ئی بێدەنگیییەو پانیشتوو کورڎەسانی ۋەران ۋەر بە لەشکرکێشییەکاو دەوڵەتو تورکیای، تەنیا ئاژێوە ساڎە و ڕاگوزەر نییا، بەڵكم بەرکۊتەکێش دەسپنەکەردەی سەردەمێوە تەمام ترسناک و مەترسیڎارا. سەردەمێوە گرڎ لېوە وزۆنە ۋەردەموو ۋەرپرسیاری تاریخی. سەردەمێوە ڕەخسنۆ کە ئیتر بەها و ئینتیما و هەستوو سۆزی نەتەوەیی ۋەرا ۋەر بە خاکی و تاریخی و جوگرافیای هیچ گرنگیێش نمەمەنۆ. ئیتر ئینسانو ئێمە ژیۋایۍ تەمام ڕووت بە مەعنا هەرە ساڎەکەیش گوزەرنۆ. ژیۋای ڕووت چی ئاژەنە یانی، ڕوانە کاتەکات بەرە سەر؛ وارڎەی، وارڎەی و گېڵای و وتەی و لوای سەرو کاری و وێرەگایچ نانوارڎەی جە وارڎنگە تورکییەکانە و شەوانەیچ وەڵۍ وتەینە تەماشەکەردەی درامێوە تورکیی و پا جۆرە ڕووەکەیت گوزەرنی. جە ۋەرا ۋەریچەنە ڕوانە بادینان ئەنفال مکریۆ و سەڎەنە پەنجاو خاکەکەیش ئەرەگیر کریان، هاموەخت ڕۆشنۋیر و نوویسەرەکێچ پېسە پیشەی هەمیشەییشا ئینۍ وەرم و خیاڵاتوو ۋێشانە و پنەشا شەرما ئی بێدەنگییە بماڕا، چونکی ئارام ئارام دلۍ زەلکاوەو مەسڵەحەتەکاشانە بە ۋێنەو قرواقەو سەرو بەڵخەکا پاڵشا دانۆ و هیچ دەنگێوەشا چۆوە نمۍ.

ئی بێدەنگییە نمەکریۆ تەنیا پېسە بێدەنگیێوە فیزیکی تەماشەش بکەرمۍ، بەڵكم پەنەوازا جە ڕوانگێوە کۆمەڵناسیی و کەلتوورییوە تەماشەش بکەرمۍ. چېگەنە بێدەنگیێوە کۊدەنگی موینمۍ، واتا تەماموو ئەرەمەرزیا کۆمەڵایەتییەکا جە ڕێککەوتەیۍ شاراوەنە یۆشا گېرتەن و نائاگایانە و بڕۍ وەختۍ ئاگایانە بێدەنگیی و پەسەڼکەرڎەی ئاژەکەیشا بە بنەما پەی ۋێشا هۊرگرتەن. میدیا، خێزان، حکومڕانی، جاڎە، زانشتگە و تەماموو پانتایی گرڎیی چا ڕێککەوتە شاراوەنە پێوەرە ئینۍ ئەرکەنە، ئینەیچ بەرەنجاموو ئا جەنگە تایبەتە، کەلتووریی و زیهنییەینە، کە بە بەدرێژاییی چن دەیەی ۋییەرڎەی سەرو زیهنییەتو تاکو پانیشتوو کورڎەسانی هەرمانەش سەر کریان. دووۍ دەیۍ چېوەڵتەر ئەرەگیری تورکیای پی جۊرە قبووڵ نەکریۍ و دیمەن و بەڵگە هەن کە تەماموو هاموڵاتییا سەرو جاڎەکاوە بێنۍ و ئاژەکەشا ڕەڎ کەردەنۆ، بەڵام ئیساتۍ نەوەک بێدەنگی بەڵکم موینمۍ کە تەنانەت پەشگیرییچ مکریا و بەهانۍ پەی ئا ئەرەگیریا ماراوە.

هاموەخت، ئی ئاژە عیلاقەش بە وەشبیەی ئاگایی سیاسیی و تاریخیچۆ هەن. ئی ئاژەو ئیساتۍ بەرەنجاموو چن ساڵێ و چن دەیێوە نییا. بەڵکم عیلاقەش بە ئەنجاموو تاریخی چن هەزار ساڵەو ڕازەو زاگۆرسیوە هەن، حەرپاسە عیلاقەڎارا بە نەواخنوو کەلتوورو زاگرۆسی و شێوەژیۋای زاگرۆسیی. ئی خاکە جە نیولیتیکۆ حەتا ئیساتۍ خەڵكەکەش و ئەرەنیشتەبیەکێش ئاوردەکریۍ نەبێنۍ پەیش، بەڵكم ئانە ئەوۍ تەرۍ بێنۍ کە ئاوردەکریۍ بێنۍ، هەر ئا هەنگامەو ئاوردەکەردەیچەنە کە جە سەرەتانە ئەرەگیری مارۆنە بیەی، ئی خاکە سەرەتاو وەشبیەی یوەمین چرکەساتەکاو بەگلېرگەبیەی مرۆیین، یوەمین شۊنماو نمایشی شانۆی ئەرەگیرکاری و جەنگ و کاولکاریی سامییەکا بیەن، ئا جوگرافیایە بیەن کە پەی یوەمین جاری، جولەکەکێش پەی فاڕیاوە، خاکێوەن هەزاران ساڵېن پارێزیۆنە و ۋنیش چنە چۊڕیۆ، بەڵام کۆڵ نمەڎۆ و هیچ ئەرەگیرێوە نەتاوانش پەی هەمیشەی بکەرۆش بە موڵکوو ۋێش، هەر پۊکەی دماو جە ئەڎابیەی ۋەرەتاوو ئازاڎیی جە ئاماراو سەرنیشتوو کورڎەسانیوە، و درووس بیەی ئا جمیەرە سیاسییەی کە ٥٠ ساڵېن جە ۋەرا ۋەرو سیستمینە بە ڕادیکاڵتەرین شێوە مڎرامان مکەرۆ، میاومێنە ئی جەنگە، جەنگوو تەنیا کوردی و تورکی نییا، بەڵكم جەنگوو ژیاری و شارستانییەتیا، جەنگوو دووۍ کلتوورا و دووۍ ئەنەیاوای جیاوازیا، جەنگوو بەینو ئەوینداری ئازاڎیی و تاریکپەرسەکان، جەنگوو مابەینو مۆدێرنیتەی دیموکراتیی و  مۆدێرنیتەی سەرمایەدارییا. دماجار جەنگوو پەیامئاوەرەکەو ئازاڎیی و خوڎاوەڼە بێدەمامک و پاشا ڕووتەکان، کە دماجار یەکلایبیەیۆ جەنگەکەیچ ئینا دلۍ لەپوو پرۆمیتۆسە گۆشەگیرکریاکەو دلۍ تاشە تەوەنەکۍ ئیمڕاڵینە.

دماجار، ئی ڕوۍ، ڕوانێوە تاریخیێنۍ. بەدڵنیاییوە دلۍ پەڕەکاو تاریخینە بە گرنگییوە تۆمارۍ مکریا، بێدەنگیچ جە ۋەرا ۋەرو ئی ئاژە هەستیارەینە، بەدەر چانەی درێژکەردەیۆ جۆرێوە جە سیستەموو گەمژەیی سیاسیی ئارۊین بەتایبەت جە پانیشتوو کورڎەسانینە، هاموەخت تاوانە و خیانەتێوەن کە جە یاڎ نمەکریۆ، جگە چینەی با ئاشکرا هەر کەسۍ بزانۆ، تەڤگەری ئازاڎیی کورڎەسانی جە پەنجا ساڵی ۋییەرڎەنە بە دەیان ئاژۍ پی جۊرەیشا ۋییەرنێنۍ و، بە سەرکەووتەیی تاریخو ڕێکوستەی سیاسیی و ئایدۆلۆژی ۋێش نویستەنۆ و، هامشێوەو شەنگالی و مەخمووری، ئیجاریچ پانیشتوو کورڎەسانی پارێزنۆ، بەڵام با گرڎ کەسۍ لاشۆ ڕۊشن بۆ ، بێدەنگییچ جە ۋەرا ۋەرو ئی ئاژەینە تاوانێوەنە و هەر پۊکەی مافوو ئا ئەرەکۊشاینە کە حساب جە هەر کەسی هۊربگېرۆ کە بە بێدەنگییەکەیش بەشێوە بیەن جە ئەرەگیری و لەشکرکێشییەکا.