ئەنداموو دەسەو ڕاوەبەریی کۊما جڤاکێن کوردستان (کەجەکە)ی، سەبری ئۊک قسێش پەی  ئاژانسوو هەواڵوو فورات (ANF)ی کەرڎۍ. ئۊک داواش کەرڎە کرد پیلانگێڵنیی میاننەتەوەیی سەرنیشتوو کوردستانی و تورکیانە بە چالاکیی کاریگەرتەر و ڕادیکاڵ شەرمەزار بکریۊ و واتش: "مشۊم گەنجۍ، ژەنی، جە ٧ ساڵیوە تا حەفتا ساڵ و گردوو بەشەکاو گلێرگەی دژوو گۊشەگیری هەڵوێستشا بۊ. مشۊم هێزە پیلانگێڵنەکۍ وەنەشا پێچییۊوە و پێسە وەرنیشتی و شەنگالی مشۊم بەرڎەوام ٩و تشرینوو یوەمیشا فکرنە بۊ پاسە وەنەپێچیایۊ کەرا، کە ئیتر باسش نەکریۊوە. مشۊم بزانییۊ، کە ئادۍ تاوانبارۍ و وەرپەرسێنۍ. سەروو ئا بنەمۍ مشۊم پیلانگێڵنیی ٩و تشرینوو یوەمی بۊ مایۍ هۊشیاربییەیۊ، سەرجەنۊ ئەرەمەرزیایۊ و گرنگتەرین چێویچ ئانەنە کە بۊ بە پاڵکیانوو چالاکیی ڕەهای".

 

واتەواچەکە چەنی ئەنداموو دەسەو ڕاوەبەریی کەجەکەی سەبری ئۊکی پێسنەن:

 

٣١ مانگێن دیدار چەنی ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵڵا ئۊجالانی نەکریان و حیچ زانیاریێوە بارەشۊ نییا. جە سیستموو جینۊسایدوو ئیمراڵینە چێش ڕووە مدۊ؟ ئایا حیچ زانیاریێوەتا یاوان دەس؟

 ئیمراڵینە چێش ڕووە مدۊ، بارەو تەندروسی و سڵامەتیی ڕابەر ئاپۊی نزیکەو ٣ ساڵان نە پارێزنەرۍ و نە بنەیانە و نە پێسە حزبیچ حیچ زانیاریێوەما نییا. ئانەیچ  بەرش وزۊ ئا هێزۍ، کە پیلانگێڵنیی میاننەتەوەییشا کەرڎەن و سیستموو ئیمراڵییشا وەش کەرد، هەڵای پا سەروو پیلانگێڵنیوە گێرارە.  پێسە فرەو جارا ئەرەیاونانما، ئیمراڵینە دیسپلین و سیستمێوە پاسنە ئەرەمەرزیان، کە حیچ چێوێوە وێشۊ مەکرییۊ. گرووپ و مەژگێوە تایبەت هەن، کە سیستموو ئیمراڵی بەرۊ ڕاوە. هەرمانەو ئا گرووپەیە ئانێنە، کە جینۊسایدوو کورڎا ئیمراڵینە بیاونۊ ئەنجام. چی بوارەنە ئانە کە ئیمراڵیینە کریۊ، نە یاسانە، بەتەمامەتی سیاسەتوو جینۊسایدینە هەر جە وێشنە ئامانج جە وەشکەرڎەی سیستموو ئیمراڵی ئانەبۍ. یانۍ حیچ شرۊڤێوە تەر ورمەگێرۊ، کە ڕابەر ئاپۊ نزیکەو ٣ ساڵان مەتاوۊ چەنی بنەیانە و پارێزنەراش دیدار کەرۊ.

 

چێروو 'تۊمەتوو دیسپلین'ینە گاڵتە بە بەهاکا و باری دەروونیی گەلوو کوردی، بە یاسۍ، دیموکراسی و مافوو ئینسانی کەرا. ئینسانێوە کە بە تەنیا دوورگێوەنە و ژوورێوەنە زیندانی کریابۊ، چ متاوۊ  تاوانوو دیسپلینی کەرۊ.  ئینسانێوە کە نامەنویستەی و پەیوەندییش چەنی جبەری وەنە دەغە کریابۊ و نەتاوۊ چەنی بنەیانەی و پاڕێزنەراش دیدار کەرۊ، چەنی تاوانوو دیسپلینی کەرۊ. ئا ئەنجامە کە ئینسان میاووۊش پەنە ئینەنە: ئیمراڵینە کرڎەوێوە هەمەلایەنە، کە ورگێروو فرە ڕێبازۍ نائەخلاقیین ئینا ئارانە؛ کۊشیاێوە دژوار بەرڎەواما، کۊشیاێوە ئایدۊلۊژیک، دەروونی، ئیرادەیی و سیاسیین. ئەگەر ئینسان ڕۊشنتەر دەسنیشانش کەرۊ، دەوڵەتوو تورکی قڕکەری دژوو گەلوو کوردی و جمیەروو ئازادی سیاسەتوو وڕنای میاونۊ یاگۍ. گەرەکش بۍ ئەوەڵ ئیمراڵینە ئانەیە بیاونۊ ئەنجام، وەلۍ نەتاواش. ڕابەر ئاپۊ سەرباروو گردوو فشارە دژوارەکا، وێش گێرت کرد و سیاسەتوو وڕنایش پووچەڵ کەرڎۊ. تووڕەیی گەورەو دەوڵەتوو تورکی قڕکەری چانەیۊ سەرچەمەش گێرتەن.  حەرپاسە مشۊم بزانییۊ، کە دەوڵەتوو تورکی دەوڵەتێوە قین جە دڵ و قیناویین. سولەیمان دەمیرەل بارەو ڕابەر ئاپۊیۊ پێسە قسێش کەرڎێبێنۍ، 'گەورەتەرین کەسا، کە جە یەرۍ سەداو  وەڵتەرینە بییەن بە بەڵا  پەی گیانوو دەوڵەتوو تورکی'. وەختۍ ئینسان ئانەیە پێچەوانە کەرۊوە ڕاستتەر  ورشسەنگنۊ، ئاشکران، کە ڕابەر ئاپۊ تا ئایین، کولتوور و گەلا  تورکیانە و کوردستاننە بە ئازادی و دیموکراتیکی بژیوا، گەورەتەرین بەختەو یەرۍ سەدا چێوەڵتەرین. ئەگەر دەوڵەتێوە کەسایەتیێوە پێسە ڕابەر ئاپۊی پێسە گەورەتەرین تەرسەو یەرۍ سەدا بنیۊرە، حیچ چێوێوە نییا کە نەکەرۊش. وێش پەی وێش کەرۊش پا سەبەبی. وەلۍ ئیتر ڕابەر ئاپۊ کەسۍ نییا؛ ملوێنان کەسێن، ژەنی و گەنجۍ بەرخۊدێرۍ، گەلاو وەرکەوتوو دلێڕاسەین، دەنگوو گردوو ئینسانیەتی کۊشەرین.

 

سەرووئاستی میاننەتەوەیی هاگاداری جە ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵڵا ئۊجالانی کرییۊ؛ ئا هاگابییە گەورە، سەندیکاکۍ چوارلاو جیهانینە هەرمانە و خەبات کەرا، پەی ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵڵا ئۊجالانی بانگوو ئازادیی چڕا. ئینجا فرەو وەڵاتاوە بە بەشداریی هونەرمەندا، سیاسەتمەدارا و ئەکادیمییەکا شاروو لۊزانوو سویسڕاینە بە نامۍ "باڵیۊزخانەی جیهانێوە تازەی: کوردستان" جە مەراسیمێوە هونەری، کولتووری و سیاسیینە ئەندێشە و ئەرەمەنەی ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵڵا ئۊجالانی واتەواچش بارەوە کریا. مشۊم ئینسان ئا هاگابییەیە سەروو ئاستوو میاننەتەوەیی چەنی ورسەنگنۊ؟

 

ڕاسا ویەرڎەنە سەروو ئاستی میاننەتەوەیی  فرە وەرگێری جە ڕابەر ئاپۊی کرییۊ، بەتایبەتی سەندیکایەکاو کرێکاراو بەریتانیا، ئیتاڵیا و فەرەنسای سەرمەشقایەتیشا پەی ئا هەرمانۍ کەرد، وەڵۍ چند ڕوێنە سەندیکا میاننەتەوەییەکۍ بەرازیلنە کوۍ بیێوە، کۊنگرەکەشانە بارەو ئازادیی عەبدوڵڵا ئۊجالانیوە قەرارشا دا. ئا قەرارە فرە بەنرخ و مانادارا. هەرپاسە بەتایبەتی ئیتاڵیانە، کۊنسێرت، کۊنفڕانس، ڕاپیمای و کۊبییەیۊیۍ پەی ئازادیی عەبدوڵڵا ئۊجالانی کریۍ، چی دمایەیچۊ سویسڕا پارادیگما و دیایەکاو ڕابەر ئاپۊی قسێشا بارەوە کریا. پا بۊنەوە بەتایبەتی کۊنگرەو سەندیکا میاننەتەوەییەکانە بەرازیل، ئا هونەرمەندۍ پەی ئازادیی ڕابەر ئاپۊی کۊنسێرت کەرا، گردوو ئانیشا چی دمایۊ سویسڕانە مەراسیمی کولتوری، هونەری و سیاسینە سویسڕانە سەروو پاڕادایموو ڕابەر ئاپۊی کریان. بە ڕیزۊ پەنەزانایۊ سڵامشا وەنە کەروو. ئارۊ ئینسان چند نان و ئاوش زەرووا ئاننە دیموکراسی و ئازادییچ، کە بە کۊشیای مۍ ئاراوە. مۊدێرنیتەی سەرمایەداری جیهانش پاسە پەنە کەرڎەن، کە ئینسان نمەتاوۊ دلێشەنە بژیوۊ.. ڕابەر ئاپۊ دژوو مۊدێرنیتەو سەرمایەینە، کە ناموونیشانوو گردوو خراپەکارییەکان، پاڕادیگماو ئازادیی ژەنۍ، ئیکۊلۊژیک و گلێرگەی دیموکراتیکیش وستەن وەڵۍ و پەی ڕۊشنۊکەرڎەی و زانابییەی ئینسانی  دەوری گەورەش گێڵنان.کە رڎەنش بە جواب پەی ئاورایی ئایدۊلۊژیاو ئینسانیەتی. ئێمە مشۊم پێسە حەواری و هامڕایەکاو عیسای بەرڎەوام دیایەکاو ڕابەر ئاپۊی بیاونمۍ بە ئینسانەکا، گلێرگەکا، کولتورەکا و بە تایبەتییچ بە ژەنا و گەنجا، کە پەی ئازادی ورێستێنێوە سەروو پایا. حیچ کەسێوە نییا،  کە ڕابەر ئاپۊش وانابۊوە و دماتەر کاریگەرییش سەرۊ نەنیابۊرە، چێوەڵتەر هامڕێوە گێڵناشۊ؛ داواشا وەنەو ڕاهیبێوە کەرڎەبۍ، کە وتارێوە بارەو ڕابەر ئاپۊیۊ بنویسۊ. ڕاهیبەکە واتەبێش، پەکەکە جمیەرێوە سۊسیالیستین، جە نەریتوو کۊمۊنیستینە، پەوکای  جمیەرەکەماش وەش مەسییۊ. دماتەر سەروو پاگێەتەیرەی هامڕایاما واتش، چند کتێبێوە ڕابەر ئاپۊی بارڎۍ، با بوانووشاوە و دماتەر بزانوو چەنی بۊ. ڕاهیبەکە واتش، کە دماو ئانەیە  ڕابەر ئاپۊش وانانۊ کاریگەرییش سەرۊ نیانرە و ئینەشە بە هامڕایا  واتەن، "ئا ئینسانە چی جیهانەیە گەورەتەرا. ئی جیهانە یاگۍ ئا ئینسانە گەورەیشە جەن مەبۊوە ". چێوۍ عالا کە گردوو کەسە دژە سەرمایەدارییەکا، دژە دەسەڵاتدارۍ و ئانۍ لایەنگێرۍ ڕەنج، ئازادی و کۊمەڵایەتیبییەینۍ ئاندە هاگاداری جە ڕابەر ئاپۊی کەرا، ئانەنە کە وێشا، ژیوای وێشا، وەرمەکاشا و ئایندەو وێشا جە ئەندێشە و تەسەورەکاو ڕابەر ئاپۊینە ویناوە. پەوکای ئەفریقاوە تا ئەمریکای لاتین، گرد لێوە جیهانیوە ملۊینان کەسۍ هاگاشا جە ڕابەر ئاپۊی هەن. بە دەیان سەندیکۍ بە ملوێنان ئەندامێوە، زانۍ، ڕۊشنویر، ئەکادیمی، هونەرمەندۍ تەسەورەکاش پەسەند کەرا.  ئینەیچ بەرش وزۊ، کە ڕابەر ئاپۊ بە ئایدۊلۊژیا، پاڕادایم و ئەندێشەکاش، ئیتر بییەن موڵکوو ئینسانیەتی، پەوکای زیاتەر هاگاداری کریۊ.  

مشۆم گەلوو کوردی و سیاسەتی میاننەتەوەیی چالاکییەکاو هاگابییەی جە ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵڵا ئۊجالانی  چەنی وینا و ورسەنگنا؟ وەروو ئانەیە ئا چالاکیۍ چەنی بیاوا بە ئامانجەکاشا مشۊم چێش کرییۊ؟

پێویسا پەرسەو کوردی و دیالێکتیکەکەیش خاس هەستش پەنە کریۊ، یاساو دیالێکتیکی؛ گرد چیوۍ دژەکەو وێش خولقنۊ. ئانە کە گەرەکما دیارییش کەروو ئینەن؛ ڕەنگای پەرسێوە ئێندەو پەرسەو کوردی ئاڵۊزە، فرەلایەن و دژوار چارەسەر نەکریۊ، چارەسەرکەرڎەی پەرسێوە چێنۍ پێویسش بە کەسایەتێوە پێسە ڕابەر ئاپۊی بۍ. وێش ڕابەر ئاپۊ بارەو پەرسەو کوردی و چارەسەرکەرڎەکەیشۊ پێسە ماچۊ، "وەختۍ یارام، کە سەروو هەقیقەتوو کورڎایەتیوە مردوو، من بەرڎەوام کاریگەریی ئا هەقیقەتا هەست پەنە کەرێنا. گەرەکم بۍ  ڕاو زانستیوە ئانەیە گێڵنووە، کە من واچێنا گونجیاتەرین شێوازوو شرۊڤەکرڎەین. ئانەیچە وەسۍ نەبۍ، من هەنگامەم پەی ئاشتی نیا. هەرچیم کەرد ئانە نەبۍ. گردوو ئانیشایچە بەرشا وست، کە دۊخی ئارۊیی ڕاسیی کۊمەڵایەتیی کوردی چندە دژوارا و خراپا". چا ڕێوە ڕابەر ئاپۊ پێکنارڎەی چارەسەری، دژوارییەکاو چارەسەری و ئا جیددییەتە، کە پێویسا بۊ نیشانە مدۊ. دەوڵەتوو تورکی خاس مزانۊ. پەی ئانەیچە کۊنسێپتوو سڕیەیۊی وەرفراوان سەروو ڕابەر ئاپۊیۊ میاونۊ یاگۍ و پەی ئانەی ئەندێشە و دەنگوو ئادی نەلۊ جبەر گرد چێوێوە کەرۊ. کورد و سیاسەتوو کوردی بەڕاسی فرە سادەن، مشۊم پێچەوانە دەوڵەتوو تورکی قڕکەری  کەرۊ، گەر دەوڵەتوو تورکی ڕابەر ئاپۊی پیسە بەڵاو یەرۍ سەدا چێوەڵتەری وینۊ، مشۊم گەلوو کوردی سیاسەتەکەو ڕابەر ئاپۊی پێسە دەسکەوتێوە تارێخیی گەورەی وینا.

ئینایمۍ سەروبەندوو ٢٥ەمین ساڵەو پیلانگێڵنی ٩و تشرینوو یوەموو ١٩٩٨ینە. چی ٢٦ەمین ساڵەو پیلانگێڵنینە مشۊم چێش کرییۊ ؟

وەڵۍ گرد چیوێنە من کە ڕابەر ئاپۊ، کە ٣١ مانگێن زانیاریما سەرش نیا، بە ڕێزۊ سڵامش کەروو، جە کەسایەتیی م. خالید ئۊرال، سەلامەت مەنتاش، ئاینور ئارتان، ئەحمەد یڵدرم و سەما یوجەینە، کە دژوو پیلانگێڵنیی میاننەتەوەیی ٩و تشرینوو یوەمینە وێشا سۊچنا مەیدانەکاو کۊشیاینە بە دروشموو 'شمە مەتاودۍ ڕۊو ئێمە تاریک کەرڎێ'. جە کەسایەتیی شەهیداو زاپ، ئاڤاشین، مەتینا و خواکورکینە، کە دژوارتەرین ئی قۊناغەو کۊشیای ئازادی ٥٠ ساڵەی ویەرڎەینە، بە گیانی فیداییوە وێگێرییشا کەرد و گەشمەرڎۍ بیۍ، سەرجەموو گەشمەرڎاو کۊشیایما  بە ڕێز و پەنەزانایۊ یادۍ کەرووە، وەعد مدەیمۍ، کە پەی یادوو ئادیشا ئێمە ئامانجەکاشا بیاونمۍ سەرکەوتەی.

هێزەکاو مۊدێرنیتەو سەرمایەداری، کە ٢٥ ساڵۍ چیوەڵتەر دژوو ڕابەر ئاپۊی کەردشا، هەوڵۍ یاونای یاگۍ سیاسەتوو سەرجەنۊ دیزاینکەرڎەیۊ وەرکەوتوو دلێڕاسەیشا وست هەرمانە. ڕابەر ئاپۊ و کۊشیای ئازادیی کوردستانی بناغێوە کاریگەرش بۍ، مشۊم جە  سیاسەتوو وەرکەوتوو دلێڕاسەینە وینییۊ. فرەو کەسی واچۍ کە دماو ئینەیە و پی پیلانۍ پەکەکە پاکتاو بۊ و پەرسەو کوردی دلێنە مشۊ. ڕاسیینە فرە لایەنۍ و گرووپۍ بە شۊنیرەلوای و هەوڵدای گەرەکشابۍ قۊناغەکەی سەرێعتەر کەرا.  وەلۍ سەرنەکەوتۍ. چوون نەتاواشا ڕابەر ئاپۊ بێکاریگەر بکەرا و پەکەکەی پاکتاو کەرا، پەوکای ڕابەر ئاپۊ ئیمراڵینە تەقایۊێی هزرییش کەرد و پارادایموو مۊدێرنیتەی دیموکراتیکی، کە هۊشیاربییەیۊ ئینسانیەتین دژوو مۊدێرنیتەی سەرمایەدارییش پێک ئارد، ئامادەش کەرد. ڕابەرایەتی  واتش قۊناغوو ئیمراڵی 'یەرەم پەیدابییەیۊما'. پەکەکەیچ بە کۊشیای وێش یاوان پلێوە، کە کاریگەرییش جە وەڵێوەلوای و هامکێشەکاو تورکیای و وەرکەوتوو دلێڕاسەینە کەرۊ و بڕۍ جارێچ ئینا دۊخوو یەکلاکەرەوەینە.

مشۊم نۊعۍ وەنەو پیلانگێڵنا پەرسییۊوە، کە نەک حەر دووەبارەکەرڎەیۊ کرڎەوەکاشا وەرنیشتنە و شەنگالنە، بەڵکوم جارێوە تەر فکرۍ جە ٩و تشرینوو یوەمی نەکەراوە. مشۊم بزانا کە ئادۍ تاوانبارۍ و وەرپەرسێنۍ. پی مانۍ مشۊم پیلانگێڵنیی ٩و تشرینوو یوەمی بۊ بە مایۍ هۊشیاربییەیوە، وێبونیادنیایۊ و جە گرد چێوێچ گرنگتەر ئانەنە کە بەرڎەوام دلۍ چالاکیینە با.  

سیاسەتوو دەسەڵاتی فاشیستیی ئاکەپە-مەهەپەی سەروو بناغەو ترسۍ و بەربەرییەتی، پاسەش کەرد جڤاکوو تورکیای نەتاوۊ هەناسە بدۊ. ئەگەر قەیرانی ئابوری تورکیای وەڵاتێوە تەرنە بقۊمیۊ، قیامەت ورمێزۊ. وەلۍ تورکیانە حیچ دەنگێوە نییا. چی دۊخێوە چانە ڕووە مدۊ؟ یاگۍ ئۊپۊزسیۊنی و سۊسیالیستی و دیموکراتەکاو تورکیای چی بابەتەنە چەنی ویندێ؟

ڕاسا تورک دایمە دەوڵەتپارێزن بییەن، فرۍ هەنۍ، پێسە تورکەکا دەوڵەتێوەشا بنیات نیان، بەبۍ دەوڵەتی نەتاوانشا بژیوا. وەلۍ ئۊپۊزسیۊنی مەرڎەو ئیساتۍ تورکیای و ڕۊشنکەرڎەیۊ گرد چێوۍ بە "دەوڵەتی نەبۊ مەبۊ" ڕاس نییا. ئەوەڵ پیویسا ئینسان هەقیقەتوو ئاکەپەی و کەسێتیی تەیب ئەرڎۊگانی بزانۊ. جە ئەنجاموو کەرڎەیۊ ڕاو خەتەو فەتحوڵا گولەنیوە دماو کودەتاکەو ١٢و ئەیلوولی. چا وەختۊ سیاسەتی ئیسلامپارێزنی ڕاسلوا حوکموو سیاسەتوو تورکیای کەرۊ. ئینسان متاوۊ پینەیە بواچۊ ئیسلامی سیاسی. بێگومان ئاکەپە و ئەرڎۊگان پرۊژۍ بێنۍ. سەرۊکایەتیی شارەوانیی ئەستەنبوڵی تەیب ئەرڎۊگان، نیایرەی ئادی پێسە فیگەرێوە دماو ئەربەکانی و پڕۊژەو وەرکەوتوو دلێڕاسەی گەورەی، چێدیشاوە ڕۊشن بۊوە، کە ئەرڎۊگان چە کەسێوەن. هەوڵۍ کودەتاکەو ١٥و تەمموزی، کە ئەرڎۊگان واتش "ئانە بەخششوو خوداین". سوپا و بیرۊکراسی و دەوڵەت و تەیب ئەرڎۊگانشا وست یۊ. ئیسلامپارێزنە سیاسییەکۍ، کەمالیستە کلاسیکییەکۍ، ئۊراسیاپارێزنەکۍ، چەنی ئەرڎۊگانی بیێوە یۊ و شمشێرەشا دژوو پەکەکەی و بە نامە گولەنییەکا ورگێرتە.

بەڵام بۊنەو دۊخوو ئۊپۊزسیۊنیوە پێویسا بە ئاکەپەی بوچییۊ حەڵاڵت بۊ. ئێمە تەسەورما چانەن سەرەڕاو ئا گردوو کێشە و گرفتا جیهاننە هەنۍ، حیچ وەڵاتێوە ئندەو تورکیای بۍ کێشە نیا و بە ئاسانی مەلۊ ڕاوە. چونکوم ئۊپۊزیسیۊن نییا. تەڤگەروو ئازادی و گەلوو کوردی ئینۍ مدرامانی بەرڎەوامنە. هەرپاسە هێزە سۊسیالیستە شۊڕشگێڵنەکاو تورکیای هەڵای ئاندە ڕێکوزیۍ نەبیێنۍ تا بتاوا ئۊپۊزسیۊنێوە جڤاکیی ڕادیکاڵ پەرە پەنە بدا. وەلۍ تا ڕاددێوە هەلومەرج ئینا وەروو دەسانە. بەدڵنیاییوە پێویسا هێزە دیموکراتیک و چەپ و سۊسیالیستەکۍ دەوروو وێشا وینا چی قۊناغە پەڕ  فرسەتەنە.  گرد فرسەتێوەنە چەنی گلێرگەی تێکەڵۍ با و گردوو قۊرتەکا کەرا بە سەبەبوو کۊشیای.

 

هجووموو دەوڵەتی ئەرەگیروو تورکی پەی سەروو هەرێمەکاو پارێزنای مەدیای بەرڎەواما. وەراوەروو ئی  سیاسەتوو قڕکەرڎەیۊ دەوڵەتی ئەرەگیروو تورکینە پەی سەروو کورڎا، مدرامانوو گەریلاکاو ئازادیی کوردستانی تارێخیین. دژوو ئی هجوومانە، جە چوار پارچەو وەڵاتی و ئەورووپاینە، هەڵوێستوو کورڎا و سیاسەتی یاسایی کورڎا و پارتە کوردییەکا، چەنی ویندۍ ؟

جەنگوو  ئێمە دژوو دەوڵەتی ئەرەگیروو تورکی تەنیا هەرێمەکاو پارێزنای مەدیاینە نییا، بەڵکوم گردوو پارچەکاو کوردستانینە هەن، حەرشۊنێوەنە کورد جە ڕووەو سیاسی و سەروازی و دەروونی و ئەخلاقییوە  بۊ. ئینە جەنگێوە تەمامەتیین. دەوڵەتی قڕکەروو تورکی ماوەو هەشت ساڵی ویەرڎەینە بەبۍ  مرڎای بە  گردوو قوەیشۊ هجوومۍ کەرۊ، دیارا ئی جەنگە بە پاڵپەشتیی ناتۊی و هێزە هەرێمییەکا و هامکارە کورڎەکاوە کرییۊ. گردوو یەدەگ و تەواناکاو تورکیای و هێزی ئابووری و سیاسی چی جەنگەنە خەرج  کرییۊ. ئیسفادەو ئەندامبییەی ناتۊنە و یاگۍ جیۊپۊڵەتیکییە و جیۊستراتیژییەو وێش خۊی بەکار مارۊ و بەبۍ حیچ ڕێسا و پیمەرێوە مرۊیی و ئەخلاقی جەنگ کەرۊ و یاساو جەنگی وزۊ چێروو پایاوە. بۊمبی گەرمی و چەکی کیمیاوی دژوو گەریلاکاو ئازادیی کوردستانی بەکار مارۊ. یاگۍ داخێنە کە جیهان و هێزە ئەوروپی و میاننەتەوەییەکۍ سەرەڕاو ئەم تاوانە جەنگییە قورسانە دەوڵەتوو تورکی، نقە مەکەرا.

ئامانجوو دەوڵەتی قڕکەروو تورکی بەیاگەیاونای پلانەو پلیشنایۊن، تندکەرڎەیۊ گۊشەگیریی سەروو ڕابەر ئاپۊین چی ڕووەوە، جگە جە ناستەی پەکەکەی و گەریلاکاو ئازادیی کوردستانی ویرۍ جە حیچی مەکەرۊوە.

ماوەو یەرۍ ساڵان جەنگێوە دژوار زاپ و ئاڤاشین و مەتینا و خواکوڕک و یاگەکای تەروو هەرێمەکاو پارێزنای مەدیاینە بەرڎەواما. وەلۍ سوپای ئەرەگیرەو تورکی هەرێمەکاو پارێزنای مەدیاینە نەیاوێنە ئەنجامی وازییا. بەڵکوم یاگەکانە گیرە بیێنی. گەریلاکاو ئازادیی کوردستانی هەڵای چالاکیی کەرا، مدرامانشا بە ڕێبازێوە تازە بەرڎەواما. وەلۍ ئینسان مشۊم ئانەی بزانۊ، مدرامانەکە سەختتەرین و شکۊدارتەرین مدرامانوو کۊشیای ٥٠ ساڵەو ئێمەن. جەنگەکە سەراپاگیرا. ئابووری و سیاسی و دەروونییین، ڕاسینە ئانە کە دوژمن وەرش تەرسۊ شۊڕشوو گەلین. تەرسۊ گەنجۍ و ژەناو کوردی کوردستاننە و شارە گەورەکانە ژیوایشا وەنە حەرام کەرا. پێویسا دەوڵەتی قڕکەر و ستەمکاروو تورکی نەیارۊ گەمە بە کەرامەت و ئایندەو کوردیوە کەرۊ. شاروو وانینە دەیان سەروازۍ و جەرڎەوانۍ دەسدرێژیشا کەرڎەن سەروو ژەنێوە کورڎۍ. ژەنی و گەنجاو کوردی بە ئەشکەنجە و زۊرەزمۍ مڕفانییا، ناچارۍ کرییا سیخوڕی کەرا. گرد شارێوە کوردستانینە نزیکەو گرد ڕوۍ زارۊڵێوە چێروو تانک و زرەپۊشانە شێلییۊ و کۊشییۊ. لەشورەشی و ماددەی هۊشبەر بە نهێنی پێسە خۊفناکتەرین شێوەو جەنگی تایبەتی بانگەشەشا پەی کریۊ. گەمە بە شەرەفوو کوردی کەرا دەکەن تا کورد هەست بە کەمی کەرۊ. مەبۊ وەرو ئینیشا ئیترکەس وێش کەڕ کەرۊ. ئا ڕوا زارۊڵێوە کوردی چێروو  تانکێوەنە شەرناخنە گیانش ئسپارا، ئشیا گردوو سیاسەتوو دیموکراتیکی یاسایی و پەرلەمانتارەکۍ یاوێنۍ شەرناخ. ژەنی، گەنجۍ، گردوو ئەرەمەرزیا دیموکراتیکە یاساییەکۍ حەق بۍ ورزا و  قیامەتی ورگیسنا. ژەنێوە دەسدرێژییش کریا سەر ئشیا ئەرەپڕای کریۍ. ئانە کە چی ڕووەوە  دەوروو وێش مەگێڵنۊ، کارڎایۊش نیا، یان وێنیشانەدای مەکەرۊ؛ هەرکەس بۊ جە ڕۊحوو قۊناغەکەی بڕیانرە و هاگاداروو تەرسۍ و فرسەتەکا نییا. بەڕاسی قۊناغەکە فرە گرنگا. مەبۊ کەس ئاسوودە و ئارام بۊ. حیچ زانیاریێوە سەروو تەندروستی و سڵامەتیی ڕابەر ئاپۊی نییا، جەنگەکە فرە دژوارا، حیچ سەبەبێوە نییا تا کورد ئاسوودە و ئارام بۊ. پێویسا دایمە کۊشیای و سەرەورڎای بۊ. سیاسەتی دیموکراتیکوو یاسایی پێویسا گرد ڕوێوە تاوانەکاو سوپای ئەرەگیرەو تورکی ئاشکرا کەرۊ و ناڕەزایەتی بەروزۊ سەروو ئاستی نەتەوەیی و میاننەتەوەییوە کۊشییۊ.

  عەفرینۊ تا پانیشتوو کوردستانی، ئا هێزە کە ڕەوایەتی بەخشۊ بە فشار و هجووموو دەوڵەتی ئەرەگیروو تورکی، پەدەکەن. چەنی وانایۊ پەی ئی بەزمەو پەدەکەی کەرڎێ؟ وەختێونە چێوۍ هەقەتینی چینەو پەدەکەی هەن و حیزب و ڕێکوستەیە کوردییەکۍ هەڵوێست نیشانە نەدا، ئیتر کورد چەنی یۊبییەی نەتەوەیی وێش بنیات منییۊ؟

پەندە کوردییەکۍ ماچۊ: "دار کرمیش جە وێش نەبۊ، هەزار ساڵۍ مژیوۊ"، گردوو جڤاکەکاندا کەسانۍ هەنۍ  جە شناسنامەو وێشا دوورۍ گناوە، بەرژەوەندیی وێشا لای سەریی شناسنامەی نەتەوەییوە وینا و با بە هامکارۍ. وەلۍ ئینە لاو کوردیوە فرە ڕۊشنا. مەبەسوو پەندە تارێخییەکێچ حەر ئینەنە. ئیساتێچ حەر پاسنەن. ئێمە گرد یاگێوەنە دژوو دەوڵەتی قڕکەروو تورکی جەنگ کەرمۍ. عەفرین، سەرێکانی و گرۍ سپی دەوڵەتی قڕکەروو تورکی گێرتێنۍ. دەیان بنکۍ سەروازیۍ سوپاو تورکی پانیشتوو کوردستانینە هەنۍ. پانیشت و وەرنیشتوو کوردستانی ڕوانە بە فڕۊکەی جەنگی و فڕۊکەی بێفڕۊکەوان بۊردومانۍ کریا. سروشت و ئینسانوو کوردستانی دلێنە برییا. دژوو هێزێوە قڕکەری چینەینە ئاشکران مشۊم هەڵوێستوو حەر تەڤگەرێوە کوردی چەنین بۊ. وەلۍ هەڵوێستوو پەدەکە بەرەو قەوەتکەرڎەی پەیوەندیین چەنی دەوڵەتوو تورکی قڕکەری. بۊنەو هەڵوێستوو پەدەکەیۊ نەبیۍ بەدڵنیاییەوە سوپاو تورکی وەراوەروو گەریلاکاوە شکس ئارۍ. پەدەکە ڕاوەشکەرا پەی بۊ ئاسوودەبییەی و هەناسەدای دوژمنی. کوردستانییەکۍ مشۊم ئا ڕاسییا بوینا و بزانا. گرد ڕوۍ کناچۍ و کوڕوو کوردی کشەکاو کوردستانینە بە فڕۊکەی جەنگی گەشمەرڎۍ با. چەنی پەیوەندیی چەنی هێزێوە  دوژمنوو کوردی جانەی بەسییۊ و پەشتیوانی وەنەکرییۊ؟ سەرەتا گەلەکەما پانیشتوو کوردستانینە، پێویسا گردوو گەلەکەیما خاس خاسۍ چینەیە هاگادارۍ با بزاناش. پێویسا کەسێتییەکۍ و گەل و پارت و گرووپەکاو کوردی ئینەیە بوینا و هەڵوێسشا بۊ، پێسە نەبۊ دوژمن ئامانجۍ فرۍ پێکێۊ.

وەختۍ باسوو پەرسەو یۊبییەی نەتەوەیی هەقەتینەو کوردی کرییۊ، حیچ گەلێوە پێسە کوردی سەروو گەلی و جوگرافیایرە بەش نەبییەن. پەوکای بۊیە کوردجە گرد کەسی زیاتەر پێویسش بە یۊبییەی نەتەوەیی هەن. ئی سیاسەتە سەروو کوردستانیوە وەڵتەرۍ نامۍ نریان "پەرت کەرە و زاڵ بە". ئی سیاسەتە بەرڎەواما. بدیەیدۍ جیهانی، ئەمریکا وڵاتێوە فیدراڵین، نامەکێشرە دیارا. یۊبییەی ئەورووپای هەن. یۊبییەی ئەفریقای  و یۊبییەی عەرەبی هەن. جڤاتوو دەوڵەتە سەربەوێیەکاو ڕووسیای هەن. تەنیا کورد کە فرەترین پارچۍ و بەشێن، دوورا چا یۊبییەیە، یۊبییەی نەتەوەیی فرە پێویسا. گردوو پارچەکانە گردوو لایەن و گرووپەکا دلێشەنە یۊی گێرا، مشۊم ئینە   گەورەتەرین وەرم و خەیاڵوو کورڎا بۊ. وەلۍ دیارا دۊخوو ئیساتێنە قورسا. پەی یۊبییەی نەتەوەیی مشۊم گرد لایۍ سەروو خەتەو وەڵاتپارێزنیوە کوۍ باوە، گێرتەیوەروو هەنگامۍ پێویسۍ سەروو ئا بنەمۍ ڕاستتەرین و شیاتەرینەنە. ئێمەی پێسە پارتی دایمە بە فیداکاری و وەرفراوانتەرین دیایۊ چی بوارەنە هەرمانەما کەرڎێنە. چێولای سەرنجەما سەروو بنەماو  یۊبییەی نەتەوەیی بەرڎەوامە بۊ. کۊشیای وێما گردوو بوارەکانە هەستەرە کەرمێوە، پەی پاریزنای دەسکەوتەکاو کوردی.

س.ز