‌نیلوفەر کۊچە: پەیمانەو لۊزانی بە ماناو کۊکوشیی ژەنایچا

نیلۊفه‌ر كۊچە، هامقسەکەرەو كۊمیته‌و په‌یوه‌ندییه‌كاو جبەروو كه‌نه‌كه‌ی ئەوەخواش کەرڎۊ، په‌یماننامه‌و لۊزانی جه‌ هه‌مان وەختنە به‌ مانا کۊکوشکەرڎەی ژەنان.

له‌ ١٠٠ه‌مین ساڵڕۊو په‌یماننامه‌و لۊزانینە، كه‌ ماوه‌و چ‌ند ڕوێش مەنەن، ڕێکوزیایە‌كاو كورڎسانی ده‌سشا به‌ جموجووڵ و چالاكیی وه‌رفراوان كەرڎەن‌. نیلۊفه‌ر كۊچە، هامقسەکەرەو كۊمیته‌و په‌یوه‌ندییه‌كاو جبەروو كه‌نه‌كەی‌، چەنەکەوتەیەوەکاو په‌یماننامه‌و لۊزانی و كاریگه‌رییه‌كاش ‌سه‌روو ژناوە وریسەنگنێ.

نیلۊفه‌ر كۊچە ئاماژه‌ش پانەیە کەرڎ، وەختێوە باسوو لۊزانی کریۊ، ستراتیژی ١٠٠ ساڵه‌ما ویر گنۊوە‌، كه‌ گه‌لێوە به‌ نه‌بییە منیۊرە  و بە سەبەبوو ئادیچ جینۊسایدێوە جه‌سته‌یی و كولتووری بێوچان کریا. دلی ئانەیچەنە پەی دلێنەبەرڎەی كولتووری كورڎی جە بنه‌ڕه‌تۊ‌، به‌تایبه‌تی  دژوو ژەنا سیاسه‌تێوە تایبه‌ت لوان ڕاوە. بە ماناێوە تەرە‌ كورڎساننە ژەنی كۊكوشۍ كریێنێ. هه‌رپاسە سامانوو سه‌روو زه‌مینی و چێروو زەمینوو كورڎسانی تاڵان كریا و دیموگرافیافاڕیا. یانۍ به‌ په‌یماننامه‌و لۊزانی بییەی گه‌لێوە كریا به‌ مشکیلە. لۊزان به‌ ماناو دروا و ناپاكیێوە گه‌وره‌ی مێ.  ئا په‌یماننامەنە ‌ حەزوو دلینەبەرڎەی  گه‌لێوە سه‌روو نه‌خشه‌یۊ نیشانە مدۊ.  گه‌لێوە كه‌ شارستانییه‌تێوە گه‌وره‌ش بنیاد نیان‌ و خزمه‌تێوە فرەش به‌ ئینسانیەتی كەرڎەن‌.

ئا ڕابه‌راو كورڎی كه‌ وێگێریی کەرا

هەرپاسە ئەرەیاوناش، کە باسوو لۊزانی کریۊ، هه‌مان وەختنە سەرەورڎایەکاو كورڎی ویروو ئینسانی وزۊوە. هاموەخت وەراوەروو دوژمناوە ملکەچنەبییەی، بە ماناو دەسبەرڎارنەبییەی جە ئازادیین. ئەرتا ئیساتۍ نەتاوانشا دماییاما پەنە بارا، سەبەبەکەش کۊشیای بەرڎەوام و ڕێکوزیایانەو کورڎین دژوو لۊزانی پێسە ڕابه‌ره‌ گەورەکێما واچێنێ: "نه‌وه‌كێما هەقەما کەراوە‌"، هه‌ر چەنی یۊ جە نەوە‌ هه‌ره‌ گه‌وره‌كا ڕابه‌ر ئاپۊ، ملوێنان ژەنی و پیۍ گیانبازێ، پەروەرڎێش کەرڎێنێ، پەی ئا مەبەسەیە کۊشیای کۊشیا.

به‌ کۊکوشکەرڎەی ژەناو كورڎی گەرەکشابۍ كولتووری كورڎی دلێنە بەرا

نیلوفه‌ر كۊچە واتیچش‌، بێگومان دڕنده‌تەرین لایه‌نوو په‌یماننامه‌و لۊزانی، چەنی كۊكوشیی جه‌سه‌یی، ئۊپه‌راسیۊنوو پاكتاوكەرڎەی نه‌ته‌وه‌یین‌. چەنی ئانەیچە گەرەکشابۍ كولتووروو كورڎا دلینە بەرا، كولتوورێوە كه‌ شارستانیه‌تش خوڵقنا و خزمه‌تێوە گه‌وره‌ش به‌ ئینسانیەتی کەرڎ.  وەرگێریکارە سەرەکییەکاو كولتووری كورڎی، ژەناو كورڎینێ، پیایاو كورڎینۍ بۊنەو زیادبییەی په‌یوه‌ندییچەنی جبەری، زیادتەر تووشوو تاویایۊی كولتووری بێوە، وەلۍ ژەنەو كورڎی جوگرافیاو كورڎسانیش جیا ناست و شار و دەگایەکانە زوان و نه‌ریتو وێش پارێزناش.

ئانەیچشە وات، ژەناو كورڎی دەوری تاریخییشا گێڵنا، وەلێم بەداخۊ ئا مدرامانە تاریخییە وەرەچەم نەگیریا. جە‌ بنه‌ڕه‌تنە دوژمن به‌ سیاسه‌ت  دژوو ژەناو كورڎی گەرەکش بۍ كولتووری كورڎی دلێنە بەرۊ.

نیلوفه‌ر كۊچه‌ واتیچش،كه‌ "جمیەروو ژەناو كورڎی ئه‌گه‌ر تاواش شۊڕشێوە گه‌وره‌ کەرۊ، بێگومان په‌یوه‌ندییش پا  میراتوو مدرامانیوە هەن، كه‌ ئەدایاشاوە پەیشا مەنەنۊ. واتیچش: "چێوە‌ پێسە ده‌سەو ژەناو كه‌نه‌كهی‌، داواكارێنمۍ فرەو ژەنا كۊنفرانسی دماتەرمانە به‌شدارۍ با. گەرەکمانە باره‌و دلێنەو په‌یماننامه‌و لۊزانیوە بڕۍ هه‌نگامۍ و ڕۊشنۊکەرڎەیۍ پەی ژەناو كورڎی بده‌یمێ.

ئێمه‌ لۊزانوو گه‌لا وەش کەرمۍ

هامقسەکەرەکۍ ئەوەخوایش کەرڎۊ،‌ دژوو سیاسه‌توو "پژگنە و زاڵ به‌"و لۊزانی، یۊبییەی و یه‌كڕیزیی گه‌لی گرنگا‌، ئیساتۍ سەرنیشت، وەرکەوت و وەرنیشتوو كورڎسانینە سیاسه‌تێوە هە. یانۍ هه‌وڵێدریا، كه‌ لۊزانوو گه‌لا وەش کریۊ.

واتیچشۊ کە لۊزان نه‌تاواش ئێمه‌ دلێنە بەرۊ، چونكوم‌ ئێمه‌ی كورڎ دژوو لۊزانی یاگەدار و به‌دیلێوەما وەش کەرڎ. ڕابه‌ر ئاپۊ واتش نامۍ ئا یاگەدارەیە " كۊنفیدرالیزمی دیموكراتیك"ا.

تا مانگەو ئه‌یلوولی واتەواچ باره‌و چاره‌سه‌ریوە کەرمێ

نیلوفه‌ر كۊچە واتیچش، چا چوارچووەنە تا مانگەو ئه‌یلوولی قسۍ سەروو چاره‌سه‌روو یاگەداروو لۊزانی کەرمێ. یانۍ به‌ درێژایی مانگەو ته‌مووزی ‌سه‌روو قۊرتەکا قسۍ کەرمێ. جینۊساید، كۊکوشیی ژەنا، دلێنەبەرڎەی سروشتی، بارڎۊخوو كورڎسانی و دۊخوو گه‌لای تەری قسەوباسشا باره‌وه‌ کەرمێ. جه‌ مانگەو ئه‌یلوولیچنە شاروو لۊزانینە جەنی فرەو‌ ڕێکوزیایە‌ مه‌ده‌نییەکا و هێزە سیاسییەکا پەی ماوه‌و دووۍ ڕوا قسەوباسی وه‌رفراوان باره‌و چاره‌سه‌ریوە کەرمێ. گەرەکمانە نیشانەش بده‌یمێ، كه‌ په‌یماننامه‌و لۊزانی شكسش ئارڎەن‌ و سه‌رەما پەی په‌یماننامه‌و لۊزانی نەکۊمنانرە، و چارەسەرما هەن.  

س.ز