جە پانیشت پەدەکە، جە سەرنیشت هوداپار

ئەنڎاموو کۊمیتەو باوەڕیەکا پەکەکەی، جیهان ئەردەن، ئاماژەش پانەی کەرڎ، ئاکەپەو مەهەپە گەرەکشانە ئا دەورەی پەدەکە پانیشتەنە گېڵنۊش، جە سەرنیشتەنە بسپاراش بە هوداپاری، گەرەکشانە قڕکەرڎەی کورڎی بەکورڎە ئاین پەرسەکا درېژەپنە بڎا.

ئەنڎاموو کۊمیتەو باوەڕیەکا پەکەکەی، جیهان ئەردەن،سەبارەڎ بە مەترسیەکا هامپەیمانی بەین و ئاکەپەی و مەهەپەی، هوداپاری و پەدەکەی، حەرپاسە هجومەکا سەروو عەلەویەکا قسېش پۍ ئاژانسوو هەواڵی فوڕات (ANF)  ی کەرڎۍ.

هورسەنگناکۍ ئەنڎامەکەو کۊمیتەو باوەڕیەکا پەکەکەی، جیهان ئەردەمی پی جۊرەنۍ:

جە هۊرچنیەکا ئی دماییەو تورکیاینە هامپەیمانی تازە وەشکریا. هامپەیمانی ئاکەپە مەهەپەی گرڎوو جەمە ئاین پەرست و نەژاڎپەرستەکېش کۊکەرڎېوە و ئامۍ دلۍ هۊرچنیەکاوە. ئی سیاسەتە جە ڕوو ئشناسنامەو ۋیری و باوەڕیۊ چ تەرسېوە وەشکەرۊ؟ وەختۍ ئاکەپە – مەهەپە- حیزبوڵا و جەمۍ و کەسۍ تەرۍ ئاین پەرسۍ و نەژاڎپەرسۍ تورکی و کورڎی مەیا سەرو دەسەڵاتی، ئینسان متاۋۊ چنی پراکتیک و ئی چن مانگەیشا نرخنۊنە؟

پۍ جوابدایۊ ئی پرسیارۍ پەنەوازەن تەماشەو ئانەی کەرمۍ پۍ چی و چنی ئی هامپەیمانیە ئاما ئاراوە. جە دماین هۊرچنیەینە دەوڵەتوو ترکی بە پاو وېش سەر ڕاسکەردەیۊیۍ دلېینەش کەرڎ. ناچار بۍ گرڎوو توخمەکا دەوڵەتی قوڵی جە گۊشە تاریکەکاوە بەربارۊ. جە کورڎسان (دژە گەریلا) حیزبوڵا هەن. هاکان فیدان جە تەرەفوو ئیدارەو جەنگی تایبەتیۊ پېسە سەرلەشکرۍ کورڎی تەمرینش پنە کریان. توخمەکۍ تەرو یەکە لکدریاکۍ، پېوەرە لۋۍ دلۍ دەسەڵاتی.

ئاڎۍ کېنۍ؟ پەشتی بەکام بناغەی تاریخی بەسا؟ خەتەی سیاسیەشا چکۊوە مۍ؟ چ پەنەوازیېشا بە هامپەیمانیېوە پا جۊرەینە؟                                                                                                                                        

ئی جەماعەتە درېژە پنە دەرو ئا ڕېکوستەینۍ کە بەنامۍ ئیتیحادی و تەرەقی و بەتایبەتی تەشکیلاتی مەخسوسەی بېنۍ. بېگومان ئینۍ تەنیانیەنۍ. جە تورکیانە قەیرانەو دەوڵەتی و ڕژېمی هەن. چونکی حیچ سیاسەت و قسۍ و سیاسەتېشا نەبۍ کە تاۋۊ قۊرتەکا چارەسەر کەرۊ و بەشېۋېوە وەرفراوان مامەڵەکەرۊ، بە زاراوەی ئیسلامی کەمۍ سەلەفیتەرۍ بېنۍ گېڵېوە پۍ " ڕېخەو ڕەچەڵەک و ۋېشا"، چونکی قەیرانەکۍ قوڵەبۍ، گرڎوو کلک و تیمەکۍ دەوڵەتی قوڵی ناچارۍ بېنۍ یۊگېرا. کۊیۍ باوەو حکومەتېوە تەمام جە جەنگی تایبەتی پېکبارا. حەرپاسە ئینسان متاۋۊ واچۊ ئاڎۍ ئەوەمەنڎۍ گرڎ جۊرە ئاین پەرس و بیرۊکراتە عوسمانیەکانۍ کە جەجەنگی جەهانی یۋەمەنە شکسشا ئارڎو یاگېوەشا پۍ نەمەنېنۊ.

ئینۍ یەکە تاریکەکۍ ناتۊینۍ، کە جە دماو ساڵەکا پەنجایۊ چېروو نامۍ دەسەی پېکئاورڎەی سەفەربەرینە جە تورکیا دژ بە جمیەرو چەپی و سۊسیالیستی و ۋڵاتپارېزی و دیموکراسی ڕېکوزیېبێنۍ. چی تېکەڵەنە، سەرلەشکرە کورڎەکۍ و توخمەکۍ تەرۍ هەنۍ کە جە حەفتاکا سەڎەی وەڵینیۊ ئا وەختەی تەڤگەری ئاپۊیی جە کورڎسان و تورکیانە دەسش بە کۊشیای کەرڎ، بەشېۋېوە تایبەت ئەرکدارۍ کریېبێنۍ پۍ تەمامکەرڎەو قڕکەرڎەی جە کورڎسان و تورکیانە، پەشتیوانی سیستمی جەهانیشا هۊرگېرت و قەناعەتشا پانەی ئارڎ، پۍ ئانەی کورڎەکۍ با بە تورکۍ و کورڎسانیچ بۊ بە تورکیا مشۊم کورڎ دلېنە بریۊ. حەرپاسە مزانمۍ گرڎشا بە ئایدۊلۊجیای سەنتېزی تورکی-ئیسلامی چنی کودەتای سەروازی ساڵەو ١٩٨٠ی دلۍ دەوڵەتینە یاگېشا گېرتەپەیتا پەیتا وېشا ڕېکوست.

دماو کودەتاکۍ فەتحوڵا گولەنی جە ١٥ و تەموزو ٢٠١٥ ی کە بە "نیعمەتو خوڎا"ی نامۍ بریا، چېروو نامۍ ئاکەپەو مەهەپەینە، نەک حەر دزایەتی چەپی و سۊسیالیستی وکورڎو عەلەویەکا، بەڵکم دژایەتی ئانیشایچش ئاما سەر کە ئازایانە سەروو خەتەو کەمالیزمی بە قسۍ و دروشمەو ئیتیحادپەرسی ئېنۍ وەڵۍ. جە هۊرچنیەکا ئی دماییەینە، سەرنەکۊتۍ. ڕاستتەرا واچمۍ، ئاڎۍ خەتەو کەمالیستیشا ماڕا. هۊرچنیەی تورکیانە هۊرچنیەی بەینوو پارتەکا نەبۍ. هۊرچنیەکەی بەینوو یەرۍ خەتا سیاسینە بۍ. خەتەو خەتەو شۊڕشگېڵنی و دیموکراتیکی و ۋڵاتپارېزی پېسە خەتەی یەرەمۍ، بیەی ۋېش پارېزنا. بەڵام خەتەو جەهەپەی شکسش ئارڎ. پی جۊرە بەرکۊت جە تورکیانە دووۍ خەتۍ سیاسیۍ سەرەکیۍ هەنۍ، ئاڎیچ فاشیزمی ئاین پەرست و خەتەو ۋڵاتپارېزی و چەپ و دیموکراتیکین. ۋەرو ئانەی دەوڵەت جە لایەن و کەسا ئاین پەرسی و نەژاڎ پارېزیۊ ڕاوەبەرکریۍ، حکومەتەکەشا هەمیشە مەترسینەبۍ. دەوڵەت هەرمانە پۍ حکومەتی کەرۊ، حکومەت هەرمانە پۍ دەوڵەتی کەرۊ. ئاڎۍ حەر وەختۍ گەرەگشابۊ پېسە دەوڵەتی مامەڵە کەرا، حەرپاسە متاۋا پېسە حکومەتیچ مامەڵەکەرا وەختۍ باس جە بەرژەوەندیەکاشا کریۊ،. حەرپۊکەی ئی سیاسەتە بە ئاسانی جە ڕەنگېوە پڕۊوە سەروو ڕەنگۍ تەری.

هامپەیمانی ئاکەپە-مەهەپەی حۊڵ مڎۊ ئا قەیرانە قوڵە ئابوریۍ ڕاوەبەرکەرۊ کە بە مەڵامەتوو نەژاڎپەرسی وبەکار ئارڎەی ئاینیوە وەشش کەرڎەن،هەم جە دلېنەو هەم جە بەرۊ، ئاڎۍ بەتەماو چېشینۍ  جە بەکارئارڎەو ئاینی و وتارەی نەژاڎپەرستینە؟

وتارە نەژاڎپەرستی و ئاین پەرستیەکېشا فرەکەم پەیۋەندیشا بە بەریۊ هەن. پۍ نمونەی ئیتر نەعەرەب و نە حیچ کەسۍ جە ئەوروپانە گرنگی پا چېوا مەڎا کە تورک چېش ماچۊ. ئېمە جە دلېنە باس چینەی کەرمۍ. چی وەختەنە پەنەوازەن ئی پرسیارۍ بېنە ۋیرو ئینسانی، پۍ چی حکومەتوو ئۊپۊزسیۊنو دلۍ سیستمەکەی، ئاینی بەکارمارا، جە پەرسی نەژاڎ پەرسینە کېشمە کېشېوە کۊتەن بەینشا؟ سەرو ئی بنەمۍ پڕوپاگەنڎەو ۋېشا بنیاڎ منیا. بېگومان پۍ تەمامکەرڎەی قڕکەرڎەو کورڎین. دەوڵەت تەنیا بە هجومی سەروازی پۊلیسەکاش ئەنجام سەرو کورڎی بە دەس نمارۊ. دەوڵەتوو ترکی پەیلوایش پاسەن ئەگەر کورڎ پېسە گەلی و تاکی چېردەسۍ با، گیریا و ئەشکەنجە کریا، نەتاوا بە زۋانوو ۋېشا قسۍ کەرا، نەتاۋا بە زۋانوو ۋېشا گۊرانیۍ واچا، ئانە ئەنجامېوەش بۊ. پۊکەی بە واتەو ئاڎیشا پەنەوازەن گەلوو ترکی جە ڕاو بەکارئارڎەو ئاینیۊ فریو بڎریۊ، جە ڕاو نەژاڎپەرسیۊ با بە دوژمنوو گەلوو کورڎی. جە هەمان وەختەنە ئاکەپەو مەهەپەی هامپەیمانی ستەمکارۍ بەها ئاینی و نەتەوەییەکانۍ.

وەختۍ ئیتیحاد و تەرەقیەکۍ جە سەرەتاو سەڎەی ۋیسەمینە ئەرمەن و ئاشوری و سریانی و گەلا بەڵکانی و عەرەبیشا قڕکەرڎۍ. فیکرەکەشا ئانە بۍ کە دەوڵەتی عوسمانی جە هۊرشېونایۊ پارېزنا و جارېوەتەر خاکە جە دەسشیەکاشا بەدەس باراوە. جە ئاکامەنە لەکېوە سیاوشا سەروو بەرەو تورکەکاوە وەشکەرڎ کە هەمیشە یاگە دەسوو ۋېش جە تاریخەنە بۊ. جە لایۍ تەرۊ، ئیتیحاد پارېزەکۍ سەڎەو ٢١ ی، قەناعەتشا پاسەن، بە قڕکەرڎەی کورڎی کۊماروو تورکیای جە کاولکاری ڕزگارکەرا وەرمە عوسمانیەکەیشا بەدیمارا. ئاکەپە-مەهەپە جە ڕاسینە پەنا پۍ وتارەو ئاینی و نەژاڎپەرسی بەرا، کە میتۊدېوە ئیتیحاد پارېزین و وەختۍ بە کرڎەوە ئی هەرمانۍ کەرا، ئامانجشا وەشکەرڎەی پەشتیوانین پۍ قڕکەرڎەی کورڎی دلېینەنە. ئی بکوشۍ کە فەخر بە ژمارەو ئا کورڎاوە کەرا کە کوشتېنېشا، گلېرگەی بە ئاین فریو مڎا بە نەژاڎ پەرسی هانیشا مڎا. سەرەڕاو ئا گرڎ حۊڵو کۊشیایا، ژمارەو ئا کەسا پی شېوازەیە فریو وەرا. نیمەو گلېرگەیچ نیەنۍ. ئی بەشە ئنڎەی تەر گولانە بۊوە. ئاخر پۍ کۊماروو تورکیای تەمام بیەو قڕکەرڎەی کورڎی مەسەلۍ مەنەی و نەمەنەین. پۍ ئانەی قڕکەرڎەی کورڎی بیاوۊ ئەنجام، پەنەوازەن کورڎ گۊشەگیروو تەوقە بڎریۊ. چنی هجوموو گۊشەگیری پۍ سەروو ڕابەر ئاپۊی، ئینە یاۋۊ قولەپۊپەی هەرە ستراتیجیی گۊشەگیری و تەوقدای.

قڕکەرڎەی کورڎا بەتەنیا قڕکەرڎەی جەستەیی نیا، بەڵکم زیاتەر قڕکەرڎەی چاندین. جە قڕکەرڎةی چاندینە وېرانکەرڎەی بەهاکا باوەڕی هەن. ۋاتتا ئاکەپەو مەهەپە گەرەکشانە قڕکەرڎی کورڎا تەمامکەرا. کەواتە ئیجارە کۊمار و تورکیای چنی باوەڕی بەتایبەت ئیسلامی دژوو کورڎا بەکار مارۊ؟

ئا وەختەی دەوڵەتوو عوسمانی خەلافەتش دەسوو فەرمانڕەواکا عەرەبیۊ ئەسا، پۍ یۋەمجاری سەردەسی جە ئیسلامەنە کۊت دەسو فەرمانڕەواکا ترکی، جە سەروبەنڎو عەبدولحەمیدی دووەمینە نەژاڎپەرسی پۍ ئی فەرمانڕەواییە سیاسیە زیاڎکریا. پۊکاتی کورڎ هەم بە کاریگەری وتارەی ئیسلامی و هەمیچ بەکاریگەری وتارەی ئاین پەرسی نەژاڎپەرسانە ئاسیمیلە (ئەرەگیر)کریا. ئی کاریگەریە دەرەنجامۍ چانەش چنە کۊتۊ، وەختۍ بڕۍ بەهۍ ئیتنیکی کورڎیېشا ئارڎۍ دلۍ ئیسلامی، ئینەشا بە گوناح نامۍ بەرڎ. ئی بەشە پۍ فریودای کورڎە موسڵمانەکا پرەنسیپی"باوەڕمەندی واتە ئینسان بیەی، ئینسانی خاس کەسېوە باوەڕدارا"بەکارئارڎ پۍ فریودای کورڎا موسڵمانی وحۊڵو بەستەیۊیش بە دەسەڵاڎ دارا تورکیوە. ئینەیچ مەڵامەتۍ بۍ کە جەسەرەتاو سەڎەی ٢٠ مینە، جە پڕۊسەو ئشناسنامەو نەتەوەیی و مافوو دیریکەرڎەی چارەنۋیسوو ۋېشەنە، کورڎ بۍ سیاسەتوو بۍ کۊشیای مەنۊ و جارېوەتەر کورڎ ملکەچ و فەرمانڕەواکا ترکی بی.

ئا ئەدەبیات و وتارە ئاینیۍ کە وڵاتپارېزی کورڎی وەڵۍ وزېنۍ و هوشیاری نەتەوەیی بەخشېنۍ، بەشېوە فرە جە کورڎە موسڵمانەکا بە تنی تەجرووبە کریېنۍ. حەرپۊکەی وەختۍکەمالیستەکۍ شېوازوو عوسمانیشا پۍ حکومڕانی ئیسلامی قەڎەعەکەرڎ، مەدرەسەو تەکیەکېچشا وستېرە کە وڵاڎپارېزی و زۋان و ئەدەبی کورڎی دلېشانە گەشەشا کەرڎەبۍ. بەڵام جە سەردەموو عوسمانیەکانە بڕۍ بازنۍ مەزهەبی کورڎی کە هامکاری دۊڵەتیشا کەرڎەبۍ، نزیک بۍ پەشتگۊش وزیا. ئیسلامی چاندی کە زانایا ۋڵاڎپارېزی پېسە شېخ سەعیدی نوېنەرایەتیش کەرېنۍ، بە وتارەو یاخی بیەی تەسفیە کریۍ و مېڎانەکە پۍ دەوڵەتی جیامەن. جە سەڎەی ٢٠ەمەنە خۊتانکەرڎەی چی بەشیە کریا. پڕوپاگەنڎەشا پۍ کەرڎ. گەرەکشابۍ بەدەسوو ئاڎیشا خەڵکی کۊنتڕۊڵ کەرا. پۍ نمونەی بڕۍ خانەواڎۍ تەریقەتەکا هەنۍ کە هەمیشە ئەنڎامەکېشا با بەپەڕلەمانتارۍ. پېسە سەپتی ئۊغلوی و تاشکېسنلی ئۊغلوی. کۊشیای ئازاڎیی کورڎسانی، هۊشیاری نەتەوەیی دیموکراتیکی دلۍ گەلوو کورڎینە پەرەش پنەداو ئی سیاسەتوو قڕکەرڎەیە شکسش ئارڎ.بازنە کورڎیەکۍ کە پەیوەنڎی سیاسی و ئابوریشا چنی دەوڵەتی هەن، پۍ فرەو مەڵامەتا بەکارمەیا، بەتایبەتی جە حکومەتوو ئاکەپەینە. جە هۊرچنیەکا ۋەڵتەریچنە حیزبوڵا کە جەلایەنوو ئەرگەنەکۊنیۊ ڕېکوزیابۍ، بەقوەتتەربی. دەوڵەت پۍ ئانەی خاستەر ئیسفاڎە چی پېکئاما کورڎیا کەرۊ، فرەتەرین ئیسفاڎەشا ۋنەکەرۊ، ئاکەپەی جە دەسەڵاتەنە مازۊوە. وەختۍ بە کۊشیای ئېمە ئی شېوازو هجومکەرڎەیە کە جە ساڵەو ٢٠٠٢ ېنە جە لایەن و ئاکەپەیۊ دەسشپنەکەرڎ، شکسش پنە ئارڎ، ناچارۍ بیۍ جە هۊرچنیەو ٢٠٢٣ ېنە ستراتیجېوە تازە جابەجۍ کەرا.

چا ستراتیجیەی ساڵەو ٢٠٠٢ چنی ئاکەپەی لۋاراوە، حیچ ئەنجامېوەش دەس نەوست، سیاسەتۍ تازە ئاما یاگېش، چ سیاسەتېوەن؟

ئی ستراتیجە ئا چېوەیە جە ۋېش گېرۊ کە گەلوو کورڎی موسڵمانی کریانە ئامانجوو ئا کەسا کە بانگەشەو کورڎ بیەی و موسڵمان بیەی کەرا. ئاکەپە تائیسە پڕوپاگەنڎە پۍ ئینەی کەرۍ ئیجارە بە سەرلەشکرە کورڎەکا پېسە هوداپاری ماچا کە پارتی سیاسی حیزبوڵاین. ئینەیچ جەوهەرو ئی ستراتیجەینە. بەشېوە فرەو گەلوو کورڎی چانەی یاۋانەنە کە ئاکەپە فاشیستا، ئاڎېنێ فرەتەرین هجومی قڕکەری کەرا سەروو کورڎی، گۊرەتەرین دوژمنایەتیشا وەران ۋەرو ڕابەر ئاپۊی هەن. پۊکەی ۋەرو ئانەی قسۍ ئی فاشیستە ئاین پەرسا ئاینی قۊزاوە مەتاۋۊ کاریگەریش سەرو کورڎی بۊ، ئی جەماعەتە خائینوو لادەرېشا ئارڎۍ وەڵېوە. ئینە پلانېوەنە کە ئا خەڵکەی بەنامۍ دەوڵەتیۊ قسېشا کەرڎېنەو ۋاتەنشا"دەساڵۍ دماتەر ئەنجامەکاش ۋیندۍ"،چی پیلانېنە کۊماروو تورکیای گەرەکشا کورڎی کەرۊ قوربانی وېش، گەرەکشا کورڎ جە بەروو فاریایەکا ۋەرکەوتوو میامینینە مەنۊوە. جارېوەتەر گەلوو کورڎی بۍ ئشناسنامەو بۍ ۋڵات جیاشا بازا، ئا کورڎا بازاوە کە ئینۍ دلۍ سنوروو ئاین پەرستینە و کۊنترا گەریلایی کەرا. ڕۊڵەکۍ گەلوو کورڎی وەختۍ جە جەنگوو داعشینە بەهاکۍ مرۊڤایەتیشا پارېزنۍ، گەرەکشابۍ ئا هامسۊزیەی کە پۍ گەلوو کورڎی بنیاڎ نریابۍ جە جەهانەنە، پېچەوانەش کەراوە. مەبەس چی ستراتیجیە ئانەبۍ کە جارېوەتەر کورڎی وزاوە دلۍ ئی زهنیەتە قیزەونەیە و جە قۊرتە دلېینەکانە بۍ سیاسەت بازاشاوە.

کۊمارو تورکیای حۊڵ مڎۊ بە فریودای و ئاین پەرسی کورڎا کېشۊ دلۍ پاشەرۊی. هەمان هجوم دژوو گەلوو عەرەبیچ کەرۊ. نمونەو چەتەکا سوریای کە گەرەکشانە هجومی ئەسیمیلە کەرا سەرو زارۊڵا عەرەبی. لاو کورڎەکایچۊ جاشۍ و پەدەکە و هوداپار ئی ئەرکەیە جابەجۍ کەرا.

وەختۍ چی ڕوانگۊ تەماشەو ئەنجامەکا هۊرچنیەکا ۋیەرڎەی کەرمۍ ، فرە ڕۊشنا کە کۊمارو تورکیای دژوو فاڕیای گەلوو کورڎی و عەرەبی و ئەرەمەرزناو سیستمی نەتەوی دیموکراتیا. حۊڵ مڎۊ بەتایبەت جە ڕاو سوریایۊ ئی هەرمانۍ کەرۊ. خاکو سوریای ئەرەگیر کەرۊ. حۊڵ مڎۊ جەنگ بەینوو گەلوو کورڎی و گەلوو عەرەبینە وەشکەرۊ. ئانەی نیشانە مڎۊ کە کورڎ ئەرەگیرکاری و فاشیزم و ئیسلامی دەسەڵاڎدار ڕاوەبەرکەرۊ. گەرەکشا ملەملانۍ دلۍ گەلانە وەشکەرۊ، دۊشا گژۍ یۊترینیرە پۍ یاوای بە ئامانجەکەیش. لاوکەمیۊ ٣٠٠ ساڵېن فەرمانڕەوۍ تورکی گەلوو کورڎی و عەرەبیشا جە وەڵېکۊتەکا ئی سەردەمیە دور وستېنۍ و گەرەکشانە ۋېشا جە پېگېوە باڵاتەرەنە بنیارە. عوسمانیەکۍ وەڵېکۊتە زانستیەکا ''ئاردەینەو دەسوو کافرا'' نیېنېرە و گەلەکەماشا جە وەڵېکۊتەکا ئا سەردەمیە بڕیەرە. ئارۊیچ ئاکەپەو مەهەپە دوژمنایەتی دیموکراسی کەرا و گەرەکشانە گەلەکەما چا وەڵېکۊتا سەردەمیە مەحروم کەرا.

ئاخۊ ئامانجو هامپەیمانی ئاکەپەو مەهەپەی جە هۊرچنیەی ١٤ و ٢٨ و ئایاری کېشتەی هوداپاری بۍ، حەتا ئی بەرەو جاشایەتیە دیسان بەکاربارۊوە. ئی بەکارئارڎەیە چ تەرسېوەش هەنە؟ پی ئامنجیە، جە واقیعەنە چېش کریۊ، هجومەکۍ چنینېنۍ؟

دەڵەتوو ترکی بەتاکتیکی دژە گەریلایی وەڵتەری، حیزبوڵا پېسە پارتېوە سیاسی جە سەرنیشتوو کورڎسانی نیشانە مڎۊ و گەرەکشا ئی هەرمانۍ کەرۊ. ئاڎۍ ئا کەسا فېر کەرېنۍ کە چنی ئەشکەنجەدای پەیڕەو کەرا، چنی بە کاردی ئینسانی کوشا. دماتەر جە بنکە سەروازیەکاو قەرەقۊڵەکانە پارېزیېنۍ. ئیسەیچ سەرو فریودای کورڎی جە ڕاو ئاینۊ چنی کورڎی دوروزاوە جە کۊشیای نەتەوەیی جە ڕاو ئیسلامیۊ ڕائاورڎەیشا پنەکریۊ. ئیسە بەئاشکرا جەڕاو ۋەننگەکاو مزگیەکاو شارەوانیەکاوە یاگېشا کریۊوە. ڕاوەبەرڎەی بەشېوە فرە جە مزگیەکاشا پنە بەخشېنۍ. دەوڵەت بەتایبەتی گەنجا کەرۊ ئامانج، جە ڕاو هیرۊینی و لەشورەشی و دزیوە جە جەوهەروو ۋېشا دورشا وزاوە. جە هەمان وەختەنە قەیرانەو ئابوری هەژاریۍ فرەش تورکیانە وەشکەرڎەن. دەوڵەت حۊڵ مڎۊ جارېوەتەر حیزبوڵای و گلېرگەی پېوەرە کۊکەرۊوە و بانگەشەو ئانەی کەرۊ جە ڕاو حیزبوڵایۊ قەرەبوو ئا شېۋیایا کەرۊوە. واتە جە گلېرگەنە نیشانەش مڎا کە حیزبوڵا جمیەرۍ موسڵمانا، هامکارا ڕا جە خراپ بیەو گلېرگەی گېرۊ. بەتایبەتی جە ڕاو ۋەننگەکاو مزگیەکاو شارەوانی وخولی قوریانیۊ ئی هەرمانا کەرا.

هاموەخت ئی هېزە جە کورڎسانەنە هجوم کەرۊ سەرو کۊشیای ژەنا و ئا گەشە ئەسا گلېرگەییەی بەمەڵامەتوو کۊشیای ژەناوە پېکئامان. چونکی ئی هامپەیمانیە ئەوەمەنەن، جەسەروو گرڎ چېۋېوە، هامپەیمانی دوژمنایەتین دژبە ژەنا . ئاکەپە-مەهەپە پەی هجومی مەترسیڎارتەری دژ بە ژەنا کورڎی ئیسفاڎە جە هوداپاری کەرا.کۊمارو تورکیای ئیبازرگانا ئاینی و جاشا وزۊنە مېڎانەکۊو حۊڵ مڎۊڕا جە گەشەسانای کۊشیای ئازاڎیی ژەنا گېرۊ. جە چن مانگی ۋیەرڎەنە، ۋۍ کوشتەی ژەنا و ژمارەو ئا ژەنا کە جە لاو پیایاوە کوشیېنۍ جە شارەکا کورڎسانینە زیاڎشا کەرڎەن. ئینە مەتاوی جە ڕووەدایە سیاسیەکا جیا کریۊوە.

مەنەنش .....