جە ٩یەمین ساڵیادوو ئەمرەو ٣ی ئابینە، گلێرگەی ئێزدی ساعیبوو پڕۊژێوە گەورەی سیاسی و کۊمەڵایەتینۍ. لاێوە بە سەدان بنەماڵۍ جە کەمپەکاو پانیشتوو کوردستانیوە ڕووەشا کەرڎینە شەنگالی، لێوە تەریچۊ هێزە سیاسی و کۊمەڵایەتییەکۍ قسۍ و قەراروو وێشا وزا یۊ، وەروو ئانەی پیچاوە جە تاوانەکاو ئەمرەکۍ و پەرسەو ستاتۊی و قەوارەو شەنگالی ڕۊشن کەراوە. ئەنداموو مەکتەبی سیاسیی پادۍ قەحتان قیرانی، بارەو ڕۊژەڤی سیاسی و داواکارییەکاو گلێرگەی ئێزدیوە قسێش پەی ئاژانسوو هەواڵوو فورات (ANF)ی کەرڎی. 

'دەرەنجامی باڵادەسیی ١٣ ساڵەو پەدەکەی، ئەمرەکۍ ٢٠١٤ بێ'

قەحتان قیرانی ئەوەڵۊ ڕەخنەش جە دەسەڵاتی دادوەریی عێراقی گێرت، پانەی کە ٩ ساڵۍ ملوو ئەمرەو سەروو ئێزدییەکارە ویەرۊ، وەلۍ پێسە جینۊسایدی ددانش نەنیان پۊرە و واتش: "گلێرگەی ئێزدی هومێڎەوار بۍ، کە حوکمەتی عێراقی پەرسەو قەبرەکۊمەڵەکا و ئێزدییە بێسەروشۊنەکا بوزۊ بەرنامەو هەرمانێشۊ وەلۍ نە حوکمەتوو عێراقی و نە حوکمەتوو هەرێمی هەرمانەو وێشا نەکەرڎەشا. چا ڕاسییۊ ئینە وینیۊ، کە ئەگەر ئێزدییەکۍ وێشا بە ساعیبوو وێشا مەزانا و ڕووبەڕووۍ جینۊسایدی تەری باوە. جە ئەمرەو ٣ ئابوو ٢٠١٤  ئا ڕاسییەما دی. حوکمەتوو هەرێموو کوردستانی ١٣ ساڵۍ  پارێزگارییش ئۊو شەنگالی کەرد، ئەنجامەکەش ئەمرەو ٣ ئابوو ٢٠١٤ بۍ. گلێرگەی ئێزدی بە چەکی سووک، وەلۍ بە ئیرادەی گەورە وەراوەروو ئەمرەکۍ مرداوە و تاواش بەشێوە جە گلێرگەو وێش جە ئەمرەکۍ بپارێزنۊ. داعش نیمەو عێراقی و سووریایش ماڕا، وەلۍ شەنگالنە شکسش ئارد".

'ئێزدییەکۍ دماو ئەمرەکۍ یوەم جارا گێڵاوە پەی ماواو وێشا'

گلێرگەی ئێزدی جە ٩یەمین ساڵیادوو ئەمرەکێنە بە گێڵایۊ پەی شەنگالی خێرامای جە ساڵیادەکەی کەرا، ئینەیچ دماو ئانەیە، کە وێڕاوەبەریی شەنگالی بە دروشموو 'گێڵدێوە پەی شەنگالی و هەقەو ئەمرەکۍ کەرڎیوە' هەرمانوکاری تایبەت بە گێڵایۊ پەی  شەنگالی و خێرامایکەرڎەی ئاوارەکاش ساز کەرد. قەحتان قیرانی بارەو تاریخوو ئەمرەکاوە واتش ، "تاریخەنە ئێزدییەکۍ دماو گرد ئەمرێوە، نەگێڵێنیوە پەی ماواو وێشا. ئینە یوەم  جارا کە وینمۍ ئێزدییەکۍ دماو جینۊسایدوو ٣ ئابی، بە ئیرادە و حەزوو وێشاوە گێڵاوە پەی  سەروو یانەو حاڵوو وێشا، کە مەیاوە قەوەتتەر مەیاوە.".

'دەبێت وتە و بڕیاری گلێرگەی ئێزدی یەک بێت'

قەحتان قیرانی باسوو بەشبییەی سیاسی و کۊمەڵایەتیی ئێزدییەکاش کەرد و واتش، "ئێزدییەکۍ هێزی جیاجیای سەروازی و سیاسییشا هەن. پێویسیی گلێرگەی ئێزدیین سەروو داواکارییەکاشاوە یەکدەنگۍ با.  دەستووروو عێراقی فرەو خاڵە بنچینەییانە مافەکاو گلێرگەی ئێزدیی پارێزنۊ. ئەگەر قسۍ و قەراروو ئێزدییەکا وزیۊ یۊ.  عێراق ناچار بۊ هەرمانە بە دەستووروو وێش کەرۊ. مەکریۊ کە هەر لایەنێوە بەتەنیا بلۊ و داواکارییەکاآ بە پاو بەرژەوەندیی وێش وزۊ وەرڎەموو عێراقی. ئانە گرنگا ئێزدییەکۍ ئەوەڵۊ کەشوو شەنگالینە یۊی گێرا و دماتەر داواکارییەکاشا بیاونا لایەنە پەیوەندیدارەکا".

قیرانی بارەو هەرمانەکاو هامپەیمانیوە شەنگالنە ئا زانیارییەیەشە یاونا: "دماو ئەمرەکێوە یوەم جارا، کە لە شەنگالنە لایەنە سیاسییەکۍ و گلێرگە یۊی گێرا و هامپەیمانی پەی وەڵۍ بەرا. ئەگەر گەلاو شەنگالی پەشتیوانیی ئا هامپەیمانییە کەرا، هامپەیمانێتییەکە متاوۊ داواو مافەکاو ئێزدییەکا کەرۊ. ئا هامپەیمانێتییە جە ورچنیەیچنە متاوۊ بۊ بە هومێڎوو گەلی پەی ئانەیە دەنگەکێشا نەلا هەوارە. متاوا دەنگی هەقەتینوو کەشوو شەنگالی بیاونا بەغدا. ئیساتۍ بڕۍ کەسۍ هەنۍ پەرلەمانوو عێراقینە بە نامۍ ئێزدییەکاوە جماوە. وەلۍ هیچ پەیوەندیێوەشا نە بە شەنگالی و نە بە ئێزدییەکاوە نییا".

'ئێزدییەکۍ و کەشوو شەنگالی بەسیێنۍ پێوەرە'

قەحتان قیرانی ئاخرۊ پێسە سیاسەتوو پەدەکەی و دەوڵەتوو تورکیش دژوو شەنگالینە ورسەنگنا: "هجوومەکاو دەوڵەتوو تورکی دژوو شەنگالی، هەقەو ماڕای داعشینە. هەوڵۍ دریا کە هەقەو داعشی جە ئێزدییەکا بسنیۊوە. ئادۍ ڕێکۍ کەوتێبێنۍ، کە ئێزدییەکا کەشوو شەنگالینە بەرکەرا، وەلۍ هومێڎوو ئادیشا ناما دی. پا هێزەیۊ گەریلاکاو پەکەکەی و شۊڕشوو وەرنیشتوو کوردستانی بە شەنگالیشا بەخشا، ئا ئامانجەشا سەرش نەگێرت. پەوکای هەڵای گەرەکشانە ڕاگێری جە گێڵایۊ ئێزدییەکا کەرا و درێژە بە هجوومەکاشا مدا. سەرباروو ئا هجوومایچە ئێزدییەکۍ گێڵاوە پەی شەنگالی. ئێزدیبییەی و کەشوو شەنگالی جە یۊی مەبڕیارە و بەسیێنۍ پێوە.. ئێزدییەکۍ چندە کەشوو شەنگالینە مەناوە، ئاندەیچ ئێزدیبییەی بەرڎەوام و قەوەت بۊ".

س.ز