جە وەرهۆرزی دلین و ئەورووپا تەشەنەش کەردەن و جە چین ڕوو بە کزییەن
نەوەشی کۆرۆنای جە کوردستان، ئێران، ۸ وڵاتێ عەرەبیێ، بە گردیی جە وەرهۆرزی دلین و ئەورووپا بە خێرایی تەشەنە مەکەرۆنە و جە چین ڕووو بە کەمییەن.
جە پانیشتو کوردستانی پەی وەرگیری جە نەوەشی کۆرۆنای سەرجەم پڕۆسەو وانای و پەروەردەی مدرنیان و هامکات سەدان کەسێ کە جە ئێران گێڵێنێوە یان جە ئێرانەوە سەردای پانیشتیشان کەردەن جە یاگێ تایبەتێنێ قەرەنتینە کریێنێ و پەی ۱٤ ڕوان وزیێنێ چێرو چەمداری پزشکی.
هیزی ۳ شەممە ئاشکرا کریابێ کە جە کەرکوک ٤ٚ ئەندامێ بنەماڵێوی کە جە ئێران گێڵێبێنێوە هۆرگێرێ ڤایرۆسەکەیەنێ جە نەوەشخانێوەنە قەرەتینە کریێنێ.
ئارۆچ ئاشکرا کریان کە جە زاخۆ ۳ کەسێ کە گومان هەن هۆرگێری ڤایرۆسو کۆرۆنای ببانێ قەرەنتینێ کریێنێ و پەی ۱٤ ڕوان مەوزیانە چێرو چەمداری پزشکی. ۳ کەسەکە ۲شان ئەرەنیشتیێ زاخۆیەنێ و یۆشان ئەرەنیشتەو سۆران-یەن و سەردای ئێرانی و وەرکەوتو کوردستان-یشان کەردەن و دماتەر جە ڕاو سەرنیشتو کوردستانیەوە گێڵێنێوە پەی زاخۆی.
جە وارگەو پەنابەرانو شەهید ڕۆستەم جوودی مەخمووری، پەی ڕاگیری جەنەوەشی کۆرۆنای سازی پەروەدەی و ڕاوەبەرێ کامپەکەی بڕیارشان دا پڕۆسێسو وانای و پەروەردەی تا کاتێوی نادیار بمدرێیۆنە.
جەی چوارچێوەنە ئارۆ جە سەرجەم وانگاکانە مامۆستاکێ باسشان جە نەوەشیەکەی و شێوازەکێ وێپارێزنای چەنەش کەرد ودماتەر وانگاکێ وزیێرێ.
جە وارگەنە ٢ خوێدنگای سەرەتایی، ٢ ناوەندی و ٢ ئامادەیی هەن و نزیکەی ٣٥٠٠ خوێندنکار لەو خوێندنگایانەدا دەخوێنن. هەروەها ٤ باخچەی منداڵانیش هەن.
جەلایێوی تەرەوە، جە شارو نەجەف-و ئێراقی دمای ئانەیە ئاشکرا کریا کە کەسێوی ئێرانی هۆرگێرو ڤایرۆسو کۆرۆنا-یەن، لایەنە پەیوەندیدارەکێ ئێراقی ڕاوجای تەندروستیشیان پەی وەرگیری جە نەوەشیەکەی گێرتەن وەر و چەندین کەسێ چە شارێ و شارچەکانە بە تایبەتی جە بەغداد کە گومان هەن بە ڤایرۆسەکەی تووشێ بێبانە وشکنای پزشکیشان پەی کریان قەرەتینێ کرێنێ.
ئینەو دەسەڵاتداری هەرێمو کوردستانی داواشان جە هاموڵاتیان کەردەن تا سەردای کەرکوکی و نەجەف-و ئێراقی نەکەرانێ کە چەندین کەسێ جە ئا دووە شارەنە تووشێ نەوەشیەکەی بیێنێ.
هەر پەیوەست بە کرۆنانی کە ئیتر بییەن بە پەتا و سەرتاسەرو جیهانیش وستەن مەتەرسییەوە، دەسەڵاتدارێ ئێرانی ئاشکراشان کەردەن: تا ئیسە ۱۹ کەسێ بە فایرۆسەکەی گیانیشان جەدەستدان و ۱۳۹ کەسێ تووشێش بیێنێ و وزیێنی چێرو چەمداری پزشکی. کیانووش جەهانپوور واچەرو وەزارەتو تەندروستی ئێرانی ئا زانیاریێشە دێنێ و واتەنیچش، کە جە ۲٤ سەعاتێ ویەردێنە ٤٤ کەسێ تەرێ تووشی نەوەشیەکەی بیێنی. بەڵام سەرچەمە نافەرمیەکێ جە ئێرانەوە ژمارەو قوربانیەکان و تووشبیەکان فرە بە زیاتەر مزانانێ و باس جە تووشبییەی هەزاران کەسان و گیان جەدەستدای دەیان کەسانی تەرێ مەکەرانێ و ڕژێمو ئێرانی بە ئەوەشارای ڕاستینە نەوەشیەکەی تۆمەتبار مەکەرانێ.
هەر جە ئێران ئەنجومەنیو دادوەری و لیژنەو یاسایی پەرلەمانی بڕیارشدا کە هەر کەس و لایێوە هەوالێ ناڕاستێ و ساختێ سەبارەت بە کۆرۆنای وەڵاو بکەرۆنەوە جە ۱ ساڵ تا ۳ ساڵی سزاو زیندانی و سزاو جەڵدی بدرۆیۆنە.
دەستگاکێ یاونەری عەرەبی ئاشکراشان کەردەن: جە ۸ وڵاتێ عەرەبیێنە فایرۆسەکە وەڵاوبییەنەوە کە برینتینێ جە: ئێراق، ئیمارات، لوبنان، عومان، بەحرەین، تونس، مسر و کوەیت کە ڕێژەو قوربانیەکان و تووشبییەکان بە فایرۆسەکەی جە کوەیت و بەحرەین فرە زیاتەرن و جە کوەیت کە ۲٦ کەسێ هۆگێرێ فایرۆسەکەیەنێ وەزارەتەکێ تەندروستی و وانای و پەروەردەی بڕیارشان دان بە ئەرەوستەی سەرجەم وانگا و زانستگاکان.
بەهەمان شێوازو وەرهۆرزو دلینی، پەتاو کۆرۆنای جە ئەورووپاچ بە خێرایی تەشەنەش سەندەن و جە وڵاتەکێ ئیتالیای، ئەڵمانیای، فەرەنسای، بەلجیکای، سویسرای و ڕووسیای سەدان کەسێ هۆگێرێ فایرۆسەکەی ئاشکرێ کریێنێ. بەڵام زیاتر جە گردی نەوەشیەکە گەریبانگیرو ئیتالیای و فەرەنسای بییەن و جە ئیتالیا تا ئیسە ۱۲ کەسێ گیانشان جەدەستدان و نزیکە بە ٤۰۰ کەسێ تووشێش بیێنێ. هەر پاسە جە فەرەنسا ۲ کەسێ گیانشان جەدەستدان و چەندینی تەرێ هۆگرێ فایرۆسەکەی وێزینێ چێرو چەمداری پزشکی.
جە وەختێوەنە نەوەشی کۆرۆنای جە کوردستان، ئێران، ۸ وڵاتێ عەرەبیێ، بە گردیی جە وەرهۆرزی دلین و ئەورووپا بە خێرایی تەشەنە مەکەرۆنە و جە چین ڕووو بە کەمییەن و دەسەڵاتدارێ ئا وڵاتەیە سەرقاڵی کۆنترۆڵ کەردەیشەنێ.
ئاشکرا بی جە چین تا ئیسە ۲ هەزارێ و ٧١٥ کەسێ بە نەوەشیەکەی گیانشان جەدەستدان و نزیک بە ۸۰ هەزار کەسێ تەرێ هۆگێرێ فایرۆسەکەیەنێ و قەرەنتینە کریێنێ. بەپاو تازەتەرین ئاماری جە ۲٤ سەعاتێ ویەردێنە ٥۲ حاڵەتێ گیان جەدەستدای تۆمارێ کریێنێ و ٤۰٦ کەسێشچ تووشی فایرۆسەکەی بیێنێ. ئانەیچە بە بەرئاورد چەنی ویەردەی تا ئاستێوی باش کەمبییەی نەوەشیەکەی و تا ڕادێوە کۆنترۆڵکەردەیش نیشانە مدۆنە.
هەرپاسە نەوەشیەکەی دەربازو ئەمەریکا، کەنەدا و ئەمەریکای لاتین بە تایبەتی بەرزایکی بییەن و جە ئەمەریکا ٥۷ کەسێ، جە کەنەدا ۱۱ کەسێ و جە بەرزایل ۱ کەس تووشێ نەوەشیەکەی بێنێ.
هەتا ئیسە کۆرۆنا جە ٤۱ وڵاتێ جیهانیەنە بێجگە جە چینی، ۲ هەزارێ و ٩٣٦ کەسێ تووشێ فایرۆسەکەی بێنێ و ٤٥ کەسێچ بەهۆشەوە گیانشان جەدەست دان.
