سیامەند موعینی: پێشوازی لەو پرۆژانە دەکەین کە ئازادی و دیموکراسی بۆ گەلانى ئێران لە خۆ دەگرن

سیامەند موعینی هاوسەرۆکى پەژاک رایگەیاند، پێشوازی لە هەموو جۆرە پرۆژەیەک دەکەن، کە ئازادی و دیموکراسی بۆ گەلانى ئێران لە خۆ بگرێت. راشیگەیاند، لە دۆخی ئێستادا دەبێت بە دوور لە هەر جۆرە دووبەرەکی نانەوەیەک یەکگرتوویی رەچاو بکرێت.

سیامەند موعینى هاوسەرۆکى پارتی ژیانى ئازادی کوردستان (پەژاک - PJAK)  لە چاوپێکەوتنێکیدا لەگەڵ بەشی فارسیى ئاژانسى هەواڵی فورات (ANF) شیکارییەکانی لەبارەى پێشهات و رووداوەکانى رۆژهەڵاتى کوردستان و ئێران و ناوچەکەوە خستەڕوو.

  - هەڤاڵ سیامەند، بزووتنەوەکەتان هاوکات لەگەڵ دەستپێکردنى جەنگە بە وەکالەتەکانی رۆژهەڵاتى ناوەڕاست دا، ئەو جەنگانەی بە جەنگی جیهانیى سێیەم بۆ دۆخی رۆژهەڵاتى ناوەڕاست پێناسەکرد، ئێستا دواى تێپەڕبوونی ٥ ساڵ لەو پێناسەیە، بۆ هێشتا بزووتنەوەى ئاپۆیى دەیەوێت دۆخی رۆژهەڵاتى ناوەڕاست بەپێى ئەو پێناسەیە روون بکاتەوە؟

  * سپاس و هیوادارم بتوانم بەپێى توانا گۆشەنیگایەکى راستەقینە لەبارەى پرسیارەکەتانەوە بخەمەڕوو. دۆخی رۆژهەڵاتى ناوەڕاست دۆخێکى گرژ و ئاڵۆزە و داڕشتنەوەى ناوچەکە لە کاتى شکڵگرتندایە. جەنگە بە وەکالەتەکان (جەنگ لە بریى کەس و لایەن و هێزى تر) ماوەى چەند ساڵێکە گۆڕەپانەکانى جەنگی گرتووەتەوە و ئەکتەرە جۆراوجۆرەکان بۆ پاراستنى پێگەی خۆیان لە ناوچەکە و پاراستنى هاوسەنگیى سیاسی – سەربازی خۆیان لە جەنگێکى تەواوەوە گلاون. ژمارەیەک لە هێزەکان، یان لە مانایەکى تردا دەوڵەتەکانیش لەو جەنگەدان و دەیانەوێت رۆڵیان هەبێت لە داڕشتنەوەى نوێی ناوچەکەدا. بزووتنەوەى ئاپۆیى و حیزبەکەمان پەژاک لەو بڕوایەدایە ئەو جەنگە، جەنگی جیهانیى سێیەم بە تایبەتمەندیى جیاوازتر لە جەنگە کلاسیکییەکان روودەدات. بەپێى ئەو خوێندنەوەیە پێدەچێت دۆخی ئاڵۆز و گرژی ئێستا لە رۆژهەڵاتى ناوەڕاست زۆر زیاتر تەشەنە بکات و ئەوەش جگە لە پێناسەکردنى لە چوارچێوەى دەستەواژەی سیاسیى جەنگی جیهانیى سێیەم دا روونکردنەوەى تر و شیکاریى تر هەڵناگرێت.

- ئێستا رۆژهەڵاتى ناوەڕاست لە دۆخێکى قەیراناویدایە، مانگرتنی بێسنووری ٧ هەزار زیندانی بە پێشەنگایەتیى لەیلا گیوڤەن، جەنگە قورسەکان لە باکوور و رۆژئاوا، هێرشی سوپاى تورک بۆ سەر باشووری کوردستان بەشێک لەو راستییە دەخاتەڕوو، بزووتنەوەکەتان وەک بزووتنەوەیەک کە بەشی مەدەنی و سیاسیى و سەربازیى هەیە، چۆن توانیویەتى لە بەرامبەر ئەو هێرشانەدا خۆڕاگری بکات و گەشبینی و ورە و دڵخۆشیى خۆی بپارێزێت؟

* دۆخی ناوچەکە و بە تایبەتى کوردستان بەشێوەیەکە کە لە هەموو لایەکەوە هێرش و پەلاماری دڕندانەى دەکرێتە سەر، سەرباری ئەوانەش بزووتنەوەى ئاپۆیى بە ئیرادەیەکى پۆڵاینەوە وەڵامی هەموو هێرشەکانى داوەتەوەو دەیشداتەوە جا ئەو هێرشانە بەشێوەى سەربازی بن یان بەشێوەیەکى تر. لەیلا گیوڤەن بە ورەیەکى لەبن نەهاتوو و ئیرادەیەکى پۆڵاین بە پێشەنگایەتیى لە خەباتى شۆڕشگێڕیى خۆیدا ئەوەى سەلماند، کە ئیدی ئیستیبداد و ملهوڕی و دیکتاتۆری ناتوانن بەرەنگاری ئەو ئیرادەیە ببنەوە کە بڕیاریداوە ئازادی بەدەست بهێنێت، بۆیە دەتوانین لەیلا گیوڤەن بە سیمبول و هێمای بەرخودان و خەباتی ئازادیخوازانە و ئیرادەى ژنی کورد پێناسە بکەین. خەبات بۆ ئازادی، مرۆڤەکان گەشبین و رووخۆش و خۆڕاگر دەکات و رۆحی خەبات خۆڵقێنەری گۆڕانکارییە لە هەناوی کۆمەڵگەدا. لەسەر ئەو بنەمایە بزووتنەوەکەمان سەرباری هەموو گرفت و لەمپەرە سیاسییەکان، بە بەردەوامی لە خەبات بۆ ئازادی پێشەنگ بوونی خۆی پاراستووە و دەیشیپارێزرێت، هیچ هێزێک ناتوانێت رێگری لەو خواستە و ویستەى خەبات و تێکۆشانە شۆڕشگێڕییەمان بکات.

- ئەم مانگە ساڵیادی شەهادەتی مامۆستاى شەهید فەرزاد کەمانگەر، شیرین عەلەم هولی، فەرهاد وەکیلی و عەلی حەیدەریان بوو. لە ماوەى ٩ ساڵ بەسەر تێپەڕینى ئەو شادەتانەدا پەژاک چ رێگایەکى لە پێناو بەرزکردنەوەى ئاستی کێشەى کورد و دیموکراتیزەکردن لە رۆژهەڵاتى کوردستان و ئێراندا بڕیوە؟ چۆن و بە چ شێوازێک توانیوتانە کولتور و رۆشنبیریى بەرخودان و خۆڕاگری لە رۆژهەڵاتی کوردستاندا گەشە پێ بدەن و بیچەسپێنن و دژایەتی و تێکۆشانی خۆتان بەرامبەر بە حکومەتى کۆماری ئیسلامیى ئێران بەرەو پێش ببنەن؟

* پەژاک لەسەر بنەمای پارادایمی ئازادی خۆی رێکخستووە. بۆ دیموکراتیزەکردن و ئازادی لە ئێران و رۆژهەڵاتى کوردستان خەباتێکى بێوچان و لەسەر بنەمای ئیرادە گرتووەتەبەر، کولتوری بەرخودان و خۆڕاگری یەکێکە لە بنەما سەرەکی و بنەڕەتییەکانى تێکۆشانی پەژاک و لەسەر بنەمای ئیرادە و بڕوابوون بە گەل و میلـلەت و هێزی جەوهەری و خۆیى خۆی چوارچێوە و شێوەى تێکۆشان و خەباتی خۆی دیاری دەکات. لە هەر خاڵ و شوێنێکدا، کە هێزە خەباتگێڕە تێکۆشەرەکانى ئێمەى لێ بن، لەسەر بنەمای ئەو بڕوا و ئیرادەیەمان خۆمان بۆ تێکۆشان ئامادە کردووە. لە زیندانەکانى کۆماری ئیسلامیى ئێران دا ئەوەمان سەلماند، کە دوژمن هیچ کات ناتوانێت ئیرادەمان لە پێناو خەبات لە دژی زوڵم و ستەم و گەیشتنمان بە ئازادی لەناو ببات. شیرین عەلەم هولی، فەرزاد کەمانگەر، فەرهاد وەکیلی و عەلی حەیدەریان ئەو رۆڵە گرنگ و یەکلاکەرەوەیەیان سەلماند. لە گۆڕەپانەکانی تری تێکۆشانیشدا هێزەکانمان توانایى و لێهاتوویى خۆیان بە کردەوە سەلماندووە و لە داهاتووشدا گەلەکەمان دەبێتە شاهیدی قارەمانیى هێزەکانمان، کە بە چ ئیرادەیەک بۆ گەیشتن بە ئازادی خەبات و تێکۆشان دەکەن.

 - چاودێرانى سیاسی لەو بڕوایەدابوون بە هەڵبژاردنى ئێوە بۆ هاوسەرۆکیى پەژاک، پەژاک گۆڕانکاری لە کردەوەى سیاسی و سەربازیدا ئەنجام دەدات، بەڵام لەو کاتەوە ئێوە بوون بە هاوسەرۆکى پەژاک، پەژاک لە دیدی چاودێرانى سیاسییەوە کردەوەیەکى زەق و بەرچاوى لەخۆی نیشان نەداوە، بۆ؟

* لەوانەیە ئێوە، یان هەمان ئەو چاودێرە سیاسییانەى کە ئاماژەتان پێکردن، تەنها پێکدادانی سەربازی بە کردەوەى سیاسی و سەربازی لێکبدنەوە و لایەنەکانى تر و رێوشوێنەکانى تری رێکخستن و خۆرێکخستن و ئامادەکارییەکان بە کردەى سیاسی نەزانن. ئەوە راستە  ئێمە نەمانتوانیوە چاوەڕوانییەکانى گەلەکەمان بۆ گەیشتن بە ئازادی بەدیبهێنین و لەوەشدا رەخنە لە خۆمان دەگرین. ئێران بە گشتی و رۆژهەڵاتى کوردستان بە تایبەت لە دۆخێکى نائاسایدان، سیاسەتى دروست، کردار لەسەر بنەمای واقعی سیاسی یەکێکە لە شێوازە دروستەکان بۆ ئەم دۆخە قەیراناوییەى ئێستا و ئەوەش بە مانای ناچالاکبوون لێکنادرێتەوە. شیکاریى دروستی سیاسی بۆ ئەم قۆناغە لە دۆخی جیهانی و ناوچەکە کردار و تێڕوانینی گونجاو بۆ دۆخەکە دەخوازێت و ئێمەش لەچوارچێوەى ئەو بارودۆخەدا بەرنامە بۆ کار و کردەوەکانى خۆمان دادەنێین.  

- ئێمە ئەوە دەبینین، کە جۆری کرداری پەژاک رووبەڕووی رەخنە و تەنانەت هێرشێکى توند بووەتەوە. لەبارەی ئەو رەخنانە و هێرشانەوە چی دەڵێن؟

* بە وردی لێمان روون نییە ئەو رەخنانە چین و ئێوە مەبەستتان کام رەخنەیە، بەڵام بە جدیەتیەوە لێکدانەوە بۆ هەموو رەخنەکان دەکەین، ئەگەر رەخنەیەک هەبێت هەوڵ دەدەین لێکدانەوەى بۆ بکەین و تا ئەو شوێنەى پێمان دەکرێت هەوڵ دەدەین خۆمان لە دووبارەکردنەوەى بپارێزین. ئەو هێرش و پەلامارانە ئێوە ئاماژەتان پێکردن هەڵقوڵای بیر و رامانێکى ناتەندروست و رووخێنەرانەى هەندێک کەسن، لە کاتێکدا کۆماری ئیسلامیى ئێران لە داڕوخاندایە، ئەو کەسانە خۆیان کردووە بە رێگرێکی بنەڕەتى بۆ ئەوەى یەکگرتوویى و هاوکاری و پشتیوانی لە نێوان کورد دا دروست نەبێت، ئێمە هەموو کات پێشوازیمان لە رەخنەی شیاو و تەندروست کردووە، بەڵام ئەو هێرش و پەلامارانە لە دیدی ئێمەوە جدیەتێکى ئەو تۆیان نییە و بە پێویستى نازانین وەزی رێکخستنى خۆمان لەوانەدا بەکار بهێنین.

  - لە ماوەی ٢ ساڵی رابردوودا ژمارەیەک چاوپێکەوتنتان لەگەڵ بەرپرسانى حیزبەکانى رۆژهەڵاتى کوردستان ئەنجامداوە، بەدەر لەو هێرش و پەلامارانە، کەشی ئەو دیدارانە چۆن لێکدەدەنەوە؟

* لە رووی یەکگرتوویى هێزەکان و لایەنە سیاسییەکان و پێویستیى هاوکاریکردن لە هەندێک بابەتى دیاریکراودا، ئێمە هەمیشە بە بڕوابوون بە ئیرادەیەکى سەربەخۆ، خوازیاری دیالۆگ و گفتوگۆ لەگەڵ هەموو هێزەکاندا بووین. لەسەر بنەمای ئەو تێڕوانینە، ژمارەیەک دیدارمان لەگەڵ حیزبە ئێرانى و کوردستانییەکاندا ئەنجامدا. ئەگەرچی دەستکەوتەکانى ئەو دیدارانە بەپێى خواستى دۆخی هەستیاری سیاسی ئێستا نییە، بەڵام هیوادارین هەموو حیزبە ئۆپۆزسیۆنەکانى کۆماری ئیسلامیى ئێران بە باشی لەم قۆناغە هەستیارە سیاسییەى ئێستا تێبگەن و خۆیان لە تێڕوانینى خۆ بە تەوەر زانین بە دوور بگرن. راستیى دۆخی سیاسی بکەنە بنەما و بە هەوڵدان بۆ هاوکاری و هاوپشتیى یەکتر، تێکۆشان لە دژی کۆماری ئیسلامیى ئێران بکەنە بەرنامەى کاری خۆیان. لەسەر ئەو بنەمایە، ئێمە پرۆژەی ١٠ خاڵی پەژاکمان بۆ راى گشتی و حیزبە سیاسییەکان خستەڕوو و بە روونی و دیاریکراوی رێکارە کردارییەکانمان نەخشەڕێژکردووە. جیاوازیى حەز و سەلیقە و جیهانبینیی سنووردار و نەبوونی (عەقڵییەتی پێویست بۆ) نزیکبوونەوەى دروست بۆ خوێندنەوەى ورد و بەرفراوانى دۆخەکە بووەتە هۆی ئەوە، کە هەندێک لە حیزبەکان تەسکبیرانە سەیری بابەتەکان بکەن و تەنانەت هەوڵی پەکخستنى هەنگاو و کردەوەکانى یەکتر دەدەن، بێگومان ئەوە لە درێژخایەندا لە بەرژەوەندیى هێزە ئۆپۆزسیۆنەکاندا نابێت.

- بۆ ئەو دیدارانە هاوکاریى هاوبەشیان لێنەکەوتەوە؟ بۆ هەندێک لە حیزبەکان هەستیارییەکى ئاوێتە بوو بە دوژمنایەتى بەرامبەر بە حیزبەکەى ئێوە (پەژاک)یان گرتووەتەبەر؟  

* دیدارەکان لەگەڵ هەندێک لە حیزبەکان ئەنجامیان هەبووە و هەندێکجاریش هاوکاریی یەکترمان لە هەندێک بواردا کردووە، بەڵام بەشێک لە سەرکردەکانى حیزبەکان بەهۆی پەیوەندییان لەگەڵ دەزگاى "پاراستن" و هەندێک حساب و کتابی تایبەت بە خۆیان بەپێى ئەم دۆخە، هەوڵ دەدەن خۆیان لە پەژاک بەدوور بگرن و تەنانەت لە هەوڵی سڕینەوە و لە ناوبردنی حیزبەکەماندان. بە روونی دەتوانم ئاماژە بە چاوپێکەوتنێک بکەم، کە لە کۆتایى مانگی نیسان (ئاوریل)ی ئەمساڵ لە نێوان هەندێک لە حیزبەکانى رۆژهەڵات لەگەڵ یەکێک لە کونسوڵخانە کاریگەرەکانى ئەم ناوچەیەدا بەڕێوەچوو. رێکخستنى ئەو دیدارانە و هاوئاهەنگییەکانى لەلایەن یەکێک لە ئەندامانی بنەماڵەى بارزانی-یەوە بووە. بە روونی دەتوانم ئەوە بڵێم، کە یەکێک لە باسەکانى ئەو چاوپێکەوتنە بە حساب نهێنییە، لەتکردن و پارچەپارچەکردن و چەند بەرەکێ نانەوە بووە لە نێوان ئۆپۆزسیۆن و بە تایبەت حیزبە کوردییەکان دا و بە روونی و بە ئاشکرایى باس لە سڕینەوە و لە ناوبردنى پەژاک-یان کردووە. هەڵبەتە لەم نێوانەدا رۆڵی دەزگاى پاراستن و حیزبەکەی، کە بەشێوەیەکى مێژوویى دەستیان لەمجۆرە کارانەدا هەیە، ناکرێت بە هیچ شێوەیەک لە یاد بکرێت.

- ئێران لە دۆخی داڕمانى ئابووریدایە، تارمایى جەنگ رۆژ لە دواى رۆژ باڵ بەسەر ئەو وڵاتەدا دەکێشێت، ئێوە پێشهاتە جیهانی و ناوچییەکان بۆ بە چۆکدادانى خێرای ئێران و ناچارکردنى بە گۆڕینى رەفتاری ئەو رژێمە چۆن لێکدەدنەوە؟

* داڕمانى ئێستاى ئابووری دەبێت لە چوارچێوەى قەیرانى بونیات و پێکهاتە، لاوازی لە بەڕێوەبردن و نا دیموکراتیکبوونی ٤٠ ساڵی رابردوو دا لێکبدرێتەوە، کە بەشێکى زۆر لە سەرمایەى گەلانى ئێران بۆ فراوانخوازییەکان و پەرەدان بە دەسەڵات و هەژمونی و باڵادەستییان لە ناوچەکەدا خەرج کردووە. ئەو کارانە و ئەو رۆڵە بە تەواوی پێچەوانەی پرۆژەى داڕشتنەوەى رۆژهەڵاتى ناوەڕاستە لەلایەن هێزە جیهانییەکانەوە بە تایبەتى ئەمریکا. هاتوهاواری ئێستا هیچ پەیوەندیى بە دۆخی راستەقینە و ئێستای کۆماری ئیسلامیى ئێرانەوە نییە و پێدەچێت لە ئەنجامدا رژێم "نەرمى و لێبوردنی پاڵەوانانە" لە خۆی نیشان بدات!.

- ئێوە چ سیناریۆگەلێکى کورت ماوە و درێژخان بۆ داهاتووی ئێران پێشبینى دەکەن؟ لە هەر یەک لە سیناریۆەکاندا پێشنیازی چ بژاردەیەک بۆ گەلی کورد، بۆ هاوکاریکردن لەگەڵ حیزبە کوردییەکان و هێڵی ستراتیژی دەکەن؟

* لە دۆخی ئێستادا ئێران لەگەڵ داهاتوویەکى تەواو ناڕوون و تاریکدا رووبەڕووە. دەکرێت ئاماژە بە چەندین سیناریۆی جۆراوجۆر بکرێت. فاکتەرى هاوبەشی هەموو سیناریۆکان لە ئەنجامدا داڕووخان و هەڵوەشانی کۆماری ئیسلامیى ئێرانە. بۆ نمونە دەکرێت ئاماژە بە ٢ سیناریۆی سەرەکی بکرێت، دۆخەکە بە جۆرێکە، کە سیستمى جیهانی تەنانەت لە ئەگەری دانوستاندا بە هیچ شێوەیەک ئیمتیازی سنووردار و کاتی لەلایەن ئێرانەوە قبوڵ ناکات و پێى رازی نابێت. هەر جۆرە دانوستانێکیش ئەنجام بدرێت لە کۆتایدا ئامانجەکەى بۆ ئیحتیواکردن و داڕووخانى کۆماری ئیسلامی دەبێت. بەڵام سیناریۆکانى دیکە لەلایەن ئێرانەوە بۆ پێداگریکردنە لەسەر دۆخی ئێستا و بۆ دروستکردنى کەشی هاتوهاوارخوازەکانە، کە دەهۆڵی شەڕ دەکوتن، بەڵام بە هیچ شێوەیەک ئامادەییان بۆ ئەو بابەتە نییە. لە ئێستادا رەوتی گۆڕانکاری و وەرچەرخانەکان لە ئێران بەوشێوەیەیە. ئەگەرچی لەوانەیە ئەو سیناریۆیە لە کورت ماوەدا بەپێى خواستى دەزگا و ئەرکانى سەرەکیى کۆماری ئیسلامى بێت، بەڵام لە درێژخایەندا وەردەسوڕێت بۆ تەقینەوەیەکى کۆمەڵایەتى.

لە ئەگەری روودانى هەر یەک لەو سیناریۆیانەدا دەرفەت  بۆ کوردەکان لەبارە لە پێناو دەستڕاگەیشتنیان بە پێگەیەکى سیاسی دیموکراتیک. گرنگ یەکگرتوویى و هاوکاریکردنى هێزە پێشەنگەکانە لەسەر خاڵە هاوبەشەکان. لە دۆخی ئێستادا دەبێت بە دوور لە هەر جۆرە دووبەرەکی نانەوە، یەکگرتووی و هاوکاریکردن رەچاو بکرێت.

- بەپێى بۆچوونی ئێوە و پەژاک، هاوسەنگیى هێز لە دواى رووخانى کۆماری ئیسلامیى ئێران بە چ شێوەیەک دەبێت؟ ستراتیژیى ئێوە لەگەڵ حیزبەکان دیموکراتیک و پێشکەوتوخوازەکانى ئێران چۆن نەخشەڕێژ دەکرێت؟

* بە بڕوای ئێمە لە پێناو ئەوەدا کە بۆ جارێکیتر و دووبارە دۆخی سووڕی پووچ و دۆخی دووبارەبوونەوەى رووخان و هاتنەسەر کاری رژێمى دەسەڵاتخواز و نا دیموکراتیکی تر روونەدات پێویستی بە بەستێنسازی و رەخساندنی هەلی دیموکراتیزەکردن و هاوبەشی و بەشداریکردنى فرەیى (تولورانس) و ئازادانە لەلایەن هەموو گەلانى ئێرانەوە هەیە. حیزب و رەوتە سیاسییە ئازادیخوازەکان دەتوانن رۆڵی پێشەنگ و خێراکردنى ئەو رەوتە بگێڕن. ئەوە راستییەکە، کە تەنها لە جوگرافیای سیاسیى ئێران دا هاوپەیمانیی هێزە ئازادیخوازەکان دەتوانێت شۆڕشێکى دیموکراتیک بەدی بهێنێت. لەو رووەوە ستراتیژیی ئێمە لە پەیوەند لەگەڵ هەموو حیزبە دیموکراتیکەکاندا روونە. پەژاک پێشوازی لە هەموو جۆرە پرۆژەیەکی ئەو حیزب و رەوتانە دەکات، کە ئازادی و دیموکراسی بۆ هەموو گەلانى ئێران لە خۆ بگرێت.

ر.م