له‌بنه‌مادا رۆحی خۆبه‌ڕێوه‌بردنی دیموكراتیانه له هه‌ڵه‌بجه به‌رده‌وام هه‌بووه، به‌رده‌وام ویستویه‌تی جیاوازی خۆی نیشانبدات و به‌جیاوازیه‌كانی نمونه‌یه‌كی جوان و پێشكه‌وتووبێ.
هه‌ڵه‌بجه‌ی هه‌ڵكه‌وتووی ده‌شتی شاره‌زوو و پایته‌ختی شاره‌زوور و ئێڵی جاف و مه‌ڵبه‌ندی تێكۆشان و خه‌بات و له‌خۆبردوویی، هه‌مانكات یه‌كێك له ناوه‌نده سه‌ره‌كییه‌كانی وێژه و رۆشنبیری كوردیه. خاوه‌ن ده‌یان هه‌ڵبه‌ستوان و نووسه‌ر و پێشه‌نگانی شیعر و ته‌سه‌وف و به‌یه‌كه‌وه ژیانی كۆمه‌ڵه و گرووپه جیاوازه‌كان نمونه‌ی " بابانی و ئه‌رده‌ڵانی و هه‌ورامی و یارسانی"، هه‌ڵبه‌ت له رابردوو جووله‌كه‌ش له‌و هه‌رێمه ژیاون. هاوسنوور له‌گه‌ڵ رۆژهه‌ڵاتی كوردستان، بۆیه‌ش به‌ئاسانی له‌لایه‌ن ده‌سه‌ڵاتدارانی ناوه‌ندی به‌غدا كۆنتڕۆڵ نه‌كراوه‌و به‌رده‌وام رۆحی یاخیبوون و رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌و ده‌سته‌مۆ نه‌بوون خۆ نه‌سپاردن به ده‌سه‌ڵاتدارانی ناوه‌ندی له بره‌ودابووه.
هه‌ڵه‌بجه یه‌كه‌م شاره، كه له‌لایه‌ن ژنێكی وه‌ك عادیله خانمه‌وه به‌ڕێوه‌ببردرێت. به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كی نمونه‌یی نیشانداوه له سه‌رده‌می خۆی واتا سه‌ره‌تای سه‌ده‌ی بیست. له‌بنه‌مادا رۆحی خۆبه‌ڕێوه‌بردنی دیموكراتیانه له هه‌ڵه‌بجه به‌رده‌وام هه‌بووه، به‌رده‌وام ویستویه‌تی جیاوازی خۆی نیشانبدات و به‌جیاوازیه‌كانی نمونه‌یه‌كی جوان و پێشكه‌وتووبێ.
له سه‌ده‌ی رابردوو، یان باشتره بڵێین، دوای فه‌رمانڕه‌وایه‌تیی عادیله خانم و بنه‌ماڵه‌ی وه‌سمان پاشای جاف. له‌لایه‌ك ئینگلیز ده‌ستوه‌ردانی زیاتریان كردۆته ناوكاروباری هه‌ڵه‌بجه‌یه‌كان، له‌لایه‌كیتریش گرووپه ئیسلامیه توندڕه‌وه‌كان له‌ژێرناوی ئیخوان موسلمین و دواتر درێژكراوه‌ی ئیخوانیه‌كان، بزووتنه‌وه‌ی ئیسلامی و یه‌كگرتووی ئیسلامی و جوندول ئیسلامی باڵیان به‌سه‌ر ده‌ڤه‌ره‌كه‌دا كشاندووه‌و ویستوویانه ناسنامه‌یه‌كی ئاینی توندڕه‌وی پێبده‌ن، به‌تایبه‌ت ئه‌و یه‌كه له‌ساڵانی دوای راپه‌ڕینی ١٩٩١ باشتر ده‌بینین.
رۆحی به‌رخودان و تێكۆشان و خاوه‌نده‌ركه‌وتن له هه‌ڵه‌بجه و ده‌سكه‌وت و بنه‌ما پێشكه‌وتووخوازیه‌كه‌ی به‌سیمای زۆربه‌ی هه‌ڵه‌بجه‌یه‌كانه‌وه دیاره، ئه‌و سیما و رۆحه نه‌ته‌وه‌یی و ئازادیخوازیه‌یی به‌رده‌وام بۆته مه‌كۆی شۆڕشگێڕان. ئه‌و رۆحه كورده‌واری و له‌خۆبردووی و فه‌ره ره‌نگی و فره كولتووریه‌ی هه‌ڵه‌بجه، بوو به ئامانجی هێرشه‌كانی رژێمه داگیركه‌ره‌كانی به‌غدا، به‌تایبه‌تیش ساڵی ١٩٨٨ به بۆردومانكردنی به‌چه‌كی كیمیاوی ئیدی داگیركه‌ر رووی دوژمنایه‌تی خۆی له‌به‌رامبه‌ر گه‌لی كوردستان و هه‌ڵه‌بجه‌یه‌كان گه‌یانده لوتكه. ئیدی هه‌ڵه‌بجه بووه ناسنامه‌ی گه‌وره‌ترین قوربانی سه‌ده‌ی بیست له كوردستان و رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست كه به‌چه‌كی قه‌ده‌خه كراوی كیمیاوی له‌لایه‌ن رژێمی به‌عسی رووخاوه‌وه هێرشی بكرێته سه‌ر. بۆیه له‌و به‌رواره به‌دواوه هه‌ڵه‌بجه‌ی بووكی شاره‌زوور بوو به هه‌ڵه‌بجه‌ی شه‌هید.
له هه‌ڵه‌بجه له‌به‌ر قوربانی ئه‌و هه‌موو رۆحه پاكه له ژن و پیاو و گه‌وره و بچوك، ئیدی ده‌بێ هه‌نگاوه‌كانت به‌ئه‌سپای دابنێیی، چونكه نازانی كامه هه‌نگاوت له‌شوێن رۆح و هه‌ست و گیانی مرۆڤێكی هه‌ڵه‌بجه‌ی دانه‌ناوه كه به‌ناحه‌ق شه‌هید كراوه، ته‌نها تاوانی ئه‌وه‌بووه كه كورد بووه. پێنج هه‌زار شه‌هیدی هه‌ڵه‌بجه ناسنامه‌یه‌كی به‌خشی به هه‌ڵه‌بجه‌یه‌كان و له رێگای ئه‌وانیش به‌خشیه سه‌رجه‌م كوردستان. بۆیه‌ش زۆرترین هۆنراوه‌و، دیارترین گۆرانیه‌كان و هه‌ستیارترین ئاوازه‌كان، پێشكه‌شی هه‌ڵه‌بجه كراون. به‌داخه‌وه تائێستا فلیمێكی سینه‌مای ئه‌و تۆ سه‌باره‌ت به‌و قوربانیه گه‌وره‌یه به‌رهه‌م نه‌هاتووه كه به‌بێته پێناسه‌یه‌كی شایسته‌ی ئه‌و قوربانیه گه‌وره‌یه له جیهان و نێونه‌ته‌وه‌یدا.
بۆ ئه‌وه‌ی قسه له‌سه‌ر هه‌ڤاڵێكی شه‌هیدی هه‌ڵه‌بجه‌ی بكه‌ین پێویسته كه‌مێكیش بێ جوگرافیا و مێژوو و كۆمه‌ڵگه‌ی هه‌ڵه‌بجه بناسین، تاكو بزانین هه‌ڵه‌بجه رۆڵه‌كانی چۆن په‌روه‌رده ده‌كات و به‌كام بیر و هه‌ست و رۆحیشه‌وه پێشكه‌شی تێكۆشانی ئازادی كوردستانی ده‌كات. ناسینی هه‌ڵه‌بجه ناسینی كوردستانه به‌گشتی و به‌تایبه‌تیش ناسینی رۆژهه‌ڵات و باشووری كوردستانه، هه‌مانكات ناسینی هه‌ردوو هه‌رێمی خۆبه‌ڕێوه‌به‌ری ئه‌رده‌ڵان و بابانه.
په‌كه‌كه له‌گه‌ڵ ده‌ركه‌وتنی توانی ناسنامه‌ی نه‌ته‌وه‌ی و نیشتمانی بۆ كورد و كوردستان بگه‌ڕێنێته‌وه. بۆیه‌ش وه‌ك هیچ یه‌كێك له رێكخستنه‌كانی به‌ر له‌خۆی نه‌بوو، كه ته‌نها به مه‌زهه‌بێك یان عه‌شیره‌تێك یان ته‌ریقه‌تێك یان پارچه‌یه‌كه‌وه خۆی سنوردار بكات. بۆیه ده‌بینین له‌گه‌ڵ سوونی و كورمانج، عه‌له‌وی و زازاش له دامه‌زراندنی په‌كه‌كه به‌شدارن، له‌گه‌ڵ كورد، توركیش ئاماده‌گی هه‌یه، له‌گه‌ڵ پیاو، ژنیش به‌پارتی خۆی ده‌زانێت. له یه‌كه‌م ساڵی دامه‌زراندنی بوو به پارتی رۆژئاوا، له دووه‌مین ساڵی بوو به پارتی رۆژهه‌ڵات، له سێیه‌م ساڵی بوو به پارتی باشوور، چونكه له‌یه‌كه‌م رۆژه‌وه خۆی له‌سه‌ر بنه‌مای نه‌ته‌وه‌یی بونیادناوه.
ئه‌و رۆحه یه‌كێتی و یه‌كبوونه له‌و تێكۆشانه ئازادیخوازه‌دا ئیدی به‌ناو ته‌واوی كۆمه‌ڵگه‌ی كوردستاندا بڵاوبووه‌وه، ئه‌مه‌ش هۆكاره سه‌ره‌كیه‌كه‌یه كه سه‌رجه‌م خه‌ڵكی كوردستان به‌دڵ و به‌گیان باوه‌شیان بۆ كردۆته‌وه و خۆیان به خاوه‌نی سه‌ره‌كی زانیوه. ئیدی ده‌سكه‌وت و ده‌رفه‌ته‌كانی په‌كه‌كه نه‌بوونه‌ته موڵكی گرووپێك یان عه‌شیره‌تێك و پارچه‌یه‌ك و هه‌رێمێكی كوردستان، به‌ڵكو هه‌موو كوردستان وه‌ك یه‌ك خاوه‌نی په‌كه‌كه یه، چونكه په‌كه‌كه موڵكی هه‌موویانه بێ جیاوازی.
ئه‌گه‌ر تا راپه‌ڕین گه‌نجانی باشوور دانه دانه به‌شداری ناو شۆڕشی په‌كه‌كه‌یان كردبێ، ئه‌وا له‌دوای راپه‌ڕین به‌لێشاو كوڕان و كچانی باشوور به‌شداریان له ریزه‌كانی گه‌ریلا و سه‌رجه‌م خه‌باته جۆراوجۆره‌كانی په‌كه‌كه كردووه. بۆیه باسی ئه‌و دیرۆكه هه‌مووی ناكه‌ین لێره، به‌ڵام ده‌بێ ئاماژه به‌وه بكه‌ین، ئه‌گه‌ر زیاتر له هه‌زار شه‌هیدی كچ و كوڕی باشووری كوردستان له په‌كه‌كه هه‌بێ، ئه‌وكات ده‌بێ به‌ئاسانی ئه‌وه بڵێین خه‌ڵكی باشووریش خاوه‌نی په‌كه‌كه یه. بۆیه كه‌س ناتوانێ بڵێ با په‌كه‌كه لێره بڕوا، یان په‌كه‌كه لێره میوانه، یان بۆ ناچێته‌وه پارچه‌ی خۆی، چونكه ئه‌وا ژن و كوڕی باشووری كوردستانن په‌كه‌كه‌یان كردۆته پێشه‌نگ و رابه‌ری خۆیان و ده‌یانه‌وێت داهاتووی خۆیان له‌گه‌ڵ په‌كه‌كه بونیاد بنێن. ئه‌گه‌ر تواندرا خوێنی هه‌زار شه‌هید له په‌كه‌كه بسڕنه‌وه، ئه‌وكات ده‌توانن بڵێن په‌كه‌كه له‌باشوور چی ده‌كات!
هه‌ڤاڵ "هێژا ناسیح هه‌ڵه‌بجه‌ی" كه ناسراوه به "میلیتان جودی" یه‌كێكه له‌و گه‌نجانه‌ی كه داهاتووی خۆی و كۆمه‌ڵگه‌كه‌ی له په‌كه‌كه ده‌بینێته‌وه، بۆیه به‌شداری له ریزه‌كانیدا كردووه. به‌تایبه‌تیش هه‌ڤاڵ میلیتان له ساته‌وه‌ختێك به‌شداربووه، كه ئه‌وانه‌ی به‌خۆیان ده‌گووت سه‌رۆكی هه‌رێم و سه‌رۆك وه‌زیر، هێزه‌كانیان له شه‌نگال رایان كردبوو و ببوونه هۆكاری كۆمه‌ڵكوژی "فه‌رمانی ٧٣مین" له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگه‌ی ئێزیدی و زیاتر له ٤٠٠٠ ژن و پیاو و منداڵی ئێزیدی به‌هۆكاری ئه‌و خیانه‌ته‌ی ئه‌وانه‌وه ناوه‌ندی ئێزیدیخان له‌ده‌ستچوو بوو. كۆمه‌ڵكوژیه‌كی وێنه‌ی هه‌ڵه‌بجه‌ی شه‌هیدیان به‌سه‌ر داهاتبوو، له‌كاتێكدا كه سه‌رۆك و به‌رپرسانی ئه‌و هێزانه‌ی له‌وێ بوون به‌خۆیان ده‌گووت كورد! به‌هه‌مانشێوه له‌ئه‌نجامی هێرشی چوار پێنج منداڵی پێ په‌تی له مخمور، له هه‌ولێری پایته‌ختیان رایان ده‌كرد و ئاماده‌كاریان ده‌كرد بۆ ئه‌وه‌ی بچن بیره‌وه‌ریه‌كانیان له تاران و ئه‌ستەنبۆڵ بنووسنه‌وه. به‌هه‌مانشێوه له هه‌رێمی گه‌رمیانیش مه‌عنه‌ویت كه‌م ببوو، به‌هۆكاری ئه‌و سیاسه‌ته حیزبگه‌رایه‌یی نێوان ده‌سه‌ڵاتداران. له ساته وه‌ختێكی به‌وشێوه‌یه په‌كه‌كه بڕیارێكی مێژوویدا، كه ئه‌و جۆره بڕیارانه ته‌نها له پارتیه‌كی وه‌ك په‌كه‌كه چاوه‌ڕێ ده‌كرا. بۆیه له شه‌نگاله‌وه تا گوڵاڵه، گه‌ریلای ئازادی كوردستان خۆی گه‌یانده به‌ره‌كانی پێشه‌وه‌ی شه‌ڕ و سینگی خۆی كرده قه‌ڵغان بۆ خه‌ڵكی باشووری كوردستان.
خه‌ڵكی باشووری كوردستان كاتێك ئه‌ودیمه‌نه خۆبه‌خشیه‌یی گه‌ریلای ئازادیان بینی، ئیدی پڕوپاگه‌نده‌ی ده‌سه‌ڵاتدارانی هه‌رێمی كوردستان تا ئه‌وكات ده‌یان كرد له‌دژی گه‌ریلا بوو به بڵقی سه‌ر ئا‌و، چونكه بینیان گه‌ریلا گیان له‌سه‌ر ده‌ست وه‌ك فیدایی له سه‌نگه‌ری به‌رگریدایه. ئه‌مه‌ش هۆكاربوو كه گه‌نجانی وێنه‌ی شه‌هید میلیتان به‌شداری ناو ریزه‌كانی تێكۆشانی شۆڕشگێڕانی په‌كه‌كه بكەن له ساڵی ٢٠١٥.
ئێمه له به‌رخودان و رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌كانی دژی داعش بینیمان ژنان و گه‌نجانی باشوور له‌ناو په‌كه‌كه له عه‌فرینه‌وه تاكو كه‌ركوك له هه‌موو سه‌نگه‌ره‌كان به‌شداربوون و به‌ده‌یانیش شه‌هیدبوون، نمونه‌ی هه‌ڤاڵانی وه‌ك، ده‌ستینا قه‌ندیل و گه‌نجۆ خۆشناو، باشوور سۆران و رۆسته‌م جاف و...هتد. ئه‌مه ئه‌وه‌ی نیشاندا جارێكیتر وه‌ك چۆن په‌كه‌كه خاوه‌نداریه‌تی له باشوور كرد، خه‌ڵكی باشووریش په‌كه‌كه‌یان كرده پارتی پێشه‌نگی خۆیان و سه‌نگه‌ری تێكۆشان و به‌رخودانیان له‌ناو په‌كه‌كه دامه‌زراند.
ماوه‌ی شه‌ش ساڵه ده‌وڵه‌تی تورك و ناتۆ و په‌ده‌كه بۆ ئه‌وه‌ی شۆڕشگیڕ و گه‌ریلا و كه‌سایه‌تی وڵاتپارێز و خۆبه‌خش و ئازادیخواز تێكبشكێنن، بۆیه به‌نوێترین ته‌كنیك و ته‌كنه‌لۆژیای سه‌رده‌م، تا ده‌گات به به‌كارهێنانی چه‌كی كیمیاوی، هێرش و ئۆپه‌راسیۆنه‌كانیان له عه‌فرینه‌وه ده‌ستپێكردووه تا ده‌گاته سلێمانی. شه‌هید میلیتانیش ئه‌و رۆژه‌ی شه‌هید كه‌وتووه وه‌ك هه‌موو رۆژه‌كانی له‌گه‌ڵ هه‌ڤاڵانی راگه‌یاندن به قه‌ڵه‌م و كامێرا و كه‌لوپه‌له‌كانی راگه‌یاندنی خه‌ریكی خه‌باتی رۆژانه‌ی خۆی بووه، به‌ڵام داگیركه‌ر و نۆكه‌ران به‌چه‌كی ناتۆ و ته‌كنیكی سه‌رده‌م هێرشیان كرده سه‌ر شه‌هید میلیتان و هه‌ڤاڵ دۆزدار حه‌مۆ كه هاوه‌ڵی شه‌هید میلیتان بوون بۆ كار و خه‌بات، ئه‌نجام هه‌ردوو هه‌ڤاڵ له ٢٦/١١/٢٠١٩ له گوندی سووره‌دێی بناری قه‌ندیل شه‌هیدبوون و چوونه كاروانی نه‌مرانه‌وه.
باشووری كوردستان و هه‌ڵه‌بجه‌ی شه‌هیدیش نامۆ نییه به قوربانی دان و له‌خۆبردووی بۆ خاك و وڵات، هه‌مانكات په‌كه‌كه‌ش ته‌نها هه‌ڤاڵێكی شه‌هیدی له هه‌رێمی هه‌ڵه‌بجه و شاره‌زوور نییه، به‌ڵكو به ده‌یان هه‌ڤاڵی شه‌هید خه‌ڵكی هه‌ڵه‌بجه و هه‌ورامان و شاره‌زووری هەیە. به‌ڵام هه‌ر شه‌هیدێك بۆخۆی فه‌لسه‌فه‌ی ژیانێكی ئازاده، بۆیه به‌ته‌نها شه‌هید میلیتان وانه‌ی زۆری پێ به‌خشیوین كه ده‌توانین له‌ڕێگه‌ی ئه‌و وانانه‌وه له باشووری كوردستان شۆڕشی ئازادی و دیموكراتی به‌سه‌ر بخه‌ین و خه‌ڵكی باشووری كوردستان رێنمای خۆی بۆ تێكۆشان له شه‌هید میلیتان وه‌ربگرێت. ئه‌گه‌ر شه‌هیدان خاوه‌نی راسته‌قینه‌ی وڵاتن، ئه‌وكات رێباز و هزری شه‌هیدانیش راسترین رێگایه بۆ ئه‌وه‌ی پێی بگه‌ین به‌ئازادی و ژیانێكی ئابرۆمه‌ندانه، بۆیه ده‌ڵێم، وه‌رن پێكه‌وه له ده‌وری رێبازه‌كه‌ی شه‌هید میلیتان كۆببینه‌وه‌و به‌ره‌و ئاسۆ هه‌نگاو بنێین، راسترین رێگا و باشترین رێگا و روون و سازگارترین رێگا، رێگای شه‌هید هێژا ناسیح هه‌ڵه‌بجه‌یی "میلیتان جودی"یه و ئه‌ویش به‌مشێویه‌ش وه‌فاداربوو بۆ هه‌ڵه‌بجه.
ژ.ت
