پۍ ئانەی فاشیزمی ئاکەپە-مەهەپەی و هجومەکا جەنگی تایبەتی هەمەلایەنە و ئاڎیشا دلېنە بریۊ، هەلوومەرج گونجیان. پەشتیوانی گەلی بەقوەتا. ئانەی پەنەوازەن سەرمەشقین، خوڵقنای جەنگاوەری سەرمەشقین.
ئانەی دماو ٢٠١٢ ی ڕووەشدا تەنیا کۊشیای ئازاڎیی کورڎسانی نیا، دژ بە فاشیزمی تەنیا جە ۋەرکەوتوو میامینینە نا، بەڵکم جە ئاستی هەرېمی و گەردونینە کۊشیایۍ بریا ڕاوە. ئا مدرامانە جارېوەتەر بەرش وست کە فاشیزم مەتاۋۊ جە جەهانەنە باڵادەس بۊ، مەحکووما بە شکسی و دلېنە شیەی.
ڕاوەبەری ئاکەپەی فاشیستی پۍ ئانەی ڕا چا وەڵېکۊتەیە شۊڕشگېڵنیە تاریخیە گېرۊ، کە جە ٢٤ و تەموزیۊ دەسش بە قۊناغېوە سیاسی و سەروازی ۋەرفراوانی کەرڎەن. ئامانج جە هجوموو جەنگی تایبەتی هەمەلایەنە و حکومەتوو ئاکەپەی پی جۊرەبۍ، کە جە ٢٤ و تەموزینە دەسش پنەکەرد:
تایبەتمەنڎی یۋەم:بېگوومان هجومەکۍ دوژمنی ۋەڵۍ گرڎ چېۋېنە خۊتان کارەکتەرۍ تۊڵە کەرڎەیۊین. فاشیزموو ئاکەپەی گەرەکشا حەقەو شکس و ۋېش کەرۊوە. حۊڵ مڎۊ جە ڕابەر ئاپۊی، جە جمیەری ئازاڎیما، جە سیاسەتی دیموکراتیکی، جە گەلوو کورڎی، جە هېزە دیموکراتیکەکا تورکیای حەقە کەرۊوە.
جە ساڵەو ٢٠١٣ بە دمایۊ سیاسەتوو سەرقاڵ کەرڎەی و ئاستەنگکەرڎەی و پلانەکېش گرڎ سەروو بنەماو دیڎارەکا ئیمڕاڵی تېکۍ شیۍ و گەرەکشا حەقە کەرۊوە.ۋەروو ئانەی ئا شکسە تاریخیەی جە ماوەی ۋیەرڎەنە سەروو ئاڎیشارە ئاما، گەرەکشا فاڕیۊ پۍ دلېنەبەرڎەی، حۊڵ مڎۊ جمیەرەکەیما، هېزە دیموکراتیکەکا تورکیای دلېنەبەرۊ، سەرکۊتەی تاریخی ئاڎیشا نازۊ.
تایبەتمەنڎی دۋەم: بە هجومی هەمەلایەنەی پا جۊریە حکومەتوو ئاکەپەی گەرەکشا جە ۋەرنیشت، سەرنیشت، پانیشتوو تورکیانە ڕا جە وەڵۍ کۊتەی شۊڕشگېڵنی و ۋەر بە هەڵمەتەی شۊڕشگېڵنی گۊرەی گېرۊ. حەرپاسە حکومەتەکەو ئاکەپەی پا هجوما کە جە ٢٤ و تەموزیۊ دەسش پنەکەرڎەبۍ، گەرەگشا ۋەر پا وەڵېکۊتا گېرۊ، ۋەرو ئانەی ئا قۊناغە جە گرڎ ڕووېوە هەنگامېوە هەڵمەتەی شۊڕشگېڵنی گۊرېنە. حەرپۊکەی ئاکەپەو دۊڵەتوو ترکی چا وەڵېکۊتەینە ئاخروو ۋېش و دلېنەشیەو ۋېش مۋینۊ. پۍ ڕاگېرتەی جە وەڵېکۊتەیۍ پا جۊرەی شۊڕشگېڵنی، پۍ ئانەی گورزە جە نەرمەوزەو شۊڕشگېڵنی شانۊ، لاوازش کەرۊ، جە ٢٤ و تەموزی بە دماوە دەسش بە هجومی سیاسی و سەروازی پا جۊریە کەرڎەن. پەیلوایش چانەن کە بە هجومی چا جۊرەیە متاۋۊ ڕا جە ئاخېزەکا کورڎسانی ئازاڎی و تورکیای دیموکراتیکی گېرۊو دماش وزۊ.
تایبەتمەندیی یەرەم، دەسەڵاتداریی ئاکەپەی درێژکەرڎەی عومروو وێش جە هجوومی هەمەلایەنەی سەروازی و سیاسیینە موینۊوە، کە دژوو جمیەروو ئازادیی کوردستانی و کۊشیای دیموکراسی تورکیای بەرۊ ڕاوە. ئینجا گەرەکشا کە بە فراوانکەرڎەی هجوومی و جەنگی پەشتیوانیی هێزە دماکەوتە فاشیستەکا تورکیانە مسۊگەر کەرۊ و سەروو ئا بنەمۍ دەسەڵاتنە مەنۊوە.
هەم تەیب ئەرڎۊغان و هەم ڕاوەبەراو ئاکەپەی گردشا، ئایندەشا سەروو ئا بنەمۍ مەنەیۊ جە دەسەڵاتنە بەستەنۊ. وەروو ئانەیە تاوانەکاشا، هەرمانە چەپەڵەکێشا یەکجار فرێنۍ. ماوەی ٢٠ ساڵی ویەرڎەینە خراپەکاری، فرتوفێڵ، دزی، گەندەڵی، پاشێلکاری نەمەنەن کە نەکەرڎەبۊشا. دژوو گرد کەسێوە هجوومی نایاساییشا کەرڎەن. هێزەکاو مەنتێقەکەی و دنیێشا وستۍ دماو وێشا و دەسشا بە بە هجوومی بێبەزەییانەی فاشیستییانەی کەرد.
بۊنەو تەرسێوە چانەیە باجوو ئا تاوانە گەورا بدا، کە وەراوەروو گلێرگەیۊ کەرڎێنێشا، تا جە دەسیچشا بۍ هجووم کەرا سەروو گەریلاکاو ئازادیی کوردستانی، گەلوو کوردی، سیاسەتی دیموکراتیک و هێزە دیموکراتیکەکاو تورکیای. ئاکەپە گرووپێوەن کە پەی سڕیەیۊی ڕابەر ئاپۊی، پاکتاوکەرڎەی پەکەکەی و پێسەیچ بەیاگەیاونای سیاسەتوو نکۊڵی و دلێنەبەرڎەی گەلیچ ئەرکدار کریان. تا ئاننە ئا هەرمانۍ کەرۊ دەسەڵاتنە مەنۊوە.
ئاکەپەییەکێچ پا هجوومە فاشیستییانا، بە بۊردومانکەرڎەی کەشی، بە کوشتەی هەزاران ئینسانا، زیندانکەرڎەی ئینسانەکا، کۊکوشیی مەدەنییەکا و هجوومە فاشیستییە دڕندانەکا گەرەکشانە دەسەڵاتنە مەناوە یان عومروو دەسەڵاتدارییشا درێژ کەراوە. وەروو ئانەیە دەسەڵاتداری جە ئاستوو دڕندەیینە هجوومی هەمەلایەنە بەرۊ ڕاوە. جە کودەتاوی فاشیستییەو ١٢و ئەیلوولینە. جە چەتەکاو جەنگوو تایبەتی چیللەر-ئاغار-گورەشیشی زیاتەر بە هجوومبەری فاشیستییانە و کۊلۊنیالیستی هجووم کەرۊ سەروو جمیەروو ئازادیما، گەلەکەیمان و هێزە دیموکراتیکەکاو تورکیای.
ئامانجوو ئا هجووما دیارا، بەڕۊشنی باسشا چۊوە کریۊ، ئەرەیاونۊش کە حیج ئیرادێوە بەڕسمی مەشناسۊ، وێش بۊ بە تاکە ئیرادە، جگە چانەیە ژیواێوە کۊمەڵایەتی و قەرارڎای قبووڵ مەکەرۊ، ئانەیچە بە هجوومە فاشیستییەکاش نیشانە مدۊ.
سەروو ئا بنەمۍ گەرەکشا نەرمەوزەو شۊڕشی پاکتاو کەرۊ. هەرپاسە هەوڵۍ مدۊ هامپەیمانی و یۊبییەی ستراتیژووشۊڕشی دیموکراتیکی و شۊڕشووئازادیی کوردستانی و شۊڕشوو دیموکراتیکوو تورکیای دلێنە بەرۊ. پەوکای هجووومی فاشیستی پەی سەروو هێزە سیاسییەکا و ڕێکوزیایەکاو تورکیای، کە چەنی جمیەروو ئازادیی کوردستانی پەیوەندی و هامپەیمانییشا هەن، زیاتەر کەرڎەن. فاشیزموو ئاکەپەی و سیستموو جەنگی تایبەتی تورکیانە ئینە بە گرد کەسی ماچۊ: کۍ داواو ئازادیی کورڎا کەرۊ، کۍ پەشتیوانی و هامپەیمانی چەنی جمیەروو ئازادیی کوردستانی کەرۊ، ئاخیرەکەش ئا هجوومەو جەنگی تایبەتی مشۊم، کە ملوو کورڎایچرە سەپییان. ئا کۊکوشی و فشارە سەروو کورڎارە سەپییان، سەروو ئا هێزاو تورکیایچەرە سەپنییۊ، کە هاپەیمانییشا چەنی ساز کەرڎۍ
قسۍ فریودەرانۍ سەرکردەکا ئاکەپەی چېش بۊ با بۊ، جە ڕاسینە ئیراڎەو ئازاڎیی گەلوو کورڎی بەڕەسمی مەشناسا و دژوو چارەکەرڎەو قۊرتەو کورڎینۍ. ئەردۊگان ۋېش ماچۊ کە ئاکەپە دڎان مەنیۊ بە بیەو گەلوو کوردیرە. مەغزوو سیاسەتەکۍ دلۍ ئاکەپەی، سەنتېزی تورک- ئیسلامین، دوژمن و کورڎین. سیاسەتوو کۊماری دژە کورڎی بە بڕۍ قسۍ فریودەرانۍ شارۊشۊ و حۊڵ مڎۊ پی جۊرە ڕاوەبەرش کەرۊ. بەتایبەتی بە فریودای بڕۍ هېزی دیموکراتیکی و دۊرووبەروو کورڎی گەرەکشا ئی سیاسەتە نکوڵی و دلېنەبەردەیە جا بەجۍ کەرۊ.
چی خاڵېنە مشۊم ئانە وچیۊ . ئا هجومە سەروازی و سیاسیۍ کە ئاکەپە جە ٢٤ و تەموزیۊ دەسش پنەکەرڎېنۍ، جابەجۍ کەرڎەی کۊنسېپت و جەنگی تایبەتیا کە جە کۊبیەیۊی ئەنجومەنوو باڵاو ئاسایشی نیشتیمانی ترکی(مەگەگە)ینە جە ٣٠ ئۊکتۊبەروو ٢٠١٤ینە قەرارش سەر دریا. ماچا، تا جمیەری ئازاڎیی کورڎسانی دلېنەبریۊ، هجومەکۍ ۋەردەوامۍ با. سەروو ئی بنەما غەڵەتۍ کە ئینسان چەمەڕایش جە ئاکەپەی بۊ، چەمەڕاییەکە بۊ بە فریو وارڎەی بە فېڵەکا جەنگی تایبەتی ئاکەپەی. چی مژارەنە مشۊم بەتایبەتی جە بەرگی پەنجەموو پارېزنامەو ڕابەر ئاپۊی بە عالی بیاۋمېنە، کە شیکەرڎەیۊیش پۍ ئاکەپەی کەرڎەن.
هجومەکۍ ئیسەی هەمەلایەنەنۍ. ئی پەرسە هەمەجۊرە هەم جە ڕوو ئامانجیۊ و هەم جە ڕوو ئامڕازەکاشۊ پی جۊرەنە. سەرنج دەیدۍ، هېزە دیموکراتوو ئازاڎییپارېزنەکۍ گرڎشا ئامانج و ئی هجومانۍ. پۊکاتی جەنگی تایبەتی هەمەلایەنە دژ بە ڕابەر ئاپۊی و پارتەکەیما و هېزەکا گەریلایما تەماموو هېزە سیاسی و دیموکراتیکەکا ڕاوەبەر کریۊ. سەرەتا جمیەروو ژەنا و گەنجاما و دژوو گرڎوو گەلەکەیمانە . هجومۍ هەمەلایەنە ئامانجش ماڕای ئیراڎەی و وۍ دای دەسۊین.
جەلایۍ تەرۊ ئا ئامڕازۍ بەکار مەیا و ڕاو ڕېبازوو هجومەکا هەمەلایەنېنۍ.چی هجومەنە گرڎ ڕېبازو ئامڕازە سەروازییەکۍ بەبۍ حیچ سنورېوە بەکارمەیا. حەرچی کەش، دەگا، دۊڵە و دارسانەکا کورڎسانی هەن بە شېۋېوە وەحشیانە بۊمبۋاران کریا و سۊچناشا. چی هجومەنە هېزەکۍ پۊلیسی ، چەتەکۍ، جاشەکۍ، هېزە ئەمنیەکۍ، فشارە سیاسیەکۍ بەگرڎ جۊرۍ بەکار مەیا.
سیستموو نکوڵی و دلېنەبەرڎەی جە ڕاو هجومی سەروازی، هجومی کۊنترا گەریلایی، جەنگی چەپەڵ، ئۊپراسیۊنو قڕکەرڎەی سیاسی، گېرتەی، زینڎانی کەرڎەی بۍ ۋنەپەرسایۊی گرڎوو هۊڵەکا فشارکەرڎەی ۋەردەوام بۊ. مشۊم ئېمە گرڎما، هامڕېکېما، گەلەکەما، هېزەکۍ سیاسەتی دیموکراتیکی و هېزە شۊڕشگېڵنە دیموکراتیکەکا تورکیای ئینەی عال ۋینا و چنەش بیاوانە. هەڵوېس جە ۋەران ۋەروو ئی هجومانە پېۋیسا. هەڵوېسوو مدرامانۍ کە ئی هجوما دلېنەبەرۊ پېۋیسا.
ڕابەر ئاپۊ جە مانگەو ئابوو ٢٠١٠ و جە سەرەتاو ساڵەوو ٢٠١٣، جیاتیی جەنگوو گەلی شۊڕشگێڵنی، هەوڵێش دۍ بە ڕێبازوو کۊشیای سیاسیی دیموکراتیکی، کێشەو کوردی چارەسەر کەرۊ، تورکیای دیموکراتیک کەرۊ و پێسە پڕۊسێوە ستراتیژیی جیاوازش خولقنا. سەرباروو ئی حەوڵا، ئاکەپە بەرڎەوام بی جە فێڵ و گەمەکاش، جە ڕوانگەو مەژگی و سیاسەتیوە وێش جە دیموکراتیکبیییەی و چارەسەرکەرڎەی کێشەو کوردی بەدوور گێرت، پەوکای حەوڵەکاو ڕابەریما سەرنەکەوتۍ. وەروو ئانەیچە مشۊم هەنگامەی ستراتیجییەو جەنگوو گەلی شۊڕشگێڵنی بێگۊمان بیاونیۊ یاگۍ، کە جە ١وو حوزەیرانوو ٢٠١٠یۊ دەسش پەنە کەرد.
پەوکای زەروورا چەنەش بیاومێنە. هەوڵە پشوودرێژانەکاو ڕابەر ئاپۊی پەی چارەسەری سیاسیی دیموکراتیکی پێک ناما. هجوومە فرەلایەنەکاو فاشیزموو ئاکەپە – مەهەپەی بەرڎەوام بۊ. جە هەلومەرجێوە چانەنە تاکە ڕا پەی سەروستەی شۊڕشوو ئازاڎیی کورڎسانی و شۊڕشوو دیموکراتیکوو تورکیای جەنگوو گەلی شۊڕشگێڵنین.
ئەو هجوومۍ فاشیزموو ئاکەپە-مەهەپەیچە کەراشا، قۊناغێوە پێسنە سەپنا. شێوەیە دەسەپێنێت. ئەم هجوومە پێویسش بە مدرامانێوە هەمە لایەنین سەروو بنەماو جەنگوو گەلی شۊڕشگێڵنی دەسنیشان کەرۊ. دژوو هجووموو جەنگی تایبەتی و هەمەلایەنەو فاشیزموو ئاکەپەی، هەڵوێستی شۊڕشگێڵنانە و ڕاست و تەنیا بە مدرامانێوە هەمەلایەنەی سەر وو بنەماو جەنگوو گەلی شۊڕشگێڵنانەی پێویسا. جگە چانەیچە هەوڵەکۍ پەی ن وستەیهەرمانەو ڕێبازی تەری ڕاسۍ نییەنۍ.
شەڕی گەلی شۊڕشگڵنی مشۊم پێسە جەنگوو وڕنای دەسەڵاتی سەروو بنەماو پارادایموو دەولەتپەرسی، ئەرەمەرزنای دەوڵەت-نەتەوەی یان دەسەڵاتداریێوە تازەی نەنریۊرە. ئامانجوو جەنگوو گەلی شۊڕشگێڵنی سەروو بنەماو پارادایمی تازەی، بەیاگەیاونای و چارەسەروو وێڕاوەبەری دیموکراتیکین. ئینە بە ماناو پارێزنای و بنیاتنیای نەتەوێوە دیموکراتیکی مۍ، سەروو ٩ لایەنا. یانۍ کۊنفیدراڵیزمی دیموکراتیک کورڎسانەنە بیاوۊ یاگۍ، جە چوارچوەو چارەسەری سیاسیی نەتەوەی دێموکراتیکینە شۊڕشوو وێڕاوەبەریی دیموکراتیکی بیاوۊ یاگۍ.
پەی ئانەیە فاشیزموو ئاکەپە-مەهەپەی، هجوومەکاو جەنگە تایبەتە هەمەلایەنەکەیش دلێنە بریا،هەلۊمەرج گونجییان. حەرپاسە پەشتیوانیی خەڵکی فرەن، گەل زۊر بەرزە. ئانە زەروورا سەرمەشقایەتیین، خولقنای جەنگاوەری سەرمەشقین. پێویسا پێسە جە پرۊسە تازەکەی بیاوانە و هەرمانە شۊڕشگێڵنییەکاما پێسە بیاونا یاگۍ، سەروو خەتەو پەکەکەبییەیۊ ئی چێوەیە مسەپنۊ. تا خولقنای سەرمەشقایەتیی سەرڎەمی زەروورمانە.
هـ.ش / س.ز
