هامسەرۆکەو دەسەو ڕاوەبەری کەجەکەی بەسێ هۆزاتە بەشداریش جە بەرنامەی تایبەتی کەناڵو مەدیا خەبەرینە کەرڎ و ئاماژەش بە زیاتەربیەی کۆمکوژی مەدەنیەکا جە پانیشتوو کورڎەسانینە جە دماو رێککۆتەی تورکیا، پەدەکە و عێراقی کەرڎ و ئانەش وست ڕووە کە چەتەکۍ داعشی جە هەرێمەکاو پارېزنای مەدیاینە بنەشا پنە وزیێنە. بەسێ هۆزاتە ئاماژەی بە هامکاری تورکیای، پەدەکە، داعشی و حزبولکۆنترای کەرڎ جە دژو جمیەرو ئازاڎیی کورڎەسانی.

بەسێ هۆزاتە ئەرەیاۋناش، کە هامپەیمانی پەدەکەی چنی داعشی حەجگیز تێکنەشیەن، ئارۆیچ هەردووە هێزەکە بەشدارێنۍ جە جەنگو قڕکەرڎەی کوردانە و واتش، "مەرامو پەدەکەی پېسە دۆڵەتو تورکی پاکتاوکەرڎەی جمیەرو ئازاڎیی و قڕکەرڎەی کوردان. وەڵینگەو پەدەکەی بە تەمامی پی جۆرەنە".

بەسێ هۆزاتە ئانەش وست ڕووە کە جە ۋەرا ۋەرو سیاسەتەکا پەدەکەی و حزبولکونتراینە مشۆم کورڎ، رۆشنۋیرا کورڎی هەڵوێسێوە جددیی نیشانە بڎا و واتش، "دلۍ گلېرگەکەیمانە مشۆم سیخوڕۍ یاگێشا نەبۆوە. مشۆم گەلەکەما حەجگیز نازا کە سیخوڕ دلێشانە بۆ".

هۊرسەنگنایەکۍ بەسێ هۆزاتۍ پی جۆرەنۍ: "ئارۆ ٧و ئەیلولی ساڵیاڎو گەشمەرڎەبیەو هەمڕا کەمال پیرین. جە ١٢و ئەیلولینە هەمڕا خەیری دورموش گەشمەرڎەبی. جە ١٥و ئەیلولینە هەمڕا عاکیف یڵماز و جە ١٧و ئەیلولیچنە هەمڕا عەلی چیچەک گەشمەرڎە بی. جە کەسایەتی گەشمەرڎا مڎرامانوو ڕۆچۍ مەردەی گۆرەینە گرڎوو گەشمەرڎا شۆڕشی و ئازاڎیی بە رێز و پنەزانایۆ یاڎۍ مکەرووە.

هەرپاسە ٩و ئەیلولو ١٩٧٩ ی مڎرامانوو سێوەرەگەین. جە کەسایەتی جومعە تاکی و پەنج هەمڕاکەیشەنە گرڎوو گەشمەرڎا سێوەرەگی بە رێز و پنەزانایۆ یاڎۍ مکەرووە. جە ٤و ئەیلولو ٢٠١١ینە جە جەنگێنە چنی ئێرانی جاسوسانەنە فەرماندەی گۆرە هەمڕا سمکۆ سەرهەڵدان گەشمەرڎەبی. جە کەسایەتی هەمڕا سمکۆینە گرڎوو گەشمەرڎا ۋەرکۊتوو کورڎەسانی بە رێزو وەشەسیای و پنەزانایۆ یاڎۍ مکەرووە.

رێکوزیا مېیاننەتەوەییەکۍ هامبەشێنۍ جە گۆشەگیرینە

هەڵمەتەو ئازاڎیی بە راسی یاۋێنۍ بە ئاستێوە فرە گرنگ. رای گرڎی گۆرە بیەن، رۆژەڤێوە ساز بیەن. ئانڎەش نەمەنەن ساڵێوە پەڕ بکەرۆوە. قەناعەتم هەن کە پی کەش و ئاژۆ هەڵمەتەکۍ ساڵەی ئاینڎۍ بە شێوۍ قەوەتتەر بەردەوامە مبۆ و بە دڵنیاییوە سەرە گنۆ.

چی دماییانە ٦٩ براوۍ خەڵاتو نۆبڵی نامەشا پەی کۆمیتەو وەزیرا ئۆروپای، ئەنجومەنو ئۆروپای، دادگاو مافەکا مرۆڤو ئۆروپای، کۆمیتەو ڕاگېرتەی جە ئەشکەنجەو ئەنجومەنو ئەوروپای (سی پی تی)، پەی ئەردۆغانی و فرەو رێکوزیا و کەسایەتیا پەیوەندیداری نویست. سەرۆکو کۆمیتەو وەزیرانو ئەنجومەنو ئۆروپای، دادگاو مافەکا مرۆڤو ئۆروپای و سی پی تی جوابو نامەکاشا داوە.

ئانە بەرگنۆ کە. بە راسی ئەگەر ئەرەکۊشایۍ قەوەت بکریۆ، کارێوە کاریگەر بکریۆ و بڕوا پانەی بۆ ئەنجامیچ بەدەس مۍ. رێکوزیا مېیاننەتەوەییەکۍ کە چڼین ساڵێن بێدەنگێنۍ، جە ۋەرا ۋەرو گرڎ هەوڵدایێنە جواب نەڎێنێوە، ۋێشا کەڕ، لاڵ و کۆر کەرڎەبۍ، ئیساتۍ ناچارۍ کریێنۍ کە قسۍ بکەرا، جوابو نامەکا بڎاوە. ئانە گرنگا، ۋەرو ئانەی کە ئا رێکوزیۍ گرڎ سەر بە ئەنجومەنو ئۆروپاینۍ. سی پی تی، دادگاو مافەکا مرۆڤو ئۆروپا، کۆمیتەو وەزیرا ئەنجومەنو ئۆروپای کە سەر بە ئەنجومەنو ئۆروپاینۍ ، ئیساتۍ بیێنۍ بە هامبەشۍ تاوانە دژە مرۆڤایەتیەکا دۆڵەتو تورکی. چڼین ساڵېن پەشتگیریشا ۋنەمکەرمۍ، ٢٥ ساڵۍ و ٧ مانگۍ رابەر ئاپۆ ئینا دلۍ سیستەمو گۆشەگیری و ئەشکەنجەی دژوارینە و ئا ئەرەمەرزیۍ هامبەشۍ ئا تاوانانۍ.

تەنیا بە قسەکەردەی و ئەرەیاۋنای نمەتاوا ۋێشا قوتار بکەرا

سیستەمو ئیمراڵی سیستەمێوە مېیاننەتەوەییا، ئا هێزۍ ئا سیستەمەشا بنیاڎ نیان خودو ئاڎیشانۍ. دۆڵەتو تورکی چڼین ساڵېن جە ئیمراڵییوە دژوو کورڎا جەنگو قڕکەرڎەی ڕاوەبەر مکەرۆ. ئیمراڵینە جەنگێوە مەترسیڎار ڕاوەبەر مکریۆ. هەرپۊکەی ئیمراڵی بیەن بە ناوەندێوە ئا جەنگیە و نزیکەو ٢٦ ساڵان ئا رێکوزیا و ئەرەمەرزیۍ ۋێشا کۆر، کەڕ و لاڵ کەرڎەن. ئیساتۍ کە ئەرەکۊشای بەرەو وەڵۍ ملۆ، گۆرە مبۆ، سەرو ئا مژاریە گەلەکەما، گەلەکێما و دۆساما پا گیرێنۍ، تا مۍ ئا رێکوزیۍ رسوۍ مبا، ناچارێنۍ قسۍ بکەرا ئەرەیاۋنایشا بۆ.

ئانە گرنگا، بەڵام مشۆم تەنیا پانەیۆ نەمردا، مشۆم ئا ڕێکوزیۍ خاوەنداری جە پەیماننامە مېیاننەتەوەییەکانە بکەرا. ئا رێکوزیۍ جە جا بەجێکەرڎەی پەیماننامە مېیاننەتەوەییەکانە ۋەرپەرسێنۍ، دۆڵەتو تورکی ئیساتۍ گرڎو پەیماننامە مېیاننەتەوەییەکا، یاسا مېیاننەتەوەییەکا پاشێلۍ مکەرۆ، یاساو دۆڵەتو تورکیایچ پاشێل مکەرۆ و ئا رێکوزیا و ئەرەمەرزیۍ مشۆم بتاوا دۆڵەتو تورکی پابەندۍ یاسا مېیاننەتەوەییەکا، پەیماننامە مېیاننەتەوەییەکا بکەرا. تەنیا بە قسۍ و ئەرەیاۋنۍ نمەتاوا ۋێشا قوتار بکەرا.

پەنەوازا ئاژەو تەندروستی، سلامەتی و ئازاڎی ڕابەر ئاپۆی دەسەبەربکریۆ

جە ١٧-١٨ ئەیلولینە کۆمیتەو وەزیرا ئەنجومەنو ئەوروپای کۆمبۆوە، ئا پاشێلکارییە یاسایۍ کە تورکیا ١٠ ساڵێن ڕاوەبەرێشا مکەرۆ، هۊرسەنگنایشا پەی مکریۆ، گفتوگۆش سەر مکەرۆ. چی مژارەنە نوسینگەو یاسایی سەدەی، چڼین لایەنۍ تەرۍ، بەشدارۍ هەڵمەتەو ئازاڎیی مېیاننەتەوەی بیێنۍ. گەلەکەما گەلێوە هوشیارا و خاوەن کاری جدیین. ئی قۆناغێچە جە نزیکۆ هۊرمسەنگنۆ. پۊکەی فرە گرنگا تاوانەو قڕکەرڎەی، تاوانە جە دژو مرۆڤایەتی گنۆ دلۍ ڕۆژەڤو کۆمیتەو وەزیرا ئەنجومەنو ئەوروپایۆ و چی مژارەنە هەڵوێس نیشانە بڎریۆ. ئا هەڵوێسەی نیشانە مڎریۆ پەنەوازا پی جۆرە بۆ: پەنەوازا کۆمیتەو وەزیرا ئەنجومەنو ئەوروپای پەیمانەی مېیاننەتەوەیی، یاسای مېیاننەتەوەیی سەرو تورکیایرە جابەجێ بکەرۆ و دمایی بە سیستەمو گۆشەگیری و ئەشکەنجەی بێنە. پەنەوازا ئاژەو تەندروسی، سلامەتی و ئازاڎیی ڕابەر ئاپۆی گەرەنتی بکریۆ. پۊکەی پەنەوازا ئەرەمەرزیاکۍ ۋەرپەرسی ۋێشا جابەجێ بکەرا. هێزێوە کە سیستەمو ئیمراڵیش ئەرەمەرزنان ئی هێزێنۍ. مشۆم ئیتر نابانۍ بە شەریکۍ ئی تاوانۍ دژ بە مرۆڤایەتیی.

چەمەڕاو هەڵوێسی قەوەتتەری جە ڕۆشنۋیرا تورکیای مکەرمۍ

بەرلینەنە کۆنفرانسو ئاشتی و دیموکراسی کریا. ئەکادیمیسیا چڼین وڵاتا بەشدارۍ کۆنفرانسەکەی بیۍ. هەرپاسە چڼین ئەکادیمیۍ، رۆشنۋیرۍ و نویسەرۍ جە تورکیاوە بەشدارۍ بێنۍ. ئینە هەرمانێوە عالەو گرنگە بۍ. ڕێزما پەی رەنجو گرڎو بەشدارا هەن. هەڵبەت جە لێوە گرڎ پەی ئازاڎیی ۋێشا ئەرەکۊشا. پەی پارێزنای بەهاکاو مرۆڤایەتی هەرمانە مکەرا. ڕابەر ئاپۆ ئیسفاڎە جە گرڎو ئی چێوا مکەرۆ. چی ڕوۆ بە قیمەتا. بەڵام گەرەکما ئینەی دیاری بکەرو. ۋەرو ئانەی چڼین ئەکادیمیۍ و ڕۆشنۋیرۍ تورکیای بەشدارۍ کۆنفرانسەکەی بێنۍ. جە تورکیانە چڼین ڕۆشنۋیرۍ دروسۍ هەنۍ و جە پەرسو کوردی و دیموکراتیک بیەو تورکیاینە هەستیارێنۍ و ۋێشا بە ۋەرپرسیار موینا. بە هەستیاری و ویژدانۆ نزیکۍ پەرسە بنەڕەتییەکا تورکیای مباوە.

ساڵەو ٢٠١٦ی بەنامۍ ئەکادیمیسیا ئاشتیۆ دەسوەڵێوستەیۍ جدییشا کەرد. بەسەڎان ڕۆشنۋیرۍ هەڵوێسی هامبەششا نیشانە دا. هەڵمەتەو ئیمزا کەردەیشا ئەنجام دا و بی بە یاگۍ دەنگدایۆ. پۊکەی هیواڎارەنا ڕۆشنۋیرا تورکیای چی قۆناغێچەنە هەڵوێسێوە هامشێوە نیشانە بڎا و چەمەڕۍ ئانەینمۍ.

گرڎ کاتێ ڕۆشۋیرا بە هەستیارییوە نزیکۍ پەرسەکا باوە. ئینە پەنەوازی ڕۆشنۋیریا. هەر ۋێش ڕۆشنۋیربیەیچ ئی مەعنۍ میاونۆ. ئانەی بە ۋەرپرسیاری و هەستیارییوە نزیکو پەرسە بنەڕەتییەکا تورکیای نەبۊوە نمەتاوا بە ۋێشا واچا ڕۆشنۋیر. چی ڕوۆ پەنەوازا ئەکادیمیسیا ئاشتی هەڵوێسی قەوەتتەر نیشانە بڎا. پەنەوازا جە دژو گۆشەگیری و جەنگی هەڵوێسی قەوەت نیشانە بڎا.

دمایی ئامای جەنگیچ پێوەسا بە ئازاڎیی ڕابەر ئاپۆیۆ. دیموکراتیکبیەی تورکیای، چارەسەرکەرڎەی پەرسو کورڎی پێوەسا بە ئازاڎیی رابەر ئاپۆیۆ. پۊکەی چی بوارەنە پەنەوازا ڕۆشنۋیرا دەورێوە فرە قەوەت بگێڵنا.

پەنەوازا سەرنیشت بۆ بە ناوەندو هەڵمەتەو ئازاڎیی

جە ١و ئەیلولینە کۊششۍ قەوەت جە تورکیا و بە تایبەت سەرنیشتوو کورڎەسانینە جە وان و ئامەد و ئەستەنبوڵنە پەرەش ئەسا. ڕاپیمایۍ کریا، دماتەر گلێرۆبیەیۍ گۆرە ئەنجامدریا. ئینە گرنگ بۍ. ماوۍ فرەن سەرنیشت بەشداریێوە گرنگش جە جمیەرەکەنە کەرڎەن، بەتایبەتی چی ساڵا ۋییەرڎەینە. شمە ڕاپیمای ئازاڎیی مزاندۍ چالاکی دەنگ بڎە بە ئازاڎی ئینۍ بەڕاسی بەشداریێوە گرنگۍ بێنۍ. نەورۆز، ٤و نیسانی، ئینۍ بەگەرمگوڕیۆ پێشوازیشا ۋنەکریا. پەنەوازا جە ساڵەی ئاینڎێنە سەرنیشت بۆ بە ناوەنڎو جمیەری ئازاڎیی. سەرنیشت و تورکیا سەرمەشقی پەی هەڵمەتەو ئازاڎیی بکەرا، پەنەوازا دەورۍ ناوەندی بگێڵنا. پەی ئینەیچ پەنەوازا ئا ئیراڎەی جە ١و ئەیلولینە نیشانە مڎریۆ هەمیشەیی بۆ. جە هەر چوار پارچەو کورڎەسانی و بەرو وڵاتی، پەنەوازا سەرنیشتوو کورڎەسانی و تورکیا سەرکردایەتی مڎرامانی کۆمەڵایەتی و خەباتی سیاسی بکەرا. ئی هێز و توانایەی سەرهۊرمڎۆ پەنەوازا بواڕیۆ پەی ئیراڎەی و دەسوەڵێوستەیۍ ڕێکوزیای. جە تورکیا و سەرنیشتوو کورڎەسانی پەنەوازا جمیەرێوە ئاشتی و دیموکراسی جە دژوو گۆشەگیری، فاشیزمی، جەنگی و خیانەتی ڕێکبوزیۆ. ئینە فرە گرنگا.

١٠و تشرینو یوەمی ساڵێوە تەمام مبۆ، ملمێنە دلۍ ساڵەو دووەمو هەڵمەتەو ئازاڎیۆ. خەباتی سیاسی، یاسایی و پارادایمیک مشۆم دیسان بە جیهانەرە وەڵا بکریۆوە، پەنەوازا جە ساڵەو ئاینڎەینە کۆششی کۆمەڵایەتی بەشێوێوە قەوەتتەر ئەنجام بڎەیمۍ و بەدڵنیاییوە زەمینە پەی تەندروسی، سلامەتی و ئازاڎیی ڕابەر ئاپۆی وەش بکەرمۍ، ئازاڎیی بەڎەنو ئاڎی مشۆم گرەنتی بکریۆ و ئی هەنگامۍ سەروزمۍ. ئێساڵ دەرنجامێوە پا جۊرەشە نیشانە دایمۍ. بە دڵنیاییوە ئی هەنگامۍ سەروزمۍ.

دماو ڕێککۆتننامەو بەینو تورکیای و پەدەکەی، کۆمکوژی مەدەنی ئەنجام مڎریۆ

چی قۆناغێنە چڼین هەمڕۍ قەڎر گرانێما گەشمەرڎۍ بیۍ. بە تایبەتی هەڤاڵ دەرسیمە، نوژیان ئامەدە، ئۆرهان بینگۆل، تەکین گۆی، هەڤاڵ سەرحەد، خەبات، یلماز دەرسیم، زەمانو  ئانیشا جە (قەڵاو مەمێ) گەشمەرڎۍ بیۍ، هەرپاسە هەمڕا ڕۆسیدا و هەمڕا سۆزا ئارمانجە و ئەیلەمە گەشمەرڎۍ بیۍ. جە کەسایەتی ئی گەشمەرڎانە گرڎوو گەشمەرڎا ئابی و ئەیلولی بە ڕێزدارییوە یاڎۍ مکەرووە. دما بە دماو ڕێککۆتننامەکا بەینو عێراق، تورکیا پەدەکەی تورکیا پەرەش بە کۆمکوژی مەدەنییەکا دا. سەیسایەقەنە گوڵستان تارا و هێرۆ بەهادینە، جە دوکان ٣ هاموڵاتیۍ و شارباژێریچنە ٣ هاموڵاتیۍ تیرۆرۍ کریۍ. برادۆستەنە شوانێوە تیرۆکریا. وەڵتەرۍ بادینانیچنە چڼین وڵاتپارێزۍ تیرۆرۍ کریۍ. هەر وەڵتەر برادۆستەنە کۆمکوژی مەدەنی پێکئاما. بەتایبە چی ساڵا دماینە کۆمکوژی مەدەنی بەشێوێوە وەرچەم زیاڎۍ بیێنۍ. دماو ڕێککۊتننامەکەو بەینو ئەنقەرەی و بەغڎای جە گرڎ شۆنێنە کۆمکوژییەکۍ زیاڎشا کەرڎەن. ئیتر دەوڵەتو تورکی مەدەنیۍ تیرۆر مکەرۆ و چڼین کەسێش تیرۆرۍ کەردۍ.

هەرۋێش کۆمکوژییەکۍ بادینانی بابەتێوە جدیێنۍ و قسۍ فرۍ هۊرمگېرا. دەگایەکا سۆچنا و بۆردوومانشا مکەرا. ناوچەکەی جە خەڵکی چۆڵمکریۆ هەڵبەتە ئینە ۋێش جۆرێوەن جە قڕکەرڎەی. چی  ڕوۆ دەوڵەتو تورکی تاوانەی قڕکاریە ئەنجام مڎۆ. چی ئاژەیچەنە عێراق هامکارو ئینەینە و ۋەرپەرسا جە قڕکارییەکا. ئەرەیاۋناما؛ ئڼەو دەوڵەتو تورکی، عێراقیچ بەشدارا جە قڕکارییەکانە. بە تایبە جە دماو ڕێککۆتنامەکاوە کۆمکوژیەکۍ زیاتەرۍ بیێنۍ. وڵاتپارێزنۍ و مەدەنیۍ و زاوڵۍ تیرۆر مکریا. شارباژێرنە زاوڵێوە تیرۆرکریا. وەڵتەریچ ژەنی، زاوڵۍ، جوانۍ و مەدەنیۍ تیرۆرۍ کریێنۍ و پەوسای و بە ئیسەیچۆ دەنگێوە بەرنەکۆت. چونکی بەغڎ و ڕاوەبەری پانیشتوو کورڎەسانی ئینۍ دلۍ ئی هەرمانێنە. چی ڕوانگۆ کۆمکوژی مکەرۆ.

چەتێوە فرێشا ئاورڎێنۍ ناوچە ئەرەگیرکریایەکا

بە قەڎرو ڕێزۆ گرڎو ئا وڵاتپارێزنا یاڎ مارووە کە چی هرووژمانە گیانشا جە دەسدان. سەرەوەشیم ئاراسەو کەسوکاریشا و گەلەکەیما مکەرو. بە تنی ئا کەسۍ کە بیێنۍ بە هامبەشۍ ئی سیاسەتە قڕکارییەو دەوڵەتو ئەرەگیرو تورکی ئیدانە و بە نەفرەت مکەرو.

چی بارۆ مشۆم بە شێوێوەو فراوان سەرنج وزمۍ سەرو دەورو پەدەکەی. ئیساتۍ ژمارێوە فرۍ چەتێشا جە ناوچە ئەرەگیرکریایەکا ۋەرنیشتی و سەرنیشتوو سوریایۆ ئارڎێنۍ ناوچە ئەرەگیرکریایەکا بادینانی. هەرپاسە جە تورکیا، ژمارێوە فرۍ چەتێشا جە کەمپو پەروەردەکاوە ئاورڎێنۍ پەی ناوچە ئەرەگیرکریایەکا.

چێگەنە دەورو پەدەکەی گرنگا. ساڵەو ٢٠١٤  دەوڵەتو تورکی و پەدەکە و داعش ڕێککۊتەیێشا کەرڎ بەپاو ئا ڕێککۊتەیە داعش موسڵی ئەرەگیر بکەرۆ و موسڵ ڕادەسو داعشی بکریۆ هەرپاسە پەدەکەیچ شەنگالی ڕادەسو داعشی بکەرۆ و هێزەکاش شەنگالەنە کیشنۆوە. داعش موسڵی و شەنگالی ئەرەگیر بکەرۆ دماتەر شەنگال هەم پېسە پارێزگاری جە موسڵی و هەم پېسە ناوەندێوە پەی هرووژم و سەرو ۋەرنیشتی بەکاربێنە و چایچۆ هرووژم بکەرۆ سەرو کانتۆنو جزیرەی و ئەرەگیرش بکەرۆ، پەدەکە دەسش سەرەرە گێرۆ و وزیۆ سەرو پانیشتوو کورڎەسانی. دماتەر عەفرین و کۆبانێ بەهەمان شێوە ڕادەسو داعشی بکریا، کەرکوکیچ ڕادەسو پەدەکەی بکریۆ و تورکیا بۆ بە هامبەش جە نەوتەو کەرکوکینە.

هامپەیمانی بەینو تورکیا، داعشی و پەدەکەی حەجگیز تێکنەشیەن و بەردەواما

سەرو ئا بنەمایۍ کە تورکیا، پەدەکە و داعش ڕێکێکۊتێنۍ ئیساتێچ هەوڵمڎا دەورو تورکیای چی ڕێککۆتننامەنە پەنهانی مەنۆوە، داعش بە ئەنقەس ئەنداماو کونسوڵخانەو تورکیایش جە موسڵەنە گێرتۍ. چا کاتەنە ئۆزتورک یڵماز پېسە کونسڵو کونسوڵخانەو تورکی موسڵەنە بۍ. دماتەر بڕۍ قسێشا کەرڎۍ و بێدەنگێشا کەرڎۍ. تورکیا پەی ئانەی ڕێککۊتەیەکەیش چنی داعشی و پەدەکەی جابەجێ بکەرۆ ئانەش کەرڎ. ئاڎۍ ڕێککۆتەیۍ چامنەشا کەرڎ.

وەختۍ بڕۍ گرفتۍ جە مابەینو ئا هێزانە وەش بی، داعش ڕووەش کەرڎە هەولێری. ئاژەکە فاڕیا. دماو ئانەی پەدەکە ناچار بی بلۆ لاو گەریلاکا. بارزانی لوا و سوپاسو هەڤالاش کەرڎ جە مەخموورەنە. چونکی جە حەقەتینەنە داعش گەرەکش بۍ هەولێری ئەرەگیر بکەرۆ.

هەرپاسە گەرەکشابۍ مەخموریچ گېرا. ئیساتۍ تورکیا هەوڵ مڎۆ بە گەمێوە پا جۆرە مەبەسی حەقەتینەو ۋێش بشارۆوە. ئانا موینمۍ داعششا ئاورڎەن بادینان.

ئی هامپەیمانیەشا دمایش پنە نامان. ئانە تورکیان کە جە سەرەتاوە ئاماڎەکاری پەی گرڎ چێوۍ مکەرۆ. جە لێوە هێزە مېیاننەتەوەییەکۍ ئیسفاڎەشا جە داعشی کەرڎ. بەڵام هێزی سەرەکی کە داعشی ڕێکوزۆ خودو ئاکەپەین. ئینە حەقەتینا.

ئیساتۍ هودا پار، حیزبی کۆنترایچ بەشدارا چی هامپەیمانیەشانە. سەرو بنەماو ئی هامپەیمانییە، داعششا ئارڎەن هەرێمەکاو پارېزنای مەدیای و بادینانی.

ئینسان مشۆم عال بیاوۆنە. ئی هامپەیمانییە جە ئاژەو ئیساتێنە بەردەواما. چا کاتەنە حیزبو کۆنترای دەورێوە جددیش بۍ. هەرپاسە جە جەنگو کۆبانێنە دەورێوە فرە جددیش بۍ جە هرووژمەکا داعشینە پەی سەرو ۋەرنیشتی بە گرڎی. ئیساتێچ هەمان هامپەیمانی بەردەواما. دەوڵەتو تورکی پینەی گەرەکشا ئەنجامۍ دەسوزۆ. ئیساتۍ عێراقیچ بەشدارا چا پرۆسەنە. پەی چێشی؟ چونکی دەوڵەتو تورکی نمەتاوۆ ئی جەنگیە بەتەنیا ڕاوەبەر بکەرۆ. نمەتاوۆ. پۊکەی بە هامپەیمانی هەوڵ مڎۆ جەنگەکەی ڕاوەبەر بکەرۆ.

پەدەکە هەر جە ئەوەڵۆ جەنگو کۆمکوژیینە بەشدار بیەن

ساڵەو ٢٠١٩ یۆ جەنگو کۆمکوژیی ملۆڕاوە. جەنگو ئەرەبڕیەی، ئەرەگیری و کۆمکوژیی ملۆڕاوە. چن ساڵێوەن، بێدەرەتانیۍ فرەش پەی وەش بیەن. نمەتاوۆ ئەنجام گێرۆ. جە حەقەتینەنە، گەریلاکۍ دەوڵەتو تورکیایشا جە هەرێمەکاو پارېزنای میدیاینە بەتایبەتی جە زاپ و مەتینانە گیرۆدە کەرڎەن. دەوڵەتو تورکی نمەتاوۆ ۋێش جە گێجاوۍ ڕزگار بکەرۆ ئیساتێچ پەی ئانەی ۋێش چا گێجاوێنە ڕزگار بکەرۆ عێراقش بەشدارو پیلانەکاش کەرڎەن و هەرپاسە هەوڵ مڎۆ حیزبیوکۆنترای بە شێوێوە چالاکتەر بەشداری پنە بکەرۆ. جە ئەوەڵۆ پەدەکە ئینا هامپەیمانینە چنی داعشی. هەڵای ئا هامپەیمانیە دمایش نامان. بە پەشت بەستەی پا هامپەیمانیۆ جە دژو تەڤگەری ئازاڎی و کورڎی جەنگو کۆمکوژیش دەس پنەکەرڎەن و ئیساتێچ عێراقش بەشدارو پرۆسەکەی کەرڎەن و هەوڵ مڎۆ بە شێوێوە تنتەر جەنگەکەی بەرۆڕاوە، پۊکەی مشۆم  ئیساتۍ بە عالی ئی ئاژەیە بوینمۍ.

پەدەکە هەر جە سەرەتاوە جە جەنگو کۆمکوژیینە بەشدار بیەن و پېسە دەوڵەتو تورکی مەرامش دلێنەبەرڎەی تەڤگەری ئازاڎیی کورڎەسانی و ئەنجامدای کۆمکوژی گەلوو کوردین، گرڎوو وەڵینگەو پەدەکەی پی جۆرەنە. پەنەواز نمەکەرۆ تەماشەو تاریخی قەڎیمی بکەرمۍ، بەڵام گرنگا ئاماژە بە چن خاڵێوە تاریخو ئی دماییەیشە بکەرمۍ. پەدەکە هەرمانەی سیاسی و دیپلۆماسیەی فرە جددیەش کەرڎە پەی ئانەی پەکەکە بوزیۆ لیستو تیرۆریوە، کاری فرەش کەرڎو سەرکۆتە بۍ. تاواش پەکەکەی وزۆ لیستو تیرۆریۆ پەدەکە دەورێوە چالاکش بۍ جە پیلانگێڵنی مېیاننەتەوەیینە پەی ئانەی پیلانەکۍ سەرکۆتۍ بۆ کە مەرامو پیلانگێڵنی مېیاننەتەوەیی، دلېنەبەرڎەی ڕابەر ئاپۆی و دلېنەبەرڎەی تەڤگەرو ئازاڎیی کورڎەسانی بۍ.

ڕێککۆتننامەکۍ واشنتنی هەنۍ. دماو ئانەی ڕابەر ئاپۆ جە سوریانە مەجبوور کریا بلۆنە جبەر. ئیساتێچ بارزانی دەورێوە کارا و بەردەوامش جە پەرەپنەدای سیستەمو ئەشکەنجەی و گۆشەگیرینە هەن. هەرپاسە بارزانی دەورێوە فرە جددیش جە ئەرەگیرکەرڎەی ۋەرنیشتینە وینا. جە بواری سیاسی و دیپلۆماسینە هەوڵێوە فرەش دان و چی ئەرەگیریەنە بەشدارا.

پەدەکە هەوڵێوە فرەش دا پەی ئانەی شۆڕشو ۋەرنیشتی شکس بارۆنە

جە ئیساتێنە عەفرین و سەرێکانی و گرێ سپی بەمەڵامەتوو پەدەکەیۆ ئینۍ ئاژێوە جیاوازەنە. جە ئاکامو سیخوڕی و خیانەتو پەدەکەینە، ئا شارۍ ئینۍ ئاژێوە جیاوازەنە. پەدەکە گرڎو دەرفەتەکا ۋێش بەکارئارڎۍ پەی ئانەی شۆڕشو ۋەرنیشتی جە مېڎانی مېیاننەتەوەیینە قبوڵنەکریۆ و دڎانش نەنریۆ پۆرە. تا ئیساتۍ شۆڕشو ۋەرنیشتیش پېسە شۆڕشی پێناسە نەکەرڎەن. هەوڵێوە فرەش دان پەی شکسپنەئارڎەو ئا شۆڕشەیە. پەی ئانەی شۆڕش ۋەرو چەما وڵاتا جبەریۆ خراپ بەرگنۆ، هەرپاسە بەشداریش جە هرووژمە ئەرەگیریەکا دەوڵەتو تورکینە کەرڎ و جە گرڎ لێوە بەهانێش پەی هرووژمە ئەرەگیریەکا دەوڵەتو تورکی ئاوردۆ و لایەزال تا ئیساتێچ پەی لاوازکەرڎەی شۆڕشی گەمارۆ موزۆنە سەرو ۋەرنیشتی.

خەندەقێوە قووڵش جە ما بەینو ۋەرنیشتی و پانیشتینە هۊرکەندەن. گرڎ یاگێنە شۆڕشو ۋەرنیشتی بە خراپ نیشانە مڎۆ. ئیساتۍ پەی دلېنەبەرڎەی تەڤگەری ئازاڎی چنی دەوڵەتو ئەرەگیرو تورکی هامپەیمانیش وەش کەرڎەن، چی جەنگە کۆمکوژییانە چالاکانە بەشدارا و پەی بەدەسئاوردەی ئەنجامەکاو جەنگی و سیاسەتو کۆمکوژی دژ بە گەلوو کورڎی، چالاکانە چنی داعشی و حیزبو کۆنترای جە هەر چوار پارچەو کورڎەسانینە ئینا دلۍ هامکارینە. سەرۆکو حیزبو کۆنترای ئاما هەولێر و چنی مەسعود بارزانی کۊبیۆ. جە ئیساتێنە پەدەکە هامکاری ناوەندو جەنگی تایبەتو تورکیای و بەتایبەت جە سەرنیشت و بەشەکا تەرو کورڎەسانینە بەشێوێوە ۋەرچەم و چالاکانە پەی دلېنەبەرڎەی تەڤگەری ئازاڎی کورڎەسانی و هەرپاسە پەی بەدەسئارڎەی ئەنجامو سیاسەتو کۆمکوژی دژ بە گەلوو کورڎی هەر جۆرە هامکاریێوە دەوڵەتو ئەرەگیرو تورکی مکەرۆ. مشۆم هەڵوێسێوە قەوەت جە دژو ئی تۆڕە سیخوڕی و خیانەتکارییا بگیریۆنە ۋەر. جە حەقەتینەنە، ئاژەو ئیساتۍ پەدەکەی بە هامکاری ۋییەرڎەن. ئی ئاژەو پەدەکەی نمەبۆ تەنیا بە هامکاری پێناسە بکریۆ. بەڵکم ئانە تۆڕەو خیانەتی و سیخۆڕیین.

پەنەوازا ڕۆشنۋیرا کورڎی هەڵوێسی جدی نیشانە بڎا

جە ئیساتێنە دلۍ گلێرگەی کوردینە پەرە بە پرۆسێوە بە سیخوڕیکەرڎەی فرە جدی مڎریۆ. پەرە بە سیخوڕی مڎریۆ. هەوڵو وەشکەرڎەی وەهمێوە جە سیخوڕی مڎریۆ، بەها وڵاتپارێزنییەکۍ هۊرشێویاوە. پەنەوازا جە ۋەرا ۋەرو ئینیشانە هەڵوێسی جدی نیشانە بڎریۆ. ئی هرووژمۍ گرڎ بە زانیاری پەدەکەی و دەزگاو پاراستنو پەدەکەی ئەنجام مڎریا. چن ڕوۍ چێوەڵی هەڤاڵ عەباس جە بەرنامێوەنە باسش چینەی کەرڎ. بە زانیاری پنەدای هەواڵگری پەدەکەی و پاراستنی چڼین هەڤاڵێما گەشمەرڎۍ کریێنۍ. پەی مەدەنییەکایچ هەمان چێوا. جە هەرشۆنێنە هرووژمو دەوڵەتو تورکی بۆنە، بەدڵنیاییوە زانیاری سەرو ئا شۆنۍ جە دەزگاو پاراستنیۆ دریان. دژو وڵاتپارێزنایچ هەمان چێوا. گەرەکشانە جە کورڎەسانەنە بەشێوە فرەی سیخوڕی وەشبکەرا. گەرەکشانە پی کارا ئیراڎەو وڵاتپارێزنا بماڕا. هەوڵمڎا جە کورڎەسانەنە بناغەو خیانەتی ئەرەمەرزنا.

پەنەوازا جە دژو سیخوڕی هەڵوێسی جدی نیشانە بڎریۆ

پەنەوازا چی ڕوۆ هەڵوێسی فرە جدی نیشانە بڎریۆ. بەتایبە جە لایەنو ڕۆشنۋیراوە هەڵوێسی جدی جە دژوو تۆڕەکاو سیخوڕی نیشانە بڎریۆ. مشۆم گەلەکەما جە دژوو ئینەی ئەرەکۆشۆ و دلۍ ۋێشەنە ڕا پەی سیخوڕی نازۆوە. گرڎو بەشەکا گلێرگەی، پارت، عەشیرەت و گرڎو لایەنەکا دژوو تۆڕی سیخوڕی مرداوە و ئەرەکۆشانۍ.

بەڕاسی ئی ئاژە پەی ئایندەو گەلەکەیما هەڕەشۍ و مەترسیێوە گۆرە مارۆنە ئاراوە. جە دژو دماڕۆو ئازاڎیی و دیموکراتیکی گەلا و گەلەکەیما هەڕەشێوە جدین. داوا جە گرڎ کەسۍ مکەرو سەبارەت پی پرسەیە هەڵوێسی جدی نیشانە بڎا.

حزبو کۆنترای پېسە لقێوە ژیتەمی بەکارئاما

حزبو کۆنترای ئا هێزەنە کە جە لایەنو ژوور و بەشەکا جەنگی تایبەتی تورکیایۆ ڕێکوزیان. چنی ژیتەمی ساڵانێوە کارش کەرڎ. پېسە لقێوە ژیتەمی جە ساڵەکا نەوەڎەکانە جە ۋەرا ۋەرو وڵاتپارێزانە بەکاربریۍ. بەهەزاران وڵاتپارێزنۍ بە شێوێوە دڕندانە بە دەسو حزبو کۆنترای تیرۆرۍ کریۍ. ئامانج بێدەنگکەرڎەی کەسانی ئاینی، وڵاتپارێزن و ڕۆشنۋیرا بۍ. گەرەکشا بۍ کورڎەسانەنە تەرسێوە گۊرۍ وەڵا بکەراوە. پی جۆرە جە دژو وڵاتپارێزنا و تەڤگەری ئازاڎی حزبو کۆنترای پېسە لقێوە جە ژیتەمی بەکاربریۍ. ئینە چێوێوە ڕۆشنا. ماوەو ١٠ ساڵا پی جۆرە بەکاربریۍ. دماو پیلانگڵنی مېیاننەتەوەییوە و گێرتەی ڕابەر ئاپۆی، دەوڵەتو تورکی هیواش پانەی بۍ کە ئیتر دماو ڕابەر ئاپۆی تەڤگەری ئازاڎیی تەسفییە مکریۆ و واتشا؛ دماو ئۆجالانی تەڤگەر نمەتاوۆ ۋێش گێرۆ. ڕەنگە ئینێچ بانۍ بە بەڵا پەی سەرەیما.' پۊکەی گرڎشا فاڕۍ پەی بکوژی دڕندەی و سەرو دەسو ژیتەمی و ژوورەکا جەنگی تایبەتی چڼین کارو تیرۆرکەرڎەیشا پنە کەرڎۍ. تیرۆرکەرڎەی غەفار ئۆکانی جە حەقەتینەنە پلانەو ژیتەمی و ژوورو جەنگی تایبەتی بۍ. دەوڵەت ئینەش بە بەهانۍ زانا و سەرۆک و چن ئەندامێش جە حزبو کۆنترای کوشتۍ. ئانێچ کە مەنۍ گیریۍ. پی جۆرە بۍ بێ کاریگەرێشا کەرڎۍ و ساڵانێوە زیڼانەنە ئاستێشاوە. دماو پیلانگێڵنی مېیاننەتەوەییوە پێوەش بە هێڵۆو ئەرەکۊشای و پارادایمی نەتەوەی دیموکراتیکی موینمۍ تەڤگەری ئازاڎیی چن قەوەت بیەن و گرڎو دنیێنە وەڵا بیەنۆ.

گەرەکشانە حزبوو کۆنترای دژوو کوردا بەکار بارا

ئاکەپە و ئەردۆغان پەی تەسفیەکەردەی تەڤگەروو ئازادیی گرد ڕا و ڕێبازیوە جەنگی بەکار مارانە، وەلێ کە موینا نمەتاوا ئەنجام بەدەس بارانە، پەوکای دەوڵەتوو تورکی پەنەوازییش بە حزبوو کۆنترای پەیدا کەردەن، ئەندامەکاو حزبوو کۆنترایشا زیندانەکانە ئازادێ کەردێ، کوردسانەنە مەیدانشا پەی ئامادە کریا و چندین فرسەتێشا وستێنێ وەردەم. ئاخرین ورچنییەی گردینەنە  ٤ ئەندامێ حیزبوو کۆنترای لیستوو ئاکەپەینە یاوێ پەرلەمان. پەی بەدەسئاردەی شارەوانیی شارە کوردییەکا، حزبی کۆنتریان لە زیندانەکاندا ئازاد کرد. لە کوردستاندا گۆڕەپانیان بۆ ئامادەکرا و چەندین دەرفەتییان خراوەتە پێش. لە کۆتا هەڵبژاردنی گشتییدا ٤ ئەندامی حزبی کۆنترا لە نێوە لیستی ئاکەپەدا گەیشتنە پەڕلەمان. بۆ بەدەستهێنانی شارەوانی بەتایبەت ئیلح، مێردین و ئامەدەنە بە هامکاریی دەوڵەتوو تورکی هەرمانێوە فرە جیددیەشا کەردە. ڕژێمی فاشیستیی ئاکەپە مەهەپەی گرد نۆعە فرسەتێوەشا پەی ڕەخسنا. بڕێو یاگێنە بڕێو کەسێ عەلاساس پێسەو پەرلەمانتاری هورچنیێنێ، ڕاسیینە بە دەنگوو ئاکەپەییەکا هورچنیێ.

تا بکیاناشا پەرلەمانۆ، کوردسانەنە ڕەوایەتییشا دێ پەنە، ئیسەتێنە گەرەکشانە بوزانێشا وەڵێ، ساڵیادوو مەلازگرتینە بەردێشا، مەنتێقەو خەڵاتینە ئەردۆغان، دەوڵەت باخچەلی، سەرۆکووحزبوو کۆنترای و فەرماندە باڵاکاو سوپاو تورکی پێوە ڕسمێشا گێرتێ، ئینە بەروزوو چێشین؟ ئی ڕسمە ڕسموو دەوڵەتی فاشیستییا ئەرەگیر و قڕکەرا، سەرۆکوو حزبوو کۆنترایچ دلێ ئا ڕسمانە هەن.

حزبوو کۆنترای حەر ئەوەڵۆ تا ئیساتێ  ڕێکوزیاێوە بەشوو جەنگی تایبەتوو دەوڵەتوو تورکی بییەن، چەنی ژیەتەمی هەرمانەش کەردێنە. ئیساتێنە پەنەوازییش پەنبەشانە، چونکوم نەتاواشا تەڤگەری بەرا دلێنە، ئیساتێنە حزبوو کۆنتاریسا دلێ وێشانە ڕا کەردەنۆ، گەرەکشانە جە ڕووەو سیاسی و سەروازییچۆ، دژوو تەڤگەروو ئازادی و گەلی وەڵاتپارەێزنی بەکارێشا بارا، حەر وێش بەزوویی سەرۆکوو حزبوو کۆنترای لوا هەولێر و چەنی سەرۆکوو تۆڕەو خیانەتی و چندینی تەری دتدارش کەرد ئینەیچ ئا ڕسمە بێ.
.حزبوو کۆنترای هیچ پەیوەندییوەش بە ئیسلامی و گەلوو کوردیوە نییەن، تەنیا هەستە ئاینییەکاو گەلوو کوردی بەکارێ مارا، بە نامێ ئاینییوە ئینەی مکەرا، پێسە چەنی ئاکەپەیچ ساڵانێوا دژوو گەلوو کوردی و گلێرگەو وەرکەوتوو دلێڕاسەی مکەرۆش.پێسە چەنی دین و ئیمان و ئەردۆغانی زەڕا و دەسەڵات، بە هەماشیوە کۆنترایچ دین و ئیمانشا کوشتەی و تیرۆرا. کۆنترا هیچ پەیوەندییەکی بە گەلی کورد و ئیسلامێتییەوە نیە. تەنها هەستە ئاینییەکانی گەلی کورد بەکارەهێنن. لە ژێر ناوی ئینە تەنیا ئی هەرماناشا پەنە مکەرا و بەکارێشا مارا و هەرمانەشا پەنە نەمەنێ دلێشانە بەرا.
.پەنەوازا گەلەکەما دژوو حزبوو کۆنتاری بەقەوەتی بکۆشیۆ 

چی بابەتەنە پەنەوازا گەلەکەما  ئی هێزە میلیشیاییە (پارامیلتەر)ەیە، دوژمنوو گەلی، هامبەشوو قڕکارین بجەنگیۆ، پەنەوازا ڕۆنامەگەریی تایبەت ئینەیە خاس ڕۆشن بکەرۆوە. هەوڵەکاو ڕۆنامەگەریی ئازادی کە پێوەسێنێ پینەیوە، فرە کەمێنێ. ئینە تەوژمێوە خەتەرا، ئیساتێ دەوڵەتوو تورکی  نمەتاوۆ تەڤگەری ئازادی لاواز بکەرۆ. ماوەو ١٠ ساڵان جەنگوو قڕکەردەی مکەرۆ، بە گرد نۆعە تەکنیکێوە، چەکی کیمیایوی و بۆمبی ئەتۆمییشا بەکار ئارد. پەدەکەشا ئارد لاو وێشا و چەنی داعشی هجوومشا کەرد. عێراقشا کەرد هامبەشوو وێشا، پەوکای دڵنیێنێ چانەیە جارێوی تەر ئەنجامەکەی نماراوە، پەوکای ئیسە کۆنتراش سەروازی و سیاسیینە ئاردێنێوە وەرۆ و پانیشتوو کوردسانینە بەجیددی ڕێکێ موزیا. پانیشتوو کوردسانینە سیخوڕی مکەرا، وەرنیشتەنە سەرنیشتەنە هەوڵێ ڕێکوستەی سیخوڕەکا مدا، گرد یاگێوەنە ڕێکوستەی سیخوڕیی فرە هەن، پەوکای پانیشتوو کوردسانینە ئۆفیسشا کەردۆ.

حەر هەنگامیوە میتی، بارزانی و حزبوو کۆنترای، کە مگێرانێشەرە وەر، پەنەوازا بە ڕێکوستەی سیخوڕییوە، وەراوەروو تەڤگەروو ئازادییوە، ئینێ پیلانگێڵنی و جەنگەنە جە گرد ڕوێوە سیاسی و ئایدۆلۆژییوە، بەڕاسی بونیاتێوە خۆفناکا.

هێزە میاننەتەوەییەکێ گەرەکشابێ ڕاو ئاکەپەیوە، وەرکەوتوو دلێڕاسەی کۆنترۆڵ بکەرا

ساڵەو ٢٠٠٢ێنە وەختێ ئاکەپەشا ئارد سەروو دەسەڵاتی، چوارچوەو ئامانجوو وێسانە بێ، ئاکەپە؛ پڕۆژەو ئەمریکای، بەریتانیا و ئیسرائیلین. پەوکای ئامانجی سەرەکیی تەسفییەکەردەی تەڤگەروو ئازادیین. گەرەکشابێ کوردسان و وەرکەوتوو دلێڕاسەینە گردوو لایەنە شۆڕشگێڵن و دیموکراتیکەکا نازاوە، قۆناغوو جەنگی یەرەموو جیهانی ساڵەو ٢٠٠٠ینە پەنەوازییش پینەیە بێ. ئەمریکا دەسش وست دلێ وەرکەوتوو دلێڕاسەی و وەرکەوتوو دلێڕاسەی و عێراقی و پەرەش پا پیلانگێڵنییەیە دا گەرەکشا نەبێ کوردسانەنە شۆڕشی دیموکراتیک بگنۆ وەڵێ. دیموکراتیکبییەی تورکیای و وەرکەوتوو دلێڕاسەی لاو سیستمی سەرمایەدارییوە، پێسەو تەرسیوە دییش، پەوکای ئاکەپەشا ئارد سەروو دەسەڵاتی.

ڕاو ئاکەپەیوە گەرەکشابێ بە بەکارئاردەی ئاینی کورستانی و گردوو وەرکەوتوو دلێڕاسەی بوزانە چێروو دەسەڵاتوو وێشاوە. وێسا ئا هێزە ئاکەپەییشا ئاردێ سەروو دەسەڵاتی، هەمان وەختەنە پرۆژەو هێزە تاریکەکا بێ، هێزە تاریکەکێ تورکیانە وەشکریێ ناتۆینێ، ئینە گومانش نیا چەنە، پەوکای پەی ئامانجەکاو وێسا ئاکەپە و داعششا ڕێکێ وستێ، وەرکەوتوو دلێڕاسەینە داعششا، ئەرەمەرزنا، هێزە تاریکەکاو گلادیۆو تورکیای پەشتگیریی ئاکەپەیشا کەرد و ڕاشا پەی کەردیوە.

ئاکەپە ئینا وڕایرێوە گۊرەنە

ئا پرۆسەو گفتوگۆیە کە دووۍ ساڵۍ و نیمش خواینا کە بڕۍ کەسۍ پنەش ماچا پرۆسەو چارەسەری، تاکتێک بۍ. چونکی حکوومەتو ئاکەپەی چا کاتەنە قەیرانێوە جددینە بۍ، سەرهۊردای ڕووەشدا بۍ ، هامسەنگیەکە شکسش ئارڎ و گرڎو پلانەکا هۊرشێویێوە. ئاڎۍ چنی جەماعەتو فەتحوڵا گولەنی جە ناکۆکیێوە جددیینە بێنۍ. ئەرەکۊشای گەریلای فرە وەڵۍ کۆتەبۍ. جەنگو شۆڕشگێڵنی گەلی زۆرش پەی ئارڎەبۍ. ئینۍ گرڎ حکومەتو ئاکەپەیشا تەوقە دابۍ. ئا پرۆسێوە تاکتیکی چامنەش پەرە پنەدا. بەڵام ئاکەپە حەجگیز جە ئامانجو ۋێش دوور نەکۆتۆ. ئاکەپە گرڎوو ئارگیومێنتەکاو ۋێش چی پرۆسەنە بەکاربەردۍ. دماو ساڵەو ٢٠١٥، دەسەڵاتداریش جە دەسدا. تەنانەت کاتێ دەسەڵاتشا جە دەسدا، هەوڵشا دا کودەتاو ١٥و تەمووزیشا خولقنا. جە ئاینڎەنە، حەقەتینەکۍ بەرۍ گنا. ئەردۆغان چا کارەنە بەشدار بۍ. بەشێوێوە کۆنتڕۆڵکریا، پەنەوازشا بە چێوێوە پی جۆرەیە بۍ. دماتەر ڕاوەبەری ئاژەیی کتوپڕیشا ئەرەیاۋنا و دەسشا سەرو گرڎ چێوێرە گێرت. ئاکەپە گرڎو وڵاتیش ئەرەگیر کەرڎ. چنی مەهەپەی ڕێککۊتەیش کەرڎ. هەوڵشا دا گرڎو دامودەزگاکا تورکیای سوپا و پۆلیسی و دادوەری و پاو ۋێشا مجاراوە، پا جۆرە ئەردۆغان هەوڵشدا سیستەمێوە دیکتاتۆری فاشیستی جە تورکیانە ئەرەمەرزنۆ گەرەکش بۍ بۆ بە ئاتاتورکی دووەم. پی جۆرە قۆناغەکە فاڕیایش سەرەرە ئاما و بی بە قۆناغو وڕایرەی.

کەواتە مشۊم چێش بکەرۆ پەی بەدەسئاورڎەو ئینیشا گرڎی؟ مشۊم تەڤگەری ئازادی بێ کاریگەر بکریۆ. ۋەرو ئانەی تەڤگەری ئازادی ۋەربەسێوە گۊرەن ۋەردەمشانە. تەڤگەری ئازاڎی ئەگەر دلێنە نەشۆ نمەتاوۆ جە کۆمکوژی گەلوو کوردینە ئەنجام بەدەس بارۆ. تەنانەت ئەگەر تەڤگەری ئازاڎی دلێنە نەشۆ و کۆمکوژی گەلوو کوردی ئەنجام نەڎریۆ دیسان نمەتاوۆ بە تەمامی سیستەمێوە دەستووری فاشیستی و دیکتاتۆری جە تورکیانە ئەرەمەرزنۆ. چونکی تەڤگەرو ئازاڎی و گەلوو کورڎی ئەرەکۊشایۍ گۊرەشا چنی هەمڕایەکاش نیشانەدا.

ئاکەپە بەردەوام پەی دلێنەبەردەی تەڤگەری ئازاڎی ئینا ئاموشۆو ڕەوتەنە

چی ئاژەنە ئاکەپە ئینا مېیانو وڕایرێوە گۊرەینە. ساڵانێوەن دلۍ ئاکەپەینە پارچە بیەیۍ جددی هەن. فرێوە جە کورڎی و لیبراڵی و پارتەکا تەری کە باوەڕیشا بە ئاکەپەی بۍ، واچێنۍ ئاکەپە لیبڕاڵ و دیموکراتیکا و کێشەو کورڎی بە کردەوە جە تورکیانە چارەسەر مکەرۆ، دماو وینای ڕوەو حەقەتینەو ئاکەپەی و ئانەی کە ئاکەپە گلادیۆن و هێزێوە گلادیۆن، ئاکەپەشا جیائاست. گرڎ کەسێوە ماف وەر، تاڵانکەر، ڕەگەزپەرس و شۆڤێنی و فاشیستەکا دەورو ئاکەپەیرە کوۍ بیێوە.

وێنەو خەڵاتی وێنەو وڕای دەسەڵاتداری ئاکەپە و مەهەپەیا

ئیساتۍ دلۍ دەوڵەتو تورکیاینە ملەملانۍ هێزی هەنە دلۍ ئی هامپەیمانیەو ئاکەپە و مەهەپەی و ئەرگەنەکۆنی و داعشی و دلۍ رژێمینە گرفتۍ جددی هەن. ئاکەپە پەی دلێنەبەرڎەی تەڤگەری ئازاڎی و بەدیئاورڎەو سیاسەتو جینۆسایدو کورڎی سوورا سەرو ئانەی کە ئەردۆغانی سەرو دەسەڵاتیۆ بازۆوە و پەی بەدیئارڎەی ئا پیلانۍ بەردەوام جەنگ خوڵقنانە و هەوڵو ڕۆژەڤی جیاوازی مڎا.

پەی نموونەی سەرنج سەرنج بڎەیدۍ بە میدیاو ئاکەپەی ٢٤ سەعاتۍ سەرو غەززەی و ئیسرائیلی بەرنامەکاش وەڵا مکەرۆوە. ۋێش جەنگو قڕکەرڎەی مکەرۆ، ڕوانە کۆمکوژی ئەنجام مڎۆ، کوردی چەوەسنۆوە، بەڵام باسو فەلەستینی و وڵاتا جبەری مکەرۆ. تورکیانە کاولکاریۍ گۊرەی ئابوری ئینا ئارانە، هەژاریێوە فرە مەترسیڎار پەرەش سانان، هەوڵو ۋییەرنای ئینیشا مڎا. جە لایەنی ئەخلاقیوە ئاژێوە فرە مەترسیڎار هەن، جە گرڎ شۊنێنە کاروەدای هەن، کرێکارا، ڕەنجدەرا، ژیۋگەپارێزنا، خانەنشینا ناڕازایەتی نیشانە مڎا. گرڎ کەسێ ئینا حاڵەتو تەرسێنە، گلېرگە پېسە جەهەنەمێش پنە ئامان، ئینسانەکۍ ۋێشا کوشا. ماچا ڕەنگە سەبای جەنگی جیهانی یەرەم هۊرگیسیۆ، باس جە جەنگی جیهانی یەرەمی مکەرا. ئەگەرچی ئانە ٣٥ ساڵېن جەنگی جیهانی یەرەم ئینا ئارانە. پەی شارتەیۆ ئینیشا گرڎی، باس جە غەززەی مکەرا، باس جە جەنگو بەینو غەززەی و ئیسرائیلی مکەرا. دلۍ جەهەپەینە گرڎ ڕوۍ مشتومڕ سەرو ئانەی وەش مبۆ کە کێ بۆ بو سەرۆک؟ گرڎ ڕوۍ باس جە ئەرەکۊشای چنی تەڤگەری و تیرۆری مکەرا. گرڎ ڕوۍ پڕوپاگەندەو فڕۆکەو درۆنی مکەرا. گەرەکشانە پی جۆرە حەقەتینەکا پۆژنارە و ڕۆژەڤی فاڕا. ئەمە وێنێوە ڕۊشن و کاولکاریا جە تورکیانە. ئا وێنەی کە ئینا خەڵاتینە، وێنەو وڕای ڕژێمو ئاکەپە، مەهەپەیا، حیزبول کۆنترا و ئەرگەنەکۆن. بە کوردی ماچا؛ "بە ڕیککۊتەی دمایی بە سیاسەتو قڕکەرڎەی مارمۍ. من کوشوت، کۆمکوژت مکەرو، دمایی ڕزگارت مکەرو" ئینۍ گرڎ حەقەتینێنۍ. ڕاسی وێنەو ڕزگاربیەی ئانەنە. جە تورکیانە دەوڵەتێوە هەن کە بیەن بە مەڵامەتو نائارامی کۆمەڵایەتی وڵات یاوان بە ئاستو پارچە پارچە بیەی، ئەگەرو سەرهۊردای جەماوەری هەن. بەڵام دەسەڵات هەوڵ مڎۆ سەرپۆشش بڎۆ سەرەرە.

جەهەپە نەبی بە جوابوو چەمەڕاییەکا

جەهەپە جە هورچنیەیەکاو ٣١و ئادارینە بە پەشتیوانیی گلێرگەی سەرکەوتەێوە فرە گرنگش دەس وست، بارودۆخوو ئیساتێچ چەمەڕاێوە فرەش سەروو گلێرگەی وەش کەردەن، چونکوم گلێرگە پەشتگیرییش کەرد، کوردیچ چەمەڕوانیێوە فرەش بێ سەرش، بەتایبەت چەمڕاو هەڵوێستێوە بێ، وەراوەروو جەنگی و گۆشەگیریینە پەی چارەسەروو کێشەو کوردی، پەنج شش مانغی سەروو ورچنیەیەکارە ویەردەن با بدیەیمێ پەی ئاست و هەڵوێستوو جەهەپەی و هۆشیارێ و شێوازوو سیاسەتیش، نمەتاومێ بواچمێ فرە سەرکەوتەن جوابدەروو چەمەڕوانییەکا بییەن، دماو هورچنیەیەکا، جەهەپە پەرسەو ڕۆو وێش بە واتەواچی ئاسایی و میانڕەووی پەڕ کەردۆ، وەختێوە فرەش بەهەدەر لوا، فرسەتی فرەش بە ڕژێموو ئاکەپەی و مەهەپەی دا.

جەهەپە تا ئارۆیچ کێ مبۆنە بە سەرۆک، ئایا ئینە ڕووە مدۆ یا ئانە،پی مشتومڕاوە خەریکا، ڕاسینە ئاکەپە و مەهەپە گردوو سەرچەمە ئابوورییەکاو تورکیایشا تەرخانێ کەردێنێ بە جەنگیوە، ئابووریی تورکیای تێک شییەن. یانێ قەیرانێوە ئابووریی فرە جیددی هەن و فەقیریێوە جیددی هەن، بێگومان ئینێ پەرسێوە بنەڕەتیێنێ، جەهەپە متاوۆ سەروو ئا پەرسا، پەرسەو ڕۆو وێش وەشە بکەرۆ.
وەلێ ئی قۆرتێ دەرئەنجاموو جەنگوو جینۆسایدوو کوردانێ. پەوکای ئابووری بۆنەو جەنگیوە وێران بی، ئینە ڕاسییەکەن، وەختێو ئێمە ئینەیە ماچمێ، نمەواچمێ ویرانە ئابوورییەکاو تورکیای وهەژاری و ئاورایی گلێرگەنە نمەبۆ بانێ بە پەرسە و حکومەت و ڕژێمێچ سەروو ئا پەرسا محاسەبە نەکریانێ. بێگومان پێویسا هەرمانەی چانێ بکریۆ. بەڵام سیاسەتێوی فرە هەلپەرستانە، فرە ئینا خەتەو لیبراڵینە و بەبێ ئانەیە فشارێوە فرە بوزۆ سەروو دەسەڵاتی و حکوومەتی سیاسەتێوە غەڵەتا و ئەنجامێوەش نییەن.

هیچ بەیاننامێوەشا دژوو گۆشەگیری و جەنگی نییەن
شێوازێوی ئۆپۆزسیۆنییا، کە بەڕاسی جوابوو چەمەڕاییەکاو گلێرگەیش نەدانۆ، ئینە ڕاسییا، ئیساتێ پەنەم بواچدێ بنەڕەتیتەرین قۆرتوو تورکیای چێشەن، بەدڵنیاییوە کێشەو کوردین، سەبەبوو گردوو قۆرتەکاو وڕیایرەی دەوڵەتی کێشەو کوردین،پەی ناستەی کوردی و کۆکوشیی کوردا، دەسشا دان گرد نۆعە سیاسەتێوە، دەووڵەت گردوو ڕیکوزیایەکاش هورشانێنیوە، گلێرگە بە هەژاری و ئاورایی مەحکووم کریان، جەنگ و کێشەو کوردی ئینا دلێڕاسەو گردوو قۆرتەکانە، پەی نموونەی جەهەپە دژوو گۆشەگیریی یەک کەلیمەش نییەن، پێسەو دەرەنجامی سەرەکیی کێشەو کوردی موینیۆ، یەک کەلیمە قسێش نییەنێ. هەڵوێستوو جەهەپەی دژوو گۆشەگیریی چێشەن؟ چێگەنە نادادپەروەریێوی گەورە هەن. یاساو تورکیای، یاساو دەوڵەتی دەسەڵاتدارێ ئیساتێ هەرمانەش پەنە نمەکەرا، کەچی جەهەپە باسوو دادپەروەری و یاسێ مکەرۆ.

یاسا و دادپەروەری چێشێنێ؟ ئەگەر یاسا ئیمرالیینە نەیاویۆ یاگێ، چەنی یاسا تورکیا سەروەرە بۆ؟ چەنی یاسا تورکیانە میاویۆ یاگێ؟
جەنگ ئینا ئارانە، کێشەی سەرەکیی تورکیای جەنگا، بۆنەو نکۆڵیکەردەی و دلێنەبەردەی کوردیوە، جەنگێوە دڕندانەی جینۆسایدی مکرییۆ، جەهەپە هیچ ژەڵوێستێوەشوەراوەروو جەنگیوە نییەن، یەک کەلیمێ نمەواچۆ، بە نموونە هیچ پەیوەندیێوەشا بە چارەسەروو کێسەو کوردیوە نییەن،هیچ سیاسەتێوەشا چا بارۆ نییەن. جەهەپە نمەتاوۆ پێسەو ئۆپۆزسیۆنێوە ڕادیکاڵێ ورسونیشت بکەرۆ، نمەتاوۆ کۆشیاێوی ڕادیکاڵ دژوو ئی هێزە فاشیستیە بکەرۆ، چی بوارەنە ئیمتحانەنە بەرنەشییەن.

سیاسەتی دێموکراتیک گرد لاێوە مفاڕۆ
پەرسەو ڕۆو جەهەپەینە قسێ سەروو فاڕیای هەنێ، درووشمەکاو جەهەپەی فاڕیێنێ، تورکیا مفاڕیۆ بێگومان جەهەپە ئا حزبەنە کە ئی دەوڵەتشە ئەرەمەرزنان، فەلسەفە و ئایدۆلۆژیاو ئی دەوڵەتەیە فەلسەفەو جەهەپەین بەبێ مۆدێرنکەردەی ئی فەلسەفە و یائدۆلۆژیایە  جەهەپە نمەتاوۆ بەبێ فاڕیای و ویەرنای ئی یۆگێرتەیە.ناوەندپارێزنە نکۆڵیکەر و پاکتاوکارەیە فاڕیای وەش بکەرۆ.، پەوکای نمەتاوۆ تورکیایو تازە بنیات بنیۆوە، ئادێ مواچا جەهەپەی بنیات منیەیمێوە و فاڕیای مارمێ ئاراوە، هەڵبەت بڕێو چێوشا فاڕا، بەنموونە نوێنەرایەتیی هامبەش.
ئینە کۆشیای سیاسەتی دێموکراتیکین، یانێ ئینە دەرئەنجاموو سیاسەتی دێموکراتیکین. جیاوازیی بەینوو گردوو لایەنەکاو دلێ سیستمینە وەش مکەرۆ، ئەگەر ئارۆ جەهەپە باسوو نوێنەرایەتیی هامبەشی بکەرۆ، ئانە سەبای هەنگام بە هەنگام قسێ سەروو سیستموو سەرۆکایەتی و هامسەرۆکایەتیی شارەوانییەکا بکەرۆ، سیاسەتی دێموکراتیک و کۆشیای پەی ئازادی ڕاسیینە هەرچی ملۆ فاڕیای وەش مکەرۆ، هەرکەسێوە بەپاو بەرژەوەندیی وێش، هورش مگێرۆ، وەلێ هەماان وەختەنە فاڕیای جیددی وەش مکەرۆ.

کۆنگرەو جەهەپەی جە سێواسەنە ماناڎارا

وەڵۍ ئانەینە جە پەیڕەو و بەرنامەو جەهەپەینە مشۆم چ فاڕیایۍ ساز بکریۆ؟ جەهەپە جە بارەو پەرسو کوردیوە چ بەرنامێوە منیۆرە؟ چ ستراتیجێوە مگێرۆنە ۋەر؟ ئیساتۍ بەستەی کۆنگرەی پەیڕەو پرۆگرامی جە سێواسەنە گرنگا. واتە کاتێ کۆنگرەو سێواسی سازکریا، کۆنگرەو سێواسی وەڵۍ جەنگو رزگارینە بەسیا. وەڵۍ جەنگو رزگاریچنە جە ڕاو ئا کۆنگرەیۆ هامپەیمانی کوردی و تورکەکا بەسیا. دماو ئانەی جەنگو رزگاری و هامپەیمانی کوردی و تورکەکا سازکریا، جە ڕاو هامپەیمانی کوردی و تورکەکاوە بە ئەرەکۊشای هامبەشو گلېرگەکا تەری هۊرگێرتەی شناسنامەی جیاجیای ئەرەکۊشای هامبەشو کوردی بەدەسئاما. ئارۆیچ جە چاناککالانە ئڼەو قەبرەو رۆڵەکا تورکی، قەبرەو رۆڵەکا کوردیچ هەنۍ. کوردەکۍ پەی ئەرەمەرزنای تورکیای و کۆماری قوربانی گۊرەشا دا. هەرپۊکەی تورکیا وڵاتی هامبەشا. وڵاتی هامبەشو تورک و کوردی و گرڎو گەلان کە تورکیانە مژیۋا. چا ڕوۆ بە دڵنیاییوە سازکەرڎەی و بەستەی ئا پەیمانۍ ماناڎارەنە. رەنگە جە دژو رێککۆتەیەکەو خەڵاتی پەیامێوە بۆ، ئانەیشا نمەزانمۍ. جە ۋەرا ۋەرو پەیامەکەو ئەردۆغانینە جە خەڵات رەنگە جەهەپەیچ جە لایەنو ۋێشۆ پەیامێوە بڎۆ. بەڵام دلێینەکەش گرنگا، جابەجێکەرڎەیش گرنگا.

پەی نمونەی دەستوری هەمیشەیی کە دماو کۆنگرەو سێواسی جە تورکیانە جە ساڵەو ١٩٢١ مجیارە دەستورێوە دیموکراتیکا. دەستوری بنچینەیی ساڵەو ١٩٢١ دەستورێوەن کە ئۆتۆنۆمی و بەتایبەتی ۋێڕاوەبەری کورداش قبوڵکەرڎەن و دڎانش نیان پۆرە. ئیساتۍ ئەگەر جەهەپە ماچۆ فاڕای و هەموارکەرڎەیۆ، "تورکیای تازە بە جەهەپەی تازە" مشۆم جەهەپە فەلسەفە و ئایدۆلۆژیاو ئەرەمەرزنای ۋێش تازە بکەرۆوە. مشۆم جەهەپە جە سەدەو دووەمو کۆمارینە، بە ئامانج و ئەنەیاوای دیموکراتیککەرڎەی تورکیای، بە ئامانجو چارەسەری دیموکراتیکی پەرسو کوردی و سەرو ئا بنەمایۍ هەرمانەو ئۆپۆزسیۆنی بکەرۆ. مشۆم پا هۆشمەندیەیچۆ دەسەڵاتی بە ئامانج بگێرۆ. ئەگینا نە تورکیا فاڕیۆ و نە بە قسۍ جەهەپەی، تورکیا فاڕیۆ. واتە، ئەگەر فاڕیایۍ ڕووە بڎۆ، پەنەوازا فاڕیایۍ سەرو ئا بنەمایە بۆ. ئەگینا پا ئەرەکۊشایەی جەهەپە تا ئیساتۍ کەرڎەنش، پا جۆرە ۋەرهەڵسی نە دلۍ جەهەپەینە و نە دلۍ تورکیایچەنە فاڕیای سازنمەکریۆ. ئینە حەقەتنا.

وێنزیککەردەیوە جە سیسی، پەیوەندییش بە شکسەکەو وەراوەروو جمیەری کوردیوە هەن

 

چی ماوەو دمایینە دیدارێوە بەینو ئەردۆغانی و سیسینە ساز کریا، پێسە شمەیچ مزاندێ وەڵتەرێ پردەو پەیوەندیی بەینیشا وڕیێبێ و گرد نۆعە سووکایەتیێوەش بە سیسی کەردەبێ، ناتۆرەو کودەتاچیوە، تا گرد قسێوە. ئیساتێ قسێشا کەردە، هەڵبەتە ئینە سەبەبوو وێش هەنش، ئا دۆخە پێوەسا بە وڕیای و ڕێزایرەی دەسەڵاتیوە، ئا دۆخە لکەدریاو شکسی و بەزیای گەورەین، بەتایبەت وەراوەروو جمیەروو ئازادیی کوردینە، کە نمەتاوۆ دژشنە هیچ ئەنجامێوە دەس بوزۆ. ئیتر هەوڵێ دێ، چەنی وەڵاتاو هەرێمەکەی بەینش وەش بکەرۆ، هەوڵێ دێ وێش لاو گرەد کەسیوە پێسە کەسێوە خاسی نیشانە بدۆ، بنەڕەتنە سەبەبێوە تەرش چەنی سیسی ئینەنە.

ئیساتێ مشتومڕ مکەرا، بنەڕەتیچەنە پێسە هورش مسەنگنا" وەرکەوتوو بەحری چەرمەینە، ڕەوتوو پەیوەندییەکاشا چەنی میسری خراپێنێ،میسر وەرکەوتوو بەحری چەرمەینە، وەڵێوەلواێوە گرنگش دەس وستەن،مەیدانێوە وەرفراوانوو سەروەرییش وەش کەردەن، خەتەکاو وزەی،پەیماننامێ ئیمزێ کریێنێ. فرە هامکێشێ تازێ سازێ کریێنێ و تورکیا کەوتەن جبەرشا، ئیساتێ پەنەوازا ئێمەیچ بیمێ بە بەشێوە جا هامکێشا، پەنەوازا واوەی وەرکەوتوو بەحری چەرمەی بگێرمێوە دەس، پەوکای مشۆم چەنی میسری بگنمێ دیالۆگ و چا هامکێشانە یاگێ وێما بکەرمێوە."

 

زیاتەر سەروو ئانەیە مکۆڵیاوە، هەڵبەتە ئانەیچە هەن،ئانە پەشتگۆش نمەوزیۆ، بەڕاسیچ تورکیا بەتایبەتی، جە پڕۆژە و هامکێشەکاو وەرکەوتوو بەحری چەرمەی و سوورینە پەراوێز وزیا و وزیا بەرۆ. وێش پەی وێش هجوومەکەو ٧و تشرینوو یوەموو حەماسی پەی بییەی تورکیای بێ چا بابەتانە.  بە پاو سیاسەتوو قڕکەردەی کوردا گەرەکشا دیمەشقی بکەرۆ گژێ کوردارە، هەوڵێ مدۆ ڕاو سیسیوە ئەسەدی هانی بدۆ و بۆ بە پایەدار،بنچینەیە سەبەبەکە ئینەنە.

وەراوەروو کورداوە هجوومیوە قڕکاری پەیڕەو مکەرۆ، هەرێمەکەیچەنە سیاسەتوو نیو عوسمانی، سیاسەتوو وێفراوانکەردەی مبەرۆ ڕاوە. بێگومان میسر دلێ وەڵاتە عەرەبییانە یاگێوە تارێخییە و گرنگەش هەنە. دەوڵەتێوا کە گرد وەختێ سەرمەشق و ڕابەر بییەن. چا مانێنە گەرەکشانە میسریچ بێکاریگەر بکەرا، بنەڕەتەنە هەوڵەکێشا پەی بێدەنگکەردەیشەنێ ئانە دۆخێوەن کە بەسیان بە پەیوەندییەکاوە چەنی میسری.

 

تورکیا گەرەکشەن ڕووسیا وەراوەروو کورداوە سەنگەر بگێرۆ

ئێساتێ هەمان چالاکی و هەمان هەوڵدایش جەنی ڕووسیای هەن، ڕووسیایچ بۆنەو جەنگوو ئۆکرانیایوە، گرنگیی بە پەیوەندییەکاش چەنی تورکیای مدۆ، بە پەنەوازیش مزانۆ چەنی تورکیای بازرگانییش بۆ، تورکیا وەڵاتێوەن ئەنداموو ناتۆیا، پێسە گەرەکشانە ناتۆ، بەتایبەتیچ ئەمریکا و گردوو جیهانی بلۆکوو وەرکەوتی هامسەنگ بکەرا، ڕووسیایچ بە پاو سیاسەتی مامەڵە مکەرۆ، چا ڕووەوە ڕووسیا سیاسەتوو وێش سووریانە هەن. بەتەمامەتیچ گەرەکشا نییەن کوردی بکەرا بە دوژمنوو ڕووسیای، بە پاو وێش سیاسەتێوە چانە هامسەنگ پەیڕەو مکەرۆ، تورکیا گەرەکشەن ڕووسیا، وەراوەروو کورداوە سەنگەر بگێرۆ.

ئیساتێ سیاسەتوو ڕووسیای چینەنە، بەر وەرنیشتی ماچۆ وێتا تەسلیمو ڕژێمی بکەردێ، بە تورکیایچ ماچۆ ڕیککەوتەی ئەدەنەی تازە بکەردیوە، تورکیا وەختێوە پەیمانەو ئەدەنی تازێ مکەرۆوە، کە گەرەکشەن چندین چێوێشپەی زیاد بکەرۆ، گەرەکشا سازش پەنە بکەرۆ، چا مەیدانەنە گەرەکشا هەژموونو وێش سووریانە بسەپنۆ، وێش پەی وێش چندین ساڵێ سووریاش سۆچنا و وێرانش کەرد.

پەنەوازا ڕووسیا نەبۆ بە بەشێوە جە سیاسەتە قڕکارییەکاو تورکیای

وەختێ مواچا سەرنیشت و وەرکەوتوو سووریایینە سیاسەتێوە ئەمریکای هەن، ئەمریکا بە سەرنیشت و وەرکەوتوو سووریای ماچۆ ملکەچێ سووریای و پەدەکەی بیدێ،پادیشاوە سیاسەتێوە چانە مکەرۆ،ئینە سیاسەتێوە فرەقیزەونا.

هەڵبەتە مشۆم ڕووسیایچ چێگەنە دەورش بۆ، ڕووسیا سووریانە هێزێوە کاریگەرا، بارەگێ فرە بنەڕەتیێشا مەرزنێنێرە، پەیوەندیی خاسشا چەنی ڕژێمی هەن، دەوری کاریگەرش هەن مەنەیوەی ڕژێمینە، ئینە ڕاسیێوەن پەیوەندییش بە تورکیایچۆ هەن. وەلێ پەنەوازا کوردی نەکەرا قوربانەو بەرژەوەنییە گڵیاوەکاشا.  پەنەوازا گردوو قۆرتەکا سەروو بنەماو دیموکراتیکبییەی سووریای ڕاو دایوسانایوە حەلێ بکریا و ئیتر ڕا بە تورکیای و سیاسەتەکاش نەدریۆ.

تورکیا سیاسەتێی پیس مکەرۆ، گەرەکشا ئیسفادە جە گرد لاێوە بکەرۆ، ئینەیچ سەبەبی سەرەکین تا بتاوۆ بلۆ دکلێ لیستەکەیوە، ڕووسیا زلهێزێوە کاریگەرا سووریانە، ڕووسیانە دلێ بریسکینە باڵادەسییێوە فرە گرنگش هەن. گێرا تورکیای پێسەو ئەندامی قبووڵ بکەرا. ئیساتێ بارودۆخوو جیهانی فاڕیان، سیستمێوە جیهانیی ناوەندیی نییەن، فرەو باوەبدوو دەسەڵاتینە ئەرەمەرزیێنێ. سیستموو سیاسیی سەدەو ویسەمی وڕیا، ئەرەمەرزیا میاننەتەوەییەکێ گردوو دنیێنە مایەپووچێ بیێ، ئینەیچ سەبەبی سەرەکیی بێکاریگەریی نەتەوە یۆگێرتەکان و ئەرەمەرزیا میاننەتەوەییەکان، ئیساتێ گەرەکشانە واوەی ناتۆی قەوەت بکەراوە،چونکوم لاواز بییەن.

تورکیا بە ئەندامبییەیش بریسکەنە گەرەکشەن ئیسفادەی زیاتەر جە ڕووسیای بکەرۆ

سیستەمەکاو سەدەو ویسەمی، سیستمی سیاسی بە گردوو پێکئاماو هامپەیمانییوە وڕا و مایەپووچ بی، سەدەو ویسویەکەمینە، قۆناغی تازەو جەنگی یەرەموو جیهانینە ئینە قۆناغێوە فرە گرنگا و قۆناغوو ئاخرین، مەنتێقەکە دیزاین مکریۆوە. هامسەنگیی سیاسی هەرێمەنە واوەی مجیۆراوە، پی مانێ جیهانەنە چندین  ناوەندێ دەسەڵاتی مەرزنارە، ئیتر جیهانێوە پێسەو قۆناغوو جەنگی سەردی پێسە سەدەو ویسەمی نەمەنەن، کە پەشتی بە بلۆکی و تندوتیژیی مبەسۆ. ئیساتێ تورکیا بە پاو ئی هەقیقەتی ورسونیشت مکەرۆ ماچۆ، من ناتۆنە بوو ئەجێنداێوە پەی کاندیدبییەی جە یۆبییەی ئەورووپاینە وەش مکەروو. متاوو بریسکیچەنە بوو. ماچۆیچ وەرکەوتوو دلێڕاسەی، ئاسیا، ئەفریقا پەرە بە هامپەیمانی بدەو سیاسەتی بیاونوو یاگێ و گردیاگێونە ئیسفادە بکەروو.

ئینەیچ ماناو ئانەینە تورکیا لاو گردوو جیهانیوە، بە نامۆ بەکار مێ  و ملکەچشا بۆ، ئینە کارەساتێوە گەورەن پەی تورکیای، وەڵتەرێچ باسما چینەیە کەردەن، ڕابەریچ فرە باسش کەردەن. سەروو بنەماو دلێنەبەردەی تورکیای، تورکیا نمەمەرزیۆرە، ئەگەر میزۆپۆتامیانە کورد دلێنە بشۆ، ئەنادۆڵێچەنە تورک نمەبۆ. تورکیا پی سیاسەتەیشۆ بەدڵنیاییەوە بەرەو وڕای ملۆ. چی ١٠ساڵەو دمایینە ئینە فرە بەڕۆشنی بەرکەوت.

بەدڵنیاییوە پەنەوازا پەرەی زیاتەر بە کۆشیای ئیکۆلۆژی بدریۆ

کۆشیای ئیکۆلۆژی کۆشیاێوە فرە گرنگوو ئی سەردەمەیمانە، چونکوم پەرسەو ژیوگەو هەسارەکەیما بەرەو دلێنەشییەی ملۆ، وەڵاتیما تاڵان و وێران مکەرۆ، جوگرافیاکەما جە گرد ڕوێوە کولتووری تارێخیوە دلێنە بریۆ،گەر جوگرافیا دلێنە بریۆ، ئینسانیچ دلێنە مشۆ، پەوکای کۆشیای ئیکۆلۆجی دژوو ئینیشا فرە گرنگەن، ئیساتێنە تورکیا، هورشانایۆێوی ئیکۆلۆجیی گەورەنە مژیوۆ.

ئیساتێنە بەشێوی گەورەو ئا قڕکەردەی و ورشانایۆیە کوردسانەنە هەن، تورکیانە سیاسەتێوە گەورەو تاڵانکاریی هەن. چی دمایۆ هۆپانە کەسێو کوشیا، هەرپاسە پەی سەرکوتکەردەی جمیەری ئیکۆلۆجی، کۆشیای ژیوگەیی و ماڕای ئیرادەو گەلی گردوو ئی کۆکوشییا مکریا، هەوڵێ مدا بتەرسناشا.

بەدڵنیاییوە پەنەوازا پاشەکشێ جە کۆشیای ئیکۆلۆژیینە نەکریۆ، پەنەوازا چی بابەتەنە کوردسانەنە و تورکیانە پەرە بە جمیەری ئیکۆلۆجی بدریۆ و کۆشیای یۆگێرتە بکریۆ، ئەندا نە خاکی پاک نە ئاوی پاکە، نە هەوای پاک و نە درەختی پاک، پەی گلێرگەی و ئینسانی نمەمەنۆوە.

سەبەبوو زیادبییەی نەوەشییەکا دلێ گلێرگەینە ئینەنە، گردوو شارەکاشا کەردینێ بە کۆنکرێت، نە سەوزایی نە هەوای پاک مەنەن، وڕایرەی ئابووری و ژیوگەیی و سرووشتی دەروو نو گیانوو گلێرگەیش وێران کەردەن. ئینسان جە ئینسانی و گلێرگەش جە گلێرگەبییەی وستەن. پەنەوازا دژوو ئی گرد وێرانکارییا، کۆشیای فرە قەوەت و یۆگێرتە بکریۆ.