هامسەرۆکایەتی دەسەی ڕاۋەبەری کەجەکەی بۊنەو ٣٠ەمین ساڵیاڎو کۊکوشی سێواسیۊ ئەرەیاۋنېۋەش ۋەڵاکەرڎۊ و ئەرەیاۋناش کە بە دڵنیاییوە ئەقڵیەتی پاکتاوکەر ۋنەپەرسایۊ و حساب پەرسایۊش چنی کریۊ و ئاینڎېوە ڕۊشن بنیاڎ نریۊ.
کەجەکە جە ئەرەیاۋناکەشەنە باسش چانەی کەرڎەن کە دەوڵەتو تورکی پاکتاوکەری، دوژمنوو گرڎو گەلان بە تایبەتی کورڎ و عەلەوی و گەرەکشا دلېشانە بەرۊ و ئەرەیاۋناش کە کۊکوشی سێواسیچ پا ئامانجۊ ئەنجامدریان.
کەجەکە جە ئەرەیاۋناکەشەنە باسش چانەی کەرڎەن کە هێزەکۍ ئازاڎیی و دیموکراسی مشۊم دەورو بناغەکا ژیای و کۊشیای دیموکراتیکینە زیاتەر یۊگېرا و ئەرەیاۋنانش: "ئینسان تەنیا پا جۆرە متاۋۊ دمایی بە سیستمو قڕکەرڎەی بارۊ. گەشمەرڎۍ کۊکوشی سێواسی کە بە شێۋېوە وەحشیانە و بۍ ویژدانانە تیرۆر کریۍ، بە رێزۊ یاڎشا کەرمېوە. یاڎو گەشمەرڎا وەردەوام جە کۊشیایمانە بە زینڎەی مەنۊوە و پۍ ڕاو ئێمە با بە ڕۊشنایی".
ئەرەیاۋناکە و کەجەکەی پی جۊرەنە:
"٢ۍ تەمووزو ١٩٩٣ۍ جە سێواس جە ئوتېل مادیماک جە ئاکامو هجومېوە ناجوامێرانەینە رۆشنۋیرا، نۋیسەرا، ڕۊنامەوانا و هونەرمەنڎېچ دلېشانە ٣٤ ئینسانۍ ژیایشا جە دەسدا. پایۍ منیەیمۍ ٣٠ەمین ساڵیاڎو ئا کۊکوشیە، بە قینێوە گۊرېوە ئا کۊکوشیە شەرمەسار کەرمۍ، نەفرەت جە ئەنجامدەرا ئا کۊکوشیە مکەرمۍ. جە کەسایەتی ئانیشا کە جە کۊکوشیەکە و سێواسینە گیانشا بەخشا، گرڎو گەشمەرڎا ئاخېزی و دیموکراسی بە رێز و پنەزانایۊ ۋیر مارمېوە. ئا وەعدەی بە گەشمەرڎاما دان، جارێوەتەر واوەیش کەرمېوە. گەلەکەما بە دڵنیاییوە ۋنەپەرسای جە ئەقڵیەتی قڕکەری و پاکتاوکەری کەرۊ کە گەرەکشا ژیۋای جە ڕاو کۊکوشیوە سەرکوت کەرۊ، ئاینڎەی ئازاڎ و ڕۊشن بنیاڎ منیۊ.
دەوڵەتو تورکی قڕکەری دوژمنو گرڎو گەلان بە تایبەتی کورڎ و عەلەویی و جە ڕاو ئی دوژمنایەتی و فشار و سەرکوت و کۊکوشیاوە و گرڎ جۆرە شێوازێوە پاکتاوکاری گەرەکشا گەلا دلېنە بەرۊ. کۊکوشی سێواسیچ پی ئامانجۊ ئەنجامدریا و درێژکریاوە و کۊکوشیاکا دێرسیم، مەرەشی و چۆرومەین کە ۋەڵتەر دژ بە عەلەوییەکا ئەنجامدریان.
هەڵسوکۊت جە وەران ۋەر بە عەلەویەکانە میاچەما و دەوڵەتی قڕکەریش ئاشکرا کەرڎ
عەلەویەکۍ جە تەمامو تاریخینە بیۍ بە ئامانجو هێزە دەسەڵاڎدارەکا و کۊکوشیشا وەران ۋەر ئەنجامدریان. تاۋیۊ وچیۊ کە بەمەڵامەت و بەهای دیموکراتیک، ئازاڎیوازی و کۆمیناڵیوە یۊ چا گلېرگا کە فرەتەرین کۊکوشی و پاکتاوکەریشا وەران ۋەر کریا، گلېرگەی عەلەویین. فشار و کۊکوشی وەران ۋەر بە گلېرگەو عەلەوی جە پرۆسەو دەوڵەت-نەتەوەینە زیاتەر بیەن. دەوڵەت بە مەڵامەتو ئانەی خۊتان ئەقڵیەتی دەسەڵاڎدارین و دژوو دیموکراتیکیا، گلېرگەو عەلەوی پۍ ۋېش بە مەتەرسی منیۊرە و مەبەسشا کە بە شێوازی جیاجیای کۊکوشی و پاکتاوی و ئایینی و کولتوری عەلەویەکا دلېنە بەرۊ. ئی هەڵسوکۊت و مامەڵەکەرڎەی دەوڵەتی چنی عەلەوییەکا میاچەماو دەوڵەتی قڕکەری بە ڕۊشنی ئاشکرا مکەرۊ.
ئەقڵیەتو دەوڵەتی تورکیا و سەرنیشتوو کورڎسانینە تەنیا مەگەر جە ڕاو فشاری، کۊکوشی و پاکتاوکەرڎەیۊ بتاۋۊ ۋېش سەرو پەیاۋە ڕاگېرۊ و درێژە بە مەنەیۊ ۋېش بڎۊ. کۊکوشی وەران ۋەر بە عەلەوییەکا ئانەی وزۊ ڕووە کە دەوڵەتی قڕکەر و کۆلۆنیالیست نەک حەر تەنیا دوژمنو گەلوو کورڎیا، بەڵکم دوژمنوو عەلەوی و گرڎو گەلایچا. ئی دوژمنایەتیەو دەوڵەتی وەران ۋەر بە گەلا، یۊبیەی دیموکراتیکی گەلا و کۊشیای هامبەششا کەرڎەن بە مژارېۋە پێۋیس. قەناعەتما پاسەن کە یۊ جە ئەنجامە گرنگەکا کە ئێمە هۊرسەنگنای پۍ کۊکوشی کەرمۍ، ئینەن. گلېرگەو عەلەوی خۊتان هۊشمەنڎیێۋە گرنگو دیموکراتیکیا و پۍ دیموکراتیککەرڎەی تورکیای سەرمەشقی پۍ گلېرگەی کەرۊ. جە ڕاو کوشتەی بە جەمو رۆشنۋیرا، نۋیسەرا و هونەرمەنڎاوە ئانەشا گەرەک بیەن کە ۋەڵۍ جە کۊشیای دیموکراتیکی گېرا.
کۊکوشی سێواسی جە لایەن و هێزەکا دەوڵەتیوە ئەنجامدریان
کۊکوشی سێواسیچ هامشېوەو کۊکوشیەکا تەرو عەلەوییەکا جە لایەنو هێزەکا دەوڵەتیوە ئەنجامدریان. مشۊم ڕاوەبەرا دەوڵەتی کۊکوشیەکەی گېرانە ئەستۆ و ئا کەسۍ کۊکوشیەکەشا کەرڎەن سزاشا بڎا. ۋېش جە ۋېشەنە سیاسەتو پاکتاوکەرڎەی جە وەران ۋەر بە گلېرگەو عەلەوینە وەردەوامیش هەن و ئانەیچ پەیوەنڎی بەینو دەوڵەتی و ئا کۊکوشیا سەلەمنۊ.
یۊ جە تایبەتمەنڎییە گرنگەکا کۊکوشی سێواسیچ، ئانەن کە ڕاگیری جە یۊبیەی و یۊگېرتەیی کۊشیای دیموکراتی و شۆڕشگێڵیی جە کورڎسان چنی کۊشیای دیموکراسی و شۆڕشگێڵیی جە تورکیا کەرۊ. کۊشیای شۆڕشگێڵیی جە کورڎسان و جمیەرو دیموکراتیکی گەلی، کاریگەری ئەرێنی کەرۊنە سەرو کۊشیای جە تورکیا. کورڎ و عەلەوی داینەمۆی سەرەکینۍ پۍ دیموکراتیک بیەو تورکیای. وەردەوام کۊکوشی دژوو کورڎی و عەلەوییەکا ئەنجام دریۊ و پینەیچ گەرەکشانە داینەمۆ ئەساسیەکا دیموکراتیکبیەو تورکیای دلېنەبەرا.
رابەر ئاپۆ بۊنەو عەلەوییەکاوە کۊشیایۍ هزری و کرڎاریش ڕاۋەبەرکەرڎ
رابەر ئاپۆ پۍ ئانەی هەم گەلوو کورڎی-عەلەوی و هەم گرڎوو گلېرگەی عەلەوی بەهاکا ئایینی و ئشناسنامەو ۋېشا بەدەسبارا و بیاۋا بە ئازاڎیی ۋېشا، کۊشیایۍ گۊرەو هزری و کرڎاریش ئەنجامدا. رابەر ئاپۆ سەرو بەهاکا ئازاڎیوازی و دیموکراتیکی ئایینی و کولتوری عەلەوی مرڎایش کەرڎ و زینڎەکەرڎەیۊ ئا بەهایاشە پېسە وەرپرسیاری ئەخلاقی، دیموکراتیکی و شۆڕشگێڵیی نیانەرە.
بە رێزۊ یاڎو گەشمەرڎاما کەرمېۋە
ئارۊنە دەسەڵاڎداری ئاکەپە-مەهەپەی فاشیستی نوێنەرایەتی سیاسەت و ئەقڵیەتی قڕکەری مکەرۊ. دەسەڵاڎداری ئاکەپە-مەهەپە ڕۋانە جە دژوو کورڎی، عەلەوی، ژەنا، کرێکارا، رەنجدەرا، ڕۊشنۋیرا، نۋیسەرا و هونەرمەنڎا سیاسەتی کۊکوشی ڕاۋەبەرکەرۊ، سیستمو گۆشەگیری و ئەشکەنجەی جە ئیمراڵی، جەنگ وەران ۋەر بە کورڎی، فشار و هجوم وەران ۋەر بە عەلەویەکا، کۊکوشکەرڎەی ژەنا، چەوەسنایۊ کرێکارا و رەنجکېشا، قەڎەغەکەرڎەی هونەری، گېرتەی رۆشنۋیرا و ڕۊنامەوانا و حۊڵدای پۍ بێدەنگ کەرڎەیشا، مشۊم گرڎ کەسۍ پېسە کۊکوشی بۋینۊشا. سەروو گرڎیچۊ کۊکوشی سێواسی، مشۊم راستتەرین هەڵۋێس وەران ۋەر بە گرڎو کۊکوشیەکا گیریۊنە ۋەر، جە دژوو ئا سیاسەتە قڕکەر و فاشیستیا دەسەڵاڎداری ئاکەپە-مەهەپەی، مشۊم کۊشەرا دیموکراسی و ئازاڎیی یۊبیەی ۋېشا گۊرەتەر کەرا و کۊشیای دیموکراتیکی ۋېشا بە تینتەر کەرا.
ئێمە پا قەناعەتۊ جارێوەتەر گەرەکمانە ئەرەیاۋنمېش کە پەنەوازەن هێزەکۍ ئازاڎیی و دیموکراسی دەورو بناغەکا ژیۋای و کۊشیای دیموکراتیکیوە یۊبیەی ۋېشا حېقم تەر و بەقوەتتەر کەرا. ئینسان تەنیا پا جۆرە متاۋۊ دمایی بە سیستمی پاکتاوکەری بارۊنە. ئێمە پا قەناعەتۊ جارێوەتەر گەشمەرڎا کۊکوشی سێواسی کە بەشێۋېوە وەحشیانە و بۍ ویژدانانە سۊتۍ و تیرۆر کریۍ، ۋیر مارمېوە. یاڎو گەشمەرڎا گرڎ وەختۍ جە ئەرەکۊشایمانە بە زینڎەیی مەنۊوە و رۆشنکەرەوەو ڕېما بۊ".
هـ . ش
