نوسینگەی یاسایی سەدە لەبارەی ئیمڕالی راگەیەنراوێکی بڵاوکردەوە
نوسینگەی یاسایی سەدە کە ساڵێکە هیچ زانیاریەکی لەسەر موەکیلەکانی نییە لە ئیمڕالی، راگەیەنراوێکی بڵاوکردەوە.
نوسینگەی یاسایی سەدە کە ساڵێکە هیچ زانیاریەکی لەسەر موەکیلەکانی نییە لە ئیمڕالی، راگەیەنراوێکی بڵاوکردەوە.
ڕاگەیەنراوەکە بەم شێوەیەیە:
" هیچ زانیاریەکمان لەبارەی دۆخی بەڕێز عەبدوڵلا ئۆجالان و موەکیلەکانی دیکەمان هامیلی یڵدرم، عومەر خەیری کۆنار و وەیسی ئاکتاش نییە کە لە دوورگەی ئیمڕالی زیندانیکراون. لە ساڵی ١٩٩٩ەوە بەڕێز ئۆجالان لە سیستمی ئەشکەنجەی ئیمڕالیدا راگیراوە و لە ساڵی ٢٠١١ەوە پارێزەرانی و لە ساڵی ٢٠١٤ەوە خانەوادەکانان ناتوانن چاوپێکەوتنیان لەگەڵ ئەنجام بدەن.بە تەنها لە کاتانەدا کە ناڕەزایی گەورە هەیە، هەندێک چاوپێکەوتنی تایبەت ئەنجامدران. سێ موەکیلی دیکەی ئێمە، لە ١٧ی ئازاری ٢٠١٥ەوە کە بۆ ئیمڕالی براون، ناتوانن چاویان بە پارێزەرەکانیان بکەوێت و لە ماوەی ٨ ساڵی رابردوودا بە تەنها ٣ جار لەگەڵ خانەوادەکانیان چاوپێکەوتنیان ئەنجامداوە. تاکە ئاگاداری ئێمە لە دوایین جاردا، پەیوەندی کورت خایەنی تەلەفۆنی بوو کە ٢٥ی ئازاری ٢٠٢١ بەر لە ساڵێک ئەنجامدرا. جگە لەوەش لەو ڕۆژەوە نەمانتوانیوە پەیوەندیان پێوەبکەین و نەگەیشتووینەتە کەمترین زانیاری. هیچ زانیارییەک لەلایەن پارێزەرەکانیان و خێزانەکانیانەوە بەدەست نەگەیشتووە کە چ مامەڵەیەکیان لەگەڵ کراوە و لەژێر چ مەرجێک دەستبەسەرکراون. داواکارییەکانمان بۆ دادگای دەستووری کە نزمترین یەکەی دادوەرییە بۆ چاودێریکردن و کۆنترۆڵکردنی ڕاهێنانەکانی زیندان، بەردەستە. بۆ دادگای دەستووری لەگەڵ ئەوەشدا تا ئێستا موەکیلەکانمان نەیانتوانیوە پەیوەندی بە جیهانی دەرەوەوە بکەن و هیچ زانیارییەک لە لایەن دەسەڵاتدارانەوە لە بارەی تەندروستی و سەلامەتیانەوە بە ئێمە رانەگەیەنراوە.
ئەمە ڕاستییەکی حاشاهەڵنەگری ئەو وڵاتەیە کە ئەم قەیرانانەی ئێستا کە خەڵک لە هەموو رووەکانی ژیانەوە ڕووبەڕووی دەبێتەوە و بەبێ شوناسی ئەتنیکی و ئایینی و کولتووریی خۆی لە چارەسەرنەکردنی کێشەی کورد دەبینێتەوە. ئەم سیاسەتەی سەرکوتکردن بە چڕکردنەوەی گۆشەگیریی بەڕێز ئۆجالان گەیشتۆتە ئاستێکی بەرز کە لە ساڵی ٢٠٢٢دا جارێکی دیکە گۆشەگیریی سەر پرسی کورد لە گۆڕەپانەکانی نەورۆزدا سەلمێنراوە. لەگەڵ جێبەجێکردنی گۆشەگیریی ڕەها لە ئیمراڵی دوای نیسانی ٢٠١٥ داتای ئابووری دژ بە فراوانترین بەشەکانی کۆمەڵگا بوو بە قەیران و بەهای ئەخلاقی کۆمەڵایەتیی وەک نیشانەیەکی سەرەکی مرۆڤایەتی جێی گرت. کارتی مافی دەنگدان هەموو زانیاریە بابەتییەکان ئەم دۆخە پشتڕاست دەکاتەوە. بەڕێز ئۆجەلان ماوەی ساڵێکە هیچ زانیاریەک لەسەری نییە و بەو شێوەیە باجێکی قورسی داوە لەپێناو کۆمەڵگا کە بە گۆشەگیریەک لە دەرەوەی جیهان ئەشکەنجە دراوە و لە بنچینەدا بە مانای گۆشەگیریی دژ بە دیموکراسی تورکیایە و ئاشتی و ئارامیە. لە لایەکەوە دۆخی ئێستای پەراوێزخستنێکی ڕوونە بۆ ئەو یاسایەی کە ئەشکەنجە دروست دەکات و لە لایەکی دیکەشەوە گۆشەگیرییەکی کۆمەڵایەتییە کە دەبێت خەڵکی تورکیا ڕووبەڕووی دەرئەنجامێکی جدی ببنەوە. ئەم ڕێبازە بنەڕەتییە نەک تەنیا کلیلی چارەسەری کێشەکانە، بەڵکو هەنگاوێکە بۆ دێموکراسی و دامەزراندنی یاسا.
لەبەر ئەم هۆکارانە لەلایەکەوە ئەوانەی دەیانەوێت بە گۆشەگیریی دەستکەوتی سیاسی بەدەستبهێنن بەرپرسن و لە لایەکی دیکەشەوە ئەوانەی بە شێوەیەکی بێلایەنانە و نادیار لە چارەسەرکردنی پرسی کورددا لە پەرلەمان قسە دەکەن پێش هەموو شتێک دەبێت ڕێز لە ئیرادەی پەرلەمان بگرن، وەڵامی ئەو پرسیارەی کە بۆچی لە ئیمرالی ئەو دەستوور و یاسایانەی کە بەرهەمی ئیرادەی پەرلەمانن و هەموو تاک و ئۆرگانەکانی دەوڵەت لە ئیمرالی جێبەجێ ناکرێت، پێویستە بۆ ڕای گشتی ڕوون بکرێتەوە. نابێت ئەوەش لە بیر بکرێت کە بەپێی بنەمای دەوڵەتی یاسا، دەبێت ئۆرگانەکانی دەوڵەت وەک تاکەکانیش لە چوارچێوەی یاساییدا هەڵسوکەوت بکەن. بەرپرسیارییەتی ئەم پرسیارە پەرلەمان و دەزگا پەیوەندیدارەکانە کە لە یاسا و کۆمەڵگای مەدەنی پێکهاتووە و لە لایەنە سیاسییەکانەوە تا کۆمەڵەکان دەگرێتەوە.
مافی سەرەکی هەموو هاوولاتییەکیە کەپرسیار لەبارودۆخی نامرۆڤانەی ئیمراڵی بکات. لەکاتێکدا دەستوور گەرەنتی ئەوە دەدات کە کۆماری تورکیا دەوڵەتی یاسا بێت و هیچ کەسێک ئەشکەنجە و مامەڵەی نامرۆڤانە نەدرێت. هەرچەندە بنەمای بنچینەیی دەستوور ئەوەیە کە هەموو کەسێک بە بێ جیاوازی لە بەرامبەر یاسادا یەکسان بێت، بەڵام لە کەسایەتی بەڕێز ئۆجالان و موەکیلەکانماندا دەبێت ڕاگرتنی یاسا نەتەوەییەکان لەلایەن هەمووانەوە ببینرێت و داوای لێهەڵچوونەوە بکرێت. چاوەڕوان دەکرێت ئەو دامودەزگایانەی بەرپرسن لەپاراستنمافەکانی مرۆڤ و ئەو دامەزراوانەی کە پێکهاتە جیاوازەکانی کۆمەڵگەی مەدەنین، لەسەر بنەمای خۆیان هەڵسوکەوت بکەن. تەنانەت کاتێک ئەم جۆرە کردەوانە لە هیچ شوێنێکی جیهان نەبینراوە.
ئەو ڕاستییەی کە ئێمە ناتوانین گوێمان لە بەڕێز ئۆجالان و موەکیلەکانی دیکەی زیندانی ئیمراڵی بێت، گومان دروست دەکات دەربارەی ئەو سیاسەتەی کە بۆ هەموو ئەگەرەکان کراوە بێت. هەروەها نابێت ئەوەش لە بیر بکرێت کە ساڵێک بەبێ پەیوەندی لەگەڵ دنیای دەرەوە لە هەلومەرجی تەنیاییدا و ئەشکەنجەداندا، بە پێی بنەماکانی یاسا جیهانییەکان کردەوەیەکی نامرۆڤانەیە. بەرپرسیاری دەزگا مرۆڤیە نێودەوڵەتیەکانە کە بە زوترین کات کۆتایی بەم کردەوانە بهێنن و موەکیلەکانمان بتوانن لەگەڵ پارێزەرەکانیان چاوپێکەوتن ئەنجام بدەن. بۆ هێنانەدی ئەم داواکارییە داوا لە هەر کەسێک دەکەین کە پشتیوانی دیموکراسی و ئازادییەکانن کە، لەبارەی جێبەجێکردنی یاسا بیر بکەنەوە و ئەم داواکاریە بپارێزن. عەدالەتی کۆمەڵایەتی، مافی یەکسانی، ئێمە باوەڕمان وایە کە هەموو کەسێک کە باسی ئازادی تاک و کۆمەڵ دەکات، ئەو دڵسۆزییە نیشان دەدات."
ف.ق