بێگومان هەر نەخۆشیەك دەرمانێكی هەیە و لەماوەیەكی زەمەنیدا چارەسەر دەكرێت، بەڵام نەخۆشی سیستەم، نەخۆشیەكی پارادیگمایی و هزرییە و بە واتای بێ چارەیی و بە بنبەست گەیشتن دێت. ئەو نەخۆشیەی رژێمی ئیسلامی ئێرانیش تەنیا لەسەر پرس و كێشە نێوخۆییەكان نییە كە بێچارە ماوەتەوە، بەڵكو لەزۆربەی بابەتە سیاسی و ئابوری و پەیوەندی و دیبلۆماسی و فكریەكانیشدا نەخۆشە و بێ چارە و دۆشداو ماوەتەوە. ئیدی نەخۆشیەكەی رژێمی ئیسلامی ئێران گەیشتووەتە دۆخێك وەكو دومەڵێكی پیسی لێهاتووە كە دەبێت لەڕیشەوە هەڵیكەنی و فڕێی بدەی. لەگەڵ ئەوەی كە هەموو وجودی رژێم گیرۆدەی ئەو نەخۆشیە پیسە بووە كەچی وا دەزانێت تاكەكانی كۆمەڵگەی ئێرانن كە نەخۆشن و ئەو خۆی كردۆتە دوكتۆر و دەرمان و بۆ هەر جووڵەیەكی گەلانی نێو ئێران نۆرینگە و ناوەندی چارەسەری دادەمەزرێنێ و نۆشدەرمانیان بۆ تەجویز دەكات. ئەوە نە تەنیا لەپرسە كۆمەڵایەتی و چاندی و ئابوری و هزریەكاندا، بەڵكو بەهەمانشێوە لەپرسە سیاسیەكانیشدا نزیكبوونەوەیەكی وەها نیشاندەدات كە گوایە هەموو كەس و لایەنێك نەخۆشن و تەنیا رژێمەكەی ئەوە كە نەخۆش نییە و لەسەر پێیە. نمونەی هەری بەرچاو ئەو دەرمانەی لەبواری دروشمی هزرییەوە پشتی پێبەستبوو و تا ماوەیەكی درێژ خۆی پێ هەڵواسیبوو كە گوایە رژێمە ئیسلامیەكەی ویلایەتی فەقێ رژێمێكە كە نە شەرقییە و نەغەربیە"نەرۆژئاوایی و نە رۆژهەڵاتییە" و لەنێوان هەردوو جەمسەرەكە یاری و تەراتێنی دەكرد، ئەمڕۆكە بەم شێوەیە بچێت رژێم لەهەردوو جەمسەرەكەش دەبێت و رەنگە هاوشێوەی ئیمپراتۆریەتەكەی عوسمانی و لەسەردەمی شەڕی جیهانی یەكەمدا كە بەپیاوە نەخۆشەكە ناوبانگی دەركردبوو، رژێمی ئێرانیش لەئێستادا هاوچەشنی پیاوە نەخۆشەكە و بووەتە جێگرەوەی ئەو پیاوە نەخۆشە لەرۆژهەڵاتی ناویندا، ئەگەر بەپەلەش نەگاتە بە نەخۆشیەكەیدا رەنگە لە ماوەیەكی زۆر كەمدا ئەو نەخۆشیە هەموو جەستەی بگرێتەوە و ئیدی كات بۆ دەرمانكردنی نەمابێت.
بەدرێژایی تەمەنی رژێمی ئیسلامی ئێران، هەر تاكێك لەبەرامبەر سیاسەت و كردەوە نامرۆڤی و نائەخلاقی و نا دیموكراتیەكانی رژێم وەستابێتەوە، بەسیناریۆیەكی جیاواز و بەداتاشینی دۆسیەیەكی ئەمنی، ئاسایشی، ئیستخباراتی هەوڵی تیرۆریزەكردنی داوە بەتایبەتی ئەگەر ئەو تاكە لەپێكهاتەیەكی جیاواز لەپێكهاتە فەرمیەكەی رژێم بێت. هەرگروپێك و پارتیەكیش كە داوای مافی نەتەوەیی و ئەتنیكی و چاندی و ئاینی و مەزهەبی كردبێت بەهەمانشێوە بەداردەستی هێزە دەرەكییەكان، لادەر و جیاخواز بەناویانی كردوە و بەئاگر و ئاسن، وزەی و ئابوری و دەوڵەمەندی وڵاتی بۆ سەركوتكردنی ئەو هێز و لایەن و پارتانە خەرج كردوە و بەپڕوپاگەندەی پڕوپووچ هەوڵیداوە خۆی بەمافدار و مەزڵووم و بەرامبەرەكەشی بە ناحەق و زاڵم نیشان بدات. ئەم ئامرازە سیاسییەی لەبەرامبەر بە گەلی كورد لەرۆژهەڵاتی كوردستان و ئێران بەشێوەی شەڕی تایبەت و سیستەماتیك بەكارهێناوە و تا ئاستێكیش ئەنجامی وەرگرتووە.
لەڕووی هزرییەوە هەموو هەوڵی خۆیدا تاكەكان و زیهنیەتی كۆمەڵگە لەگەڵ دنیای دەرەوە داببڕێت و بەدەر لەخوێندنەوەی ئایدیۆلۆژیای ئیسلامی ئێرانی ویلایەتی فەقێ دەستی هیچ پێكهاتە و تاكێكی كۆمەڵگەی ئێران نەگات بە بیروهزرێكی جیاواز و لەنێو بازنەی فكری ـ فەلسەفی خۆیدا بیتلێنێتەوە و تا ئەو ئاستەی گێژ و مات و مەلوول و بێ باوەڕ و بێ ئیرادە بەخۆی و دەوروبەر و شوناسەكەی بكات. ئەم تاكەی تا ئاستێك بە ڕوخانی تاكەكەس گەیاندوە كە نە باوەڕی بەئیرادەی خۆی هەیە و نە دەوروبەری، دابڕاوە لەشوناس و هێز و ورە و وزە و مۆڕاڵ. كاتێكیش تاكێك لەنێو ئەو كۆمەڵگەیە سەرهەڵدەبڕێت، وەك تاكێكی نەخۆش و رەوانی بەناوی دەكات و هەوڵدەدات بەو رێگەیە لەبەردەم ووشاربوونەوە و هزراندنی ئازادی تاكەكان ببێتە لەمپەر و بەربەست. بەڵام ئیدی لەسەردەمێكدا دەژین كە تەكنەلۆجیا ئەو بەربەست و تەگەرانەی رژێمی بێ كاریگەر هێشتووەتەوە و ئیدی ئەو رێباز و رێكارە چەواشەكارانەی رژێم سوودێكی نەماوە و بگرە وەك سیحری جادوگەرەكە بەتاڵ بووەتەوەو دەستی روو كراوە.
لەكاتی سەرهەڵدانە ئەتنیكی و نەتەوەیی و جەماوەرییەكاندا، زۆر پەرەی بەم رێبازە هەڵخەڵەتێنەریەی دا. ئەمەشی لەبەرامبەر بەژنانی نێوكۆمەڵگە زیاتر لەهەركەس و چین و پێكهاتەیەكی كۆمەڵایەتی بەكارهێناوە و پشتی پێ بەستووە. لەكاتی سەرهەڵدانی شۆڕشی ژن، ژیان، ئازادی رژێم ئەو ژنانەی دەستبەسەر دەكرد یا خود بەشێوەیەك لەشێوەكان لەناویانی دەبرد و دەكوشت، هەوڵیدەدا بنەماڵەكانیان رازی بكات كە دان بەوەدا بنێن كە منداڵەكەیان نەخۆشی هەبووە و بەهۆی نەخۆشیەكەیەوە چووەتە سەر شەقام و كۆڵانەكان و لەدژی رژێم وەستاوەتەوە. ئەم رێباز و چەكەی بۆ دەیان چالاكی ژن و تێكۆشەر لەسەرهەڵدانەكانی شۆڕشی ژن، ژیان، ئازادی لە ژینا ئەمنیەوە بگرە، تا ئاهوو دەریایی بەكار هێنا. تەنانەت هەرە دوایی كە ویستی تابلۆیەكی وەها بنەخشێنێت كە گوایە ئاهوو دەریایی كە لەزانكۆی لێكۆڵینەوە زانستیەكان لەبەرامبەر بەگوشاری هێزە ئەمنیەكان جلەكانی لەبەرداكەندبوو، كەسایەتیەكی نەخۆش بووە و هەوڵیدا ئاوەها پێناسەی بكات كە ئەو كچە خوێندكارە لەبەر زەخت و گوشاری خوێندن و تێكچوونی دۆخی سایكۆلۆجی هەستاوە بەو كارو چالاكییە. لەبەر ئەوەش بەپەلە و دوای ئەوەی لەلایەن هێزە سەركوتكارەكانی رژێمەوە دەستبەسەركرا لەڕاگەیاندن و كەناڵە پڕوپاگەندەیەكانی خۆیانەوە بڵاویان كردەوە كە گوایە ئاهوو دەریاییان گواستووەتەوە بۆ نەخۆشخانەیەكی دەروونی و ویستیان وەك نەخۆشێكی دەرونی بەكۆمەڵگەی ئێران و دەرەوە بیدەنە ناسین. لەكاتێكدا ئاهو دەریایی خوێندكاری بەشی لێكۆڵینە زانستیەكان بوو و هەر مرۆڤێكیش بەئاسانی دەزانێت كەسێك كە نەخۆشی دەروونی هەبێت ناتوانێت لەزانكۆیەكی وەهادا بخوێنێت. بەهەمانشێوە لەبەرامبەر بەو ژنانەی لەدژی حیجابی زۆرە ملێ دەوەستنەوە، یاسای عیفاف و حیجابیان لەپەرلەمانە پیاوانەكەی رژێمە نەخۆشە ئیسلامیەكەی ئێران دەرچواند و ئێستاش باس لەوە دەكرێت كە گوایە نۆرینگە بۆ ئەو كەسانە دادەنرێت كە لەدژی حیجابی زۆرە ملێ دەوەستنەوە. واتا دەیەوێت حیجابی زۆرە ملێ، وەك ئەخلاقی رژێمە نەخۆشەكەی وەك نەخۆشیەكی جڤاكی لەدژی ئەو كەسانەی لەبەرامبەری سیاسەتە دژە ژن و كۆمەڵگەییەكەی دەوەستنەوە بەناو بكات و ئەو ژنانەی دژ بە حیجابی زۆرە ملێن بەگشتی بەنەخۆش بەناو بكات. ئەوە لەكاتێكدا كە حیجاب لەئێراندا بابەتێكی كۆمەڵایەتیە و كەس ناتوانێت بەزۆری بەسەر تاكەكان و بەتایبەتی ژناندا بیسەپێنێت، تەنانەت رژێمی شاھ كە ئەوەندە هەوڵیدا كەشفی حیجاب بسەپێنێت، ژنان لەبەرامبەریدا وەستانەوە. رژێم دەیەوێت بەو هەڵوێستانەی هەموو ماف و ئازادیەكانی ژنان بە پرسی جیجابەوە سنوردار و ببەستێتەوە و تابلۆیەكی وەها وێنا بكات كە ژنان تاكە ئامانجیان لەبێ حیجابی"سەرپۆش" خۆ رووتكردنەوە و بەڕەڵاییە؛ چونكە لۆژیكی رژێم لەدیموكراسی و ئازادی وەها دەخوازێت و پێناسەی رژێمە نەخۆشەكەی ئیسلامی ئیران لەوە زیاتر وێدا ناچێت.
رژێمی ئیسلامی ئێران كەخۆی تووشی فۆبیا و هێستریای شۆڕشی ژن، ژیان، ئازادی هاتووە و تای ئەو شۆڕشە بەری نەداوە و برینەكانی رۆژ لەدوای رۆژ دەكولێنێتەوە، دەیەوێت هەر بابەت و پرسێكی دیموكراتیكی كۆمەڵگە بەنەخۆشی بچوێنێت و رژێمەكەشی بە نۆشدارو و دوكتۆر. ئەم ئیگۆیزمە رژێمی ئێران تووشی بووە، نەخۆشیەكی ئەوەندە پیسە و دەردەدارە كە رزگاربوون لێی ئەستەمە و تەنیا رێگەی دەربازبوون و تێپەڕاندنی ئەو نەخۆشیە، سەركەوتنی شۆڕشی ژن، ژیان، ئازادیی و ملدانە بۆ داواكاریەكانی كۆمەڵگەو دیموكراسی راستەقینە و ئەوەش تەنیا بەدەستی خودی كۆمەڵگە و تاكەكانی ئەو كۆمەڵگە و بەتایبەتی ژنان پێكدێت.
رەنگە بۆ چارەسەری نەخۆشیەكی جەستەیی مرۆڤ سەردانی دوكتۆر و نۆرینگە تەندروستیەكان بكات و ئەوەش بابەتێكی ئاسایی و بگرە پێویستە، بەڵام كاتێك لەسەر نەخۆشی سیستەم و رژێمێك دەدوێین ئەوا چارەسەریەكە لەدەستی خودی مرۆڤ و ئەو كۆمەڵگەیەدایە كە گیرۆدەی ئەو نەخۆشیە هاتوون. واتا نابێت بۆ چارەسەری نەخۆشی سیستەم و رژێم و پارتێك و گروپێك لەدەرەوە بگەڕێین و دەبێت تەنیا پشت بەهێزی گەوهەری و ئیرادەی چارەسەرئامێزانەی خۆیی ببەسترێت. بەڕێبازی خۆبەڕێكخستنكردن، پتەوكردنی ریزەكانی پێكهاتە كۆمەڵایەتی و چاندی، و بەرفراوانكردنی روانگەی هزری و فەلسەفی مرۆڤ و تاك و كۆمەڵگەیە دەتوانرێت نەخۆشی سیستەم بەرەو كەناری ئارامی و چارەسەری ببردرێت و ئاسۆی چارەسەری و دەرمان نیشان بدرێت.