حهرچنە دماو ئاشبهتاڵهكهو خانەواڎەو بارزانی جە ساڵەو ١٩٧٥ی، گهلوو كورڎی ڕووبهڕوو گۊبەنېوە دهروونی خراپی بیۊ، بهڵام ئینە نهبی بە مەڵامەت و ئانەی گهلوو كورڎی جە مدرامان و کۊشیاینە ۋهردهوام نهبۊ. جا پۊکەی سەرەڕاو شکسەکەو مەلا مستەفای بارزانیی مدرامانوو گەلوو پانیشتی ۋهردهوام بۍ، جە ۋەران ۋەریچەنە ۋۍ ورەشی و خزمهتکەرڎەی به ئەرەگیرا جە لایهن و خانەواڎەو بارزانییۊ ۋهردهوام بۍ. یۊ چا سەرهۊردایا جە دماو ئاشبهتاڵیۊ سهرش هۊردا، جە پانیشت سەرهۊردای تازەو گەلوو پانیشتی بۍ، بهڵام چنی سهرهۊردای ئی جمیەریە، ههمیشه پهدهكه جە حۊڵ و پهرتكەرڎەی و لاوازكەرڎەی و دوور وستەیۊینە بۍ جە ئامانجهكا ئی سەرهۊردایە. دماو ئا شکسەو بارزانیی گەلوو پانیشتی گەرەکش بۍ دژ پا دارمەیتوو مەرگەو ئەرەگیرا کە جەزایرنە پېشا ئاماڎە کەرڎەبۍ، سەروو پەیاوە مرڎۊ، بەڵام جەمۍ ئەوەمەنۍ و چەکڎارۍ چواردەوروو بارزانیی ژوورێوە عەمەلیاتشا پۍ پەرتەوازەکەرڎەی ئی سەرهۊردایە و تیرۆرکەرڎەی ڕابەرەکاش مەرزنارە.
نهوشیروان موستهفا ئهمین جە كتێبوو 'كارهساتوو ههكاریی'نە، كه ساڵەو ١٩٨١ ی نۋیستەنش، باسوو كارهساتوو ههكاری کەرۊ و پهیوهندییهكا قیاده موهقهتهی یهنهكهی و هامكارییهكا حەریەرە دهزگای هەواڵگیریی و جاسوسی ساواكی ئێرانی و میتی توركی و سیئای ئەی ئهمریكی کەرۊ دژوو سەرهۊردای پانیشتوو كوردسانی. حەرپاسە باس جە زەرەر و كاریگهرییهكا كارهساتوو ههكاریچ کەرۊ سەروو ئی سەرهۊردایە.
كارهساتوو ههكاری چېش بۍ؟ پۍ چی ڕووەش دا؟
نهوشیروان موسهفا سهرهتا باس جە مەڵامەتوو لۋای هێزهكا پێشمهرگه و یهنهكەی کەرۊ پۍ خاڵەو یەرە کوچکەو ' سنوور' ی و ماچۊ: (جە مانگەو نیسانو ١٩٧٨ ی هێزێوە تێكهڵاو جە پێشمهرگا گرڎوو ههرێمهكا پانیشتوو كوردسانی، ۋېشا ئاماڎەکەرڎ بلا پۍ بادینانی پۍ ئاردەی چهكی و تفاقی جهنگی پۍ ئاخېزی و هۊرگیرسنای چەخماخەی مبارەک و ئاخېزی جە مەنتیقەکا بادینانی. هێزهكه پۊکاتی پاسە زوو کۊت ڕا تا وەڵۍ دەسپنەکەرڎەو فاڕایۊ ئەرەنیشتا مەنتیقە سنوورییهكا جە لایەن و ڕژێمی ڕهگهز پهرسی عێراقی-ۊ، بتاومۍ بڕۍ چهك و تفاق به دهس بارمۍ، پۍ فاڕایۊیشا(ڕاگوێزانیان)، تا بتاوا ۋهرگیری جە هجوموو دووژمنی کەرا پۍ سهروو نیشتمانهكهیما. ئی هێزه كه پۍ جابەجۍ کەرڎەی ئی فهرمانه نیشتمانییه مبارەکۍ كۆیۍ بیېوە و کۊتۍ ا ۋەرەن ڕوو پیلانێوە ئیمپریالیستی گۊرۍ بیېوە. كه دۊڵهتهكۍ ئێرانی و توركیای و ئێراقی و جاشه دهولییهكا بارزانی چنەشەنە بهشڎارۍ بېنۍ. جە ئاکامەنە ئا هێزهو پێشمهرگەی ئهگهرچی پەو پهڕوو قارهمانی و ئازایهتیوە ۋهرگیریی جە ئاورای و سهردای کەرېنۍ، ڕووبهڕوو پهلامارەی وەحشیانۍ هێزهكا ئێرانی و توركیای و جاشهكا قیاده مووهقهتەی بیېوە، بهڵام جە زنجیرېوە جەنگېنە جە توركیا دماو ئانەی دهیان پێشمهرگۍ قارهمانۍ گەشمەرڎۍ بیۍ و زامڎار كریۍ، تووشوو شكسېوە گهورەی بیۍ).
پهیوهنڎییهكۍ یهنهكەی و قیاده موهقهتەی، وەڵۍ كارهساتوو ههكاری:
بەپاو ئی نۋیستەیەو نەوشیروان مسەفای؛ حەرچنە یهنهكه وەڵۍ ئانەی هێزهكاش کیانۊ پۍ سهر سنووری، حۊلشا دا چنی قیاده موهقهتەی ڕێكۍ گنا و پنەشا واچا کە پهلامارەو هێزهكاشا نهڎا و ئاژەو كورڎی خراپا و پەنەوازش پانەین كورد گرڎ یۊگېرتۍ با. پېسە بهڵگهیچ ئا پېخامۍ مەنېنۍ كه پېشا کیاستېنۍ و وەڵتەر و نیازپاكی ۋېشا پۍ قیاده موهقهتهی بەربڕیەن و پنەشا واتېنۍ نیازوو ئانەیشا نییا پهلامارەو ئاڎیشا بڎا. نهوشیروان موسهفا باسوو ئانەی کەرۊ كه دلۍ سهركردایهتی یەنەکەینە باسوو مهسهلۍ پاككەرڎەیۊ كوردسانی جە چهكڎارهكا قیاده موهقهتەی، یاخوڎ ئاگربەس چنیشا و حۊڵدای پۍ ئېستەیۊ ئاشتی و پێوەرە ژیای کریان. حەرپاسە ماچۊ: (جە كۆبیەیۊکا یهنهكەینە دووە دڵی و ڕاڕایی وەش کریۍ دلۍ هێزهكانە پۍ ئانەی جەنگ نهكریۊ چنی قیاده موهقهتەی، ئینەیچ كاریگهری سهروو پێشمهرگەی نیېرە پۍ ڕووبهڕووبیەیۊ و دهسشانای و دای ۋنەی جە قیاده موهقهتەی. تهنانهت دلۍ مهكتهبی سیاسینە بڕۍ پەیلۋۍ بېنۍ كه پۍ ئانەی یهنهكه تاۋۊنە بێ گێرمه و كێشه ڕاو ئاوەرڎەی چهكی کەرۊوە و ماوهی خهڵكچهكڎاركەرڎەیش بۊ، چنی قیاده موقهتەی ڕێك گنۊ بڕۍ چا چەکا کە مارۊشا جیای (باج)ی بڎۊشا به قیاده موهقهتەی. جە لایهن و قیاده موهقهتهیچۊ ئیدریس بارزانی یهك دوو ۍكهسۍ (ساواكی)ش ئەرکدار کەرڎېبېنۍ به نامۍ پۍ گفتوگۆ و ڕێككۊتەی، بهڵام جە ڕاسینە پۍ كۆکەرڎەیۊ دهنگوباسی و پۍ هېواش کەرڎەیۊ ئێمه و پیلانگێڵی بۍ).
نهوشیروان موسهفا باسوو ئانەیچ کەرۊ و ماچۊ: (بە حەریەرە بهشوو هێزهكهیما وات جە گرڎ حاڵهتېوەنە بلا پۍ دلېڕاسە و برادۆستی و ئهگهر قیاده موهقهته بەبێ جەنگ بارهگاكا ساڵەی وەڵین و یهنهكهیشا چۆڵ کەرڎ، كه ۋهروو نالهباری ئاژەو كهشوههوای و بڕۍ قۊرتۍ تەرېوە ئا مەنتیقەشا جیا ئاستەبۍ، ئانە دماشا نەگنا و وازشا چنەبارا. ئهگهریچ چهكڎارەکۍ موهقهتەی ئامۍ سهرو ڕېشا، به تنی بڎاشا ۋنە.) حەرپاسە باسوو ئانەیچ کەرۊ كه به نیازو ۋۍ لادای جە جەنگ و قیاده موهقهتەی و خاوكەرڎەیۊ گرژیی، چنڎین پېخامۍ جە لایەنوو مام جهلالی و عهلی عهسكهری و خالید ی و تایهری عهلی والی کیانیان پۍ بڕۍ جە گۊرەکا خانەواڎەو بارزانی. جە پېخامەکانە باسوو ئاژەو خراپ و كورڎی و پەنەواز بە یهكڕیزیما كەرڎەبۍ، چونكی كورڎ ئینا وهردهم و فاڕایۊ(ڕاگوێزان)ی و قڕکەرڎەینە و پەنەوازەن یهكڕیز و تهبۍ بیمۍ ۋەرودەموو دوژمنینە. بهڵام قیاده موهقهته چهكڎارەکۍ ۋېشا به گیانۍ دووژمنانە و بێ حەد دژ بە یهنهكهی پهروهرده کەرڎېبېنۍ کە جە ڕېخۊ یهنهكەی بنەنە بارا. ئینەیچ ههمیشه هەرمانەی یۋەمەو خانەواڎەو بارزانی بیەن كه حۊڵ بڎا ئاخېزو و جمیەرە كورڎییهكا جە بهرژهوهندی ئەرەگیرانە پهرت و لاواز کەرا. ڕهنگه حیچ كهس پېسە ئیدریس بارزانی نەتاوابۊش خانەواڎەو بارزانی بشناسۊ به گهلوو كورڎی جە ڕاو ئا قسېوە كه ماچۊ: (ئهگهر ئاخېزما پنە نهكریۊ، ئاخېزما پنە کریۊ). ئینە ۋیرئاوەرو قسەکۍ ئیدریس بارزانییا وەختۍ ۋاتەبېش: ''گەر ئاخېزما پنە نەکریۊ، پنەما تێک مڎریۊ.''
قیاده موهقهته و حەریەرە دهوڵهتوو عېراقی و توركیای و ئێرانی:
نهوشیروان مسهفا باس جە پهیوهنڎییهكا حەریەرە دهوڵهتی عێراق، توركیا و ئێرانی کەرۊ، كه چنی ئا یەرە دهوڵهته ههمیشه جە وەختی پەنەوازەنە هامكاری یۊترینیشا کەرڎەن دژ بە جمایۊ جمیەرە شۆڕشگێڵنیەكا كورڎی. باسوو ئانەیچ کەرۊ جە وەختوو لۋای هێزهكا پێشمهرگهو یهنهكەینە پۍ مەنتیقەو یەرە سنووری، چنی ئی یەرە دهوڵهته ڕێكۍ کۊتېنۍ و قیاده موهقهتهشا بهكار ئارڎەن پۍ دایوەنەی چا هێزهیە و لاوازكەرڎەی ئاخېزوو پانیشتوو كوردسانی، چونكی ئا ئاخېزەیە به تەرسی پۍ سهروو ۋېشا زانېنۍ. جە ئاکامیچنە حەر یەرە دهوڵهت به هامكاریی جاشه بارزانییهكا قیاده موهقهتەی گورزێوە قورسەشا جە ئاخېزوو پانیشتی دا جە ڕوو مادی و مهعنهوییۊ، ئینە حیچش جە ئاشبهتاڵهكهو ١٩٧٥ ی كهمتەر نهبۍ.
چهتهكۍ مەلا مسەفای بارزانی كێنۍ؟
نهوشیروان موسهفا چهتهكا بارزانی مشناسۊ و ماچۊ: (هەرمانەی ئەساسیەو چهتهكا بارزانی، كه به ۋېشا ماچا قیاده موهقهته، جە دووە ساڵی ۋیەرڎەنە دای وەنەی بیەن جە ئاخېزی و جە پەشتیۊ و ڕاگېرتەی جە ئارڎەی چهكی و تهقهمهنی و كهلوپهلوو پهرهپنەدای ئاخېزی جە مەنتیقەکا بادینانینە، بهپاو پیلانە و نهخشهو (سی ئای ئەی)ـ ئهمریكی و (ساواك)ـی ئێرانی و (میت)ـی توركی، كه دووژمنی ئەساسی ئاخېزی تازەو گهلهكهیمانۍ و گەرەکشانە جە پەشتیۊ جە ئاخېزی بڎا. سهرهڕاو ئی هامكارییه ئاشكرایهی کە ئی تاقمیه کەرڎەن چنی ڕژێموو بهغڎای دژوو ئاخېزی، پانەی كه چهنڎین كهسۍ و دهسته و تاقمېشا بیېنۍ به جاش و چهكشا هۊرگېرتەن دژوو ئاخېزی. قیاده موهقهته بارهگا و یاگۍ ڕهسمییەشا ئینا ئێران و توركیا و به هامكاری میتی و ساواكی هەرمانە کەرا. جە ماوهی ۋیەرڎەنە زهرهرۍ فرەشا جە ئاخېزی دان و دلۍ میللهتهكەیمانە زیاتەر ڕسوۍ بیېنۍ و دووژمنایهتیشا بەرکۊتەنۊ.
خیانهتوو چهتهكا بارزانی تهنیا جە پانیشتوو كوردسانینە نهبیەن، بهڵكم جە حهرچوار پارچهو كوردسانی بیەن، مۆرەو خیانهتیشا جە ڕووەو ۋېشا دان و وەعدشا دان به دووژمنا تا مەنا دژوو كورڎی با و خزمهتوو ئەرەگیرانە با. سا پۊکەی پېسە ئاژانسوو هەواڵی فوراتی جە هۊردایۊ ئی ۋیەرڎە سیاوە و کلتوورە ناپاکیە ۋەردەوامۍ بیمۍ...
هـ . ش