ئەندامەو کۆمیتەی ناوەنڎی پەکەکەی هێلین ئومێدە بەشڎاریش جە بەرنامەو تایبەتی کەناڵوو تەلەڤزیۆنی مەدیا خەبەرینە کەرڎ و سەردای وەزیروو بەروو دەوڵەتوو تورکی هاکان فیدانیش پۍ پانیشتوو کوردسانی هۊرسەنگنا.

هێلین ئومێدە سەرەتا سەرنجش وست سەروو چالاکییەکا گەریلای جە ١٥و ئابی و بەمەڵامەتوو ئا چالاکیاوە سڵامش ئاراسەو گەریلاکا هەپەگەی و یەژاستاری کەرڎ. هێلین ئومێدە ۋاتش، "بێگومان چالاکیەکۍ جە چوارچێوەو پلانێوەنە ئەنجامدریېنۍ. گەرەکمابۍ ئېساڵ پا چالاکیا پێشوازی جە هەڵمەتەو ١٥و ئابی کەرمۍ. ئا چالاکیۍ پلانەشا پۍ نریابېرە، بە شێۋېوە سەرکۊتانە جابەجۍ  کریۍ. راسیېوە پا جۆرە ئینا ئارانە، جەنگېوە دژوار رووە مڎۊ. پېسە بانگەشەکا میدیای جەنگی تایبەتی تورکی نییا. هجوم ئینا ئارانە. رایېوە ئەرەگیری هەن کە گەرەکشا بە دەرفەت و تواناو تەکنەلۆجیایی ۋېش سەرو هەرێمەکەیۊ باڵادەس بۊ تورکیا پانیشتوو کوردسانی ئەرەگیر کەرۊ. جە ۋەران ۋەرو ئانەیچەنە بە دڵنیاییوە مدرامانۍ یەکجار شکۆمەندانە و گەریلای ئینا ئارانە، بە شێوەی گەریلایی".

'ئێمە خاکوو پانیشتوو کوردسانی جە ۋەران ۋەرو ئەرەگیری تورکینە پارېزنمۍ'

هێلین ئومێدە ئانەش وست ڕووە، کە ئاڎۍ هەرێمەکا پارېزنای مەدیای و پانیشتوو کوردسانی پارېزنا و پی جۆرە درێژەش پنەدا: "ئێمە خاکوو پانیشتوو کوردسانی جە ۋەران ۋەرو ئەرەگیری تورکینە پارېزنمۍ. ئێمە پلانەکا تورکیای ۋینمۍ. پلانەو میساقی میلـلی، موسڵ، کەرکوکی ۋینمۍ. گەرەکشانە موسڵی و کەرکوکی بەدەسبارا. جە بەحری چەرمۊ تا موسڵ گەرەکشانە خەتۍ کېشا، پلانەی ئەرەگیریەشا هەنە. جە ۋەران ۋەرو ئانەینە مدرامانۍ فرە شکۆمەنڎانەو گەریلاکا هەن".

'ئەرەگیری مەتەرسین پۍ سەروو گەلا هەرێمەکەی'

جە درێژەو قسەکاشەنە هێلین ئومێدە ئاماژەش بە حۊڵەکا دەوڵەتوو تورکی بە ئاراستەو فراوانکەرڎەی ئەرەگیری کەرڎوو ۋاتش، "گەرەکشانە هجوم کەرا سەروو ۋەرنیشتی. گەرەکشانە جە پانیشتوو کوردسانی زیاتەر بەیا وەڵۍ. پی جۆرە ئەرەگیری تورکی مەترسیېوە گۊرەن پۍ سەروو گەلا هەرێمەکەی".

هێلین ئومێدە ۋیرش ئارڎۊ کە دماو هۊرچنیەکا دیپلۆماسیېوە چڕ جە تەرەفوو دەوڵەتوو تورکیوە دەسشپنەکەرڎەن و ئانەش وست ڕووە کە چا ڕېوە حۊڵ مڎا زەمینېوە و فەراغۍ پۍ ئەرەگیری ئاماڎە کەرا.

مەتاۋا عێراقەنە بیاۋا ئەنجام''

هێلین ئومێدە سەردای هاکان فیدانی پۍ عێراقی چا چوارچێوەنە هۊرسەنگنا و ۋاتش، " جە عێراقەنە چنی لایەنە جیاجیاکا کۆبیۊ. داواو چېشی جە عێراقی کەرۊ؟ داوا جە عێراقی کەرۊ کە پەکەکەی وزۊ لیستوو تیرۆریۊ. قەناعەتما پاسەن کە مەتاۋۊ چا مژارەنە حیچ ئەنجامێوە بەدەسبارۊ. ۋەرو ئانەی تەئکیدۍ نیەنمۍ. جە ۋەرکەوتوو میامینینە جە دلۍ ڕاسەو یەرەگۊشەو سوریا، عێراق و تورکیاینە، دلۍ ئی دەوڵەت نەتەوە وشکەینە بەتایبەتی دماو وڕای سەدامی، ئا وڵاتەی دڎانش بە راسی و بیەی کورڎارە نیا عێراق بۍ. ئێمە باس جە دەوڵەتۍ کەرمۍ کە بیە و ئشناسنامەو کورڎاش بە ڕەسمی ئشناسان و سیستمێوە فیدڕاڵی ۋېڕاوەبەریش وستەن ڕووە. پی جۆرە چارەسەریش پۍ پەرسوو کورڎی خوڵقنان. تەماشەکەرڎۍ، حیچ جۆرە کۊشیایېما دژوو عێراقی، دژوو حکومەتوو عێراقی، دژ بە هێزەکا عێراقی نییا. پەی ئانەی بۊ بە وڵاتێوە دیموکراتیک و دیموکراسی رادیکاڵی چنەشەنە باڵادەس بۊ، پۍ ۋېڕېکوستەکەرڎەو ئیراڎەو گەلی بڕۍ حۊڵما وستەن گەڕ، ئێمە مۊچیاری کەرمۍ، حۊڵۍ رێکوزیایما هەن، بەڵام بېجگە چانەی حیچ چېۋۍ تەرما ۋەران ۋەر پا دەوڵەتەیە نییا. حەرپۊکەی قەناعەت مەکەرمۍ کە نە حکومەتوو بەغڎای و نە ئا هێزۍ جە مەنتیقەکەنە کاریگەریشا هەن مەجال پا حۊڵ و ویستەو دەوڵەتوو تورکی مەڎا. هیواڎارېنمۍ کە پا جۆرە نەبۊ (کە دەوڵەتوو تورکی گەرەکشا). ئەگینا بە دەسی ۋېشا سەرجەنۊ قۊرتەو کورڎی خوڵقناوە.

کۊشیای ئێمە جە عێراقەنە ئینا پەرسوو رێکوستەی و پېوەرە ژیۋاینە جە چوارچێوەو نەتەوەی دیموکراتیکی گەلانە، لایەنی مەزهەبی و ئەتنیکی و ئازاڎیی ژەنېن. سەرنج دەیدۍ، قۊرتەکۍ جە عێراقەنە گرڎشا جەنگوو ئەتنیکی و مەزهەبی نیەنۍ؟ جە ۋەران ۋەرو ئانەیچەنە ئێمە پېسە هامپەیمانی کورڎی و عەرەبی، مامەڵە و هەڵوێسی نەتەوەی دیموکراتیکیما عێراقەنە دەستنیشان کەرمۍ. ئێمە گەرەکمانە دیموکراتیکتەرین ڕا و رێباز پێشکەش بە گلېرگەو عێراقی کەرمۍ".

'پەدەکە بییەن بە پەڵەو شەرمەزاری پەی کورڎایەتی'

هێلین ئومید واتش، کە هاکان فیدان جە دووەم ڕۊو دیداریشنە  چەنی پەدەکەی کەردش و چا بارۊ واتش، "چا بارۊ راوەبەریی جمیەرەکەیما جە ئەرەیاونایشنە. پەدەکە هەنگام بە هەنگام بۊ مایۍ شەرمەزاریی کورڎایەتی. قسێوە هەنە تورکی ماچۊ 'پەنەم واچە ڕەفێقەکەت کێن تا پەنەت بواچوو تۊ کێنێ'. نێچیرڤان بارزانی و مەسرور بارزانی چەنی کۍ جووڵیاوە و ورمێزا و نیشارە؟ چەنی هاکان فیدانی. ئادێچ لایەنگیرێی گەلوو کوردینۍ یا لایەنگیرۍ پلانە قڕکەرییەکاو دەوڵەتوو تورکینێ؟ گلێرگەی کوردییچ فرە چانەیە تووڕە و بێزارا. گەلەکەما پانیشتنە فرە چانەیە تووڕە و بێزارا. گلێرگەو پانیشتی، کە ئا گرڎە کۊکوشی و جینۊسایدشە ملەرە ئامان،  گەلێوەی وڵاتپارێزن و نیشتمانپەروەرا.گەلوو پانیشتی چندین ساڵۍ وێگیرییش کەرڎەن، ئیساتێچ میراتوو مدرامانوو گەلوو پانیشتی لاو پەدەکەیۊ سات و سەوداش پۊوە کریۊ و پێشکەش کریۊ، ئانە بازرگانیین.

قەوەتتەرین هامپەیمانی ساڵەو ١٩٩٨ جە ڕاو پەیماننامەو واشتنتۊنیوە ساز کریا. ئا پەیماننامەنە کە دژوو پەکەکەی و لە دژوو ڕابەرایەتی زەمینە و بوارش پەی پیلانگێڵنی میاننەتەوەیی ئاماڎە کەرد، پەدەکە و یەنەکەیچش دلێنە بێنۍ. ئا وەختە سەرڎەموو پیلانگێڵنیی میاننەتەوەیی بۍ. دەوڵەتوو تورکی پەشتیوانیی جیهانییش دەس وستەبۍ، بە پیلانگێڵیێوە میاننەتەوەیی ڕابەرما گیریابۍ. پەکەکە بارودۊخێوە یەکجار دژوارنە بۍ، بۊنەو گێرتەی ڕابەر ئاپۊیۊ، چانەیە زیاتەر نەتاوێنۍ چێوێوە گەورەتەر کەرا. پەوکای پەدەکە و تورکیا وەختۍ ڕێکۍ گنا، مەتاوا چێوی چانەیە گەورەتەر کەرا، پەدەکە دەورێوە پاسنەش نیا، قسۍ و ئەرەیاونایەکاو جمیەرەکەیچما مشۊم پاسە بیاومێشانە. نەک بۊنەو تەنگەزاریوە، تورک فرە دەمێوەن یاوان ئا بڕوۍ. دەوڵەتوو تورکی ماچۊ ئەگەر کورڎەکا بدەو جەنگ ئیتر پەکەکە مەمەنۊ. قۊناغۍ فرۍ چانێما دیۍ، ئێمە ئیساتۍ زیاتەر قەوەتێنمۍ، زیاتەر جە گردوو مەیدانەکانە هەنمۍ و وێما سەلەمنان."

گەرەکشانە کەرکووکیچ پێسە خاکوو تورکەکا ئەرەیاونا' '

هێلین ئومێدە واتیچش، کە مشۊم کەس شۊنەو وەرمی و خەیاڵا نەگنۊ"جە ڕووەو پرەنسیپی و بنەماکاوە ئێمە داکۊکی جە یۊبییەی نەتەوەیی کوردی کەرمۍ، جە ڕووەو بنەماکاوە گەرەکما نیا، کە جە هەقیقەتی تارێخیی گەلوو کوردینە رێکوزیێوە خیانەتکاری چینە  درێژە بە خیانەتەکاش پێسە ئاسانا. چێوۍ کە گلێرگەی کوردی بریندار کەرۊ، بابەتەکە ئینەنە. ڕاسینە مشۊم پێسە بیاومێشنە. داواو وەنەو  گەلوو کوردی، بەتایبەتیچ خەڵکوو پانیشتوو کوردستانی، ڕۊشنویرا، سیاسەتمەداراو کوردی پانیشتوو کوردستانینە کەرمۍ، کە بەوریاییوە بجووڵییاوە، بەڕاسی پلانێوە جددییە دژوو موسڵ-کەرکووکی هەنە، بەرەی تورکمانی لایێوە، گەرەکشانە تورکمانەکا رێکۍ وزا، پەشتی بە گردوو تورکمانەکا بەسا و کەرکووک کە جە ڕووەو تارێخییوە پارچێونە جە کوردستانی کەراش بە خاکوو تورکەکا."

'پەکەکە لاواز بۊ ئا وەختە چیوۍ بە نامۍ پەدەکەیچۊ مەمەنۊ

هێلین ئومێد ئانەیچش وست ڕووە، کە پلانێوە وەرفراوانەی چینۍ هەنە و واتش، "بابەتی سەرەکی پەکەکە نییا. ئەگەر پەکەکە لاواز بۊ ئانە چێوۍ مەمەمنۊ بە نامۍ پەدەکەیۊ. چێوۍ بە نامۍ قەوارەو پانیشتوو کوردستانیوە مەمەنۊ. وێش تورکیا بەرڎەوام ماچۊ، کە غەڵەتش کەرڎەن، ماچۊ 'غەڵەتما کەرڎەن'. ئیساتێچ هەلومەرجوو جەنگوو یەرەموو دنیێش بە هەلە زانان و گەرەکشا ئا مەنتێقا بەدەس بارۊ. گەرەکشانە وێرانش کەرا و دلێشنە بەرا، چونکوم هەریاگێوەنە کورد بۊ، بە پاو دیای باڵادەسانەو تورکی هەڕەشێنە سەروو بییەی نەتەوەیی تورکی. ئینە قۊناغێوە پاسنەن، کە متاوۊ تەنانەت بگیاوۊ ئاستوو پارچەبییەی تورکیای.

ڕۊشنویرۍ، سیاسەتمەدارۍ، خاوەن هەستەکاوە وەرپەرسبییەی پەنەوازا ویرۍ جە بەرژەوەندیی ڕوانەی نەکەراوە، جیای ئانەیە بە پاو بەرژەوەندیی دیموکراتیکی نەتەوەیی جووڵیاوە، وەراوەر بە خیانەتوو پەدەکەی مرڎاوە و ناڕەزایەتی نیشانە بدا، ڕاش نەدا پەنە و دژوو ئەرەگیریی تورکی زیاتەر دەنگ بەرز کەراوە. جمیەروو بەدریچ بە تورکەکاش وات 'چی بخزیەیدێرە بەرۊ'. عەرەب و شیعە پاسە  ماچا. چی کورد مەتاوۊ پاسە بواچۊ؟ خاسا ئینە مایۍ شەرمۍ نییەنە؟ مشۊم ئا سەرڎایەیچە پاسە بونیۊوە و چا چوارچوەنە بۊ، بەڵۍ ماچا کە بەتەمۍ بیێنۍ کە چێوی تازە بارانە، بە واتەی 'ئایا جارێوە تەر هجووم کەرا سەروو قەندیلی؟ زاپنە چووزانوو چێش و چێش کەرا؟' هەوڵۍ مدا ئینسانەکا چەواشۍ کەرا، ئێمە جمیەرێوەنمۍ کە گژیەیمۍ، چا بارۊ متاوو ئینەیە بواچوو."

هـ.ش / س.ز