جەسیستمی بەنام دیموكراسی لیبراڵینە تاكە ئەرەمەرزیا كە ئەندامەکێش جە تەرەفوو گەلیوە هۊرچنیا و پېسە نوێنەری راسەوخۆو گەلی و گلێرگەی موینیا، پەرلەمانا. بەڵام جە ئێرانەنە، پەرلەمان فۆرماڵیتەتەرین ئەرەمەرزیاو رژێمین، چونكی ئا پەرلەمانە تێكەڵێوەن جە ئایدیۆلۆژیای مەزهەبگەرایی شیعەی ئیسلامی و دەوڵەت - نەتەوەی مۆدێرنیتەی سەرمایەداری و جە دیموكراسیەتی لیبراڵیچ فرە دماکەوتەتەرا. چونكی رژێمی ئاینی - مەزهەبی شیعەی ئیسلامی ئێرانی جە تەرەفوو شورای نیگەهبانیوە ئا كەسۍ ۋێشا كاندید مکەرا، تا جە تەرەفوو ئا ئەرەمەرزیایەیۆ ئەرێشا سەر نەکریۆ، مەتاوا بەشداری هۊرچنیەو پەرلەمانی یاخود هەر هۊرچنیێوەتەری جە ئێرانەنە بكەرا. واتە شەرتەی ئەساسیە پەی كاندید بیەی جە هۊرچنیەینە یاخود كاركەردەی جە ئەرەمەرزیێوە دەوڵەتینە پابەنڎبیەین، بەویلایەتی نە فاڕیاو فەقۍ و مەزهەبوو شیعەی دوانزە ئیمامی و جە جنسوو پیای"رجال سیاسی"یە. ئینەیچ ئانەی میاونۆ كە هەر جە سەرەتاوە ئا كەسۍ ملانە پەرلەمان كە نوێنەرایەتی مەسڵەحەتەکا رژێمی مکەرا، نە لایەنگرۍ گلێرگەینۍ و نە نوێنەرۍ گەلینۍ، تەنیا رژێم بە فرتوو فێڵی شەرعی، هۊرچنیەی پەی رەوایەتیدای بە كردەوەكاو ۋێش بەكار مارۆنە و گەلی مارۆنە سەروو سنوقەكا دەنگدای و رۆژەڤێوە تاڵشا پەی ساز مکەرۆ.
پەرلەمان جە خوولوو دوانزەهەمینە بەتەمامی دەسوو محافزکارەکانە بۍ و كەس پەیش نەبۍ، تەنانەت رەخنە یا پێشنیارێوە ئاراسەو سەرۆكوو پەرلەمانی"قالیباف"ی و دەسەی سەرۆكایەتی پەرلەمانەكەیش بکەرۆ. جەخولوو دوانزەهەمینە پەرلەمانوو ئێرانی بێ هەڵوێستەرین و بێ كەڵكتەرین خولەكا پەرلەمانی بۍ جە وەڵینگەو پەرلەمانی و پەرلەمانتاری ئێرانینە؛ چونكی سەرۆكوو پەرلەمانی كە نزیكەو چڵ ساڵا تەجرووبەو كاری عەسكەری و ئیستخباراتی و شارەوانی و ئیداریش ئینا ۋەروو دەسانە، پێسە گەندەڵتەرین كەسایەتی ساڵۍ دلۍ گەلوو ئێرانینە بی بە ڕووۍ دیار و پەرلەمانەكەیچش نەتاواش جە یۆ چا دۆسیانەی كە پەیوەسۍ بێنۍ بەمافوو هاموڵاتیا و مەسڵەحەتەکاشاوە کۆڵۆوە، بەپێچەوانۆ پەرلەمان و سەرۆكوو پەرلەمانی بێنۍ؛ عالتەرین كارئاسانیشا كەرد پەی رادەسكەردەی داراییەكا دەوڵەتی بە وەزیرەكا و گرڎوو ئا دۆسیا جە مژاری گەندەڵی میلیاردی چایی دبشینە و كۆمپانیاكا ماشین سازی، رێككەوتەی چینی پەی لەنگەرگەكا و بەڵۍ کەردەی پە حیجابی زۆرەملێ و بێدەنگی جە ۋەرا ۋەروو كۆمكوژیەكا دام و دەزگا سەركوتكارەكا رژێمینە جە بەلووچستان و كوردسان و كوشتەی بەئەنقەسوو چالاكا و كۆڵبەرا و جە قەنارەدای كەسایەتیە سیاسی، رۆشنۋیر و مامۆسا و رۆنامەوانا و هۆنەرمەنڎا و كرێكارا و زینڎانی کەردەی و عەزیەتکەردەیشا كارنامەو چوارساڵ و خوڵی دوانزەهەموو پەرلەمانەكەو قاڵیبافی و كردەوەكاش بۍ پەی گەلا و گلێرگەو ئێرانی.
ئیجارەیچ پەی خولێوەتەری "خولی سیانزەهەم"، محەمەد باقر قالیباف بە فرەینەو دەنگی کریاوە بە سەرۆكوو پەرلەمانی، جە بنەڕەتدا یەكدەسكەردەی پەرلەمانی و پەرلەمانتارا جە تەرەفوو بناژۆوازەكاوە(محافزکارەکاوە)، دلێینەو ئێرانینە بە مەعناو خولێوەتەری جە سیاسەتوو سەركوتی و زەختی و فشاری جە ۋەرا ۋەر گلێرگەو ئێرانی و ناڕەزاییە جەماوەریەكانە و ئەرەمەرزیایکەردەی دیاردەی گەندەڵی و هەڕاج کەردەی دۆڵەمەنڎیە مادی و مەعنەویەكا ئێرانی و گەلاو ئا وڵاتیە و چا ڕووەیچۆ باروو سەروو شانا مامۆسایا، ژەنا، كاسبكارا، گەنجا، خۆنکارا، كرێكارا و چین و توێژەكا گلێرگەی قورستەر بۆ. چونكی رژێم قەرارش دان جە دلێینەنە هیچ فاڕیایۍ جە مەسڵەحەتوو گەلی و خزمەتکەردەی بەگەلی و پێكئاما چاندی، كەلتوری، سیاسی و كۆمەڵایەتیەكانە نەکەرۆ و بەپێچەوانۆ بەتنتەرین شێوە رووبەڕووشا بۆوە. بە هۊرچنیەیۆ قاڵیبافی پەی خولێوەتەروو پەرلەمانی، بەشێوێوە ئۆتۆماتیكی پەرلەمان هامشێوەو خولی ۋییەردەی پەی چوار ساڵا تەری كپ مکریۆ و گۆش مەڎریۆ بە داواكاریە رەواكا گلێرگەی.
حەرچنڎە بەدەس پنە کەردەو شۆڕشوو ژەنی، ژیۋای، ئازاڎیی جە ئێرانەنە قۆناخێوە تازۍ جە کۊشیای مەدەنیانەو گەلی دەسش پنەکەردەن، ئی قۆناخەو کۆشیای حەرچنە بەسازش کەردەی پەی زلهێزە هەرێمی و میان دەوڵەتیەكا و بێدەنگ کەردەی دام و دەزگا میان دەوڵەتیەكا، چانیشا نەتەوە یۆ گێرتەکا، یۆبیەی ئەوروپای، دادگاكاو مافوو مرۆڤی و ... بیەی بە زەمینێوە پەی هجووم و سەركوتكەردەی گەلی جە دلێینەو ئێرانینە، بەڵام شۆڕش هامشێوەو پەرلەمانە كپكریاکەو رژێمی بێدەنگ نەبیەن و بەڕا و رێبازی جیاوازتەر بەردەوامی بە مدرامانی و کۊشیای ۋێش مڎۆ. ئا شۆڕشە، چاندی ۋەرهەڵەسی و چەم نەتەرسای و ۋێڕاگریش دلۍ پێکئامایەکا گلێرگەینە وەش کەردەن كە بێ هیچ سڵەمایۆیۍ پا گیرینۍ جە یاوای بەئامانجەكاو شۆڕشی. ئیتر گلېرگەو ئێرانی پاسشە پنە ئامان، سڵ جە مەردەی و كوشتەی و بڕیەی و زینڎانی و سزۍ مەکەرۆوە. هەر پۊکەی ئانە دەرفەتێوە کریاوەن ۋەروودەم و زلهێزە هەرێمی و میان دەوڵەتیەكانە كەجارێوەتەر جە ئەگەروو سازش نەکەردەی چنیشا، بانۍ بە پەشتیوانی ناڕەزایەتیە دلێینەییەکا ئێرانی و رژێمی بەرەو وڕای بەرانۍ. جە حاڵەتۍ چامنەنە، رژێم ۋەروودەم و توڕەیی ناڕەزایەتیەكا و شەپۆلەی جەماوەرینە ۋێش پنە ڕامەگیریۆ و جەهەرئان و ساتێوەنە بۆ رووبەڕوو جەنگی و پشێوی و پێوەرەدای دلێینەی بۆوە و رەنگە ئاژێوە هامشێوەو لیبیا، عێراق، سوریای و میسری بێنە ئاراوە. ئەگەر بۍ و رژێموو ئێرانی گەرەکش بۆ بەكوشتەی و بڕیەی گەلی، وەڵۍ بە ئاژێوە چامنەی بگێرۆ، ئانە بەدەسوو ۋێش قەبرە پەی ئاینڎەو ۋێش هۊرکەنۆ.
ئانەی ئاژەو رژێمی و ئاینڎەو وڵاتوو ئێرانی دەسنیشان و ئاراسەمكەرۊ ، هۆرچنیەو سەرۆككۆماروو ئا وڵاتەینە جە مانگەو ششینە. ئەگەر جە هۊرچنیەو سەرۆككۆمارینە رژێم كەسێوە بیرۆكرات و سازشكار هۊرچنۆ كە جە سیاسەتوو بەروو ئێرانینە چنی وڵاتا ئەوروپای و ئەمریكای نەرم و نیان و سازشكار بۆ، ئانە باروو سەرووشانا گەلی و چارەنوویسوو شۆڕشی مەدەنیانەو گەلا چا وڵاتەنە و لایەنە دیموكراتیكوازەكا قورستەر بۆ. ئەگەریچ كەسێوە پېسە ئیبراهیم رەئیسیچ هۊرچنیۆ، ئانە تەوقە ئابوری، سیاسی و دیبلۆماسیەکۍ سەروو رژێمی تنتەرۍ و ۋەرفراوانتەرۍ کریاوە و جە بواروو مافەكاو مرۆڤی و ئازاڎیی ڕابەربڕیەینە رژێمی تەنگەتاوتەر بکریۆ و جە دنیاو بەری زیاتەر بڕیۆرە، هامشێوەو كۆریای سەرنیشتی و جە ئاکامەنە جە دلێینە و ئێرانینە پەشتیوانی جە سەرهۊردای و شۆڕشی دیموكراتیانەی و مەدەنیانەو گەلی مکریۆ.