کۆبانێ یۆ بۍ چا ناوچا بە ژەن و پیای قارەمانشۆ داستانو ۋێڕاگریش جە تاریخەنە نویستۆ و بی بە داستانو ئازاڎیی گەلا. ئارارات تۆڵهەڵدانە (سارا جەزایر)ە یووە بۍ جە گەریلا قارەمانەکا یەژا ستاری کە جە کۆبانێنە جە ئەڎۍ بیێنە. ڕاپیماو گەریلایەتیش جە گارۆ دەسپنەکەرڎ و دماتەر جە خواکوڕکەنە پېسە جەنگەوانێوە قارەمانۍ بەردەوامە بۍ. بە دڵ، زېڵۍ و کەسایەتی سەنگینو ۋێشۆ دژو فاشیزمی و ئەرەگیری تا دما هەناسەش گژیا و بە قارەمانیۆ یاوا بە پلەو کارەوانو گەشمەرڎا.

ئاراراتە جە ئامێزو گەرمو شۆڕشینە بە تەماشەکەرڎەی داستانە قارەمانیەکا سەرمەشقا شۆڕشی گۊرۍ بیە. بنەیانە وڵاتپارێزنەکەش کەسایەتی ئاراراتێشا بە کلتورو کورڎیۆ گۆش کەرڎۍ بۍ. دژو ئەهریمەنەکا ئی سەردەمیە بە ڕۊشنای وەرەتاوی دڵو ۋێش ڕۊشن کەرڎەبێوە. دڵش بە فەلسەفەکا ڕابەر ئاپۆیۆ تیشکەکا ڕۊشنای فرە زیاتەر بەخشێوە. ئێرێوە کە ڕۆڵەکاو ڕۆژی جە کەشەکا کورڎەسانینە کەرڎەبێشاوە ئی خاکیە ڕۆشن کەرێوە. ئاراراتەیچ یوەبۍ چا ژەنا پا ڕۊشناییۆ گۆرۍ بیە، دڵو ۋێش ڕۊشن کەرڎۆ. چنی ڕۆشنگەری دڵیش، هۆشیارییەکەش پەی ئازاڎیی بۍ بە شۆڕشگێڵنی و جە ڕاو جەنگیوە تیشکەش وستە سەرو ڕەنگو ژەنێوە ئازاڎۍ.

ۋێش پېسە بەشێوە جە شۆڕشی وینۍ

هەمڕایی پەکەکەی، هەڵوێسو هەڤاڵا ژەنۍ سەرەنجو ئاراراتۍ کێشۆنە. بەتایبەتی ئەرەکۊشای ژەنە گەریلاکا کە بە هێزو ۋێشاوە تەرسیشا وستە دلۍ دڵو دماکۊتەکا، مبۆ بە یاگۍ سەرنجیش. جە دژو هرووژم و چەتەکا و کردەوە کۆیلایەتییەکا، توڕەییەکێش زیاتەرۍ با و گەرەکشا بەشداری سەنگەرەکاو ئازاڎیی ژەنۍ بۆ. ئاراراتە ۋێش پېسە پارچێوە جە شۆڕشو ۋەرنیشتی موینۍ، بە جۆشو شۆڕشیۆ کۊشش مکەرۆ سەرجە نۆ ۋێش بژیونۆوە. باوەڕش بە پارادایمەکا ڕابەر ئاپۆی ئارڎ و بە شێوێوە چالاک کاروبارو جوانا ڕاوەبەر مکەرۍ. جە دڵۆ باوەڕیش پانەی بۍ کە تاریکی تەنیا بە فەلسەفەو ڕابەر ئاپۆی ڕۊشن مبۆوە.

جە کەشەنە سەر جەنۆ ۋێش خوڵقناوە

ئاراراتە جە ڕاو حەقیقەتینە پەی ئانەی بتاوۆ ئەرەکۊشای قەوەتتەر ڕاوەبەر بکەرۆ، ڕووەش جە کەشە ئازاڎەکا کورڎەسانی کەرڎە. گەرەکش بۍ ۋێش بیاونۆ بە هەر یووەسۍ خاکو وڵاتی و جە کەشە ئازاڎەکانە سەرجەنۆ ۋێش خوڵقنۆوە. کەش ئا ناوچە پیرۆزەنە کە مرۆڤەکۍ چنەشەنە سەر جەنۆ بە ئازاڎیۆ گەشە مکەراوە. جە کەشەنە ئەرەکۊشای پەنەوازا، پېسە گەریلای پەنەوازت بە جەنگین پەی ئانەی جە دژوو ئەهریمەنەکا سەردەمی مردیوە. گەریلا پیرۆزتەرین نامێنە کورڎەسانەنە. بیەی بە گەریلای ژەنێچ بە ماناو ئانەیە مۍ کە ژەنی جە وڵاتو خوڎاوەندەکا ڕۊشناینە ژەنی ۋێش بیاونۆ بە جەوهەرو ۋێش و سەرجە نۆ ژیۋای بنیاڎ منیۆوە. ئاراراتەیچ پی ویستۆ، بە جۆشوخرۆشێوە فرۆ جە کەشەکانە پېسە جەنگەوانێوە ئازاڎیی هەنگامەش گێرتەنە ۋەر.

گرڎوو زەریفیەکا هەمڕایەتیش کوۍ کەرڎێوە

جە کەشو گارەینە پراکتیکەکێ ۋێش دەسپنەکەرڎۍ. جە ڕووو گەریلایەتییوە کەشو گارەی ئەزموون دۍ بە ئاراراتۍ. ۋێش پەی ناوچە سەختەکا ئاماڎەکەرد. تەجروبەو بەشداربیەیش جە ئەرەکۊشایەکا ژیۋایشەنە بی بە مەڵامەتوو ئانەی کە جە مودۍ کەمەنە بۆ بە گەریلێوە بە ئەزموونە. بیە بە جوانە ژەنۍ دلۍ زەریفیەکا سروشتی و ئازاڎیی کەشینە بە وزەو سروشتیوە ژیۋای ۋێش وەشکەرڎ. گرڎوو زەریفیەکا هەمڕایی دلۍ پەکەکەیش جە کەسایەتی ۋێشەنە کوۍ کەردێوە. چی بوارەنە گرڎ کاتێ سەرکۊتەی بە بنەماو ۋێش هۊرگێرۍ.

سەرو هێڵۊو ژەنۍ ئازاڎۍ ۋێش قوڵکەرڎۆ

ژیۋایش بە شێوێوە یۆگێرتە هۊرسەنگنا، تا ئانەی جە فەلسەفە و ئایدۆلۆجییاو ڕابەر ئاپۆینە پەرە بە ۋێش دۍ، جە ژیۋای و جەنگەنە سەرکۊتۍ تەرە بۍ.

دژو هرووژمە نا ئەخلاقیەکا توڕەیێوە گۊرەش جە دڵشەنە کۊکەرڎەبێوە. جەنگکەرڎةی ۋەرا ۋەر بە دژمنێوە کە جە مرۆڤایەتی و ئەخلاقی ماڵیانەرە، بەرکەرڎەی ئی سوپۍ چی خاکەنە، پەی ۋێش خاوەنداریکەرڎەیا جە حورمەتو گەلی و مرۆڤایەتی. پی ۋیرکەرڎەیۆ جە جەنگەکانە شارەزۍ بیە.

بە گرڎ جۊرۍ جە دژو ئەرەگیری جەنگش کەرڎ

بە دڵ  جە دژوو ئەرەگیری جەنگش کەرڎ. گەر جەنگکەرڎەی بە ماناو ئازاڎبیەین، ئانە ئاراراتە ژەنە کوردێوە بۍ کە گرڎ ڕوۍ بە جەنگکەرڎەی ۋێش ئازاڎتەرە کەرۍ. ڕاپیماو گەریلایەتیش جە گارۆ دەسپنەکەرڎ و دماتەر جە خواکوڕکەنە پېسە جەنگەوانێوە قارەمانۍ بەردەوامە بۍ. پەی ئانەی چی جەنگەنە بە دەورێوە گۊرۆ هۊربێزۆ، بە هۆشەمەنڎی و ۋەرپرسیاریۍ گۆرۆ هەنگامەش نیا. بە هەڵوێسە قەوەتەکاشۆ جە جەنگەنە بیە بە کۊششکارێوە سەرمەشقە پەی هەمڕاکاش. جە ساڵەو ٢٠٢٤ینە جە هرووژمێوە ئەرەگیرانە تا دما هەناسەو ژیۋایش گژیا و بەشدارەو کارەوانو شەهادەتی بیە. پېسە گەریلێوە یەژا ستاری کە شناسنامەو ژەنۍ سەرمەشقەو سەردەمی تازەی ئەرمانۍ، جە مڎرامانی داستانیینە بە هەڵوێس و ئازایەتی ۋێشۆ جارێوەتەر نیشانەش داوە کە زېڵۍ ئاپۆیی حەجگیز نمەمەڕیۆ.