هامسەرۆکایەتی دەسەو ڕاوەبەری کەجەکەی ئەرەیاۋنێوەش بۊنەو نەورۆزوو ٢٠٢٤ وەڵاکەردۆ. جە ئەرەیاۋناکەینە ویروزیانۆ کە هەنگامەی سەرەتاییەو کۊشیای ئازاڎیی کوردسانی جە نەورۆزوو ١٩٧٣ جە گلێرۊبیەی بەحروو چوبوکینە هۊرگیریا و پی جۆرە بەردەوامبۍ؛ "کاوەی سەردەم مەزڵوم دۆغان جە ساڵەو ١٩٨٢ێنە ئێروو مدرامانیش گیسنانە و نەورۆزش سەرجەنۆ یاونا بە مەعنا تاریخیەکێش، سەر جە نۆ نەریتوو مدرامانیش گەش کەردۆ، نەریتوو مدرامانیش یاۋنا بە کەشی، دەشتۍ، دەگا و شارەکا کوردسانی، گەلوو کوردسانیچ چنی هەر نەورۆزێوە زیاتەر هوشیاربیوە و سەرجە نۆ هۊرئێستۆ سەروو پەیا. پی جۆرە نەورۆز یاوا بە مەعنا و ئامانجی تاریخی ۋێش، سەردەمێوە تازە دەسشپنەکەرد".

ئەرەیاۋناکەو کەجەکەی پی جۆرەنە:

"بەرەوپیروو نەورۆزی ملمۍ کە یۆ جە قەڎیمیتەرین و مەعناڎارتەرین جەژنەکا وەڵینگەو مرۆڤایەتیا. نەورۆز جە دژوو ستەم، کۆیلایەتی و ئەرەگیری سەرهۊردایۍ بەقوەتوو گەلان. ئی نەریتە کە بە هەزاران ساڵۍ ڕەمزەو مدرامانوو ستەم ۋنەکریایان جە دژوو ستەمکارەکا، حیچ چێوێش جە مەعناکێش جە دەسنەڎان، بەقوەتتەر بیەن و یاوان پی سەردەمیە. جە کاوەی ئاسنگەریوە تا کاوەی سەردەم مەزڵوم دۆغان کە پێسە خوڵقنەرا ئی ڕووە تاریخیە نامێشا مۍ، رێزوو ۋێما ۋەرا ۋەر بە گرڎوو ئانیشا بەربڕمۍ کە خاوەنداری جە نەورۆزی کەرا. خوڵقنەروو ئی نەریتە ماناڎارەیە بەهاو هامبەشوو مرۆڤایەتیا.

نەورۆز جە دژوو ستەموو زوحاکەکا نامۍ سەرکۊتەی جە راو مدرامانی و ئازاڎینە. پا قەناعەتۆ کە مدرامانوو ئازاڎیی متاویۆ خوڵقیۊنە، ئێمە نەورۆز جە گەلاو مێزۆپۆتامیای قەڎیمی، جە گەلاو ۋەرکەوتوو دلێڕاسەی و جەهانی، جە ژەنا، گەنجا، رەنجدەرا و بندەسا پیرۆز کەرمۍ. گرڎوو ئانیشا کە جە دڵۆ هەس بە نەورۆزی کەرا، مجیارە مێڎانەکا و پیرۆزش کەرا، بە تینوو ئاێروو نەورۆزی سڵامشا ۋنەکەرمۍ.

وەشە سیایی گەلوو کوردی پۍ نەورۆزی بە مەڵامەتوو هۆگربیەیشا پۍ ئازاڎیی

گەلوو کوردی کە خوڵقنەروو نەورۆزیا جە تەماموو تاریخینە دژوو ستەمی و ئەرەگیری ۋێڕاگریش کەردەن و نەریتوو نەورۆزی بەردەوام بیەن. هەزاران ساڵێن بە تامەزرۆیی ئازاڎییوە نەورۆز بە جۆش و خرۆشۆ پیرۆز کریۆ. پێسە گەلوو نەورۆزی بیەو ۋێش پارێزنا و درێژەش پنەدا. رابەر ئاپۆ بەمەڵامەتوو ئا حەقەتینەیۆ گەلوو کوردیش پێسە 'گەلوو نەورۆزی' وەسف کەرد. چی سەردەمەیچەنە گەلوو کوردی بە تامەزرۆیی ئازاڎیوە، بە جۆش و خرۆشۍ فرۆ نەورۆز پیرۆز کەرۆ. پێسە گرڎ ساڵێوە ئێساڵیچ نەورۆز فرە وەڵۍ ئاماو ٢١و ئادارینە جە گرڎ شۊنێنە پیرۆز کریۆ. ئینەیچ بەرش وزۆ چنڎە ویروو نەورۆزی کەرۆ و وەشش مسیۆ. جۆش و خرۆش و وەشەسیایی گەلوو کوردی پۍ نەورۆزی بە مەڵامەتوو هۆگربیەیشا پۍ ئازاڎیی. جە ناخۆ بە بۆنەو نەورۆزیوە پیرۆزبایی جە گەلی وڵاتپارێزوو کوردسانی کەرمۍ.

حەرپاسە بۆنەو نەورۆزیوە پیرۆزبایی جە دۆسا، ژەنا و ئینترناسیۆناڵیستەکا کەرمۍ کە بە هەڵمەتەو میان نەتەوەیی ئازاڎییوە بیۍ بە بەشێوە جە کۊشیای و ئاخێزوو کوردسانی، جە وەڵاکەردەیۆ ئاخێزوو مۆدێرنیتەی دیموکراتیکی جە جەهانەنە دەورێوە گەورەشا گێڵنا. سڵامشا ئاراسە کەرمۍ، وەشەسیای و رێزوو ۋێماشا پێشکەش کەرمۍ. پەشتیوانی دۆساما پۍ کۊشیای و رابەر ئاپۆی دڵوەشی و هێزش بە ئێمە بەخشان و بڕواو ئێمەش بە بەها گەردونیەکا زیاتەر کەردەن. ئێمە ئا هەڵوێسە ماناڎارەو دۆساو گەلوو کوردسانی فرە بە قیمەت و ماناڎار وینمۍ.

گەشمەرڎا نەورۆزی ویرمارمێوە

رۆڵەی قارەمانوو گەلوو کوردی شۆڕشگێڵنی گەورە مەزڵوم دۆغان جە ساڵەو ١٩٨٢ جە زینڎانوو ئامەدینە ئێروو نەورۆزیش کەردۆ، تاریکیش ماڵارە و نەریتوو نەرۆزیش سەرجە نۆ گەش کەرد. ئێمە بە رێزوو حورمەت و بەتاسۆ یاڎش کەرمێوە. جە کەسایەتی گەشمەرڎا نەورۆزینە گەشمەرڎا دیموکراسی و ئاخێزی گردیشا جارێوەتەر بە رێز و پنەزانایۆ ویر مارمێوە، بەژنوو ۋێما ۋەروودەم و یادەوەری ئاڎیشانە بە رێزۆ منامنمێرە. ئا چەخماخەی کاوەی سەردەم مەزڵوم دۆغان جە زینڎانەنە گیسناشەنە جە ڕاو زەکیە، رەهشان، رۆناهی، بێریڤانەکاوە فاڕیا پۍ ئێرێوە گۊرەی، پاسەش کەرد کە گەلوو کوردی بە شێوێوە گەورە هوشیار بۆوە و بە هەڵمەتەو میان نەتەوەیی ئازاڎیی جە ئیسەنە فاڕیان پۍ ڕووێوە کە مرۆڤایەتی بە تەمامەتی ڕۊشن و گەرم کەرۊوە.

بێگومان ئانۍ زیاتەر بە قووڵی جە نەورۆزەنە مژیوا و نوێنەرایەتی کەرا مدرامانوو زینڎانەکان و گەریلێنۍ. زینڎانیا سیاسی جە هەلومەرجی هەرە دژوارەنە خەتەو مدرامانوو کاوەی سەردەمی مەزڵوم دۆغان بە بێ سازش سەر کەردەی درێژەپنەمڎا، ۋێدایدەسۆ و خیانەتشا تا دمایی شەرمەزار کەرد و شکسشا پنە ئارد. نەورۆز جە ۋێڕاگرا زینڎانەکا پیرۆز کەرمۍ کە ۋێدایدەسۆ و خیانەتشا دلێنەبەرد و بە هەڵوێسوو ئازاڎیی ۋێشا هێزێوە گۊرەشا بە کۊشیای و گەلەکەیما دا. سڵام جە مدرامانوو ئاڎیشا کەرمۍ. گەریلاکاو ئازاڎیی کوردسانیچ ئا مدرامانەی کاوەی سەردەم دەسشپنەکەرد جە کەشەکا کوردسانینە یاوناشا بە بەرزتەرین ئاست، ئەرەگیری، کۆلۆنیالیزم و دوژمنی ستەمکاریشا دلێنەبەرد و پاسشا کەرد کە گەلوو کوردسانی سەرجەنۆ هۊربێزۆ سەروو پەیا. پی بۊنۆ سڵام چا گەریلایا کەرمۍ کە بە گیانی فیدایی ۋێاگی کەرا و یۆ بە یۆ نەورۆزی چاڎیشا پیرۆز کەرمۍ.

جە وەڵینگەو کوردسانینە نەورۆز بە مەعناو کۊشیای و مدرامانوو گەلوو کوردی بە سەرمەشقایەتی کاوەکا جە دژوو ستەموو زوحاکەکان. ئا مدرامانەی بە ئێروو کاوەی ئاسنگەری دەسشپنەکەرد، ستەموو زوحاکی ستەمکاریش وڕنا، گەلش بە ئازاڎیی یاۋنا و نەورۆزش خولقنا، کە سەردەمێوە تازەن. ئی نەریتە ماناڎارەو مدرامانوو مەزڵومەکا جە دژوو ستەمکارا، بە سەرمەشقایەتی پەکەکەی نیم سەدەن جە ڕاو مدرامانوو گەلوو کوردیوە بەردەواما، تاریکی ڕۊشن کەرۆوە، ستەمکارا دلێنەبەرۆ و ئازاڎیی دەسەبەر کەرۆ. کۊشیای ئازاڎیی کوردسانی کە ئارۆ بە هۆشمەندی مۆدێرنیتەی دیموکراتیکی فاڕیان پۍ کۊشیای ئازاڎیی گەردونیی مرۆڤایەتی، یووەم هەنگامەو ۋێش جە ساڵەو ١٩٧٣ جە گلێرۊبیەی بەحروو چوبوکینە هۊرگێرتە و پی جۆرە بەردەوامبۍ؛ "کاوەی سەردەم مەزڵوم دۆغان جە ساڵەو ١٩٨٢ێنە ئێروو مدرامانیش گیسنانە و نەورۆزش سەرجەنۆ یاونا بە مەعنا تاریخیەکێش، سەر جە نۆ نەریتوو مدرامانیش گەش کەردۆ، نەریتوو مدرامانیش یاۋنا بە کەشی، دەشتۍ، دەگا و شارەکا کوردسانی، گەلوو کوردسانیچ چنی هەر نەورۆزێوە زیاتەر هوشیاربیوە و سەرجە نۆ هۊرئێستۆ سەروو پەیا. پی جۆرە نەورۆز یاوا بە مەعنا و ئامانجی تاریخی ۋێش، سەردەمێوە تازە دەسشپنەکەرد.

خوڵقنەروو ئا پەرەئەسایا رابەر ئاپۆن

بێگومای ئانەی گرڎوو ئا هەنگامە تاریخیێشە هۊرگێرتۍ رابەر ئاپۆن. رابەر ئاپۆ بە دەسپنەکەردەو کۊشیای ئازاڎیی گەلوو کوردیش سەرجەنۆ بە نەورۆزی یاوناوە و جە کوردسانەنە پرۆژێوە تازەی تاریخیش دەسپنەکەرد. حەرپۊکەی زوحاکە ستەمکارەکۍ ئی سەردەمەیە گرڎ کوۍ بیێوە، بە پیلانگێڵنی میان نەتەوەیی رابەر ئاپۆشا بە دیل گێرت و دلۍ سیستموو گۆشەگیری و ئەشکەنجەو ئیمراڵینە نیاشارە. رابەر ئاپۆ جە ٢٦ەمین ساڵەنە دژوو ئی سیستم و ئەشکەنجە و گۆشەگیریە ۋێڕاگری کەرا. ئاشکران کە مدرامانوو رابەر ئاپۆی جە دژوو زوحاکە ستەمکارەکا، گەورەتەرین نەورۆزا. ئانەی بە گەورەتەرین شێوە جە نەورۆزەنە مژیۋۆ و بە زینڎەیی ڕاشگێرۆ رابەر ئاپۆن. نەورۆز جە رابەر ئاپۆی پیرۆز کەرمۍ، کە گەورەتەرین ۋێڕاگری نەورۆزا، حەرپاسە سڵام  و رێز و وەشەسیایی ۋێما پێشکەش کەرمۍ.

جە ١٠/١٠/ ٢٠٢٣ بە دروشمەو 'ئازاڎیی پۍ رابەر ئاپۆی، چارەسەری پۍ پرسوو کوردی' بە سەرمەشقایەتی دۆسا هەڵمەتێوە جەهانیە دەسشپنەکەرد و چی چوارچێوەنە گرنگتەرین کارۍ تا ئیسە ئەنجام دریان. جە ساڵەو ٢٠٢٤دینە مشۊم ئا هەڵمەتۍ بیاوۆ بە سەرکۊتەی و سەروو ئا بنەمایێچە مشۊم ئێمە گوڕ بە کۊشیایما بڎەیمۍ، وەڵێش وزمۍ. پیرۆزباییەکۍ نەورۆزیچ مشۊم بەرزتەرین ئاستش ئانە بۆ، گەلەکەما گرڎ لێوەنە مشۆمە مجیۆرە جاڎەکا، داواو ئازاڎیی جەسڎەیی رابەر ئاپۆی کەرا، هەڵوێسوو ئازاڎیی و مدرامانوو ۋێشا نیشانە بڎا. ۋەرووئانەی مشۊم نەورۆزوو ٢٠٢٤ بۆ بە بەقوەتەرین چالاکی و پی دروشمێوە ملۋێنان ئینسانۍ بەشدارۍ با. ئێمە پێسە گەلی و جمیەری ئیتر مەتاومۍ ۋەرا ۋەر بە هجوومەکا قڕکەردەی و ئەرەگیری، کردەوەکا ئەشکەنجە و گۆشەگیری رژێموو ئاکەپە- مەهەپەی دڎان گێرمۍ ۋێمارە کە فاشیست، نکۆڵیکار، نەژاڎپەرس، درۆزن و دوژمنوو کوردان. گۆشەگیری سەروو رابەر ئاپۆی بە هیچ جۆرێوە مایل بە قبوڵکەردەی نییا.

فاشیزموو ئاکەپە-مەهەپە هجووم و قڕکەردەی و ئەرەگیری سەروو کوردی زیاڎ کەرۆ، درێژەش پنە مڎۆ. بەتایبەتی هجوومەکا سەروو ۋەرنیشتی، جە دژوو کوردسانی تاوانەو جەنگی ئەنجام مڎریۆ. هجوومەکۍ سەروو ۋەرنیشتی بە شێوێوە ئاشکرا تاوانەو جەنگینە. ئیسەیچ پۍ قڕکەردەی کوردا پلانەی تازۍ منیارە. تەیب ئەردۆغان و رژێمەکەش زوحاکۍ ئی سەردەمەینۍ، حەرپۊکەی جە دژوو ئاڎیشا مشۊم بە رۆحوو نەورۆزی مدرامانما گەورەتەر کەرمۍ، مشۊم ئێمە ساڵەو ٢٠٢٤ کەرمۍ بە ساڵەو سەرکۊتەی. پا ئامانجۆ مشۊم ئێمە ملۋێنان ئینسانێ مجیەیمێرە مێڎانەکا، بە بەقوەتەرین شێوە نەورۆز پیرۆز کەرمۍ.

بەدڵنیاییوە مدرامانوو گەلا ستەموو زوحاکەکا دلێنەبەرۆ، مدرامان و ئازاڎیی گەلا سەرگنۆ. ئێمە پا قەناعەتۆ جارێوەتەر نەورۆزی جە گەلوو کوردی، گەلا مێزۆپۆتامیای، ۋەرکەوتوو دلێڕاسەی و جەهانی پیرۆز کەرمۍ".