مستەفا قەرەسوو ئەندامى دەستەى بەڕێوەبەریى کۆما جڤاکێن کوردستان (کەجەکە) لەبارەى گۆشەگیرى قورس لەسەر عەبدوڵا ئۆجالان رێبەرى گەلی کورد وەڵامى پرسیارەکانى رۆژنامەى یەنى ئۆزگیور پۆلیتیکای دایەوە.

مستەفا قەرەسوو رایگەیاند، عەبدوڵا ئۆجالان رێبەرى گەلی کورد رێبەرێکى ئاسایى سیاسى نییە. راشیگەیاند "رێبەر ئاپۆ تەنها بەرنامەیەکى سیاسیى نەخستەڕوو و باسی ئازادیى کورد و کوردستانى نەکرد و پەکەکەش تەنها بزووتنەوەیەک نییە، بەڵکو رێبەر ئاپۆ عەقڵییەت، بۆچوون و تێگەیشتن، هەستی کوردانى گۆڕی. ژیان، دۆخى خێزانى و بنەماڵەیى و پەیوەندیى خزمایەتی و دراوسێیەتیى گۆڕی. کۆمەڵگەیەکی خوڵقاند، کە بتوانێت تێکۆشان ئەنجام بدات. بۆ ئەوەى بتوانن لە رێگاى ئازادى و دیموکراسیدا تێبکۆشن، ژیانیانى بە تەواوى گۆڕی. لە دژى هەموو جۆرە پاشکەوتووییەک تێکۆشا و گەلی کوردى خستە سەر پێ".

قەرەسوو ئەوەشى وت، بە تێکۆشانى ئۆجالان راستیى کوردی ئازاد ئافرێنرا و وتیشی "راستیى کوردی ئازاد کە ناوەندەکەى ئامەدە، خوڵقێنرا. رێبەر ئاپۆ وتى 'راستیى ئەو کوردەى کە من ئافراندومە، راستیى ئەو کوردە ئازادانەیە کە ناوەندەکەى لە ئامەدە'. ئەوە ٢٠ ساڵە لە بەر ئەوانەى، کە رێبەر ئاپۆ خوڵقاندویەتى، گۆشەگیرییەکى قورسى بەسەردا سەپێنراوە. نایانەوێت تەنانەت یەک وتەشى بگاتە دەرەوە. دەزانن تەنها یەک وتەشى دەتووانێت کاریگەری لەسەر کۆمەڵگە دروست بکات، لەبەر ئەوەیە گۆشەگیرى و گوشارێکى زۆر قورسی خراوەتەسەر".

رێبەر ئاپۆ پلانى پاکتاوکاری و سڕینەوەى تێکشکاند

مستەفا قەرەسوو رایگەیاند، ئۆجالان رێبەرى گەلە، رێبەرى شۆڕشە و بە هەست و بۆچوونەکانى خۆی کۆمەڵگە بەڕێوەدەبات. لەبەر ئەو تایبەتمەندییانە دوژمنایەتییەکی گەورە لە دژى عەبدوڵا ئۆجالان رێبەرى گەلی کورد بەڕێوەدەبرێت.

قەرەسوور لە بەردەوامیى قسەکانیدا راشیگەیاند "سولەیمان دەمیرەل کە بۆماوەیەکى دوور و درێژ لە تورکیا سەرۆک وەزیران و سەرۆک کۆمار بوو، لەبارەى تێکۆشانى ئازادیى ئێمەوە وتبوی 'گەورەترین بەڵاى مێژووى هەزار ساڵەمانە'. هەر وەک کەمال پیر دەیوت 'ئێمە سنگێکمان لە دڵی داگیرکەری داوە'. گورزێکى گەورە لە ستراتیژی و سیاسەتى پاکتاوکارانە و سڕینەوەى دەوڵەتى تورکیا وەشێنرا. وایان دەزانى بە سیاسەتەکانى ساڵانى ١٩٥٠ – ١٩٦٠، کۆتاییان بە کورد هێناوە، بەڵام رێبەر ئاپۆ سەریهەڵدا و دەستەى ئاپۆییەکانى دامەزراند، پەکەکەى دامەزراند و بە تێکۆشانێکى گەورە پلانى پاکتاوکردن، پلانی لەناوبردن و سڕینەوەى کوردانى لەلایەن دەوڵەتى تورکیاوە تێکشکاند. لەبەر ئەوەیە دوژمنایەتییەکى گەورە لە دژى رێبەرایەتى بەڕێوەدەبەن، چونکە مێشک و عەقڵ، سیاسەت و تێکۆشانى رێبەرایەتى کاریگەریى لەسەر کورد و هەموو پارچەکان دروستکرد. کاریگەریى لەسەر کوردان لە سەرتاسەرى جیهاندا دروستکرد. راستیی نوێى کوردانى هێنایە پێشەوە و خوڵقاندی. لە ڕووی کۆمەڵایەتییەوە، کوردى لە هەموو بەشەکان و ناوچەکان و لە کۆمەڵگەکانى رۆژهەڵاتى ناوەڕاستدا کرد بە گەلێکى زۆر پێشکەوتوو، زۆر دیموکراتیک و زۆر شۆڕشگێڕ و زۆر چالاک. دەوڵەتى تورکی داگیرکەر و چەوسێنەر کوردى بە پاشکەوتویى و لە دەرەوەى شارستانیەت پێناسە دەکرد. بەو شێوەیە رەوایى بە سیاسەتى پاکتاوکارانە و سڕینەوە و لە ناوبردنى خۆى لە دژى کورد دەدا. کورد ئێستا خاوەنى کارەکتەر و تایبەتمەندی و عەقڵییەتى هاوچەرخ و دیموکراتیک و پێشکەوتوانەیە. راستیى دەوڵەتى تورک و راستیى کۆمەڵگەى تورکیا، کەوتووەتە دواى راستیى کۆمەڵگە و سیاسەتى گەلی کوردەوە. لەبەر ئەوەش زۆر لە دژى رێبەر ئاپۆن و بە رقەوە نزیک دەبنەوە و تۆڵە لە رێبەر ئاپۆ دەکەنەوە".

رەفتار و سیاسەتە تایبەتەکانیان لە دژى کەسێک

مستەفا قەرەسوو ئەندامی دەستەى بەڕێوەبەری کەجەکە باسى ئەوەشیکرد، دەوڵەتى تورکیا بە هەموو هێز و تواناکانییەوە کار دەکات بۆ لەناوبردنى تێکۆشانى ٣٥ ساڵە بە پێشەنگایەتیى پەکەکە. ئەوەشى وت "هەموو سیاسەتەکانیان لەو چوارچێوەیەدایە. دەوڵەت لە دژى تێکۆشانى ئازادیى گەلی کورد، لە دژى تێکۆشانى ئازادیى پەکەکە، لە بەرامبەر گەریلا زۆر توڕە و قەڵسە و بۆ لەناوبردنیان هەموو تواناکان و هێزى خۆى بەکار دەهێنێت، بێگومان گۆشەگیرى و گوشاری  قورسیش دەخەنە سەر رێبەر ئاپۆ، چونکە ئەو تێکۆشانەکەى خوڵقاندووە. گوشەگیرییەکى قورسی بەردەوام، کە لە هیچ شوێنێکى ترى دونیادا نمونەى نییە، بەسەریدا دەسەپێنن. ئەویان بە تەنها خستووەتە دوورگەیەک. لەم چەند ساڵەى دواییدا ٢ بۆ ٣ هەڤاڵ چوون بۆ لاى، بەڵام ئەوانیش ناتوانن بە رێکوپێکى چاویان پێى بکەوێت. ئەوە ٢ ساڵە ئێمە نازانین یەکتر دەبینین یا نا. لە تەمووزی ٢٠١١ەوە و ماوەى ٧ ساڵە پارێزەران و بنەماڵەکەى ناتوانن چاویان پێى بکەوێت. رەفتار و هەڵسوکەوتێکى لەو جۆرە لە هیچ شوێنێکى ترى دونیادا بوونى نییە. ئەوە بەرامبەر بە هیچ زیندانییەکى سیاسی و رێبەرێک ئەنجام نەدراوە. ئەو رەفتار و هەڵسوکەوتەش هیچ پەیوەندییەکى بە یاساوە نییە. ئەوانە رەفتار و هەڵسوکەوت و سیاسەتى تایبەتن، کە لە دژى یەک کەس بەڕێوەى دەبەن. ئەوەش تەنها لە دژى رێبەر ئاپۆ بەڕێوەدەبەن. رێبەر ئاپۆ ٢٠ ساڵە لە دژى ئەو رەفتار و هەڵسوکەوت و سیاسەتە خۆڕاگرى دەکات، چونکە رێبەر ئاپۆ دەزانێت لەبەر چى لە زینداندایە. دەزانێت رێبەری گەلێکە و بەپێى ئەوەش دەجوڵێتەوە".

هەلومەرجى تایبەت و دەروونى بەڕێوەدەبەن

قەرەسوو ئەوەشى خستەڕوو، دەبێت گەل ئاگاداری ئەو سیاسەتە بێت، کە لە دژى عەبدوڵا ئۆجالان رێبەرى گەلی کورد بەڕێوەدەبرێت. لەو بارەیەوە وتیشی "هەر چۆن لە دەرەوە (لە دەرەوەى زیندان) هێرش لە دژى تێکۆشانى ئازادیى گەلی کورد ئەنجام دەدرێت، بە هەمان شێوە ئەو گوشار و زۆرداریەش بە هەموو هێز و تواناکانیانەوە لە دژى رێبەر ئاپۆ ئەنجام دەدەن. گۆشەگیریى قورس لەسەر رێبەر ئاپۆ بۆ ئەو هۆکارانە دەگەڕێتەوە. ئەگەر مرۆڤ بیەوێت لە گوشارەکانى سەر رێبەر ئاپۆ تێبگات، دەبێت لەو گوشار و زۆردارییانە، کە لە دژى گەلی کورد ئەنجام دەدرێن تێبگات. لە رێگەى تێگەیشتن و بینینى ئەو گوشار و زۆردارییەى، کە لە دژى گەلی کورد بەڕێوەدەچێت، مرۆڤ دەتوانێت لەوەش تێبگات، کە چۆن ئەو سیاسەت و هەڵسوکەوت و گۆشەگیرییە لە دژى رێبەر ئاپۆ بەڕێوەدەبرێت. ماوەى ٢٠ ساڵە سات بە سات شەڕێکى دەروونی لە دژى رێبەر ئاپۆ بەڕێوەدەبرێت. شەڕێکى قورسى دروونى و تایبەت لە دژى رێبەر ئاپۆ ئەنجام دەدەن".

قەرەسوو ئاماژەى بەوەشکرد، عەبدوڵا ئۆجالان رێبەرى گەلی کورد لە رۆحى دەوڵەتى تورک تێگەیشتووە و بەپێى ئەوەش جموجوڵ و هەڵسوکەوت دەکات. وتیشی "ئەگەر ئێمە هەرگیز باسیشى نەکەین، بەڵام کۆمەڵگە، گەل و هەموو جیهان دەبینن و دەزانن، کە چ جۆرە سیاسەت و گۆشەگیرییەک لە دژى رێبەر ئاپۆ بەڕێوەدەچێت".

ر.م