریانێ.
بێجگە جە هەوڵدای پەی تۆمارکەزدەی هەنارانەی جە یونسکۆ-نە، وەڵتەریچ هەورامیەکێ داواشان جە یونسکۆی کەردەبێ کە ڕێکوزیێوی سەر بە نەتەوە یۆگێرتەکان، هەرێمو هەورامانی پێسەو میراتی جیهانی تۆمار بکەرۆنە و جە ئا چوارچێوەنە ڕێکوزیاکە نمایندەو وێش حسام مەهدی-ش کیسات هەرێمەکە و نامبریا چەنڎین سەردایێ و کۆبیێش ئەنجامێ دێبێنێ و جە ئیسەنە هەورامیەکێ چەمەڕێ وەڵامو یونسکۆ-یەنێ.
یاگۍ ویروستیەن کە جە هەورامان، هەزاران دۆنمێ زەمینی کشتوکاڵی کریێنێ بە باغێ هەناری و هەزاران تەنێ بەرهەمشان هەن و چەنڎین جۆرێ هەنارێ بەتامێ و ئاودارێ بەرهەمێ ماوەرانێ کە گرتەرینێشان ئینێنێ: (ساڵەخانی، مەلەسی، کەوە هەنار، مێوەش، شیرین، چەرمە هەنار، تشە هەنار، لاسیاوە، دنڎە سیاو، سیاو هەنار). بە پاو پەیجۆری و ونەکۆڵیای زانستی، هەورامان و هەڵەبجە باشتەرین جۆرێ هەناریشان هەنێ و جیهانەنە نمونشان نییەن.
بەرهەمێ باغە هەنارەکێ هەورامانی، بەشێوشان بە میوەیی ڕەوانێ بازارەکێ کوردستانی و ئێرانی و ئێراقی و چەنڎین وڵاتێ جیهانی مەکریانێ و بەشێویچشان مەکریانێ بە ڕۆگنار و دماتەر ڕەوانە بازاری مەکریۆن. هەر پێسەو هەناری، ڕۆگنارو هەورامانی نام و نامبانگش کوردستان و ئێران و جیهانەنەرە وەڵاوبییەنە و ڕۆگنارو هیچ ناوچە و وڵاتێوی شان جە شانەو ڕۆگنارو هەورامانی نمڎۆنە.
