تەرۆرکەردەی ئاپێ موسای ۲٦ ساڵێش سەرەرە دەرباز بی

۲٦ ساڵێن موسا عەنتەر (ئاپێ موسا) تەرۆر کریان بەڵام بکوشەکێش ئازاد و سەربەستێنێ.

۲٦ ساڵێ جەی ۋەڵتەر جە ۲۰/ئەیلول/۱۹۹۲ی، ڕۆشنۋیر، پەیامنێر، نویسەر و ڕۆچنامەۋان موسا عەنتەر ئەشناسیا بە (ئاپێ موسا) جە لاو دەزگاو سیخوڕی جەندرمەی کە بە ( ژیتەم - JİTEM ) ئەشناسیان، تەرۆر کریا. ئاڕۋە ئاپێ موسا بەشداری جە فێستڤاڵو ڕۆشنۋیری و هونەری ئامەدی مەکەرۆنە و یۆ جە پەڕتوکە چاپکریاکانش پەی هۆگرانیش واژۆ مەکەرۆنە. سەر ۋێرەگاکەش جە گەڕەکێۊ شارەکەی بەنامێ سەیران تەپەی تەقەش ۋنە کریۆنە و جە ۷۲ ساڵیەنە تەرۆر کریۆنە.

ئۆرهان میر ئۆغڵو پەرلەمانتارو ئیسەو ئاکەپەی، ئاڕۋە چەنی ئاپێ موسای بیەن و بەبرینداری ڕزگارش بیەن و دماتەر ئاشکرا بۆنە کە سەر بەدەزگاو سیخوڕی و هەواڵگری میتی بیەن و دلێ دەزگاکەیەنە نامێش تایفون بیەن.

دماتەر پەی گرد کەس و لایێ ئاشکرا بی، کە موسا عەنتەر ئەشناسیا بە (ئاپێ موسا) جە لاو دەزگاو سیخوڕی جەندرمەی (ژیتەم - JİTEM)ی تەرۆر کریان و بکوشەکێچش دیارێنێ. جە تورکیا ۸ ساڵێ پەیجۆر و ۋنەکۆڵیای جە دۆسیەو ئاپێ موسایەنە بەرهەم و ئەنجامش نەبێ. پۆکەی ساڵو ۲۰۰۰ی بنەماڵەو ئاپێ موسای سکاڵا و داداشان بەرد پەی دادگاو مافو مرۆڤى جە ئەوروپا (DMME). دادگاکە پەیجۆرش دەست پنەکەرد و پارێزەرێ دەوڵەتو تورکی بەزەڕ گەرەکشان بێ بنەماڵەکەی جە سکاڵاکێشان پەیشمان بکەراۋە، بەڵام بنەماڵەکە قبوڵشان نەکەرد و بەردەۋامێ بیێ سەرو سکاڵاکێشان. جە ۱۹/کانونو یەکەمی/۲۰۰٦ی دادگاکە تاۋانبارش دەست نیشان کەرد کە گورپو سورسولکی بێ و هاموەخت دەوڵەتو تورکیاش بە پاشێلکەرو مافو مرۆڤی دەستنیشان کەرد و  ٢٨ هەزار و ٥٠٠ یورۆ سزاى ماڵیش دا. 

دمای ساڵانێ دوور و درێژی عەبدولقادر ئایگان، یۆ جە ۋەرپەرسە پلە بەڵاکانو ژیتەمی ئاشکراش کەرد: کە ئاپێ موسا ژیتەمی تەرۆر کەردەن و  ئەحمە جەم ئەرسەڤەر کە ژیتەمش مەرزنانەرە، مەحمود یڵدرم ئەشناسیا بە یەشیل، مستەفا دەنیز ئەندامو ژیتەمی، ساڤاش گەرڤرەکچی، عەلی ئۆزانسۆی و جەمیل ئیشک (هۆری) و حەمید یڵدرم جە تەرۆرکەردەیەنە بەشدارێ بیێنێ و تاۋانبارێنێ.
 
جە ئاب-و ٢٠١٤ی چێرو فشارەکانە دۆسیەو تەرۆرکەردەی ئاپێ موسای، جەلاو دادگاو سزا قورسەکانو ئامەدی قبوڵ کریا تا چەنی دۆسیەو ژیتەمی بکریۆنە یۆ، بەڵام بە پاساو و بەهانەی ئەمنی، دۆسیەکە جە ئامەد بریا ئەنقەر و چاگە هەر یۆ جە "مەحمود یڵدرم، ساڤاش  گەرڤرەکچی، عەبدولقادر ئایگان، حەمید یڵدرم، جەمیل ئیشک، موحسین گیول، محەمەد زەکی قەرەدەنیز و فاتیح چەتین" داۋا سزا زیندانی هەتاهەتایشان پەی کریا. بەڵام هەریۆ بە بەهانێ ئازادێ کریێ و سزاکێشان هۆرشنیاۋە.

ئاۆچ جە دمای ۲٦ ساڵان جەتەرۆر کەردەی ئاپێ موسای، ڕژێمو تورکی و دەزگا دادگەریەکەش گەرەکشانە دۆسیەکەیش ۋزارە و ۋزانەش چوارچێۋەو پڕۆسەو کوشتەو بکەرە نادیارەکانی کە دلێشەنە هەزاران کەسێ کوشیێ و بێسەروشۆن کریێ.

 موسا عەنتەر (ئاپێ موسا)، ساڵو ۱۹۲۰ی جە دەگاو زونگی سەر بە دەڤەر سیتلیلی کە سەر بە ناوچەو نسێبین-و مێردین یەن جە ئەڎبیەن و فرەیی ژیۋاش جە زیندان و دوورۋستەیەنە بەسەر بەردەن. ئاپێ موسا کۆلیژو یاسایش جە زانکۆ ئەستەنبوڵی تەمامنان و جە ڕۆچنامە بەنامودەنگەکانو ئا سەردەمەیەنە نویستەنش و جە ۱۹٥۹ سەرو شعرێش بەنامێ "قمل – Qimil"ی جە ڕۆچنامەو ئیلەری یورت یەنە زیندانی کریان و سزا جەداردایش پەی بڕیاۋە و بەڵام دماتەر کودەتا ڕووەشدا و ئازادی و سزاکێش هۆرشنیاۋە. ۱۹٦۳ دیسان زیندانی کریان و جە ۱۹٦۷ دوورۋزیانەۋە و بەگشتی ۱۱ و ٥ مانگی جەتەمەنیش زیندانەنە بەردەن سەر. چنڎین پەرتوکێش نوسیتێنێ و کە گرنگتەرینشان بریتییێنێ جە "  برینى رەش، قمل و فەرهەنگی کوردی – تورکیى".