ئەردەڵان عەبدوڵا: مشیۆم بە هەورامی بنویسمێ
نویسەری دیار و نامی هەورامانی و کوردستانی ئەردەڵان عەبدوڵا باس جە ئەزموونو وێش و کار و چالاکییەکانش پەی زۋانی هەورامی و نویستەی یەکەمین کتێیبی هورامیش مەکەرۆنە و جەخت جە بە هورامی نۋیستەی مەکەرۆۋە.
دما بەدمای ئانەیە کە ئەردەڵان عەبدوڵا نویسەری دیار و نامی هەورامانی و کوردستانی یەکەمین کتێبش بەنامێ "ڕازی هۆرامی" بە زۋانی هەورامی ۋەڵاکەردەۋە، ئاژانسەکەمان فوڕات نیوز بە گرنگش مەزانان تا دیمانێ چەنی بەڕێزیشان ئەنجام بڎۆنە و دلێشنە بە گردی سەرنج بۋزیۆنە سەرو ئەزموونی و کار و چالاکییەکانش و بەرهەمەکانش و بەتایبەتی کار و خزمەتش بە زۋانی هەورامی و نویستەی یەکەمین کتێیبیش بە هورامی.
فوڕات نیوز: ئەردەڵان عەبدوڵا کێن؟
ئەردەڵان عەبدوڵا: من نامیم ئەردەڵان عەبدوڵڵان، جە ساڵو ۱۹۷٥ی جە سلێمانییە جە ئەڎێ بیەنا و چەمیم بە ژیۋای هۆرئاردێنێ. هەر جە سلیمانییەنە وانەگەی سەرەتایی و دماناوەندیم تەمامنان و دبلۆمم هۆرگیرتەن. جە ساڵو ۱۹۹۳جە زانکۆ سەلاحەدین جە هۆلیر، کۆلیژو کۆمەڵناسیم وانان، وەلێ جە ساڵو ۱۹۹٥ی بە هۆی ورگیرسای جەنگو ناوخۆی، وانگە و پەروەردە تا ماوێۋی ڤرە مدرا، دمایی منیش وازم جە وانای ئاردو لوانی پەی ئەوروپای.
فوڕات نیوز: ئەگەر باس ژیۋای وێت جە هەندەران و غەریبی بکەری و چاگە چێشت کەرد؟
ئەردەڵان عەبدوڵا: جە ساڵو ۱۹۹٥ی لوانی فەرەنسا، ماوەو ساڵێۋی چا وڵاتە ژیۋانی، وەلێ دمای ساڵێۋی لوانی ئەڵمانیا، جە ساڵو ۱۹۹٦ی تا ۲۰۱۲ چاگە ژیۋایم بەسەر بەرد و زۋانی ئەڵمانیی فێر بیانی و جە کەمپ-و پەنابەرەکانە سەرقاڵو هۆرگێڵنای "موتەرجیمی" زۋانی بیێنێ و یاردی ئاوارەکانی دێنێ.
فوڕات نیوز: چەنی بێ کە تیکەڵ بە ئەدەبی و نویستەی بییەی؟
ئەردەڵان عەبدوڵا: من هەر بە زاڕۆڵەیی فرە حەزم جە ڕاز و حکایەتان بێ، (بابا ئیسماعیلم تاتەو ئەڎێم) فرە پیایێ زیرەک و کەسیۋی ئەنەیاوابێ، زاروڵیش فرە وەشێسیێنێ و گەرەکێ بێنێ، ئاڎ گرد جارێ ڕازیمان پەی مەکەرێ و گێڵنێۋە. ئانە سەرەتاو ئاشنایەتیم بی بە ڕاز و حکایەتی، هەر جاگێچەۋە تێکەڵ بە جیهانو ئەدەبی بیانی. دمای ئانەیە یانەنێ هەر دۋێ برێم کاک ئازاد و کاک ئایار، کتێبخانێۋی گەورەشان بێ کە گرد جۆرە کتێبێش چنە بێنێ پێسەو "سیاسی، ئەدەبی، مێژوویی، هونەری،،هتد" و منیچ وەنێنێشاۋە. ئاڎێ گۆڤارێ زاڕوڵامان پەی ئەسانێنێ و منیچ وەنێنێشاۋە. پێ نمونەی ئا وەختە گۆڤارێۋی زاڕوڵان بە نامێ "مزمار"ی کە زاۋانی عەرەبی بەرشێنە، گرد وەختێ کاک ئایار پێمان ئەسانێ و وانێنێشەۋە، فرە چێژ جە حکایەتەکانو دلێ ئا گۆڤارەیە ڤینێنێ. ئیتر چێگەۋە حەزم پەی کتێبی و نۋیستەی و ئەدەبی زیاڎش کەرد.
فوڕات نیوز: کەی بە کەردەیی یەکەمین هەنگامەی ئەدەبییەت نیا؟
ئەردەڵان عەبدوڵا: من جە ساڵو ۲۰۰۲ی دەستم بە نۋیستەی کەرد، ئاڎیچ سەرەتا بە چێۋی سیاسی دەستم پنەکەرد و جە گۆڤار و سایتەکانە بابەتێ نۋیسێنێ. دمایی ساڵو ۲۰۰٤ی کۆمەڵێ کوڵە چیرۆکێم نۋیستێ و هەر ئا ساڵە چاپم کەردێ. ئا کۆمەڵە چیرۆکە بە نامێ " ژنە مۆدێرنەکە"ی ۋەڵێم کەردێ و ئیتر ئانە یەکەمین کتێبیم بێ.
فوڕات نیوز: دمای ئانەیە ئیتر بەردەۋام بییەی جە نویستەی و ژمارێۋ کتێبێ تەرێت نۋیستێ و ۋەڵێ کەردێ، بەگردی تا ئیستە چنڎ کتێبێت نۋیستێنێ و ۋەێ کەردێنێ؟
ئەردەڵان عەبدوڵا : ڕاستەن بەردەم بیانی جە نۋیستەی و من هەتاوەکو ئیسە ۱۸ کتێبێم ۋەڵێ کەردێنێ کە بەشێۋشان وێم نویستێنێ و بەشێۋیچشان جە زۋانەکانو ئەڵمانیی و عەرەبیی هۆرمگێڵنێنێ پەی کوردی. سەبارەت بە ئا کتێبامە کە نۋیستێنێم فرەتەر بابەتێ سیاسی و فکری و ئەدەبی جەوێ مەگێرانە پەی نمونەی: فاشیزم لە نێوان دوێنێ و ئەمڕۆدا، چین زلهێزی نوێی جیهانە، گەشتێک بەناو کولتووری ژاپۆنیدا، جەنگی ناوخۆی ئیسپانیا، دیستۆڤیسکی لە قوومارچیەکەوە بۆ پێخەمبەرێکی گەورەی ئەدەب. جە بواری ئەدەبیچەۋە ساڵو ۲۰۰۸ یەکەمین رۆمانم بە نامێ " فەرەنسییە رۆمانسییەکان " نۋیست. جە بوارو هۆرگێڵنای کۆمەڵێ کتێبێم هەنێ و کە پێسە ۋاتم جە ئەڵمانیی و عەرەبیی کەردێنم بە کوردی پێ نموونەی: کۆمەڵگەی مەدەنی جە نۋیستەی، هاشـم ساڵح. جەوهەری مرۆڤ، جە نۋیستەی ئەریک فرۆم، دیالۆگ لە نێوان رۆژهەڵات و رۆژئاوا، کۆمەڵێک دیداری سیاستەمەدارو بیرمەندی جیهان، فاڕێنێم پەی کوردی سۆرانی.
جە بواری ئەدەبیچەنە کۆمەڵێ رۆمانێم تەرجومە کەردینێ پەی نموونەی: خۆشەویستێکی ترسناک، جە نۋیستەی هاروکی مۆراکامی. سۆناتای خاچ، جە نۋیستەی لیۆ تۆڵستۆی. تاوانەکەی کۆلینی، جە نۋیستەی ڤێردینارد ڤۆن شیراخ. جەژنەکەی کۆکۆڤیل، جە نۋیستەی، ئێمل زۆلا.
فوڕات نیوز: ئەی پەی هەورامان و هەورامی و ئەدەبیاتەکەیش چێشت کەردەن و نۋیستەن؟
جە ساڵو ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۱ چەنی کۆمەڵە برادەرانێۋی ۋیرمان جە بەرکەردەی گۆڤارێۋی هۆرامی کەردەۋە و دەرنجام چا وەختەنە چەنی کاک ئاسۆ بیارەیی، کاک هەورامان عەلی تۆفیق و بەندە، مانگانە گۆڤارو هۆرامانی بەرکەرێنمی، بەڵام تەنها سەرو سایتی جە ئەنتەرنێتەنە ۋەڵاکریێۋە. هەتاوەکو ساڵو ۲۰۱۱ی مانگانە بەرش کەرێنمێ. وەلی دمایی گەرەکمان بێ بکەرمێیش بە گۆڤاری کاغەزی، بەڵام سەرکۆتێ نەبیێمێ.
فوڕات نیوز ئایا کتێبی هەورامیت نۋیستەن؟
ئەردەڵان عەبدوڵا: بەڵێ کتێبی "رازی هۆرامی"م چنڎ هەفتێ جەی وەڵتەر نۋیستەن و چاپ و ۋەڵاکریاۋە، کە ئینە یەکەمین کتێبمەن بە زۋانی هەورامی چاپش بکەروونە. کتێبەکە بریتییەن جە ۷ کوڵە (ڕازێ)چیرۆکان، کە باس جە ژیۋای خەڵکی مەکەرانە و هەریوشان بە شێوەی ئەدەبیی و فەنتازی نۋیستێنم. ئی کورتە چیرۆکێ ماۋێۋی فرەن نۋیستێنم و کە بازێۋشان نۋیستەیشان مە گێڵۆۋە پەی ۲۰۱۰ی، بەڵام دەرفەت نەبی چاپشان بکەرونە تا ئیساڵ تاوام بە چاپشان بیاونونە.
فوڕات نیوز: پەیامت پەی نڤیسەرە هەورامییەکان چێشەن؟
ئەردەڵان عەبدوڵا: بە بڕواو من مشیۆم نڤیسەرێ هۆرامانی زیاتر هەوڵبڎانە پەی خزمەتو زۋان و ئەدەبو هەورامی، چونکە ئەگەر گەرەکمانە زۋانو هەورامی جە فۆتیای رزگار بکەرمێنە، مشیۆم پنەش بنۋیسمێنە و بەکارش بەرمێنە. هەر پۆکەتەی هیوادارەنا گرد هەورامیێۋ کە متاونە بنۋیسونە و دەستو قەڵەمیش هەن، با بە هەورامی بنۋیسۆنە، وەلێ ئاساییچەن کە بە کوردیچ کتێب و بابەت بنۋیسمێنە، ئاڎیچ خزمەتەن بە کوردی.
فوڕات نیوز: هەرمانەو ئایندەیت چێشەنە؟
ئەردەڵان عەبدوڵا: ئیسە رۆمانێۋم هەن هیشتای چاپ نەکریان، جگە چاڎیچی کتێبێۋم سەرو ڕووسیای هەن کە، باسو ئابوری، سیاسیی، عەسکەریی، مێژوویی ئا وڵاتەیە مەکەرۆنە. هر دۋێ کتێبەکێ بە کوردیەنێ و هیوادارەنا کە جە ئایندەنە بە هەورامیچ ڕۆمان و کتێبی تەر بنۋیسونە.
فوڕات نیوز: کریۆنە بە کوڵی باس جە ژیۋای تایبەتیت بکەرینە؟
ئەردەڵان عەبدوڵا: جە ساڵو ۲۰۱۳یەۋە گیڵاناۋە پانیشتو کوردستانی و جە سلیمانییە مژیوونە. خێزان دارەنا و جە ساڵو ۲۰۱٥ی تا ئیسە جە مەکتەب-و یاۋنەری (ڕاگەیاندن)و یەکێتی نیشتمانی کوردستانی هەرمانە مەکەرونە و هاموەخت جە تەلەفزیۆنەکانە پێسەو گەلی کوردستانی چنڎین بەرنامێ دیکۆمەنتاریێم ئامادێ کەردێنێ و پەخشێ بیێنێ.
