هاوسەرۆکایەتی دەستەی بەڕێوەبەری کەجەکە شەهیدانی کۆمەڵکوژی ١٢ی ئاداری ١٩٩٥ی غازی و شەهیدانی کۆمەڵکوژی ١٢ی ئاداری ٢٠٠٤ی قامیشلۆی بەبیرهێنایەوە. کەجەکە هەروەها رایگەیاند، پەدەکە بەرپرسیارە لە کۆمەڵکوژیەکەی شێلادزێ.
هاوسەرۆکایەتی دەستەی بەڕێوەبەری کەجەکە بە بۆنەی ساڵیادی کۆمەڵکوژییەکانی قامیشلۆ و گەڕەکی غازی پەیامێکی بڵاوکردەوە. کەجەکە ئەو کەسانەی بەبیرهێنایەوە کە لە هەردوو کۆمەڵکوژیەکەدا ژیانیان لە دەستداوە و ئەوەشی خستەڕوو کە لە هێرشەکەی شێلادزێدا جگە لە دەوڵەتی تورک، پەدەکەش بەرپرسیارە.
راگەیەندراوەکەی هاوسەرۆکایەتی دەستەی بەڕێوەبەری کەجەکە بەم جۆرەیە:
"١٢ی ئاداری ١٩٩٥ لە گەڕەکی غازی ئیستەنبوڵ، لە ١٢ی ئاداری ٢٠٠٤یش لە یاریگای قامیشلۆ لەلایەن هێزەکانی دەوڵەتە فاشیستەکانەوە کۆمەڵکوژی ئەنجام دران. جارێکی دیکە نەفرەت لەو کۆمەڵکوژیانە دەکەین و هەموو شەهیدانی شۆڕش و دیموکراسی کە لەو دوو کۆمەڵکوژیەدا ژیانیان لەدەستدا بە رێز و پێزانینەوە یاد دەکەینەوە.
سیاسەتەکانی کۆمەڵکوژی ئەمرۆ لەلایەن ئاکەپە-مەهەپەوە درێژەیان پێدەدرێت
کۆمەڵکوژی غازی وەک درێژکراوەی کۆمەڵکوژیەکانی دەوڵەتی تورکی قڕکەری کۆلۆنیالیست لە دژی کورد، عەلەوی و سۆسیالیستەکان ئەنجامدرا و وەک زۆر کۆمەڵکوژی دیکە، لە کۆمەڵکوژی غازیشدا گەل و تێکۆشانی هاوبەشیان کرایە ئامانج. لەگەڵ بەرەپێشچوونی تێکۆشان لە کوردستان، لە تورکیا تێکۆشانی سۆسیالیستی و دیموکراسی لە ساڵانی ١٩٩٠ لە سەر بنەمای تێکۆشانی هاوبەش دەستیپێکرد. لەبەر ئەوەی کۆبوونەوە و یەکگرتنی تێکۆشانی کوردستان و تورکیا ئەقڵیەت و سیاسەتی فاشیستی و کۆلۆنیالیستی خستە مەترسیەوە، دەوڵەتی تورک سەرەتا بە بەکارهێنانی هێزە ملیشیاکان و دواتریش راستەوخۆ لە رێگەی هێزە فەرمییەکانی وەک پۆلیس و جەندرمە هێرشی کردە سەر گەل، کۆمەڵکوژیەکی گەورەی ئەنجامدا. ئەم سیاسەتەی دەوڵەت ئەمڕۆش نەگۆڕاوە و لە لایەن ئاکەپە-مەهەپەوە درێژەی پێدەدرێت. دەسەڵاتداری فاشیستی ئاکەپە-مەهەپە بە سیاسەتی شەڕی تایبەت هێرش و کۆمەڵکوژی درێژە پێدەدات. بەڵام ئەمڕۆش وەک دوێنێ دەبێت پێکەوە لە دژی ئەو سیاسەتانە بوەستینەوە. باشترین وەڵام بۆ کۆمەڵکوژیش ئەوەیە کە گەل زیاتر هاوپەیمانی و یەکێتی دیموکراتیکی خۆی بەهێز بکات.
دەخوازرا لە رێگەی کۆمەڵکوژی قامیشلۆوە شەڕی ناوخۆیی بێتە ئاراوە
دوای یاری تۆپی پێ لە قامیشلۆ، هێزە نەژادپەرستە نەتەوەپەرستەکان هێرشیان کردە سەر کوردەکان و کۆمەڵکوژیەکی دڕندانەیان ئەنجامدا. لە رێگەی ئەو کۆمەڵکوژیەوە ئامانجەکە ئەوەبوو کە گەلان بە گژ یەکتردا بکەن و لەنێوان خەڵکدا شەڕ و پێکدادان هەڵبگیرسێنن. کاتێک لە دۆخی سوریا دەڕوانین، ئەمڕۆ باشتر درک بەوە دەکرێت کە کۆمەڵکوژی قامیشلۆ چی بووە. شەڕی ناوخۆیی کە لە ساڵی ٢٠١١ ەوە دەستیپێکرد، لە ساڵی ٢٠٠٤دا لە رێگەی کۆمەڵکوژی قامیشلۆ دەخوازرا دەستپێبکات، بەڵام لە ئەنجامی دووربینی و مامەڵەی دروستی بزوتنەوە و گەلی کورد رێگری لە شەڕ کرا. شەڕێکی ناوخۆیی کە بە خستنی رۆژئاوا دەستیپێبکردایە، تەواوی سوریای دەخست، لەبەر ئەوەی رووخاندنی رۆژئاوا بە واتای هەڵوەشاندنەوە و رووخاندنی هەموو سوریایە. ئەگەر دوای ساڵی ٢٠١١ سوریا بە تەواوەتی نەوکەوتووەتە دەست هێزە فاشیست، قڕکەر، دواکەوتوو و دڕندەکان، ئەوە لەسایەی بەرخودان و رزگاری رۆژئاواوە مسۆگەر بووە. بەڵام دەوڵەتی سوریا نەیتوانی وەک پێویست ئەزمون و ئەنجام لە کۆمەڵکوژیەکەی قامیشلۆ بەدەستبهێنێت و سیاسەتی نزیکایەتی لە دەوڵەتی تورکی قڕکەری کۆلۆنیالیستی تورک و حکومەتی تەیب ئەردۆغانی درێژە پێدا.
ئەو سیاسەتە سوریای بەرەو کارەسات برد و بووە مایەی دروستبوونی دۆخی ئەمڕۆ. دەوڵەتی تورک و تەیب ئەردۆغانن کە سوریایان خستووەتە دۆخێک کە ئەمرۆش رێگە نادەن سوریا لەم رەوشە رزگاری بێت.هێرشەکانی دەوڵەتی توک بۆ سەر رۆژئاوا و سوریا و هێرشە رۆژانەکانی داعش و چەتەکانی دیکە، هێرش و کۆمەڵکوژیەکانی لەسەر رۆژئاوا بۆ ئەو ئامانجەن. لەلایەکی دیکەوە، پشت بەستنی دەوڵەتی سوریا بە چارەسەری دیموکراتیک لەگەڵ خۆبەڕوەبەری باکور و رۆژهەڵاتی سوریا و هەڵوێستی گونجاو بەرامبەر بە دەوڵەتی تورک، دەشتوانێت سیاسەتی داگیرکەری دەوڵەتی تورک بێکاریگەر بکات. سوریا دەتوانێت هەموو کێشەکانی خۆی بە تایبەت پرسی کورد لە رێگەی دیموکراتیکبوون، دیالۆگ و دانوستان چارەسەر بکات. ئێمە بڕوامان بەوە هەیە و پشتیوانی لەوە دەکەین. باشترین وەڵام بۆ کۆمەڵکوژیەکان لە کەسایەتی ئەو کەسانەی لە قامیشلۆ کوژران، چارەسەرکردنی کێشەکانی سوریایە لە سەر بنەمای دیموکراتیک بوون و بونیادنانی ژیانی هاوبەش لەسەر بنچینەی یەکسانی و یەکریزی.
دەوڵەتی تورک و پەدەکە لەم کۆمەڵکوژیە بەرپرسیارن
دەوڵەتی تورکی قڕکەری کۆلۆنیالیست بە هێرشەکەی بۆ سەر شێلادزێ کۆمەڵکوژی ئەنجامدا. لەو هێرشەدا دوو گوندنشین بە ناوەکانی سەعید موبارەک و ئاراس فەرەج شەهیدبوون. فەرماندەی بڕیارگەی ناوەندی پاراستنی گەل (نەپەگە) و کۆمیتەی پەیوەندییەکانی دەرەوەمان لەبارەی کۆمەڵکوژیەکەوە راگەیەندراویان دا. ئەو کۆمەڵکوژیە ئامانجی هێرشەکانی دەوڵەتی تورک بۆ سەر باشووری کوردستان ئاشکرا دەکات. دەوڵەتی تورک لە باکوری کوردستان چی دەکات، دەیەوێت لە باشووری کوردستانیش بیکات، دەیەوێت هێرش بکاتە سەر باشووری کوردستان و لەوێش قڕکردن ئەنجام بدات. پەدەکە لەهەمان کاتدا هاوکاری قڕکردنی کوردانە کە لەسەر دەستی دەوڵەتی تورک ئەنجام دەدرێت. هەموو ئەو هێرشانە بە پشتیوانی و هاوکاری پەدەکە ئەنجام دەدرێن. لەبەر ئەوە پەدەکە شان بە شانی دەوڵەتی تورک بەرپرسە لەم کۆمەڵکوژیە".
هـ . ب
