ئاکۆ مارانی نویسەر و چالاکۋانی دیارۊ هەورامانی کە ئیسە ئەرەنیشتەو ئەڵمانیان، ساڵانێ دوور و درێژەن بە چالاکیێ و نویستەی و خەبات و کۆشاییشی جیا جیا سەرقاڵەن بە خزمەتکەردەی زۋانی هورامی و کلتور و فەرهەنگو هەورامانی و جە بوارەنە چنڎین پەڕتوکێ و دەیان وتارێش بە هەورامی نۋیستێنێ و جە بواری ئایتی و گۆگڵ و ئەنتەرنێتینە خزمەتی فرە گەورەش بە ڕازۋان و زۋانی هەورامی کەردەن و یاگە دەستش کارا دیارەن. جەی دمایەنە پەڕتوکێۋی نوش بە نامێ «تانوپۆ ۋێراۋەبەریی کۆمەڵایەتی» ۋەڵاکەردەنە و ئاژانسەکەمان ۋەڵابییەی پەڕتوکەۆەیش کەرد بەهانە تا دیمانێ چەنی ڕێزدار مارانی ئەنجام بڎۆنە و جە سەرگوزەشت، ئازموون، ژیۋای، کار و خەبات، کۆشاییش و دنیاۋینیش پەرسمێۋە.

فورات نیوز:  ئاکۊ مارانی کېن؟

ئاکۊ مارانی زاڕۊڵەی چوارەمو شەفېعو حاجی محەمەڎی تەۋېڵەین، ڕۊ ٨و فێبریوەری ١٩٦٨ چە دەگاو تەۋېڵۍ، مالېدەر، گەڕەکۊ (شاسوارا) پېڎابیەنا و تاکو پۊلی پەنجەمو قۊناخۍ بنەڕەتیېو وانای چە تەۋېڵۍ ژیۋانا و وانانم، بە واتێۋە تەرە تاکو سەردەمو چۊڵبېیەی و ۋېرانبېیەی تەۋېڵۍ بە بۆمبۋارانو دۆڵەتی ئێرانی [جەنگو ئێراق-ئێرانی] چە تەۋېڵۍ ژیۋانا.
دماو ئانەی چڼ جارېۋتەرۍ ھەر ۋەرو بۆمۋارانو دۆڵەتو ئێرانی ئاۋارۍ بېیەمۍ، دماجار یانەما گېڵاۋە ھەڵەبجە و ھامنو ساڵۊ ١٩٨٣ کە بەرشیە پەی پۊلی ھەشتەمو قۊناخۊ وانای بېنۍ، چە وانای وازمئاۋرڎو لۋانی پەی پېشمەرگایەتی چە ناوچەو شارباژێری و دماو ساڵېۋی بە بڕیارۊ فەرماندەو کەرتی گېڵانېۋە پەی وانای و تاکو ھورزتەی (١٣و ئایارو ١٩٨٧) چە ھەڵەبجە خەریکو وانای و ھامکاتیچ چالاکی ھونەریی و ۋەرەنگاریی داگیرکەرا بېیەنا.
ساڵۊ ١٩٨٨ تاکو ساڵۊ ١٩٩١ چە ئێران ئورڎووگاکا کەنگاۋەرو ئێرانی پەنابەر بېیەنا و دماو ھورزتەو خەڵکو ئێراقی کە دماو جەنگی یەکەمو کەنداۋی ڕووەشدا، ھامنو ساڵۊ ١٩٩١ گېڵاناۋە ئێراق. دما جار ساڵۊ ١٩٩٦ تاکو ئیسە چە وڵاتو ئاڵمانیای ئاۋارەنا و گیرسیاناۋە.

فوڕات نیوز: پېشمەگەو چ لایەنېۋی بېیەنۍ و سەرەتاو چالاکی ڕامیاریی تۊ پەی کەی گېڵۊۋە؟

ئەر چە چالاکیکەرڎەیۆ دەسپنەکەروو، سەرەتاو چالاکبېیەی من پەی ساڵۊ ١٩٧٩ گېڵۊۋە. ھەڵبەتە ۋەڵۍ ئانەیچە پېسەو کەسېۋی کە تاتەم دژو فەرمانداریی بەعسییەکا بۍ، ھەر زوو بە ۋیری ڕامیاریی و "کوردایەتی" ئاڵووڎەبېیا. ساڵۊ ١٩٧٩ یۊ چە براکاو من بی بە پېشمەرگەو (ینک)، ڕاستەر ۋاچوو پېشمەرگەو (کۆڕەکی) چە ناوچەکا بەرو ھۆرامانی و ئانە بی بە مڵامەتېۋ پەی بەرڎەۋام-لۋای من پەی لاو پېشمەرگا پەی ھەۋاڵ-زانای براکەیم و پېشمەرگېچ نامۍ و ھەرمانۍ بە من ئەسپارېنۍ و منیچ بە دڵوەشی و شانازی زاڕۊڵانەو وېمۆ ھەرمانەکا ئەنجامدېنۍ، نامەکا یاۋنېنۍ. یۊ چا ھەرمانا ۋەھارو ساڵۊ ١٩٧٩ی یاۋنای ھامسەرۊ پېشمەگېۋی (پ. ج) چنی کناچڵەکېش و کەلوپەلو یانەکەیش بە وڵاخ [چنی وڵاخدارېۋی ... ج. ع.] کە سەرەنجام سەربازا گېرتېمۍ و بەردیمیشا سەربازگەکەو دلۍ تەۋېڵۍ و دمای کیاستېمېشا پەی لاو دەزگەو ئاساییشی ...تد

ساڵۊ ١٩٧٩ فرەو شارەکا ئوستانۊ سلېمانیېنە وېنیشاندای کریا، ئېمەیچ کۆمەڵېۋ وانیارا پۊلی چوارەمی بنەڕەتیی فېرگاو (ھۆرامانی بنەڕەتیی) چە تەۋېڵۍ ۋەڵۍ نېمەڕۊی ۋېنەکەو (سەدام حوسەین)یما لابەردو سەرو تەختەو پۊلەکەیماۋە درووشمېما نۋیستۍ و ڕاۋەبەرو فېرگای ئاما و ئۆ ئېمە تووڕەبی. دمانیمەڕۊچ دماو ئېمە وانیارۍ فېرگاو (تەۋېڵۍ بنەڕەتیی) ھەمان چالاکیشا ئەنجامدابۍ.

ھەر پاسە ئەر پېشمەرگۍ (حسک) و (حدکا) و (کۊمەڵە) یچ پەنەوازیشا بە چېۋېۋی بېیەبیێ، من پېسەو فلەبەقی [پاسە کە تاتەم منش نامېنیابېنۍ] ئاماڎەیی وېم نیشانەدېنۍ و ھامکاری ئاڎیشا کەرېنۍ. پەی نموونەی ھامنو ١٩٧٩ نزیکەو حەفتا پېشمەرگېۋو (حسک)ی چنی (حەمەو حاجی مەحمووڎی) دەمەو نیمەڕۊ ئامێ ئاۋېسەرو داۋاو واردەیشا کەرڎە، من ھەرچڼە فرە گولانە بېنۍ، ۋاتم من پەیتا مارۊ و زەڕشا کۊکەرڎۆ، بە خېرایی گېڵانێ تەۋېڵۍ و لۋانۍ دوکانو (نۊزاڎ ڕەزای) و گوشت و جگەرم پەی پېشمەگەکا داۋاکەرڎ.... فرە ھەرمانۍ و چالاکیۍ تەرۍ، کە پەی تەمەنو من نەگونیا و نادرۊسۍ بېنۍ. 

ساڵۊ ١٩٨٢ بېیا بە ئەندامو ڕېکۋزیاو (یشک) شانەو "شەھید فاتېح ئیناخی". ھەمان ساڵە یۊ بېنۍ چە ئا چالاکا کە بانگەۋازو (کۆڕەک) پەی وېنیشانداو ساڵۊ ١٩٨٢ (ساڵیاڎو بۆمۋارانو قەڵادزۍ) ۋەڵاکەردۆ و یاۋنا گەڕەکېۋە، کە ھەرگیز پاگەندەو (ینک) ئۆ ئا یاگۍ نەیاۋابۍ. دماو ئانەی کە شانەکەما چالاکیېۋی سەربازیشا ئەنجامدا، چڼ کەسېۋ بەرەو پېشمەرگایەتی ڕەمێ و من پەیوەندیم پڕچیا. ھامنو ئا ساڵۍ چە  شارباژێر (حاجی مامەند) چە ڕاو (شەریفە سووری پێنجوێنی) بە ڕېکۋزیاو (یشک) پەیوەندیمکەردۆ. دماو ئانەیە سەرو پاگەندەکەرڎەی و کۆششکەرڎەی پەی ئەندامگیری پەی ڕېکۋزیاو (یشک)، چە لایەنو پېشمەرگا (پدک-ع) چە ئەحمەڎئاۋا گیریانی و دماو ئانەیچ چڼ جارېۋتە پەی دەسگیرڎەو من پلانکریا. دما جار سەرەتاو ھامنو ساڵۊ ١٩٨٣ی  چە شارباژێر (کاژاو) بە کەرتو چوارو (تیپو ١٥و ھۆرامانی) پەیوەست بېیا و بېیا بە ئەندامو (کۆڕەک)ی و  تاکو ھامنو ساڵۊ ١٩٨٤ پېشمەرگە بېیا و تاکو ڕۋېۋ ۋەڵۍ نېمەڕۊ، دلۍ گلېرۆبېیەی گرڎو پېشمەرگا کەرتەکەیەنە، بە فەرمانو فەرماندەو کەرتی (حەمەو حەمەسەعیڎی) بە چەک-ئەرەنیای و ئەۋەگېڵای پەی درېژەدای بە وانای ناچارکریانی. بە ئا جۊرە تاکو ھورزەتەو خەڵکو ھەڵەبجەی (١٣و ئایارو ١٩٨٧) ۋەرو ئانەی کە یۊ بېنۍ چە کەسە چالاک و بانگەۋازکەرەکا وېنیشانداکەی، دماو شکسئاۋرڎەی ھورزتەی دۋە ڕۋەو خەڵکی ناچار بېیاۋە بە پېشمەرگە چە (ھاۋارە کۊن)، سەرەتا لاو بنکەو شنروێ و دماتەر (تیپو ١١و ھۆرامانی) تاکو کېمیاۋارانەکەو ھەڵەبجەی، ھەڵبەتە ھامکات تەمامو ئەنداما خانەوادەکەیم ئاۋارۍ سلېمانیۍ بیۍ، چونکە فەرمانداریی بەعسی سەرو چالاکییەکا من، بڕیارو دەسگیرکەرڎەی ئاڎیشاش دابۍ و ئاڎېچی پەی وېپارېزنای، ھەر یۊشا پەی یانەو خویشېۋی پەناشبەردېبۍ.

کیمیاۋارانو ھەڵەبجەی کاتو ئەنجامدای ئەرکو پارېزنای خانەوادەکا (حدکا) چە دۋۍ چېرخانېنە چە گەڕەکۊ سەرای و کانی شېخی، وېم بە کیمیایی بریندار بېیا و ئانە بی بە خاڵۊ چنەبڕیای یەکجارەکی من چە ژڵېۋەی ناسیونالیستی "کوردایەتی" و پېسەو چالاکېۋی چەپی لایەنگرو (کۊمەڵە) و (حکا) چە ئورڎووگاو گەلیارانو ئوستانۊ کرماشانی، ئەدەبیاتو (ڕادیۆ کۆمەڵە)ی دماو تۊمارکەرڎەیش، بە دەس نۋیسېنېۋە و دەساودەس بە کەسە چەپەکا دۆروبەرو وېم یاۋنېنېش، تەنانەت یاۋېنېش ئورڎووگاکا تەریچ چە ئوستانۊ کورسانی و ئورڎووگاو سەریاسی.
دماو ھورزەتەی خەڵکو ئێراقی (مانگۊ فێریوەری ١٩٩١)، ھامنو ساڵۊ ١٩٩١ من گېڵانېۋە ئێراق و بە ڕېکۋزیاو (ڕۆتو کۆمونیستی) پەیوەستبېیا و تاکو ۋەھارو ساڵۊ ١٩٩٣ ئەندام و ھەر پاسە پەیامیاۋنو ۋەڵاکریاو (بۆپێشەوە)ی و ئەندامو کۆمیتەو شارو ھۆلیری بېیەنا. بەڵام چە ھامنو ١٩٩٣ من ھیچ بڕۋێۋەم بە پارتییایەتی و ئایدیۆلۆجیای و ڕامیاریی نەمەنېنە و پېسەو کەسېۋی سەربەوۍ [ئۆتۆنۆمی] چە بوارو پەرسۊ پەنابەرا و ژڵېۋیا کۊمەڵایەتییەکا و ھەر پاسە خەریکو نۋیستەی و چالاکی کولتووریی و ڕۊشنۋیریی بېیەنا و ھەنا و تەماڎارەنا تاکو دما ھەناسەم تەمەنو وېم پەی پەرەدای بە ژڵېۋەی کۊمەڵایەتیی و کولتووریی و ڕۊشنگەریی تەرخانکەروو.

فوڕات نیوز: ئایا ژڵېۋەی ئایدیۆلۆجی و سیاسەت و حزبایەتی چنی ژڵېۋەی کۊمەڵایەتیی و کولتووریی و ڕۊشنۋیریی ناکۊک و دوژمنەنۍ، کە تۊ ۋەرانۋەرو یەکتری منیەیشارە؟

بەڵۍ، ئا دۋە دەسە دژە-تەوژمو یەکتریەنۍ، یان پېچەۋانەو یەکتری ژڵېۋیاۋە. بە پەیلۋاو من (ئایدیۆلۆجی و ڕامیاریی و پارتییایەتی) دلېنەبەرو (ھۊشیاریی کۊمەڵایەتیی و کولتووریی و ڕۊشنۋیرییەنۍ)، پەی دییەی و بەرکۆتەی ئا ڕاسییەیە، متاۋۍ سەرنجو ژلېۋیاکا دلۍ ئێرانی و ئێراقی دەیمۍ، چە ئێران کە پارتییە ڕامیارییەکۍ بوارو چالاکیکەرڎەیشا نېیا و پشتیۋانەی ئابوورییشا نېیا، ژڵېۋە کۊمەڵایەتیی و کولتووریی و ڕۊشنۋیرییەکۍ و ھەر پاسە ڕېکۋزیاکۍ پارېزنای ژیۋاری و ئاژەڵدۊسی و دژو قەنارەی و زیڼانی ڕۊ بە ڕۊ پەرەمسانا و گرڎگیرۍ با. بەڵام چە ئێراق کە پارتییایەتی و ئایدیۆلۆجی بیېنۍ بە مۊرانەو ھۊشو خەڵکی، ژڵېۋەی کۊمەڵایەتیی و کولتووریی و ڕۊشنۋیریی دلېنەلۋێنۍ یان ڕاستەر ۋاچوو، چە حەفتا ساڵی ۋیەردەنە بوارو سەرھۊرڎایشا نەبېیەن. ئانەیچ نموونېۋی تەری زیڼەو سەلەمیای پەیلۋاکەو (ڕودۆڵف ڕۆکەر)ین، کە دلۍ پەڕتووکی دۋە بەرگی (ناسیونالیزم و کولتوور)یەنە ماچۊ "ھەر یاگېۋ ئایدیۆلۆجی و ڕامیاریی گەشەکەردەیەنە با، چاگە کولتوور و ڕۊشنۋیری لاۋازېنۍ و دلېنەملا، پېچەۋانەکەیچش ھەر درۊسا".

فوڕات نیوز: ئەی ئا چالاکییە کولتووریی و ڕۊشنۋیرییەکۍ وېت کامېنۍ، کە دماو وازئاۋرڎەی تۊ چە پارتییایەتی ناسیونالیستی و چەپی، تۊ ئەنجامدێنۍ؟

یەکەمین کۊشش، بەداخۆ بەرشنەگېرت، ئاڎیچ کۊششکەرڎەی بۍ پەی بەرکەرڎی و ۋەڵاکەرڎەی گۊڤارېۋۍ فرە-زۋانۍ (عەرەبی، سۆرانی، تورکمانی) چە ساڵۊ ١٩٩٤ سەردەمو جەنگو میانو (پدک) و (ینک) بۍ، مڵامەتو سەرنەگېرتەیش، بەرشیەی من بۍ چە ئێراق. 
کۆششی دوەم بەرکەرڎەی و ۋەڵاکەرڎەی گۊڤارو (ژیلەمۆ)ی بۍ، ھامنو ١٩٩٧ – تاکو ساڵۊ ٢٠٠٢ چە وڵاتو ئاڵمانیای، کە سەرجەم ھەڤڤە (١٧) ژمارېش چنە بەرشیۍ و یەرۍ ژمارۍ سەرەتایش یەرە-زۋانە (کوردی – فارسی - ئاڵمانی ) بېنۍ، دماو ئانەی کە دەسەو ئاڵمانی- و فارسی-نۋېسی وازشائاۋرڎ، من بە تەنیا و بە ھامکاریی کۊمەڵېۋ نۋیسەرە سۆرانی-زۋانا بە بەرکەرڎەی یەرە مانگ جارېۋو گۊۋارەکۍ درېژەمدەدا، تاکو پاییزو ساڵۊ ٢٠٠١ چنی گۊۋارۊ (دالیان)ی کەرڎېماۋە یۊ، کە گۊۋارو (دالیان)یچ ھەر من بەرشکەرېنۍ و یەکەمین ژمارەش مانگۊ جێنیوەری ساڵۊ ٢٠٠٠ ھامکاتو بەرکەرڎەی گۊۋارو (ژیلەمۆ)ی ۋەڵابیۆ و ئاڎېچە تاکو ۋەھارو ساڵۊ ٢٠٠٣ ژمارە دۋاڼزەش (١٢) ۋەڵاکریاۋە.

ئیتر بە زاڵبېیەی نۋیستەی ئینتەرنێتیی، منیچ پېسەو کەسېۋی بلاگ-نۋیسی، ھەر دۋە گۊۋارەکەم مدرنێ. چېۋېۋ کە پەنەوازا ئاماژەش پنەبڎەو، پیێۋی ئاڵمانی-زۋان (Herr Brandt) بۍ، کە بە تاتە ئاڵمانییەکەم  نامېشبەرېنۍ و بەداخۆ ئۍ ساڵ مەرد، دەزگېۋش پەی من وەشکەرڎەبۍ، تاکو وېم دلۍ چېریانەکەو (چېرخانەکەو وېمەنە) ژمارە پەڕتووکڵەییەکا ھەر دۋە گۊۋارەکەی ئاماڎەکەروو. چونکە تەمامو خەرجو ھەر دۋە گۊۋارەکەی و چاپکەرڎەی و پۆستکەرڎەی و کەرەستەکۍ پەڕتووکڵەکەرڎەیش چە دەرامەتو ھەرمانۊ وېم و تاییپکەرڎەی و ئاماڎەکەرڎەیچشا ھەر ئەرکو وېم بۍ و بەداخۆ نۋیسەرەکیش دەس-نۋیسەکاشا پەی من کیانېنۍ و ئەشیێ من تاییپ کەرڎەېبیێنۍ و پاکنۋیسو ڕانۋیسی و ڕازۋانو نۋیستەکام کەردەبېێ.

ساڵۊ ٢٠٠٣ تاکو ساڵۊ ٢٠٠٨ پېسەو نۋیسەرېۋی ھامکاتو نۋیستەی دڵۍ وێب-بلاگەکا وېم چە (کورد-پلانێت)، (کورد-بلاگەر) و (وردپرێس)، پەی سایتە سۆرانی-زۋانەکا نۋیسېنۍ و نۋیسیێ فارسیۍ و ئاڵمانېۍ پەی زۋانی سۆرانی ھۊرگېڵنېنۍ. ساڵۊ ٢٠٠٨ یەکەم وێب-بلاگی ھۆرامیم بەنامۊ (تەۋېڵۍ) مەرزنارە و ھەمان ساڵەنە وێب-بلاگېۋ بەنامۊ (سەکۊ ڕۊشنۋیریی ھۆرامانی) چە (کوردبلاگەر)ەنە مەرزنێرە و ئا کاتە کۊمەڵېۋ نۋیسەرۍ پېسەو بەڕێز (نامیق ھۆرامی)، (چنار نامیق)، (کەمال ھۆرامی/ ڕەۋان شاڎ کەمال خەرپانەی) و ھۆرامان عەلی وېچم دلۍ (سەکۊ ڕۊشنۋیری ھۆرامانی)نە نۋېسېنمۍ.

دماو ئانەی کە سێرڤەرو (کورد-بلاگەر)ی مدرا، سەرو سێرڤەرو (وۆردپرێس)یۆ وێب-بلاگېۋی تەرم بەنامۊ تەۋېڵۍ درۊسکەردۆ. ساڵۊ ٢٠٠٥ چە بارەو مشتومڕەکا "ستاندارکەرڎەی زمانی کوردی"، بابەتېۋەم نۋیستە و چاگەنە فەرھەنگېۋی ئۆنلاینی (ھۆرامی – سۆرانی – کرمانجی - زازایی) ۋەڵنیازکەرڎ و ھەر ئانەیچ بی بە سەرەتاو ۋیرلەو (فەرھەنگی – ھۆرامی بە ھۆرامی)، کە دماتەر بە بەشداریکەرڎەی و ئامادەیی کاک تاریقی وەیسی پەی نۋیستەی سکریپتەکەیش، ئا فەرھەنگە پېڎابی و بەشۊ ھامواتا سۆرانی و کەلھوڕیی و کرمانجی و زازایی و فارسی و عەرەبی'چش پەی زیاڎکریا. دلۍ ئا فەرھەنگەینە من زیاتەر چە یەرۍ ھەزار ۋاچۍ ھۆرامیېم بە شیکەرڎەی ڕازۋانیۆ گلېرېکەردېۋە. بەڵام بەداخۆ بېجگە کاک تاریقی وەیسی و کاک کەیومەرسی نیکڕەفتاری، ھیچ نۋیستەرېۋی تەری ھۆرامی بەشداریشنەکەرڎ.
دماو ئانەی پڕۆژەو (ھۆرامی-بلاگەر)ی سەرشھۊردا، ھەڵبەتە بە ئامادەیی و دەس-ڕەنگینی کاک تاریقی وەیسی، کە سکریپتەکەش نۋیست و ئامانجما فرە بە ڕۊشنی گلېرۆکەرڎەی بلاگ-نۋیسە ھۆرامییەکا بۍ چە بلاگەرېۋی ھۆرامییەنە و ھاندای گەنجەکا ھۆرامای بۍ پەی نۋیسەریی و بلاگ-نۋیسی و سەربەوېی- ۋیرۆکەرڎەی و ڕۊسنۋیریی. بەڵام فرە بەداخۆ، فرەو بلاگ-نۋیسا ھۆرامانی کە ھۆرامی-زمانەکۍ بەشۊ ئێرانییەنۍ، ئاماڎەییشا نەبۍ و بەشداریشانەکەرڎ و یانەو وېشا پەی دلۍ (ھۆرامی-بلاگەر)ی نەفاڕاۋە.

دماو ئا پڕۆژەیە، جارېۋتەر بە ئامانجو بەردەۋامېدای بە (فەرھەنگی ھۆرامی- ھۆرامی) چنی کاک تاریقی وەیسی پڕۆژەو (ئێنسیکلۆپێدیای ھۆرامی)ما دەسپنەکەرڎ، بەداخۆ ئا پڕۆژەیچە بېجگە کاک کەیومەرسی نیکڕەفتاری و کاک ناجیح گوڵپی، ھیچ نۋیسەرېۋی تەر بەشداریشنەکەرڎ. ھەڵبەتە ھیچ بەھانېۋێچ پەی بەشدارینەکەرڎەی نەبۍ، چونکە پڕۆژەکۍ ئێمە کولتووریی و ڕۆشنۋیریۍ بېنۍ و پڕۆژەکۍ ھیچ لایەندارېۋی ڕامیارییشا نەبۍ، تاکو نۋیسەرۍ ھۆرامی-زۋانۍ چە ئێران یان ئێراق سڵکەراۋە و تەرسا و نەنۋیسا. بە پەیلۋاو من گرفتەکە ئا کاتە و ئیسەیچ، تەنیا ئانەنە، کە نۋیسەرۍ ھۆرامانی، گېرۊڎی سەرەتانو وېپەسەڼی و نامبانگوازیی بیېنۍ و ھەرچېۋېۋ بە نامبانگ-بەرکەڎەی وېشا خزمەتنەکەرۊ، ئاڎۍ چنەش بەشدارینمەکەرا؛ گرڎ کەس گەرەکشا زۋانو دەگاکۊ وېش سەرو ئەۋیشا تەریەرە سەپنۊ و وېش (ژیرلەو مەرۍ) بۊ و کەسانۍ تەرۍ شاگرڎۍ ئاڎی با.

ھەڵبەتە نەۋاچیا نەمەنۊ، کە سەردەمو ھۊڎەی پاڵتۆکی (ھۆرامانی)نە کە کاک (زەردەشت ھۆرامی) سەرپەرشیشکەرۍ، پەیگیرانە سەرو نۋیستەی بە ھۆرامی و پەنەوازیی پیتە ھۆرامییە جیاۋازەکا گفتوگۊمکەرڎەن. چا بارۆ ئاشنایی کاک تاریقی وەیسی و من بی بە ڕاوەشکەر پەی بەدیئامای وەرمەکا ھەردۋیما و کاک تاریق یەکەمین کیبۆردۍ ئۆنلاینۍ ھۆرامییەش پەی فەرھەنگەکەی نیارە. دماو ئانەی من دوەمین کیبۆردۍ ھۆرامییەم پەی سیستەمو ویندۆسی نیارە، ھەڵبەتە دماو کیبۆردەکۊ کاک ئارامی (شەکیبایی) کە یەکەمین کیبۆردۍ ھۆرامییە بۍ پەی سیستەمو ویندۆزی. 

دماو ئانەی پەڕتووکی یەکەمو (پۆلو یەکەمی) وەنەی بنەڕەتېم پەی سەرو زۋانی ھۆرامی ھۊرگېڵنا، کە وەرمو سەردەمو زاڕۊڵەیی وېم (ساڵۊ ١٩٧٥) بۍ و فرە حەزکەرېنۍ منیچ بە زۋانی ئەڎایی وېم (زۋانی ھۆرامی) ھەمان ئا وانا بوانوو. ساڵۊ ٢٠١٢ دەسمکەرڎ بە ھۊرگېڵنای سکریپتو (SPIP)، کە ۋەرو پڕۆژا و دەردیسەریا ڕۊزگارھیشتا نەتەمامیان. ساڵۊ ٢٠١٣ دوەمین ئامادەکاریی کیبۆردۍ ھۆرامیېم ۋەڵاکەردۆ. دماتەر ساڵۊ ٢٠١٥ یەکەمین ڕۊژماری ۋەرباخەڵیی ھۆرامیم بەرکەرد، کە تاکو ئیسە یەرۍ ساڵېن بەرمشیەن و بەردەۋام بەرمشۊ. ھەمان ساڵەنە چە فەیسبووک (فەرھەنگی ھۆرامی - ھۆرامی) نیارە و ئیسە دەیان نۋیسەری ھۆرامیۍ ھەر ڕۊ دەیان ۋاچۍ ھۆرامیېش پەی زیاڎکەرا. 
ساڵۊ ٢٠١٦ دوەمین ئاماڎەکاریی ھۊرگېڵیاو پەڕتووکو پۊلو یەکەمو وانای بنەڕەتیی ۋەڵاکەردۆ. ساڵۊ ٢٠١٦ چنی چڼ دڵسۊزیۋو زۋانی ھۆرامی چانیشا کاک سامان نەقشەبەندی و کاک تاریقی وەیشی داوازی زیاڎکەرڎەی زۋانی ھۆرامی پەی بەشۊ ھۊرگېڵنای گۆگڵی کیاست و و دماتەر بەرپاکەرڎەی کەمپەینېۋی ئینتەرنێتی پەی فشار درۊسکەرڎەی سەرو ڕاۋەبەرا خزمەتگوزارییەکا گۆگڵی.

ساڵۊ ٢٠١٧ نۋیستەی و ۋەڵاکەرڎەی (مانیفیستکەردەو بنەماکۍ ئابووری ھۆرامانی). ھەمان ساڵەنە ئاماڎەکەرڎەی یەرەمین ئاماڎەکاری کیبۆردۍ ھۆرامیۍ، ھامکات ئاماڎەکەرڎەی یەکەمین کیبۆردۍ ھۆرامیۍ-لاتینییە، کە تاکو ئیسە تەنیا وېم بەکاربەرشەنا و ئینا چېرو تاقیکەرڎەیەنە و ۋەڵانەکریێنۆ. 

ھەڵبەتە نەۋاچیا نەمەنۊ، چە وڵاتو ئاڵمانیای دلۍ گرووپە ڕۊشنگەرییەکانە، دلۍ فۆرومە ئازاڎیوازەکانە، چە چالاکییە کولتوورییەکانە بەشدارھەنا و چە ساڵۊ ١٩٩٦ تاکو ئیسە وېبەخشانە بە پەنابەرا ئێراقی و ئێرانی کۊمەکمکەرڎەن و کەروو. چە سەردەمو گرڎو ھۊرۋچنا پارلەمانییەکا ئێرانی و ھەرېمی و ئێراقی، ھەردەم لایەنگرو بایکۆتکەرڎەی دەنگدای بېیەنا، چونکە بە پەیلۋاو من تەنیا چەکېۋو فشاریا دەسو ھۆرامی-زۋانەکاۋە پېسەو کەمینەی کولتووریی چە ئێران و ئێراق (ھەرېم)ەنە پەی سەپنانی مافەکاشا.

فوڕات نیوز: ئەی شمە جیاتی ئایدیۆلۆجیای و ڕامیاریی و پارتییایەتی چېش پېشنیازکەری، ئایا ھیچ ئەڵتەرناتېۋېۋ ھەن؟

بەڵۍ، ھەر ئانە کە چە ئێرانەنە ۋېنمۍ، بە نەبېیەی و دوور-بېیەی پارتییەکا و لاۋازبېیەی ڕۆتە ئایدیۆلۆجی و ڕامیارییەکا، ژڵېۋە کۊمەڵایەتیۍ و کولتووریۍ و ڕۊشنۋیرییەکۍ گەشەشاکەرڎەن و ئەر میانو ھەر دۋە بەشەکەو ھۆرامانی بەراۋردکەرمۍ، ۋېنمۍ کە دۋۍ دنیێ فرە جیاۋازېنۍ؛ چە ھۆرامانو بەشۊ ئێرانی کە چە پارتییایەتی و ڕامیاریی بڕیێنۍ، خەڵک باڵدارۍ و ئاژەڵەکا ئازاڎېکەرا و قەفەزەکا سۊچنا و تفەنگەکاشا ماڕا، گەنجەکۍ ھەڵمەتۊ پاکۆکەرڎەی ژیۋارو دەگاکا و ناوچەکا وېشا دەسپنەکەرڎەن، سەرچەمە سرووشتییەکا پارېزنا و ھەر پاسە چە باری کولتووریچۆ خەریکو ھونەری و ئەدەبی و پەرەدای و پارېزنای تەلارسازیی ھۆرامانینۍ و ھەر پاسەیچ بەھېزکەرڎەو پەیوەندی میانو نەوەکا (گەنج و پیر)ی و ھاندای خەڵکی پەی چنە وەشبېیەی کەسانی سزادریای بە قەنارە و ....تد، بەڵام فرە بەداخۆ چە ھۆرامانو بەشۊ ئێراقی، پارتییایەتی و دەمارگیری ئایدیۆلۆجی و ڕامیاریی پېسەو مۊرانەی ھۊش و ئاۋەزو خەڵکیش دلېنەبەرڎەن و خەڵکو یەک دەگێ و تەنانەت ئەندامۍ یەک خانەوادەیش سەرو چڼین پارتیی و لایەنارە بەشکەرڎېنۍ و کەرڎېنۍ دوژمنو یەکتری.
ھەڵبەتە نەۋاچیا نەمەنۊ، ساڵا دماو ھورزەتەی خەڵکو ئێرانی، خەڵکو دەگاکا ھۆرامانو بەشۊ ئێرانیچ گېرۊڎۍ ئا سەرەتانییەیە بیېبېنۍ و جەنگو میانو حدکا و کۊمەڵەی و ڕزگاری چڼین گەنجۍ ھۆرامی-زۋانېش دلېنەرڎی و میانو خەڵکییەنە دوژمنایەتی ئایدیۆلۆجیی و ڕامیاریی و پارتییگەریش درۊسېکەردۍ. بەڵام وەشبەختانە ئا سەردەمە فرە درېژەش نەکېشا و پاو پارتییەکا (حدکا، کۊمەڵە، ڕزگاری) چە ھۆرامان بڕیا و بوارېۋ پەی ۋیرۆکەرڎەی خەڵکی و سەرھورڎای ڕۆتە کۆمەڵایەتیی و کولتووریی و ڕۆشنۋیرییەکا مەیسەر بی و ئا ڕۆتە وېکرڎە کۊمەڵایەتیۍ و کولتووریۍ و ڕۆشنۋیرییە بەھېزۍ سەرشاھۊردا، کە ئیسە شانازیېۋی گۆرەنۍ. 

بېجگە ئانەیچە، پەی گەنجەکا بوار ڕەخسیا، تاکو بوانا و ڕشتۍ جیاۋازەکانە شارەزایی بەدەسبارا و با بە ئەندامۍ کەڵکدارۍ کۊمەڵەکېشا. تەمام پېچەۋانەو ھۆرامانو بەشۊ ئێراقی، کە بە مڵامەتو [بە ھۊ] بارکەرڎەی دەگاکا (ساڵۊ ١٩٧٨) و جەنگو ئێراق-ئێرانی ( ١٩٨٠- ١٩٨٨) و ۋیرانبېیەی ھۆرامانی و ئاۋارەیی گرڎو خەڵکەکەیش و تەشەنەکەرڎەی و بەھېزبېیەی میلیشیا ناسیونالیست و چەپ و ئایینییەکا دلۍ گەنجە ھۆرامی-زۋانەکانە، لەشکرېۋی گۆرە چە گەنجە ناھۊشیار و وەشباۋەڕ و نەخوڼەۋارو نەشارەزا و نەزانا درۊسبی و ئانە بەرھەمئاما، کە ئېسە ۋېنمۍ، کە گەنجۍ ھۆرامانی سەرو ململانۍ دەسەڵاتوازانەو لایەنە ڕامیارەکا و ھەر پاسە باڵەکا دلۍ لایەنەکا، خەرېکۍ دوژمنایەتیکەرڎەی یەکتریەنۍ و ئاماڎېنۍ واڵە و برا و ھامسا و یاۋەرا وېشا پەی لایەنی و کەسانېۋی کوشا، کە مافو وانای زۋانی ئەڎایی بە ھۆرامی-زۋانەکا نمەڎا.

ئەڵتەرناتیڤو من، کۊششکەرڎەی کۊمەڵایەتیی – ژڵېۋەی کۊمەڵایەتیی – ڕېکۋزیای کۊمەڵایەتیی – وېڕاۋەبەریی کۊمەڵایەتایی'ن، کە چە ئا بارۆ چڼ ھەفتیۋ چێۋەڵتەر پەڕتووکڵېۋ پېسەو پڕۆژەی ۋەڵنیازیی بە وەنەری ھۆرامی-زۋانی پېشکەشکەرد و چە ئا بارەیچۆ بەرنامەو (ڕۊجیاری) چە کاناڵو (ستێرک-تۍڤۍ) چنی من دیمانەشا کەرد و ئومېڎواز ھەنا، کە ۋەڵنیازو ئا پڕۆژەیە بۊ بە سەرەتاو گفتوگۊکەرڎەی ڕۊشنۋیرانەی و کولتوورییانەو میانو خەڵکی و گرڎیماۋە بتاۋۍ بە ۋیرلەو پڕۆژەکەی پەرەبڎەیمۍ و ژڵېۋێۋی کۊمەڵایەتیی و کولتووریی و ڕۆشنۋیریی بە ئامانجو پېکئاۋرڎەو (وېڕاۋەبەریی ھۆرامانی) ھۊرزنمۍ.

فوڕات نیوز: کامە پەڕتووک و نامېش چېشا، ئەر کریۊ چا بارۆ کەمېۋ ڕۆشنکەرڎەی بە وەنەرو بەشۊ ھۆرامی (فوڕات نیوز)ی پېشکەشبکەری؟

پاسە ۋەڵتەر ۋاتم، ۋەڵنیازە-پڕۆژېۋا، ۋېرلېۋی سەرەتایین، سەرەتاو سەرھۊرڎای ۋېرلەو (سیستەمو وېڕاۋەبەریی) ھۊشو منەنە پەی زمسانو ساڵۊ ١٩٩٢، گېڵۊۋە، ئا کاتە من چالاکو ڕېکۋزیاو (یەکێتی بېھەرمانا کوردستانی) چە ھۆلېر بېنۍ و چا کاتەنە ۋیرلەو خودموختاریی (ئۆتۆنۆمی-بېیەی) لقەکا ئا ڕېکۋزیایە چە گەڕەک و دەگا و شار و ناوچەکانە، مایەو مشتومڕەکا من بۍ و دماتەر ۋەرەنگاریکەرڎەی جەنگی، چە سەرەتاو جەنگو میانو (پدک) و (ینک) ساڵۊ ١٩٩٤- ١٩٩٨ و ھەر پاسە ھامنو ھەمان ساڵۍ چە سەردەمو درۊسکەرڎەی (فێدراسیۆنو ڕیکۋزیا ھەرمانبەرییکا) ۋیرلەکەم پەرەپنەدا و سەرو بنەما فێدراتیڤەکا [فێدراڵیستییەکا] ڕېکۋزیای کۊمەڵایەتیی و جەماوەریی پافشاریم کەرڎ. 

دما جار ساڵۊ ٢٠١٤ دماو ئاۋرڎەی میلیشیاکا داعشی و ئەرەگیریای موسڵ و سنجار و شەنگال و مەخموور'ی، من وېڕاۋەبەریی ھۆرامانی پېسەو کانتۆنېۋی شان بە شانو درۊسکەرڎەی کانتۆنەکا شارەزووری و شارباژێری و قەرەداخی و گەرمیانی و دەشتۊ ھۆلیری و بادینانی و یۊگېرتەیشا دلۍ سیستەمېۋی کۆنفێدراڵی دێمۆکراتیکەنە، بانگەۋازکەرد. بەڵام بەداخۆ چا کاتەنە وېھۊشیاریی و ئاۋەزی سەربەوېوازانەو گەنجا خەڵکو ھۆرامانی پەی ئامانجېۋی چانمنەی و پەی ئەنجامدای ئا ئەرکە ھەردەمییەیە، ئاماڎەنەبۍ.

چڼ ھەفتېۋ چێۋەڵتەر، پەڕتووکڵەو ۋەڵنیازە-پڕۆژەو (وېڕاۋەبەریی کۊمەڵایەتیی) بە نامۊ (تان و پۊ وېڕاۋەریی کۊمەڵایەتیی) ۋەڵابېیەنۆ و نۋیستەی و ئاماڎەکەرڎەیش من ئەنجامدان، کە ۋەڵنیازە پڕۆژا و دەقی نەفاڕیا و پیرۊز نېیا. ئامانجی یەکەمو من چە ۋەڵاکەرڎەی پڕۆژەکەی، درۊسکەرڎەی گفتوگۊی ڕۆشنگەرانەین چە بارەو سیستەمو ڕاۋەبەریی کۊمەلۍ و ھاندای خەڵکین بەتایبەت گەنجا پەی بەشداریکەرڎەی چالاکانەی پەی دەسنیشانکەرڎەی تان و پۊ ئایەندەو وېشا و کۊمەڵەکېشا. 

ھەڵبەتە پەنەوازا، کە من چېگەنە زیاتەر و ڕۊشنتەر و پافشارانەتەر ئانەیە ڕۆشنکەرۊۋە، کە (وېڕاۋەبەریی کۊمەڵایەتیی) سیستەمېۋی میانیی (نێوەندیی / مەرکەزی/ سێنترالیست) و قووچکەیی (ھەرەمی / ھیرارشیی) و فەرمانداریی و دۊڵەتیی نېیا و سەرھۊردایش پابەڼو سەرھۊردای ھامکاتیی و گرڎ-یاگەیی ناوچەکا نېیا، بەڵکو مشیۊ سەرھۊردێۋی سرووشتیی وېھۊشیاریی خەڵکی بۊ، ھەر گەڕەکېۋەنە، ھەر دەگێۋەنە، ھەر ناوچېۋەنە، یان چە بوارو ھەر ھەرمانۍ و خزمەتېۋی کۊمەڵایەتییەنە، دلۍ ھەر بەشېۋۊ کۊمەڵېنە زەمینەو وېڕېکۋزتەی و وېڕاۋەبەریی گونجیابۊ و وېھۊشیاریی و وۍ-ئاماڎەیی کەسەکا ئارانە بۊ، چاگە سەرھۊرمڎۊ و مەرج نېیا گرڎ یاگېۋ و دلۍ گرڎو دەگاکانە و دلۍ گرڎ بەشېۋو جەماوەرییەنە ھامکات و یەک دەنگ سەرھۊربڎۊ. نەخێر، مشیۊ ھەر یاگېۋەنە کە بوارو سەرھۊرڎای ڕېکۋزیای جەماوەریی و کۊمەڵایەتیی، ھەر یاگېۋەنە کە بوارو سەرھۊرڎای ھەرەوەزییە کۊمەڵایەتیی و ئابوورییەکا ھەن، ھەر یاگېۋەنە کە ھۊشیاریی وېڕاۋەبەریی کۊمەڵەکا ھەن، چاگۆ دەسپنەکەرمۍ و بېمۍ بە ۋەڵڕەۋو یاگەکا تەری، ھەڵبەتە ۋەڵڕەۋی کۊمەڵایەتیی و کولتووریی و ڕۆشنۋیریی، نەک بڕیاردەر پەی دەگایا یان ناوچەکا تەری.
ڕەنگا دەگاو تەۋېڵۍ ئاماڎەیی سەرھۊرڎای وېڕاۋەبەریی نەبۊ، بەڵام دەگاو زاۋەر'ی یان سۊسەکانۍ ئا ئاماڎەییەشا بۊ و ئاستو ھۊشیاریی خەڵکەکەیشا بە ڕادەو وۍ-ۋیرۆکەرڎەی وېڕاۋەبەریی کۆمەڵایەتیی، یان پېکئاۋرڎەو ھەرەوەزیېۋی ئابووریی و ..تد یاۋابۊ، ھەرگیز نمەکریۊ و درۊسیچ نېیا، خەڵکو دەگاو زاۋەر'ی یان سۊسەکانۍ تەماڎارو خەڵکو تەۋېڵۍ مەنۊ، بەڵکو مشیۊ خەڵکو ھەر یاگېۋۍ، یان تۋېۋی کۊمەڵایەتییە یاگۊ وېشەنە وېگنۊ و ھەنگامەکا وېش بنیۊ و ئەرکو سەرو شانەو وېش ئەنجامبدۊ. تەنانەت، ئەر چە دەگاو تەۋېڵۍ، وېھۊشیاریی ھەرمانبەرا بەشۊ خزمەتگوزاریی ئاۋ و کارەبای بە ئاستو وېڕېکۋزتەی جەماوەریی وېشا یاۋابۊ، ھەرگیز نمەکریۊ چەمەڕۋانو ھەرمانبەرا بەشەکا تەری با. چونکە وېڕاۋەبەریی کۆمەڵایەتیی وۍ-ۋەڵڕەۋېۋی کۊمەڵایەتیی و جەماوەریین، کە بە وېھۊشیاریی ئەنداماو بەشەکا کۊمەڵۍ پەیوەستا و ھەرگیز ڕووەشنەڎێنە و ڕووەنمەڎۊ، کە ئاستو ھۊشیاریی تەنانەت ئەنداما یەک خانەوادەیچ پېسەو یەکتری بۊ.

بیجگە ئانەیچە گرڎ سیستەمېۋی میانییگەرا (مەرکەزیی/ سێنتراڵیست)، گرڎ سیستەمېۋی قووچکەیی (ھەرەمیی / ھیرارشیی) شەخەڵگا یان سۆرۊگاو درۊسبېیەی ڤایرسو دیکتاتۆریی و شۆڤێنیزمی و فاشیزیم'ین. چونکە میانیگەرایی سیستەمو ڕاۋەبەریی پەی پاۋانگەریی داگیرکاریی زەمینە مەیسەرکەرۊ و پېکئامای قووچکەیی پەی دیکتاتۆریی و چەپاۋڵگەیی و مشەوەریی دەسەچنە ڕامیارەکا زەمینە سازکەرۊ. پەی ئانەی کە چە پاۋانگەریی دەسەڵاتی و چەپاۋڵگەریی ئابووریی ۋەرگېرمۍ، ئەۋەگېڵای پەی سەرو سرووشتو ڕېکۋزیای کۊمەڵایەتیی پەنەوازا و ئانەیچ بە کولتوورو خەڵکو ھۆرامانی نائاشنا و تازە نېیا.

من سەرو ئا بنەمایا، ئا ۋەڵنیازە پڕۆژەمە ئاماڎەکەرڎەن و پەی ئا مەبەسېچە چە وەرکۆتی میانییەنە ناوچەو ھۆرامانی بە گونجیاتەرین زەمینە پەی سەرھۊردای سیستەمو (وېڕاۋەبەریی کۊمەڵایەتیی) مزانوو و چە ھۆرامانېچەنە، ناوچەو ھۆرامانو بەشۊ ئێرانی بە گونجیاتەرین مزانوو، ھەڵبەتە ئەر ۋەڵۍ وڕای سیستەمو دۆڵەتی ئیسلامی ئێرانی، خەڵکو ھۆرامانی وېگنۊ و ڕېکۋزیا کۆمەڵایەتیی و ئابووریی و کولتوورییەکا وېش پېسەو پایۍ سیستەمو وېڕاۋەبەریی کۊمەڵایەتیی پېکبارۊ و کەرۊشا بە سەنگەرو کۊششی جەماوەریی و کۊمەڵایەتیی و ھەر پاسە فېرگاو پەروەرڎەکەرڎەی مرۊڤو کۊمەڵێ وېڕاۋەبەری.

بەپېچەۋانۆ، ئەر ئەر خەڵکو ھۆرامانی دەگا و شارەکاشەنە، وېنەگنا و وېسا ڕېکنەۋزا و ڕېکۋزیا کۊمەڵایەتیی و جەماوەرییە سەربەوۍ و ئاسۊیی و ھەرەوەزییەکا وېش پېکنارۊ، بەدڵنیاییۆ ناوچەو ھۆرامانی بۊ بە مېڎانو جەنگو میلیشیاکا کوردایەتی و پلانۊ دۆڵەتەکا ناوچەی، چونکە دلېنەبەرڎەی ژڵېۋېۋی ڕۊشنگەریی، کە ناوچەو ھۆرامانو بەشۊ ئێرانییەنە سەرشھۊردان، گۆرەتەرین مەترسین پەی سەرو دۆڵەتەکا ناوچەکەی و ھەر پاسە پەی سەرو بەرنامەو گرڎو پارتییە ڕامیارییەکا و میلیشیا چەکدارەکا.

-----------------------------------
پەراۋیزۍ:

لینکو وێب-بلاگو (تەۋېڵۍ)
http://tawela.kurdblogger.com

لینکو وێب-بلاگو (سەکۊ ڕۆشنۋیریی ھۆرامانی)
http://srhoramani.kurdblogger.com:80

لینکو سایتو فەرھەنگی ھۆرامی – ھۆرامی
http://hawramanonline.com:80/farhang

http://hawramanonline.net:80/farhang

لینکو (چاتی هۆرامی)
http://chat.hawramanonline.com:80

لینکو یه‌که‌مین کیبۆردۍ هۆرامیۍ ئۆنلاینۍ
http://www.hawramanonline.com:80/editor/note.htm

لینکو (ھۆرامان-بلاگەر)ی
http://horaman.net:80

لینکو سایتو (ئێنسیکلۆپێدیای ھۆرامی)
لینک نه‌ئېزیاۋه‌ …..
لینکو ئەرەگېرتەی تەختەکڕیڵی ھۆرامی پەی سیستەمو ویندۆسی
https://mega.nz/#!9b4iwKxC!iERLfaNbSprrdq1WoQg468CpoV5XYN_5bpGEXhkKHHc

لینکو کیبۆردۍ ئۆنلاینۍ ھۆرامیۍ پەی سیستەمو ماک'ی و ئایفۆنی
https://www.lexilogos.com/clavier/gorani.htm

لینکو ئەرەگیرتەی کیبۆردۍ کوردییە، کە سەرو بنەماو داوازیکەرڎەی (ئاکۊ مارانی) ئەرەنیەرو کیبۆردەکۍ بەڕێز (خەسرەوی بلووریان) پیتە ھۆرامییەکېش پەی زیاڎکەرد
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.boloorian.android.kurdishkeyboard&hl=en_US

لینکو پەڕتوکڵەو (مانیفیستکەردەو بنەماکۍ ئابووری ھۆرامانی)
https://issuu.com/horami.online.library/docs/manifest-_online

لینکو دیمانەو بەرنامەو (ڕۊجیاری) چنی نۋیسەری چە بارەو پەڕتووکڵەو (مانیفیستکەردەو بنەماکۍ ئابووری ھۆرامانی)
https://www.youtube.com/watch?v=CLP-gX1NV7Q

لینکو پەڕتووکڵەو (تان و پۊ وېڕاۋەبەریی کۊمەڵایەتی)
https://akumarani.files.wordpress.com/2018/09/tan-u-pc3bc-wic597ae1b9bdeberiy-kc3bcmec4baayeti-online-edition2.pdf

لینکو دیمانەو بەرنامەو (ڕۊجیاری) چنی نۋیسەرو پەڕتووکڵەو چە بارەو ۋیرلەو (تان و پۊ وېڕاۋەبەریی کۊمەڵایەتی)
https://www.youtube.com/watch?v=Hj4y1lOta2w

پەی ئاگاداربېیەی چە چالاکییە کولتوورییەکا تەرو نۋیسەری، سەردانی ئی پەیجەیە بکەرڎۍ
https://sites.google.com/view/horami/home
دیمانۍ ته‌له‌فزیۆنیۍ
https://www.youtube.com/channel/UCGYIPQZgFDrgHSBi4veHCPQ/videos