هامسەرۆکایەتی دەسەی ڕاوەبەری کەجەکەی جە یاڎو ئا کۆکوشییەو داعشینە کە دژ بە گەلی ئێزیدی ئەنجامشدا، ئەرەیاۋنېوەش ۋەڵاکەرڎۊ و ئەرەیاۋناش، “جارێوەتەر یاڎو ئا کەسا کەرمېوە کە چا کۆکوشییەنە ژیایشا جە دەسدان و تەئکیدش کەرمېوە کە بە قووڵی هامبەشۍ ئېشەکا گەلوو ئێزیدینمۍ. ئێمە بە توڕەیی و قینۍ فرېوە چەتە فاشیست و کۆکوشکارەکا داعشی کە ئی کۆکوژییەشا ئەنجامدا و ئانېچ کە هامکاریشا کەرڎۍ شەرمەزار کەرمۍ ".

جە ئەرەیاۋناکەو هامسەرۆکایەتی کەجەکەینە ئاماژە بە داواکارییەکا ۋېڕاوەبەری شەنگالی کریان و ئانە وزیان ڕووە، "مشۊم مافو گەلوو شەنگالی پۍ ڕاوەبەری دیموکراتیکی و ۋۍ پارېزنای، مافو ژیایی ئایینی و کولتوری فەراهەم کریۊ و قەرارۍ پی جۆرە بڎریۊ. ئا گەلۍ جینۆسایدشا سەرەرە ئامان مافێوە پا جۆرەشا هەن و ئا مافە فرە رەوان. پېسە شەرتېوە مرۆڤبیەی، خۊتان ئەخلاق و ویژدانی بیەی ئانەن کە گرڎ کەسۍ خۊتانکەرڎەی چانەی کەرۊ و پەشتیوانی چا مافیە کەرا کە گەلوو شەنگالی گەرەکشا دلۍ یەکپارچەیی عێراقینە مەنۊوە، ئیراڎەو دیموکراتیکی ۋېش بە بنەما گېرۊ و بە ڕەسمی بشناسیۊ. تەنیا بە ئشناساو ئا مافە رەوایە ئێمە متاۋمۍ پاڵ و گەلا شەنگالینە بیمۍ و ئێمە متاۋمۍ دژ بە کۆکوشی مرڎمېوە.

ئێمە ۋنەپەرسایۊی تاریخی کەرمۍ

جە ئەرەیاۋناکەو کەجەکەینە ئامان: " ٩ ساڵۍ چېوەڵتەر جە شەنگال سەرو دەسو داعشی دژ بە گلېرگەی ئێزدی کۆکوشیېوە گۊرە ئەنجامدریا. چا کۆکوشیەنە کە گلېرگەی ئێزدی پېسە فەرمانەو ٧٣ەمینی نامېش بەرۊ، بە داخۊ بە هەزاران ئێزدیۍ ژیایشا جە دەسدا، فرېشا گیریۍ و ئېشۍ فرەشا چەشت. جارێوەتەر ئا کەسۍ جە کۆکوشیەکەنە ژیایشا جە دەسدان بە رێزۊ یاڎشا کەرمېوە و ئەرەیاۋنمېش کە ئێمە جە سۊماو دڵیماوە هەست بە ئېشو گەلی ئێزدی کەرمۍ. ئێمە چەتە فاشیست و کۆکوژکارەکا داعشی کە ئی کۆکوشیەشا ئەنجامدا و ئانېچ کە هامکاریشا کەرڎۍ بە توڕەییی و قینېوە فرۊ شەرمەزار کەرمۍ. ۋەردەمو تاریخینە جارێوەتەر واوەیش کەرمېوە پېسە جمیەرو ئازاڎیی کورڎی تا دمایی پاڵ و گەوو شەنگالی و گلېرگەی ئێزدینە بیمۍ و ۋنەپەرسایۊ تاریخی چا کۊکوشکارا کەرمۍ کە ئا ئېش و مەینەتیەشا بە گلېرگەی ئێزدی چەشت.

پیمەرو ئەخلاقی و ویژدانی جەهانی مامەڵەکەرڎەین چنی شەنگالی

گلېرگەی ئێزدی گلېرگېوە پا جۆرەنە کە جە تاریخەنە بەمەڵامەتو باوەڕی و ئایینیوە رووبەڕووی هجومی و کۆکوشی بیەنۊ. فرە قورسا کە ئینسان تاریخ و ژیایی گلېرگەی ئێزدی کە بە جینۆساید و کۆکوشیەکارە ۋیەرڎەن گېڵنۊوە و مەڵامەت پۍ شرۆڤەکەرڎەی ئانەی بېزۊوە. نەک حەر گېڵنایۊ، بەڵکم فرە زەحمەتا ئینسان مەڵامەتو ئانیشا بېزۊوە، یان ۋیر چا راسیە کەرۊوە. ئانەی سەرو گلېرگەی ئێزدیرە ئامان، تەنیا مامەڵېوەن بە ئەقڵیەتێوە قووڵ، تاریک و دڕنڎانە. ئەقڵیەتو تاریکی چەتە فاسیتیەکا داعشی کە  فەرمانەو ٧٣ەمینیشا سەرو گەلوو ئێزدیرە ئارڎ ئا راسیە وزۊ ۋەروچەما.

چنڎین کۆکوشیۍ سەرو ئا گلېرگەیرە ئامېنۍ، چنڎین فەرمانۍ سەرشارە جابەجۍ کریېنۍ. گرڎوو مرۆڤایەتی ۋەرپرسیاری تاریخیشا ۋەران ۋەر پا گلېرگەیە ئینا ئەستۆنە. ئا ۋەرپرسیاریە ئانەن کە مشۊم هەلومەرجۍ پا جۆرە ڕەخسیۊنە کە گلېرگەی ئێزدی جارێوە تەر بە جینۆسایدەرە نەۋیەرۊ ، گلېرگەی ئێزدی تاۋۊنە بە ئایین و کولتورو ۋېشۊ بژیۊ و هەلومەرجی ۋېڕاوەبەری دیموکراتیکی و ۋۍ پارېزنای فەراهەم کریۊ. ئەگەر ئانە کریۊ ئا وەختە ۋەران ۋەر بە جینۆسایدی هەڵوێسی راس و دروس مۍ ئاراوە.  ئارېیچ پێمانەو بەها، راسی، ئەخلاق، ویژدان و دروستی مرۆڤایەتی مامەڵەن بەپاو ئانەی، مەبۊ جگە چانەی باس جە حیج بەهېوە مرۆیی و ویژدانی، داڎپەروەری و دیموکراسی کریۊ.

باڵادەسی پەدەکەی جە شەنگالنە درێژەداین بە جینۆسایدی

مزانیۊ کە هێزەکۍ دەوڵەتو عێراقی و پەدەکەی جە ۋەران ۋەر بە هجومو چەتەکا داعشینە چ هەڵۋێسېشا نیشانەدا و شەنگالشا ۋەردەمو جینۆسایدینە جیائاست و جە شەنگالەنە کیشیېۋە. ئەگەر گەریلا چا نەبیۍ و دماتەر یەپەگە و یەپەژە نەلېنۍ هاناو گەلوو شەنگالیوە کۆکوشیەکە فرە گەورەتەر بۍ. گەریلا وهێزەکۍ ۋەرنیشتی کە لک دریاو ڕابەر ئاپۆینۍ ڕاگریشا جە کۆکوشی گەورەتەری کەرڎ. بەڵام ئانۍ کە ئا ڕۋە جە ۋەران ۋەرو کۆکوشینە هەڵوێسشا نەبۍ، باڵادەسی ۋېشا سەرو شەنگالیرە سەپنا و گەرەکشانە ڕاۋەبەری دیموکراتیکی و ئەرەمەرزیا ۋۍ پارېزنەکا گەلی ئێزدی دلېنەبەرا. ئانە سوکایەتی و خەڵەتۍ گۊرەن ۋەران ۋەر بە گەلی ئێزدی. ۋەردەمو تاریخینە لەکېوە گەورەو شەرمەزارییا. ئا بەڵگەنامەی کە بە نامۍ رێکۊتەی ٩و تشرینی کە بەنامۍ دەوڵەتو عێراقیۊ جە بەینو حکومەتەکەو کازمی و پەدەکەینە ئیمزاکریا و جە تەرەفو نەتەوەیۊگېرتەکاوە پەشتیوانیش ۋنەکریۊ، بەڵگەو ئا سوکایەتی و شەرمەزاریەینە. ئا پەیمانەی کە پەدەکەی جە شەنگالەنە باڵادەست کەرۊ، بە تەمامی دژەدیموکراتیکا و سەپناو ئانەی بە ماناو درێژەداین بە جینۆسایدو ئێزدییەکا. یاگۍ ئەسەفېن کە رایۊو گەلوو شەنگالی و رێکوزیا دیموکراتیکەکا گەلوو شەنگالی ۋەروچەما مەگیریۊ، ئانۍ کە گەلوو شەنگالیشا رووبەڕووی کۆکوژی کەرڎۊ و بەینو ۋېشانە رێککۊتەیشا سەرو شەنگالیرە سەپنا. سەپنای سەرو گەلوو شەنگالی و بۍ هەڵوێسی جە ۋەران ۋەر پا سەپناینە، شەرم و عەیبېوەن کە جە تاوانەو جینۆسایدەکەی گەورەتەرا. مشۊم گرڎ لایۍ چا مژارەنە هەڵوێسی دروس نیشانە بڎا و دەسبەردارو سەپنای با سەرو گەلوو شەنگالیرە. بەڵکم تەنیا پەیمانێوە کە گەلوو شەنگالی ۋەروچەما گېرۊ و ڕاوەبەرایەتی دیموکراتیک و ۋۍ پارېزنای گەلوو شەنگالی قبوڵ کەرۊ، متاۋۊ راس و رەوا بۊ.

مەسڵەحەتو دەوڵەتو عێراقی نیا سیاسەتو پەدەکەی و دەوڵەتو تورکینە

ڕاوەبەری دیموکراتی و داواکارییەکۍ گەلوو شەنگالی پۍ ۋېپارېزنای حەقېنۍ. پۍ ئا گەلا کە ئینۍ چېرو مەترسی قڕکەرڎەینە و گەرەکشانە بە ئایین و کولتورو ۋېشاوە بژیۋا، خۊتان ڕاوەبەری و هێزو پارېزنای دیموکراتیکی بۊ، حیچ چېۋۍ تەر چا داواکارییا حەقتەر و سروشتیتەر بیەیش نییا. ئانە بە پاو یاساکا عێراقیچ و یاسا گەردوونییەکایچ گونجیان و پەنەوازیەن پۍ ئانەی. دژایەتیکەرڎەیش بە بەهانۍ جیاجیا رەڎکەرڎەیۊ ئا داواکاریا نا حەقین. ئانەیچ ۋەران ۋەر بە گەلێوە کە رووبەڕووی کۆکوشی کریانۊ بێ ئەخلاقیۍ گۊرەن. مشۊم دەوڵەتو عێراقی دەس چا هەڵوێسەو ئیسەو ۋېش ۋەران ۋەر بە سەپنای پەدەکەی و دەوڵەتو تورکی هۊرگېرۊ، ئا ۋۍ سەپنایە قبوڵ نەکەرۊ، ئیراڎەو گەلوو شەنگالی بە هەند هۊرگیریۊ و قۊرتەکا بە دیالۆگ و یاۋاینە جەیۊی چارەسەر کەرۊ. مەسڵەحەتو دەوڵەتو عێراقی جو سیاسەتو پەدەکەی و دەوڵەتو تورکینە نییا، بەڵکم مەسڵەحەتو گەلوو شەنگالی جە ڕاو دیالۆگی و ئەنەیاوایۊ بۊ. مشۊم دەوڵەتو عێراقی و ئەرەمەرزیە میان نەتەوەییەکۍ سەرو گرڎیۊ نەتەوەیۊگېرتەکۍ، پەشتیوانی چا سەپناینە نەکەرا کە رێز جە ئیراڎەو گەلوو شەنگالی مەگېرۊ. پەدەکە گەرەکشا شەنگال چېرو دەسەڵاتداری ئاڎینە بۊ، ئێزدییەکېچ خزمەتش کەرا. جەلایۍ تەرۊ دەوڵەتو تورکی خۊتان ئەقڵیەتێوە دژە کورڎا. گەرەکشا جینۆسایدو کورڎەکا بیاۋنۊ ئەنجام. ستەمکار و ئەرەگیرا. بە زیاڎکەرڎەی هەیمەنە و کاریگەری ۋېش سەرو پانیشتوو کورڎسانی و شەنگالیرە گەرەکشا هەیمەنە و باڵادەسی ۋېش سەرو عێراقیرە سەپنۊ و سیاسەتو عێراقی دیل کەرۊ.

مشۊم گرڎ پەشتیوانی جە مافو ۋېڕاوەبەری دیموکراتیکی گەلوو ئێزدی کەرا

دەوڵەت و رێکوزیا میان نەتەوەییەکېچ ۋەران ۋەر بە گەلوو شەنگالی ۋەرپرسیاریشا هەن. گەلوو ئێزدی گلېرگېوە خۊتان ئایینی رەسەنا. ئا گەلە جە تاریخەنە رووبەڕوو کۆکوشی و جینۆسایدی بیەنۊ. پۍ ئانەی بە ڕاوەبەری دیموکراتیکی و هێزەکا ۋېپارېزنای، بە ئایین و کولتورو ۋېسۊ بژیۋۊ مشۊم گرڎما پەشتیوانی چا گەلەیە کەرمۍ. پەرلەمان و حکومەتەکۍ چنڎین وڵاتا قەرارو بە جینۆسایدئشناساو کۆکوشی ئێزدییەکاشا دان ئا هەڵوێسۍ ئەرێنیۍ و بەنرخېنۍ. حەرپاسە مشۊم مافو گەلوو شەنگالی پۍ ڕاوەبەری دیموکراتیکی، ۋۍ پارېزنای، ژیای بە ئایین و کولتورو ۋېشاوە، گەرەنتی کریۊ و پا ئاراستەرە قەرار دریۊ. ئا گەلۍ بە جینۆسایدەرە ۋیەرڎېنۍ خۊتان مافێوە پا جۆرەنۍ و ئانە مافێوە فرە رەوان. پېسە پەنەوازی مرۆڤبیەی، خۊتان ئەخلاق و ویژدان بېنۍ مشۊم گرڎ خۊتانکەرڎەی چانەی کەرمۍ و پەشتیوانیش ۋنەکەرمۍ. گەلوو شەنگالی گەرەکشا جە چوارچێوەو یەکپارچەیی عێراقینە بژیۋۊ، ئیراڎە و دیموکراتیکی ۋېش بە بنەما گېرۊ و بە ڕەسمی بشناسیۊ. تەنیا بە دڎان نیایپۊرەی پا مافە رەوایرە متاۋی پاڵو گەلوو شەنگالینە بی و دژ بە جینۆسایدی مرڎمېوە".

هـ . ش