کۆمیتەو پەیوەندییەکا جبەرو کەجەکەی ئاماژەش پانەیە کەرڎ، کە رێککۊتەی بەینو ئەنقەرەی و بەغڎای بە ماناو 'رێککۊتەین چنی داعشی' و داواش جە حکومەتو عێراقی کەرڎ دەمودەس چا هەنگامە غەڵەتۍ گێڵاوە و پەشیمانۍ باوە.
کۆمیتەو پەیوەندییەکا جبەرو کەجەکەی ئەرەیاۋنێوەش وەڵاکەرڎۆ و ئانەش وست ڕووە، کە جە ماوەو دووۍ حەفتانە بە مەڵامەتوو هرووژمە تیرۆریستی و ئەرەگیریەکا دۆڵەتو تورکیوە ٧ کەسۍ تیرۆرۍ کریێنۍ و ئەرەیاۋناش، رێککۊتەی بەینو ئەنقەرەی و بەغڎای جگە جە ' ئەرەگیری و تیرۆری' هیچ چێوۍ تەرش چنە بەرهەم نمۍ.
جە ماوەو دووۍ حەفتانە ٧ ئینسانێما بە هرووژمی تیرۆریستی و ئەرەگیری گەشمەرڎۍ کریێنۍ
جە ئەرەیاۋناکەینە ئامان، "جە ماوەو ئی دووە ڕوا دماینە جە ناوچەو برادۆستی و راپەڕینی جە ئاکامو هرووژمی تیرۆریستی سوپاو تورکی ئەرەگیرینە هاموڵاتیێما بەدیع کەمال محەمەد، موزەفەر حسێن خدر، محەمەد موزەفەر حسێن و موبین موزەفەر حسێن گەشمەڕڎۍ بیێنۍ. دوۍ حەفتۍ چاوەڵیچ جە ناوچەو شارەزورینە جە هرووژمېوەنە دژ بە کۊششکارا ئەرەیاۋنای ئازاڎیی گوڵستان تارا و هێرۆ بەهادینە گەشمەرڎۍ بیۍ. جە ٣١و ئابینە حەکیم لوقمان جە ئیستەنبوڵنە تەنیا ۋەرو ئانەی بە کوردی قسێش کەرڎۍ بۍ جە لایەنو ئا رەوە تاقمە فاشیستیا ئاکەپە-مەهەپەیۆ کە وەیشا مکەرا، بە شێوۍ دڕندانە تیرۆرکریا. واتە جە ماوەو ٢ حەفتانە ٧ هاموڵاتیێما جە ئاکامو هرووژمی تیرۆریستی سوپاو تورکی ئەرەگیرینە گەشمەرڎۍ بیێنۍ. پی بۆنۆ ئا هرووژمە تیرۆریستیا شەرمەزارۍ مکەرمۍ، سەرەوەشی جە گەلی وڵاتپارێزنو کورڎەسانی، بە تایبەتی بنەیانەو گەشمەرڎا مکەرمۍ.
رێککۊتەیەکە تەنیا تیرۆر و کۆمکوژیش چنە کۆتۆ
ئا گەشمەرڎۍ رێک دمابەدماو ئیمزاکەرڎەو رێککۊتەیەکەو تورکیا عێراقینۍ کە جە ١٥و ئابینە ئاما ئاراوە. دیارا کە ئا رێککۊتەیە جگە جە تیرۆری و کۆمکوژی هیچی تەرش پەی گەلوو کورڎی و گەلا عێراقی شۊنیرە نمەبۆ. مەبەسوو تورکیای جە وەڵێکۊتەی، ئارامی و گەشەی ئابوری جە عێراقەنە تیرۆر و کۆمکوژیا. ئاشکران کە رێککۊتەی بەینو عێراقی و تورکیای، هیچ وەڵێکۊتەیێش چنە مەگنۆوە، جگە جە کۆمکوژی و تیرۆری نەبۆ. دەسەواژەکۍ گەشەی ئابوری، سەقامگیری ئەمنی، ئارامی، پەروەرڎەو بوارەکا تەری جگە جە شارتەیۆ پەردەپۆشکەرڎەی ئا تیرۆر و کۆمکوژیە، هیچ مەعنێوەتەر هۊر نمەگێرۆ.
جە ڕاو ڕێکۊتەکەیۆ سەرجە نۆ داعش زیڼەکریاوە
ئەنجامێوە تەرو رێککۊتەی بەینو ئاکەپە-مەهەپە-پەدەکەی و حکومەتو عێراقی جە هەرێمو بادینانینە موینیۆ. چا ئا چەتۍ کە وەڵتەر ئەندامۍ داعشی بێنۍ و چەتۍ جیهادیستۍ تنڕەوۍ بێنۍ چېرو چەترەو سوپاو تورکیای ئەرەگیرینە بادینانەنە بنەشا بنە وزیێنە و بە ئاسانی جماوە. جە ڕووانی ۋییەرڎەنە دیمەنەکۍ ئا چەتا جە ئەرەیاۋناکاوە وەڵۍ کریێوە کە بە جموجۆڵ و هەڵسوکۊتشارە دیارا کە داعشێنۍ. جە ڕاو ئا دیمەناوە ئا حەقەتینۍ پەشڕاسۍ کریێوە، کە گەریلاکۍ ئازاڎیی کورڎەسانی جە مېڎانوو جەنگینە چەمڎاریش مکەرا و پەی رای گرڎیش وەڵا مکەراوە، بەڵام میدیاو جەنگی تایبەتی ئاکەپە-پەدەکەی هەوڵ مڎۆ ئا حەقەتینیە پەرڎەپۆش بکەرۆ. سوپاو تورکی ئەرەگیری جە ساڵەو ٢٠٢١یوە نمەیارۆ جە ۋەرا ۋەرو گەیلاینە جەنگ بکەرۆ و نمەیارۆ گنۆ دلۍ مەڕە جەنگیەکا گەریلایۆ، پۊکەی ئا چەتا پەی مەرامەکا ۋێش بەکاربەرۆنە. ئا چەتۍ کە جە ئاکامو ئەرەکۊشای گەریلاکاو ئازاڎیی کورڎەسانی، پێشمەرگەی و سوپاو عێراقی و بە بەخشای قوربانیۍ فرەی کورڎەسان و عێراق چاڎیشا پاککریێوە، ئیساتۍ پېسە دەرەنجامێوە ئا رێککۊتەیەو بەینو حکومەتو عێراقی و تورکیای بە شێوێوە ڕسمی گێڵناشاوە پەی کورڎەسانی و عێراقی. حکومەتو عێراقی جە ڕاو ئا رێککۊتەیۆ هامپەیمانی ئاکەپە-مەهەپە-داعش-پەدەکە، ئەرەگیرکەرڎەی عێراقی جە لایەنو تورکیا و داعشیۆ، سەر جەنۆ زیڼەکەرڎەیۆ داعشی و بنەپنەوستەیشا جە عێراق و کورڎەسانەنە پەسەڼ کەرڎەن و رەوایەتیش پنەدان.
تورکیا چەتەکا پەی پلانەکا ئەرەگیری بەکاربەرۆ
تورکیا زیاڎ جە ١٠ ساڵان جە ڕاو داعشی و گروپە چەتەکاشۆ تیرۆر جە دژو گەلا ۋەرکۊتوو مېیامینی بەتایبەتی گەلوو کورڎی بەکار بەرۆ، ئا چەتا پەی پلانە ئەرەگیریەکاش بەکاربەرۆ. چا چوارچێوەنە جە ئازەربایجان و ئەرمینیاوە تا لیبیا، سودان، سۆماڵ و جەزایر، چاوە تا جاڎەکا پاریس و بەرلینی ئا چەتا بەکار مبەرۆ. جە ساڵەو ٢٠١٤ینە پېسە چنی رووەو داعشیش جە دیمەشقۆ هۊرچەرخنا پەی کۆبانێ، جە بەغڎانە رووەش کەرڎە موسڵ، شەنگال، کەرکوک و هەولێر، ئیساتێچ هەمان ئا چەتۍ جە ئیدلیبۆ ئامێنۍ ئامێدی، زاخۆ و دهۆک.
هەڕەشۍ کۆمکوژی و فاڕای دیموگرافیای
چەتەکۍ داعشی جە ڕاو پەدەکەی و تورکیایۆ جە پانیشتوو کورڎەسانینە جە ناوچە ستراتیجیەکا کورڎەسانینە بنەشا پنە وزیێنە، ئانەیچ جە درێژ مەودانە هەڕەشۍ قڕکەرڎەی و فاڕای دیموگرافیاین سەرو گەلا عێراقی و گەلوو پانیشتی. جە یاڎما نمەشۆ، داعش دماو ئانەی چنی پەدەکەی رێککۆت، لوا دلۍ شەنگالی. ئیساتێچ چنی پەدەکەی رێککۊتەن و لوان دلۍ بادینانی. هیچ گرنتیێوە نییا ئانەی داعش سەرو خەڵکو شەنگالیرە ئارڎش، هەمان چێو سەرو خەڵکو دهۆکی، زاخۆ و ئامێدیرە نارۆ. مەترسیێوە حەقەتینەی پی جۆرە ئینا ئارانە. ئا هەرمانۍ داعش و تورکیا تا ئیساتۍ پێوەرە کەردێنێشا، نیشانۍ ئا هەرمانانۍ کە چیولایچ مکەراشا.
گەریلا بە شێوێوە تاریخی ۋێڕاگری مکەرۆ
گەریلاکۍ ئازاڎیی کورڎەسانی پېسە چنی جە دژوو تیرۆرو داعشی کە پەشتیش بە تورکیای بەستێبۍ جە ریزەکاو وەڵێوە جەنگشا کەرڎ، بیەو گەلا ۋەرکۊتوو مېیامینی بە تایبەتی بیەو گەلوو کورڎیشا پارێزنا، ئیساتێچ جە دژوو هرووژمەکا ئەرەگیری و لکنای تورکیای کە بە پەشتگیری داعشی ئەنجام مڎریا، سەرەڕاو گرڎوو دژواری و زەحمەتیەکا جە ریزو وەڵێوە بە شێوێوە تاریخی و ئەفسانەیی ۋېڕاگری مکەرا. ئا مڎرامانەی ١٠ ساڵۍ چێوەڵتەر جە شەنگال و هەولێر، هەلێر و کەرکوکەنە جە دژو داعشی چ مەعنێوەش بۍ، مڎرامانوو ئیساتۍ زاپ، مەتینا و ئاڤاشینیچ جە دژوو هرووژمە ئەرەگیریەکا دۆڵەتو تورکیچ هەمان مەعنای تاریخیش هەن. هرووژمەکۍ تورکیای و داعشی درێژکراوۍ یۆترینینۍ و هرووژمۍ ئەرەگیریێنۍ کە تەمامکەرۍ یۆترینینۍ.
رێککۊتەی چنی ئەردۆغانی رێککۊتەین چنی داعشی
سەبارەت پانەی چی ئەرەکۊشایە پیرۆزەنە ئێمە بانگەواز جە گەلا عێراقی و بە تایبەتیچ گەل، جوانا، ژەنا و رۆشنۋیرا پانیشتوو کورڎەسانی مکەرمۍ کە خاوەنداری جە ئەرەکۊشای گەریلاکاو ئازاڎیی کورڎەسانی بکەرا و بەشدارۍ با دلێشەنە. داوا جە حکومەتو عێراقی، سەرۆک و پارتە سیاسیەکا مکەرمۍ کە رێککۊتەی چنی رەجەب تەیب ئەردۆغانی بە ماناو رێککۊتەین چنی داعشی و ئانەیچ بە دڵنیاییوە پێچەوانەو بەرژەوەندییەکا گەلی و دەوڵەتو عێراقین. پلانەکۍ ئەردۆغانی فاشیستی نەک بە ملکەچی و رەوایەتیدای، بەڵکم بە ئەرەکۊشای پوچۍ مکریاوە. دەموودەس هۊرشێونایۆ رێککۊتەیەکەی چنی دۊڵەتو تورکی، گنۆ خزمەتو بەرژەوەندیەکا حکومەتو عێراقی و ئا زەرەر و مەترسیۍ جە ئاینڎەنە چنەش گناوە، مڕەماوە".
