جێگەی سەیرانگای برادەران ڕۆ ...حەرچن دێڕەکی بە زوان سۆرانییەنە وەلێ بەیانوو ڕۆحێ هەورامییانەی وێمانەی کەرۆ، عەینوو دێڕەکا تەروو "عوسمان هەورامی" کە فرەو وەختا هەورامیی بە سۆرانی ماچۆ، یاگێ و شۆنی "عیرفان مستەفا" بەوردی جیاشا کەرۆوە، شۆنی کوللیتەرەنە، یاگێ بەشەکییە و جوزئییەنە، هەورامی ماچۆ [یاگێم پەی یاوەرە] یانێ یاگێم چا شۆنێنە پەی یاوەرە؛ ئینە خاستەرین نموونەن کە فەرقوو بەینوو شۆنێ و یاگێ کەرۆ، یاگێ ئینا دلێ شۆنێنە، لاو عوسمان هەورامی-وە شۆنەکێ هەورامانا ڕۆحە گردینەکەن، بەشەکێ یاگەکێنێ، ئی بەزمە کە پەی هەڵەبجەی وچیان چن جارێ و بە چن نۆعێ و چەنی چن کەسا وچیان کاک جەمیل "نەوسووڎی" و "عەتا زەڵمی" و....تاد تەرکیزی ورد ئینا سەروو یاگێوە دلێ شۆنێنە.

عوسمان یاگەکا لاونۆوە کە یاگێنێ دلێ شۆنێنە، دەگانێ دلێ هەورامانینە، کۆگێنێ هەوارێنێ شارێنێ دلێ شۆنێنە، کەمتەر حزووروو ئینسانی، تاک، وێزیۆوە، پەیم گرنگ بێ چاگەوە تەرکیز وزوو سەروو ئانەی هەورامی بێ شۆن مەژیوۆ، گوزەرنۆش، گوزەران کەرۆ بەڵام هاڵین جە وەشی، چێگەوە شۆنی نامێ نریۆ ڕیشە، هەورامی شۆنینە ڕیشێ مازۆرە، ڕیشێ پێکۆ، وەختێ شۆنەکێچش پەنە جیامازا ماچۆ:

"ئەگەر مەپەرسی حاڵ و ئەحواڵم

ڕیشەم بەرئامان هەرەس وە ماڵم"

تەماموو سرووشتی لاو تاکی هەورامیوە شۆنینە، جگە شار و دەگایەکایچش، هانە، باخ، قەڎاغە، سرووشت بە گردوو پێکئامایەکاشۆ، ئەها عوسمانە فرە ورد پەیش ملۆ وەختێ ماچۆ:

ئەر ئینە نەبۆ بۆنەو کەشاوە

مسیبەتەکێم قەت ویر مەشاوە

یانێ شۆنێ بە ئاوەڎانییش مسیبەتێ نمازۆ، بە وێرانەییچش مسیبەتێ خولقنۆ، چێوە سرووشتیچ لاو هەورامییاوە شۆنینە، ئاوەڎانین ئەر چۆڵیچ بۆ، یان سەرنجە دەیدێ فرەتەرینوو بەزمەکا عوسمانەی بەتایبەت خەمینەکێشا ئاخرۆ ماچۆ:

باقی وەسەلام شاخی هەورامان

ئینە دووریی تۆن پێسەم سەرئامان

ڕێک شاخی هەورامان سرووشتا و شۆنیچنە.

عوسمان چی بەزمە تایبەتەنە کە چن لایێوە و چەنی چن کەسا واتەنش، تەرکیزش ئینا سەروو شۆنێوە، بەوردی و جوگرافییاکەی وانۆوە و لاونۆشۆ و دەگا مەپڕنۆ، تا هەوار و چەم و دۆڵ و هانە و باخیچ یاوۆ، چێوەن کە عوسمان دایمە ڕۆحی هەورامییانەیما لەلەڎاری کەرۆ:

سەرنجە دەیدێ وەختێ هەورامی دلێ یاگێنە ڕەفاقەت وەش کەرۆ و ڕۆحێ زینڎەش چەنە ڕۆشن کەرۆوە، بۆ بە شۆنێ کە ویر مەشۆوە، بۆ بە مامانێ وردە کە یاردەی پەیڎابییەی وجوودی مڎۆ، سەرنجە دەیدێ ڕەفاقەت و شۆنی...

جێگەی سەیرانگای برادەران ڕۆ

کویله و داڵانی و بزازەرام ڕۆ

ئانەی شۆنێ موبارەک کەرۆ ئینسان نیا، ئا ڕۆحەنە کە ئینسان چۆشۆ وێش ماچۆ، شۆنی پانەی موبارەکەنە ئینسان بێحەقا دلێشنە ئینسان وەختێ بۆ بە تاڵۆقکاروو شۆنێ ئیتر شۆنی کەرۆوە بە زەڕ و ئی وەشییە جە دەس مڎۆ، هێزوو شۆنی چاگەوەن کە عوسمانی وزۆ واتەی کە شۆنینە نەک ماڵ، نەک زەڕ، عوسمان تەرکیزیش سەر و شەخسی و ژمارە و قوربانییا نییا، تەرکیزش سەروو شۆنەکێن، هێزوو تێکستەکەیچ چنڎە ئینا دلێ دەنگوو عوسمانینە دووێ ئانڎە ئینا چا ڕەبتەنە کە ئێمەی هەورامی پۆو شۆنێوە هەنما.

بڎیەیدێ عوسمان دنڎەبە دنڎەیما ماچۆ جە ڕاو یاگەکاماوە دلێ شۆنێنە:

٭ هەر پەی من ئاما شیوەن و زاری

پەی دەرەو بیارێ و ملەگاو چناری

٭سەیری چەم ودۆڵ من باخانم ڕۆ

بەڵخە و بیارێ و دەگاشێخانم ڕۆ

٭ئارۆ لوانی کەلی ئەشکەهۆڵ

من چاگەم زانا هەڵەبجە بی چۆڵ

٭وەتەنی شیرین من بێ ماوام ڕۆ

زەڵم و سەرچەمە و ئەحمەڎاوام ڕۆ

هەڵەبجە و خورماڵ گوڵپ و گەچینە

کەسی نەڎیەنش زوڵمی ئەچینە... تاد

بە پاو تەسەوروو فەیلەسووفەکا ئەڵمانی و بەدیقەت هێگڵ، دەربارەو ئایدیاڵی ماچا ئایدیاڵ وەڵێ واقیعینە دلێ عەقڵینە حزوور پەیا کەرۆ دماتەر واقیعنە شکڵ گێرۆ، ئینە دەربارەو شۆنێ لاو هەورامییەکاوە چێوی خاس ڕۆشن کەرۆوە، هەورامییەکێ عەقڵشانە شۆنەکێ وێزاوە و دماتەرنە واقیعنە بەرش وزا، چێگەوەن پەیوەندییەکەشا ڕیشەیین، پەیوەندیین سەروو بنەماو ئاوەڎانی نەک قەرەباڵخی هەورامی شۆنی ئاوەڎان کەرۆوە ئەر قەرەباڵخەیچ نەبۆ، پەوکای حەر شۆنێش کە وێرانە بۆ، بەشێ وێچش وێران بۆ دلێشنە و ڕیشەش چەنیش بەرمێ.