بە بۆنەی سەدەم ساڵەی کۆماری تورکیا کۆنفڕانسێک بە ناونیشانی 'دیوێکی دیکەی کۆمار' لە سآری باسەلی سویسڕا سازکرا. کۆنفڕانسەکە بە هاوکاری کۆنفیدراسیۆنی کرێکارنی تورکیا لە ئەوروپا و پارتی سەرلەنوێ بونیادنانەوەی سۆسیالیست بەڕێوەچوو.

لە کۆنفڕانسەکەدا سیاسەتی ئابووری کۆمار، سیاسەتەکانی گەل و ئایینەکان، سیاسەتی رەگەزپارێزی کۆمار و بونیادنانی داهاتوو هەڵسەنگاندنیان لەبارەوە کرا. ئەو کۆنفڕانسە ٤ پانێلی لەخۆگرتبوو و پەرلەمانتاری هەدەپ مەراڵ دانش بەشتاش، سەرۆکی شانازی هەدەپە ئەرتوغروڵ کورکچو، رۆژنامەوا هایکۆ باگدات، سەرۆکی یەکسانی کۆنفیدراسیۆنی عەلەویەکانی ئەوروپا نەڤین کامیلاغائۆغڵو، توێژەران و نوسەران مەلەهەت کوتون، ڤۆڵکان یاراشر، ئەرداڵ یاراشر، ئەکادیمیسیان ئەڤار ئاکدەمیر، نوێنەری کۆنفیدراسیۆنی کرێکارنی تورکیا لە ئەوروپا زەینەب چالیشکان لە کۆنفڕانسەکەدا وتەیان پێشکەش کرد.

'ئابووری لە دەست چینە باڵادەستەکاندابوو'

مەلەهەت کوتون ئەوەی خستەڕوو کە لەکاتی دامەزراندنی کۆماردا سەرمایەیەکی رۆژئاوایی بوونی نەبوو. کۆمار دەستی بەسەردا گرت و کەڵەکەبوونی سەرمایەی دروست کرد. بۆ ماوەیەکی زۆر مێژووی سیاسەتی ئابوری بەردەوام چەقەکەی لای دەوڵەتەوە بەڕێوەدەچوو. لە ساڵی ١٩٨٠ەوە ئابوری کەوتە دەست گروپێکی دەستەبژێر و چینی باڵادەست و بەریان بە چارەسەری کێشەکان و بەرەوپێشچوونی گەل گرت".

'مێژووی شۆڕشی دژبەر'

ڤۆڵکان یاراشر باسی لەوەکرد کە لەگەڵ کۆمار چینی کرێکار چۆن پەرەی سەند. یاراشر وتی، "مێژووی ١٠٠ ساڵەی کۆمار مێژووی شۆڕشگێڕییەکی دژبەرە. دەوڵەت بەردەوام چینی کرێکاری بە مەترسی داناوە".

ئەرداڵ ئەمڕە ئەوەی خستەڕوو کە مێژووی کۆمار بەردەوام لەسەر چیرۆک دامەزراوە و وتی، "بەردەوام چیرۆکیان بۆ گێڕاینەوە، بەڵام راستی جیاواز بوو".

'بزوتنەوەی ئازادیی کورد تابۆ و بڤەکانی تێکشاندن'

دانیشتن و پانێڵی دووەمی کۆنفڕانسەکە بە ناونیشانی ' سیاسەتی کۆمار بەرامبەر ئایین و گەلان' بەرێوەچوو. پەرلەمانتاری هەدەپ مەرال دانش بەشتاش، رۆژنامەوان هایکۆ باگدات و سەرۆکی یەکسانی کۆنفیدراسیۆنی عەلەویەکانی ئەوروپا نەڤین کامیلاغائۆغڵو تیایدا وتاریان پێشکەش کرد.

هایکۆ باگدات وتی، "وەک ئەرمەن ئێمە کۆمەڵکوژ کراین. لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لانیکەم ئێمە ماینەوە. مێژووی تورکیا مێژووی کۆمەڵکوژیەکانە. چەپی تورک توخن پرسی ئەرمەنیەکان نەکەوت و گرنگی پێنەدا. بزوتنەوەی ئازادیی کورد ئەو تابۆ و بڤەیەی تێکشکاند".

کامیلاغائۆغڵوش باسی لەوەکرد کە لەگەڵ دامەزراندنی کۆمار کێشەکانی شوێنکەوتووانی ئایینی عەلەوی چارەسەر نەکران، بە پێچەوانەوە بە نەبوو داندران و نکۆڵییان لێکرا.

'لەناو ئۆپۆزسیۆنیشەوە دوژمنایەتی کوردان دەکەن'

پەرلەمانتاری هەدەپ مەرال دانش بەشتاشیش وتی، "دوژمنایەتی کردن بەرامبەر بە کوردان تەنیا لەلای دەسەڵاتەوە نییە، لەناو ئۆپۆزسیۆنیشدا بوونی هەیە. جەهەپە 'چاکەی'کرد و بە پاساوی سەربازانی بیانی مۆڵەتی ئۆپراسیۆنی دەرەوەی رەتکردنەوە. بە حەماس ناڵێن رێکخراوی تیرۆریستی، بەڵام بە یەپەگە و یەپەژە دەڵێن رێکخراوی تیرۆریستی. هێندەی دوژمنایەتی کوردان دەکەن بە هەمان شێوە دوژمنایەتی ئایینەکان دەکەن. هەوڵەکانمان لە پێناو دیموکراتیککردنی کۆمار لە ئارادایە. لەبەر ئەوە دەکرێینە ئامانج و تیرۆر دەکرێین".

سەرۆکی شانازی هەدەپە ئەرتوغروڵ کورکچو هەڵسەنگاندنی بۆ شەڕی ئیسرائیل- فەلەستین کرد و ئەوەی خستەڕوو کە مەترسی شەڕی ئەتۆمی لەئارادایە.

کوروکچو باسی لەوەکرد کە لە وڵاتەکەدا پێویستیان بە جێگرەوەیەکی سێهەم هەیە و وتی، "دەوڵەتی کۆماری تورکیا ناتوانێت بە دیموکراتیک بکرێت. پێویستی بە کۆمارێکی دیموکراتیک و کۆمەڵایەتی هەیە. بزوتنەوەی کورد هیوابەخشە".