د. ژان پیەر ڕێستێلینی کە یەرێ جارێ لوان ئیمراڵی باسوو ئانەیش کەرد، کە گۆشەگیری ئیمراڵیینە مایێ قبووڵکەردەی نییەن و واتش، پەنەوازا سی پی تی بارەو تورکیایوە ئەرەیاوناێوە بدۆ یا مشۆم ویرێ جە ڕێکوستەی سەردایێوی تەری پەی ئیمراڵی بکەرۆوە.
٢٥ ساڵێن ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالان دلێ هەلومەرجی دژواروو گۆشەگیریینە زیندانا و بە هیچ شێوێوی زانیاری بارەشۆ نمەزانیۆ، دەوڵەتوو تورکی سەرباری ئانەیە کۆڕ و کۆبییەیوە میاننەتەوەییەکانە هەوڵێ مدۆ ڕاو سزاو 'دیسپلین'یوە بەهانێ پەی قەدەغەکەردەی دیداری چەنی پارێزنەرا و بنەیانەکا بارۆوە و بە زۆر ڕەوایەتییش بدۆ پەنە، بەڵام پسپۆڕاو بوارەکەی جەخت چانەیە مکەرانێوە، کە گۆشەگیری ئیمراڵیینە پاشێلکەردەی یاسێن.
کۆمیتەی ڕاگێریی جە ئەشکەنجەی (سی پی تی)یچ وەراوەروو ئا پاشێلکارییەی ئیمراڵیینە دەوڵەتوو تورکی مکەرۆش، بێدەنگا و پێسە هامکار و بەشدارا جە لە گۆشەگیریینە.
ئەندامی وەڵینوو سی پی تی د. ژان پیەر ڕێستێلینی سەبارەت پا بابەتەیە قسێش کەردێ و وستش ڕووە، کە بە پاو پیمەرەکاو سی پی تی گۆشەگیریی تندکریا مایێ قبووڵکەردەی نییەن و واتش، " ئیمراڵیینە زیاتەر جە ٤٠ مانگان هیچ هەواڵ و زانیاریێوە وەردەس نییەن، ئانە نیشانێ کێشێوی گەورێنە. مشۆم هەر هیچ نەبۆ سی پی تی بارەو سەردایەکەو ئی ماییوە وینگەو وێش بوزۆنە ڕووە و دەوڵەتیچ جوابێو بدۆوە. بەڵام کاربەدەساو تورکی جواب نمەدانێوە. بە پاو پەیماننامەکەی تا دەوڵەت قسێ و ئەرەیاونایش نەبۆ سی پی تی-یچ نمەتاوۆ ڕاپۆرتەکێش وەڵا بکەرۆوە. ستراتیژیێوە دژوارەن، بەڵام دەوڵەتێ وەرپەرسێ ستراتیژێوی چانەشا دیاری کەردەن. من وەڵتەرێچ واتەبێم، بڕێو وەڵاتێ گێرا ماوێوی فرەنە یا چند ساڵێوە جواب نەدانێوە".
'تا زانیاری جە عەبدوڵا ئۆجالانیوە ورنەگیریۆ، گرد ڕایێوی تاقی مکەرانێوە'
رێستێلینی دەسنیشانش کەرد، کە ڕاگێریی جە دیدارەکا چەنی پاڕێزنەرا و بنەیانە و پڕچنای پەیوەندیی مایێ قبووڵکەردەی نییەن و واتش: "تا زانیاریی بارەو عەبدوڵا ئۆجالانیوە ورنەگیریۆ، دەوڵەتوو تورکی ڕێ جیاجیێ تاقیی مکەرۆوە. ئێمە نمەزانمی کە عەبدوڵا ئۆجالان چەنی هەر یەرێ زیندانیەکەی تەرێ قسێ مکەرۆ یا نا. ئانە دۆخێوا مایێ نیگەرانییا، بەدڵنیاییوە. شمەیچ ئێندەو من مزاندێ کە تورکیا گەرەکشەن ئۆجالانی 'بخنیکنۆ' و تا وەر بە پەیوەندییەکاش بگێرۆ، گرد چێوێ مکەرۆ. تا زانیاریی نەلۆ بەرۆ دیدارەکێش چەنی هەر یەرێ زیندانەکای تەری پڕچنێنێ. تا وەروو ئانەیە بگێرۆ، زیندانییێ تەرێچ گۆشەگیر مکەرۆ. بێگومان ئانە مایێ قبووڵکەردەی نییەن. بە ڕاو من گرد لایێوە چی ڕووەوە هامویرێ هامڕێنێ.
'گۆشەگیری ڕا وەردەموو کێشەی گەورەو تەندروستی مکەرۆوە'
رێستێلینی، باسوو ئانەیش کەرد، کە گۆشەگیریی تندکریا ڕاش وەردەموو کێشەی تەندروستینە قورسە کەردێنە و پێسە دوا: "وەروو ئانەیە بڕێ زیندانیێ بە تەنیا مەناوە و پەیوەندییان بە تەمامی مپڕچیۆ، چەنی دیوارەکا قسێ مکەرا. من بڕیو زیندانیێ مزانوو، پەی پارێزنای مەژگوو وێشا ناچارێنێ ئانەیە بکەرا، ئانە قۆناغێوی وڕیای دەروونییا. قۆناغێوی دماتەرەنە کێشەی قورسوو تەندروسی مێ ئاراوە. نمەبۆ بە هیچ جۆرێوە گۆشەگیری ڕەها بۆ. هەر هیچ نەبۆ مشۆم پەیوەندییشا چەنی بنەیانەی و پارێزنەراشا بۆ. پێسەو پیمەری و پەیوەندیکەردەی بە پارێزنەریوە مسۆگەر بکریۆ. بەڵام ئەگەر چندین هەفتێ و مانگێ و ساڵێ لە ژوورێوەنە بە تەنیا زیندانێ بکریا و دیدار چەنی پارێزنەرا نەکریۆ، بەدڵنیاییەوە دۆخێوەن، کە مایێ قبووڵکەردەی نییەن. بە بەروستەێوی تەر، مشۆم گۆشەگیریی ڕەها بە هیچ جۆرێوە نەبۆ".
'سی پی تی متاوۆ سەروو هەڵوێستوو تورکیایوە قسێ و ئەرەیاونایش بۆ'
ژان پیەر ڕێستێلینی واتش، "پێسە باسما کەرد، ئانە کە مشۆم بکریۆوە سەروو هەڵوێستوو تورکیای ئەرەیاونای بدریۆ. من چەنی هامپیشەکانم سی پی تییچەنە قسێ مکەروو. مشۆم بارەو سەردای ئی دمایۆ ئەرەیاونای بدریۆ. ئا هەڵوێستەو تورکیای ئەنجاموو پاشێلکەردەی خەباتەکاو سی پی تیین. متاودێ قسێ و ئەرەیاونای چینە بدەیدێ و بواچدێ 'ئێمە نمەتاومێ دمایین ڕاپۆرتەما سەروو دۆخوو ئیمراڵی پەی ڕای گردینی ئەرەبیاونمێ، وەروو ئانەیە تورکیا هیچ جوابێوە نمەدۆوە".
'مشۆم سی پی تی ویرێ چانەی بکەرۆوە کە جارێوی تەر سەرێ ئیمراڵی بدۆوە'
رێستێلینی ئاخرۆ وستش ڕووە، کە سی پی تی متاوۆ پەی شۆنیرەلوای پەی دۆخوو عەبدوڵا ئۆجالانی جارێوی تەر بلۆ سەرێ ئیمراڵی بدۆ و واتش، "سی پی تی متاوۆ سەرداێوی تازە ڕێک بوزۆ. ئادیچ متاوۆ بۆ بە چارەسەرێوی تازە. ئەگەر من بیێنا، من ورچنیەیم ئانە بێ، کە جارێوی تەر بە چەموو وێم دۆخەکەی بوینوو. گرنگا داواو وەڵاکەردەیوەی ڕاپۆرتەو ئی دمایە بکەرا. بەڵام ئانە ماوێوە ویەردەن و ئێمە دۆخوو ئیسەیش نمەزانمێ. پەوکای خاستەرا جارێوی تەر سەرێ ئیمراڵی بدانێوە".
*ژان پیەر ڕێستێلینی کێن؟
ژان پیەر ڕێستیلینی پزیشک و مافشناسی سویسرییا، کە زیاتەر جە ٣٠ ساڵان کۆمیتەو ڕاگێریی جە ئەشکەنجەینە پێسەو پسپۆڕی هەرمانەش کەردێنە. ڕێستیلینی کە ماوێوی فرەن سەرۆکوو فەرمانگەی پزیشکی زیندانەکاو جنێڤی بییەن، بەینوو ساڵەکاو ٢٠٠٩-٢٠١٥ بەشێوەی هاموەخت دلێ سی پی تیینە سەرۆکایەتیی کۆمسیۆنی نەتەوەیی ڕاگێریی جە ئەشکەنجەو سویسڕایچش کەردەن.
ژان پیەر ڕێستێلینی چوارچوەو هەرمانەکاشنە سی پی تیینە سەرێو سەدان زیندانیاش سەرتاسەروو جیهانینە دان، بەتایبەتی زیندانوو ئیمراڵی، کە ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالان چا زیندانییا و کتێبێوەش هەن بە نامێ "یاداشتەکاو گەشتوو پزیشکێوە، کە زیندانەکاو ئەوروپاینە چەمداریی تەندروستییش کەردەن".
