فەرمانڎۍ قەرارگەو ناوەنڎیی یەژا ستاری زۆزان چەولیکە بۆنەو ٨و مارسی ڕۊو جەهانی ژەنا کرێکاری، چنی ئاژانسوو هەواڵوو فوراتی قسێش کەردە. دەقوو چەمپنەکۊتەکەو زۆزان چەولیکی پی جۊرەنە:

ئا جەنگەی جە سەرانسەروو جەهانینە پەرەش سانان، چ کاریگەریێوەش سەروو ژیۋای ژەنا هەن؟

چی وەختەنە ئێمە بە "ژیۋای ئازاڎۆ بەرەو ئاخێزوو ژەنا" دەسما پنەکەردەن. سەرەتا ٨و مارسی ڕۊو جەهانی ژەنا کرێکاری مبارەک کەروو گەرەکما واچوو کە ئێمە ئیراڎە و دڵنیایی مڎەیمۍ کە ژەنی جە ڕاو کۊشیای ئازاڎیوە، گلێرگێوە ئازاڎ سەروو بنەماو ئینسانێوە ئازاڎی و ژیۋایۍ ئازاڎیی بنیاڎ بنیا. بە ڕێز و حورمەت و پنەزانایۆ ڕابەر ئاپۆی ویر مارووە کە پۍ ئازاڎیی و کۊشیای ژەنا دەورێوە سەرەکیش بیەن جە ڕزگاری و بەرئاردەی ژەنا و بە ئایدۆلۆجیاو ئازاڎیی ژەنۍ حۊڵێوە فرەش دان حەتا ژەنا سەروو بنەماو ئازاڎیی بژیۋا، جە گرڎ ئاژێوەنە باوەڕیش بە ژەنۍ بیەن و سەرمەشقایەتی کەرۍ. ٨ و مارسی وەڵینگەو ئا ژەنانە کە پەی مافی و هەرمانۍ و ژیۋای خەباتشا کەردەن و پا مەڵامەتۆ کوشیێنۍ، واتە جە وەڵینگەنە پەی ئازاڎیشا باجشا دان. من جە کەسایەتی ١٢٣ ژەنا کرێکارینە کە جە کارگێوەنە بە زینڎەیی ئێرشا وەردریانە و گیانشا بەخشا، 'کلارا زەتکین، ڕۆزا لۆکسمبۆرگ، واڵەکۍ میرابێلی، بەسێ، زەریفە، ژەنا وێڕاگروو ئەفغانستانی کە جە تەرەفوو تاڵیبانیوە کوشیۍ، ساکینە جانسزە، مێهرەبان ساران، بەسێ ئانووش، ڕەحیمە قەهرەمان، بەنەڤش ئاگال، گوڵناز کاراتاش، زەینەپ کناچی، سەما یوجە، ئاینور نارین، ئەندریا وۆڵف، هەڤرین خەلەف، ڕەیحان عامودێ، هێلین چەرکەس، شیلان کۆبانێ، ئەلەفتریا فۆرتولاکس، ئازێ مەلازگرت، دەلال ئامەد، ئەڤین گۆیی، ڕاپەرین ئامەد، بێریڤان زیلان، ئەڤا ماریا شتایگر، بیشەنگ بروسک، سۆرخین ڕۆژهەڵات، لەیلا سۆرخین، دۆگا ڤیان، سارا و ڕووکەنە'و گرڎوو گەشمەرڎا کۊشیای ئازاڎیی ژەنا جە جەهانەنە بە ڕێز و پنەزانایۆ یاڎ مارووە. ئێمە چاڎیشاوە فێرۍ بیەیمۍ و سەروو ڕێبازوو ئاڎیشا ملمۍ. جە یاڎەوەرییەکاشانە هێز هۊرگێرمۍ و بەرەو ئاخێزوو ژەنا کۊشیەیمۍ.

حەرچنە جە ئیسەنە جە یاساو دەوڵەتانە بە ڕسمی باسش نەکریان، بەڵام جە حەقەتینەنە ئینایمۍ ئاژەو جەنگی جەهانی یەرەمینە مژیومۍ. پێسە ڕابەر ئاپۆی باسش کەردەن، جەنگی جەهانی یەرەم بڕۍ وەختۍ شێوەو جەنگی گەرمی و بڕۍ وەختێچ جەنگی دیپلۆماسی بە ۋێشۆ وینۆ، بەڵام بەردەواما و ئینا پەرە ئەساینە. دەسەڵاڎدارا حۊڵ و واوەی متەیرەو ۋێشا مڎا، ئینەیچ بۆ بە مەڵامەتوو یانە کاولی و زەرەرۍ گۆرەو وڕای کۆمەڵایەتیش چنە گنۆوە. پێسە مزانیۆ قەیرانەو پێکئامایی سیستمی و ئا جەنگەی کە جە گرڎوو قۊرتەکانە سەرش هۊردان. حەرپاسە ئینەیچ مەجال پۍ چارەسەرکەردەی قۊرتەکا ڕەخسنۆ. سەڎەو ٢١ ی بە "سەڎەو ژەنا" پێناسە کریۆ. ڕاسی ئی مژاریە هەم قۊرتەکۍ ڕۊشن کەرۊوە و هەم مجالێوە پۍ چارەسەری ڕەخسنۆ. بە پێچەوانەو ئینەی، جەنگی جەهانی یەرەم، سەروو بنەماو دلێنەبەردەی ئازاڎیی ژەنا و دەسوەردای و ملەملانێ جێندەری، سیاسەتەکۍ دەسەڵاتی جابەجێ کریا. ڕێکوزیاکۍ ژەنا کریا ئامانج و باس سەروو مافەکا ژەنا جە وتارە سیاسیەکانە جە جەهانەنە زیاڎشا کەردەن. سەرەڕاو ئینیشایچە تنووتیژی دژوو ژەنا جە گرڎ یاگێنە پەرەش سانان. بەشداریکەردەی ژەنا دلۍ فرەو سوپاو دەوڵەتانە سەروو بنەماو هوشیاریی ئشناسنامەو ژەنۍ نییا. بەڵکم پۍ ئانەینە جمیەروو ڕێکوستەیەکا ژەنا کۆنترۆڵ کەرا و ماناشا پنە نەڎریۆ کریۆ. پۍ نموونەی سەرەڕاو ئانەی کە ناتۆ ڕێکوزیێوە جەنگی و کاولکاریا، ژەنا دلۍ نوێنەرایەتی دەوڵەتی کە ناتۆنە بەشدارێنۍ ماچا "ناتۆ ئێمەنمۍ". ئینەیچ حەقەتین و ژەنۍ پێسە کەرەسەی بەکار مارۆ، ئازاڎیی ژەنۍ و پێگەو ڕێکوستەیی ژەنۍ جە حەقەتینوو ۋێش دوور وزۆوە. ئی ڕێبازە بە ئامانجوو هجوومکەردەی سەروو ژەنان و مەترسیڎارا. ئینۍ گرڎ پێویستێنۍ پێسە هجوومۍ سەروو ژەنا بە بنەماو جەنگی تایبەتی چی سەردەمەو جەنگی جەهانی یەرەمینە بوینمۍ.

چا چوارچێوەیەنە ئەرەگیری سەروازی و هجوومە کاولکارییەکۍ زیاڎشا کەردەن. بە تایبەتی جە ۋەرکەوتوو دلێڕاسەینە جەنگەکە چڕ بیەنۆ، هەم چەتۍ بەکرێگرتێشا ئاردێنۍ مەنتیقەکە و هەم هجوومە ئەرەگیریەکۍ سوپاو دەوڵەتی بە مەبەسوو کاولکاری گەلاو بەتایبەت ژەنا بە ئامانج گێرۆ. ئەرەگیری وڵاتا، هجووم و چەتەکا، شێوازوو جەنگی تایبەتی ڕاوەبەر کریا و ئینەیچ بیەن بە ماڵامەتوو ئانەی کە ژەنی ڕووبەڕوو هەر جۆرە تنووتیژیێوە باوە. کوشتەی ژەنا و زاوڵا جە جەنگەکانە زیاڎشا کەردەن. سیاسەتوو کۊکوشی فیزیکی بۆ بە مەڵامەتوو هجوومی بە ئامانجو دلێنەبەردەی و تێکدای پەیوەندییەکاو وڵاتا چنی گلێرگەی و ژانا. سەروو بنەماو ستراتیجی چۆڵکەردەی و ئەرەگیرکەردەی مەنتیقەکا، یان مەردەی یا بڕەمای سەروو گلێرگەیرە مسەپیۆ. شۊنماو ئەرەنیشتا مەدەنیی کەرانۍ ئامانجوو هجوومەکاشا و بە دلێنەبەردەی مدرامانوو گەلا مەنتیقەکەیشا ئەرەگیر کەرا. جە نوقتۍ قووڵەو جەنگوو ئۆکرانیا – ڕووسیا، حەماس – ئیسرائیلی، دماو بەدەسئاردەی دەسەڵاتی جە تەرەفوو تاڵیبانیۆ جە ئەفغانستانەنە، جەنگەکۍ وڵاتا سوریا، عێراق، یەمەن، لیبیای و هتد، ئانەی ڕووەشدا، پێسە هەمیشەی ژەنیش بەئامانج گیرتۍ. ژەنی کوشیا و جە وڵاتەکا ۋێشانە بڕفانیا و ڕووبەڕوو گرڎ جۆرە هجوومێوە دەسدرێژی باوە. پۊکەی گرڎوو ئا شەرتا کە پۍ بەردەوامی ژیۋای پارێزیان بە تەمامی دلێشەنە بەرا.

یۆ جە سیاسەتەکا جەنگی سەپنای کۆچبەرییا، وڵاتەکەیشا جیامازا و کۆمەڵایەتیبیەی جە دەس مڎا و بەئاسانی ڕووبەڕوو گرڎ جۊرە هجومێوە باوە. هەم ڕووبەڕوو جەنگەکانە جیامەنا و پێسە چەکێوە بەکارمەیا و با بە قوربانی. ئینسان متاوۆ هەزاران نموونۍ پەیوەس پی مژاریە باس کەرۆ. یاسا میان دەوڵەتییەکۍ و چێوی تەر ژەنی و گلێرگەی مەپارێزنا. تەنیا وەختۍ کە پەنەواز بە جەنگێوە دیپلۆماسی جە بەینوو دەوڵەتەکانە بۆ، ئی یاسایا پێسە ئامرازێوە جە دژوو یۆترینی بەکار مارا و ئینەیچ چانەی زیاتەر مە ویەرۆ. وەختۍ تاوانەو جەنگی زیاڎ کەرۆ هەر جۆرە بازرگانیێوە بە جەسڎە و ژیۋای ژەناوە کریۆ. هەر جە مافیاو مادەی هۆشبەریوە گێرەش، پۍ کەرتوو لەش ورەشی، هێزوو هەرمانۍ هەرزانۍ، سەپنای سیخوڕی و هۊرشێۋنایۆ ئەخلاقی، گرڎ جۆرە شێوازێوە گڵیاو بەکار مۍ و پی جۊرە ژەنی فرەتەرین قوربانیێنۍ. جە جەوهەرەنە جەنگ فرەتەرین کاریگەریش سەروو ژەنا هەن و گلێرگە جە کەسایەتی ژەنێنە کریۆ ئامانج.

شمە سەروو سیاسەتوو جەنگی تایبەتوو دەوڵەتا ئەرەگیروو کوردسانی جە دژوو ژەنا کوردی چێش ماچدۍ؟ ئی سیاسەتە چنی کاریگەری سەروو ژیۋای ژەنا کەرۆ؟

جە کوردسانەنە ئازاڎیی ژەنۍ بە سەرمەشقایەتی ڕابەر ئاپۆی دەسش پنەکەرد. دەوڵەتە پڵۊسنەرەکۍ هجومشا کەرد سەروو ئشناسنامەو کوردا ئازاڎیی، کوردسانی ئازاڎ و چەمکوو نەتەوەی دیموکراتیکی. پی جۊرە ئا بنەمایۍ کە کۆمەڵایەتی بیەی فرەتەرین گەشەسانایش چنە ڕووە مڎۆ ڕووبەڕوو هجومی بیۆ. چی مەجالەنە سیاسەتوو کۊکوشی جە دژوو ژەنا ملۆڕاوە. جە هجوومی ئەرەگیری و کاولکارینە دوژمنەکێما ڕێکوستەکا ژەنا و سەرمەشقەکاشا کەرا ئامانج. پۍ بێ کاریگەرکەردەی فکروو گەشەکەردەی ئازاڎیی و نوێنەرایەتیکەردەیش کار کەرۆ. سەروو ئی بنەمایۍ هەم هجوومی سەروازی و هەم جەنگی تایبەتی فرەلایەنە ئەنجام مڎریۆ. هێزەکاو گەریلایما جە وەختوو هجوومە ئەرەگیریەکانە کریا ئامانج. مەنتیقە مەدەنییەکۍ بوردومان کریا، گرڎوو ژەنا ئازاڎیی کریا ئامانج. ۋەروو ئانەی گەرەکشا نیا ژەنی بەشدارۍ سیاسەتی با، پۊکاتی حۊڵوو سەرکوتکەردەی ئیراڎەو ژەنۍ مڎا. جە حەقەتینەنە جەنگی تایبەت حەقیقەتوو کۆمەڵایەتی بە سەرمەشقایەتی ژەنا ئازاڎیی بە ئامانج گێرۆ و حۊڵوو لاوازکەردەی گلێرگەی وەڵێکۊتەی مڎۆ. گرڎ جۆرە تنووتیژیێوە دژ بە ناوەندەکا مدرامانی ئەنجام مڎریۆ، بە ئامانجوو چۆڵکەردەی کوردسانی، بە شێوێوە سەرەکی کۆچبەری سەپنانە. پۍ لاوازکەردەی پەیوەندی ژەنا و گلێرگەی، حۊڵ مڎا ژەنی کێشا دلۍ ژیۋای مۆدێرنیتەی و جە گلێرگەی دوور وزیۆوە. سەروو ئی بنەمایۍ جە ڕاو فشاری سەروازیی و جە ڕاو ڕێکوزیا هامبەشەکا و پڕوپاگەندەی گڵیاویۆ حۊڵوو تەرسنای و هەڕەشا مڎا. جە ئاکاموو جەنگینە کۆچکەردەی پەرە مسانۆ. پۍ بەکارئاردەی ژەنا، ئا کەسۍ جە سیستمی و گلێرگەکەیشا بڕیێنێرە، گرڎ جۆرە شەرتێوە بەکارئاردەی سەپنانە. بە ئەنجامدای ئۆپەراسیۆنی هەواڵگری سەروو بنەماو ماددە هۆشبەرەکا و وەشکەردەی هەستی ناڕاسی و گێڵای شۊنەو ژیۋای ساختەیرە جوانە ژەنی کریانە ئامانج. یا بە سیخوڕیکەردەی ژەنی و گلێرگەی وزۆ ئاژێوە کە بۆ بە مەڵامەتوو زەرەرە یاۋنای بە گلێرگەی.

ڕابەر ئاپۆ ئەرەیاوناش، ڕزگاری گلێرگە بە ڕزگارکەرڎەی ژەنا ئازادا و مێ دی و ئینەیچ بواروو کردارییوە کریان و کریۆ. دوژمن پەی ماڕای ئی بازنەیە بە دەسوو ژەنێ کۆنسەپتوو ماڕای مدرامانی و دلێنەبەرڎەی گلێرگەی کەرۆ و هەوڵێ مدۆ هەقەو ڕابەر ئاپۆی و فەلسەفەو ئازادیی کەرۆوە. کوردستاننە بە شێوەی فرەلایەنە جەنگی تایبەت کەرۆ، ئەگەر سەرنجە بدەیـی، ساڵەو ٢٠١٥ــیوە چەنی هجوومەکاو سەروو کوردستانی دەسدرێژی پەی سەروو ژەنا فرە بییەن. ژەنی کەرۆ ئامانج، هەوڵێ مدۆ جە کەسایەتیی ژەنێنە ماڕۆ و تەرسی  گلێرگەنە وەڵا کەرۆوە، کە نمەتاوۆ جوابدەروو ئی دۆخەیە بۆ و قبووڵش کەرۆ. پێسە ئامانجوو بەدیئارڎەی واقیعوو گلێرگێوەن، کە جە بەهایەکاش دوور وزیانۆ. هەوڵێ مدۆ دەدات بە سیخوڕییوە یەکڕیزیی ژەنان ماڕۆ و بێباوەڕی گنۆ وەڵێ. ئەرەگیرش کەرۆ و بە ئابڵۆقەی ئابووری ئاورایی ڕەواج  مدۆ پەنە و وەراوەروو زەڕینە مەجبوورش کەرۆ خیانەت جە وێش و گلێرگەی کەرۆ، پێسە ئامانجوو دلێنەبەرڎەی پیمەرە ئەخلاقییەکاو گلێرگەین. هەرپاسە دژوو ژەنا، کە گەورەتەرین ناوەندوو مدرامانینێ، بێشناسنامەیی و بێناموونیشانیشا سەرەرە سەپیۆ. کەرتوو لەشورەشی کە هەمیشە پێسەو ڕابازێوە جەنگی تایبەتی کاریگەرییش هەن، جە ڕاو سیاوگیرییوە هاندای ژەنا چا بوارەنە دەوڵەتێ هەرمانەش پەی کەرا. ژەنی  مەنتێقە ئەرەگیریایەکانە مڕفانیا و گرد جۆرە هجوومێوە نائینسانانە چەتەکێ کەراش. لاێوە جەسەیش دلێنە بەرا و لاێوە تەرۆ کۆمەڵایەتی-فەرهەنگیبییەی دلێنە مشۆ، وڕیایرەی ئابووری، لاێوە ورشانایۆ ڕێکوزیایەکا، گێرتەی و دیلکەرڎەی ژەنا، لاێوە بواری کۆمەڵایەتی، مەیدانشا پەی دەسەڵاتداریی پیایا و زەمینەو تندوتیژییشا کریۆوە و پەشتیوانییشا وەنە کریۆ. گردوو ئی شێوازا پێوە بەکارێ مەیا. ئاسمیلەکەرڎەی و هاندای پەی ژیوای ساختەو مۆدێرنیتەی سەرمایەداری بەرڎەوام بەکار مەیا. وەڵێکەوتەیە ئازادیوازانەکێ، کە بە سەرۆکایەتیی ڕابەر ئاپۆی ئامینێ دی، ئەخلاقی و ڕێکوزیایی و پلێ کۆمەڵایەتی و هۆشیاریێوە  شناسی و گەشەساناێوەش سەروو ئا بنەمێوە خوڵقنان.  لێوە تەرۆ دوژمن بە هجوومەکاش هەوڵێ ماڕای ئی وەڵیکەوتەیا مدۆ. مەبەس جە شێوازە سەروازییەکان، پراکتیزەکەرڎەی جەنگی تایبەتین، بەکارئارڎەی ئایینی و ڕێکوزیایەکا پێسەو تەریقەتی گنا دلێ ئا چوارچوەیۆ. کەرڎەنشا بە ناوەندوو چەتەکا و پینەیچ هەوڵێ مدا گرد  جۆرە فشارێ و هجوومێوە سەروو گلێرگە، سروشت و کولتووری کەرا. تا مدرامانوو ئەدایا ماڕانێ پێشێ ڕۆڵەکاما وزا سندۆق و پەیما کیاناوە. ئامانجی سەرەکیی گردوو ئی هجووما دوورکەوتەیۆن جە  کۆشیای و تەسلیمبییەی. چونکوم فرەتەرین تەرسیشا وەنەو ژەنێ هەنە.  ئەگەر سەرنجە بدەیمێ، سیاسەتوو دەوڵەتوو تورکی دژوو ژنا هەر جۆرە سیاسەتێوە کەرۆ، هەمان سیاسەت ئێراننە کریۆ. پانیشتوو کوردستانیچنە ئی ئەم دۆخە لاو هامکارە – خائینەکاشاوە کریۆ. هجوومێ و ڕابازەکاو ئەردۆغانی دژوو ژەنێ و بەتایبەتی ژەناو کوردی ساعیبوو ئیرادەی چێش بۆ، لاو بارزانییەکاوە بە هەمان ئامانج و هەمان شێوە بەکارێ مەیا. دێن. ڕابەر ئاپۆ  ٨ مارسوو ١٩٩٨ سوپاو ڕزگاریوازەو ژەناش پێسە دیاریێوە پێشکەش بە ژەنا کەرڎە و ئاماژەش پانەیە دا، کە ژەنی مشۆم  بەرەو قۆناغێوە تەری جە ڕێکوستەی هەنگامە بنیا. هەمان وەختەنە وەزیروو بەروو ئەمریکای و ژەنێوە، مارلین ئەلبرایدە لاو عەقڵیەتوو پیاێوە دەسنیشانە کریێنە، بە ئامانجوو تیرۆریزمی هامبەشێ با و ئەرەیاونانش، کە ڕێکوزیایەکاو ژەنا تەرسەناکتەرین هێزنێ و بەتایبەتی سەرەنجەش پەی، یاژک کێشتێنە و واتەبێش: "با یوەم جە لە هێزوو  چەکداروو ژناوە بدەیمێ."

 

ئەگەر سەرنجە بدەیمێ با ڕاسیی بواچمێ، دماو گەشمەرڎەکەرەی سارێ و ڕۆژبینێ و ڕۆناهیێ پاریسنە و بەئامانجگێرتەی ئەڤین گۆیێ بە هەمان شێوە، بە دلێنەبەرڎەی ناڕەوا، کوشتەی ژەنا، هجوومی ئەرەگیرکاری بێ مردای پەی سەروو وەرنیشتی و سەرنیشتی و وەرکەوتوو سوریای، کریۆ و سەرمەشقەکا پێسەو هەڤرین خەلەف، ژیان تۆڵهڵدان، ڕێحان عامودێ، شەرڤین سەردار، ڕۆژنا ئامەدێ هەرپاسە چندین کەسایەتیێ ژەنێ وەڵاتپارێزنێ، ئەدێ، سەرمەشقەکاو پانیشتوو کوردستانی پێسەو بێریڤان زیلان و زیلان کۆنیایێ کە نوێنەرایەتیی نەریتوو ئازادیی کەرا و سەرمەشقەکاو کۆشیای ئازادی ژەنا، پەرە بە کوشتەیشا دریۆ، ژینا ئەمینییە وەرکەوتوو کوردستانینە، ئا ژەنێ  سەرمەشقێ ئەرەپڕاکەیشا کەرد، گێرتەی و ئڕفانای هامڕا جوانەی و کەسێ تەرێچ، هجوومەکاو سەروو ژەنا، کە هەمان قۆناغنە کریا سەروو بنەماو هەمان عەقڵییەتی پەرەشا پەنە دریان.  پێسە جە گردوو ئی هجووما میاومێنە، سەروو بنەماو ئانەیە کە ئایندێوە ئازاد لاو ژەناوە بنیات نریۆ، هجوومی سیستماتیک، قڕکەر و تندوتیژوو دژوو ژەنا جە مەودای وەرفراوانەنە و گردوو بوارەکاو ئایدۆلۆژیا، کولتوور و سیاسەتینە کریۆ. سیاسەتی ئابووری و کۆمەڵایەتی، گەندەڵی و کوشتەی بۆنەو عەقڵیەتی پیایانەیۆ ڕووە مدا. کێشەکە تەنیا ژەناو کورد نییەنێ، هەمان وەختەنە پەرەپەنەدای کۆشیای پەی ئازادیی ژەنا کاریگەریی کەسایەتی گردوو سەرمەشقەکان. ڕوانە بەشەکاو کوردستانینە دژوو ژەنا دڕندەیی کریۆ و سەدەکاو دلێڕاسەیۆ بەرڎەوامییش هەن و تا ئارۆیچ کریۆ. وەرڎەموو ئیرادەی ئازادوو ژەنێنە، دوژمن هەوڵێ گێرتەی ژەنا مدۆ. هەوڵێ مدۆ دژوو ئا  ژەنا کە هۆشیاری، ڕێکوستەی و ئیرادەو کۆشیای و پێکئامەی کۆمەڵایەتیی تازە و پەیکەری ئەخلاقییشا بەدەس ئارڎەن مرداوە، بە بەکارئارڎەی سۆچنای، بۆمب، چەک، ئەرەگیرکاری، لەشورەشی، ماددە هۆشبەرەکا، سیخوڕی، ئاورایی و گێرتەی و دەسدرێژی، دلێشانە بەرۆ.

جە کۆشیاینە دژوو ئا ئایدۆلۆژیا و سیاسەتا، ژەنی چەنی گلێرگە و بنەیانەکانە و جادەکانە وێشا بپارێزنا؟

بە سەرمەشقایەتیی تارێخیی ڕابەر ئاپۆی، بە هەنگامە یەکەمەکاش هامڕاما سەکینە جانسزە، جمیەری ڕزگاریوازوو ژەنا، کە بواروو ئایدیۆلۆژی، سیاسی، سەروازی و کۆمەڵایەتیینە دا وەڵیکەوتەێوە گەورە بە سەرمەشقایەتیی ئادی بەدەس کەوتەن. پەوکای بەهانێوە هەنە پەی هجووموو ئینسان-دەوڵەتی. بییەی تەڤگەروو ئازادیی ژەناو کوردستانی و کۆشیای گەورەتەرین بەختەنە پەی ژەنا و گلێرگەی. وەختێ مافوو بییەی بە کەسی نەدریۆ و وێڕێکوستەی، پارێزنای و کۆشیای دەس پەنە کەرۆ. پا شێوە گرد جۆرە هجوومێوە، بێکاریگەر کریا و ژەنی وێشا جە هجوومەکاو ئیساتێ پارێزنا. ڕاگێریکەرڎەی جە دەوڵەتە باڵادەساو پیای، بۆردومانی ئایدیۆلۆژی و هجوومە سەروازییەکاشا تەنیا بە هەڵوێستێوە ڕێکوزیای و هێزوو وەرگێریکەرڎەی جە وێ کریۆ. پەوکای ئێمە میراتێوە گەورەما هەن و چی بارودۆخەو ئیساتێنە خەباتێوە ڕێکوستەیما هەن، کە فرە قەوەتا و سەروو پایاو وێشۆ مردانرە و وەرگێری وەنەو وێش کەرۆ. کەواتە تەنیا پێویسا بی بە بەشێوە چا کۆشیایە. ئەوەڵ تا هجوومی ئایدیۆلۆژی بێکاریگەر کەرمی، پێویساە هەمیشە زانستوو ئازادیی بەزیندەیی بازمێوە. هێڵینەوە. بە مانێوە تەرە بە زانای کێنمێ و چێشما گەرەکا و متاومێ چێش کەرمێ، بە دیەی حەقیقەتوو دەوڵەتوو ئینسانی و زانای ڕاسیی دوژمنی، مشۆم مامەڵە کریۆ. ئا ژەنێ کە ئایندەی ڕێکوازیای چینەشا هەن، گەل پێویسش پەنەشانە. بەرڎەوامیدای بە ڕێکوستەی جە کەس، بنەیانە، کۆڵانە، گەڕەکە، دەگا و گرد یاگێوەنە تا مێ فرە گرنگا.  پێسە متاویۆ گردوو شێوازەکاو خەڵەتنای، یاواینەی جە ئۆپەراسیۆنەکا، تۆقنای، دیلکەرڎەی و ملکەچبییەی پەی سیاسەتی ڕەگەزی دماییش پەنە بێ. پارێزنای یەکڕیزی و بەکۆمەڵایەتیبییەی فرە گرنگا. زانای ئینەیە بۆ بایسوو ڕێکوستەی. گلێرگە وێش جە دەوڵەتی گەورەتەرا، جە یاواینەی پیای گەورەتەرا. چی بابەتەنە ئینسان مشۆم وێش، بنەیانەی و ژیوگەی کۆمەڵایەتییش ڕێک وزۆ. ئەگەر ژەنی دەوروو وێش ڕێک وزۆ، متاوۆ میکانیزمێوە وەرگێریی وەش کەرۆ. پەی نموونەی; ئەگەر ژەنێوە کە لاو دوژمنیوە هجووموو جەنگی تایبەتیش سەر بۆ، قەراروو وەرگێری بدۆ ئا وەخت متاوۆ خەڵکوو دەوروبەروو وێش ڕێک وزۆ، دەخات، فرسەتێ زیاتەرێ مەیا وەرۆ. ئەگەر بنەیانێوە ژیوگەو  وێش ڕێک وزۆ، متاوۆ دەوروبەریچش بپارێزنۆ. ناوەندێوە هێزی وەش کەرۆ و فرسەتەکاو مدرامانی زیاتەرێ کەرۆ. گردوو گەلەکەیما بەتایبەتی گەنجێ ئەوەڵ مشۆم زەمینەو وێشا قەوەت کەرا، بەرە وەڵایەکاشا ڕووەو دوژمنیرە وزارە، دمایی فرسەتوو جوابدایۆشا بە هەرنۆعێوە بۆ. شێوەیەک هەبێت. چەنی متاوا پا ئاسانییە مامەڵە کەرا؟ بڕێو کەسێ بێتاوانێ چەنی دەرفەتوو سیخوڕیکەرڎەی پەی دوژمنی بڕەخسنا؟ دوژمن چەنی درەختاو کەشەکاما بڕۆ و وەڵاتەکەیما بکەرۆن بە بیابان؟ چەنی ئینسانەکا چێروو هەڕەشێ گرد نۆعە چەوسیایۆێوەنە کۆکوشی بژیوا، چەنی متاوا دار وەنەئەدا  شکۆمەندەکاما بدانێ؟  چەنی کریۆ پێشێ ڕۆڵە قارەمانەکا بە پۆست پەی ئەدایا کیانیاوە؟ چەنی مەزهەبەکا چێروو نامێ دینینە چەنی چەتەکاو دلێ گلێرگەی دەس وزا دلێ دەسوو یۆی؟ ئا کەسێ جە گلێرگەو ئێمەنە شناسنامەو وێشا جەدەس دان چەنی متاوا چەنی دوژمنیدا پاسە ئاسان مامەڵە کەرا؟ چەنی دوژمن متاوۆ سەرۆکەکەیما وزۆ چێروو ئەشکەنجەیۆ و وەراوەر بە وەڵاتپارێزنەکاما، گەلەکەیما، ژەنا ئەشکەنجە بدۆ؟ دماو هەوڵوو تیرۆرکەرڎەی دیمەشقنە  ساڵەو ١٩٩٦، ڕابەر ئاپۆ ڕەخنەس وەنەو  شۆڕشگێڵنەکا گێرت و واتش: "ئینە ماناو ئانەیەنە دوژمن شمە بە هیچ نمەزانۆ، پەوکای ڕاستەوخۆ من کەرانێ ئامانج. مادام شمە جەنگاوەرێندێ، وەڵێ ئانەینە دەسم بەرز بۆوە، مشۆم دەسوو شمە سەروو دوژمنیرە سەر گنۆ. پەوکای پێویسا گرد کەسێوە هاگاداروو وەرپەرسییش بۆ، بەبێ ئانەی چەمەڕوانوو کەسێوە کەرۆ کە پاریزنۆش، پێویسا داواو وەنەپەرسایوە جە هجوومی بێباکانەو دوژمنی کەرمێ. ئینە هەرمانەی ئەخلاقییە و کۆمەڵایەتییەو گردیمانە. ئەوەڵ ئەگەر ئی هەرمانێ نەکەرمێ، چانسوو ژیوای نمەبۆ. یانە بەیانەو و جادە بە جادە وێشا ڕێكێ وزا و ڕاکاری وێپاریزنی بەکاربارا. هەرهێزێوە هجووم بکەرۆن سەروو گلێرگەکەیما، مەبۆ بێجواب بمەنۆوە بەکوڵی وەرگێریکەرڎەی جە وێت ئینەنە، کە مافوو وێمانە، ڕەوابییەی پێوەسا بە بییەیماوە. تا گەل و گلێرگە دەسبەردارێ مافوو وێشا نەبانێ، کەس نمەتاوۆنێ دەس ملوو ئی مافاشارە بگێرۆن.

 وەراوەرووکرڎەوەکاو جەنگی تایبەتینە شێوازەکاو وەرگێریکەرڎەی جە وێ فرێنێ، متاویۆ هێزی ڕێکوزیا فاڕیۆ پەی چالاکیی. جە وەڵاکەرڎەیۆ ڕاسییوە تا بیاوۆ بنیاتنیای بنەماو بەیاگەیاونای و فاڕای هێزی چالاکیی، مشۆم چالاکیێ فرێ کریا. ژەنی سەرمەشقێ گلێرگەینێ. ئەگەر وێگێری و یارای پارێزنیا بۆ، ئەگەر هەستوو خاوەندارێتی وێش و بەهێکێش و گلێرگە وێش ڕێک وزۆ، ئانە فاشیزم هیچ ڕاش مەمەنۆ. ڕێکوستەی  پێویسا چالاکانە کریۆ، پێویسیچ بە ملیۆنان کەسا مەکەرۆن، چند کەسێوە ڕێکوزیێ متاوا با بە هێزوو چالاکیی. ئا کورڎە کلاسیک و بێدەسەڵاتا، کە کۆیلایەتی قبووڵ کەرۆ و وێش پێسە بێچارەی و مەرڎەی وینۆ، دوژمن هەوڵێ زیندەکەرڎەیۆ ئی نۆعە کورڎەیە مدۆ، ڕێکوزیای ئیسناکوش و دژەگەریلا بە نامێ هوداپاریوە پێسە سیاسەتمەدارێوە کوردستاننە وێش نیشانە مدۆ. بارزانی کە دوژمنوو بەها کوردییەکا و دوژمنوو ژەنان، پێسە نوێنەری کوردی نیشانە مدریۆ. پیا ئاینییەکێ بە ڕاوەبەراو دینی مشناسا. هەوڵێ مدۆ بە دەسدرێژیکەرڎەی سەروو ژەنێ، کوشتەی و دلێنەبەرڎەی ڕۆڵەکاشا دیسپلین بیاونۆ یاگێ و گەنجەکاما کێشۆ دلێ چاڵەو ماددە هۆشبەرەکاوە و کەرۆشا ئامرازوو هەرمانە گڵیاوەکاش. جوابوو ئێمە پەیشا  دەسبەرزکەرڎەیۆ و دایوەنەین وەنەو ڕووخساریشا. پێویسا ژەنی بە هەرمانەی سەرمەشقانێ وێشا ورزا و گلێرگەی ڕێک وزا. یانە، مەکتەب، جادە و گرد بوارێوە ژیوای فاڕا پەی ڕێکوستەی و هێزوو چالاکیی. ژەنی متاوا هێزوو زانای و خاوەندارێتی، متمانە و پارێزنای بنیات بنیا، ئیساتێنە ئاستێوە بەرزوو هێزی کۆشیای و چالاکییشا هەن. چی وەختەنە فرەو ژەنا دژوو فاشیزمی مرداوە، بەڵام لاوازیی جە ڕووەو پلێ کۆمەڵایەتی و ڕێکوستەیۆ ڕاش پەی دوژمنی کەردێنۆ. پێویسا بزانیۆ کێ جادەکانە ویەرۆ و چێش کەرۆ. مشۆم گۆشەگیرشا کەرۆ و بێلایەنێشا کەرۆ و وێپارێزنیی بکەرۆ. مشۆم ئەنقەرە، دەگێوە  ئامەد، جادەکاو شڕناخ، قامیشلۆ، هەولێر، شوانەکاو کەشی، مەبۆ کۆنترۆڵوو پۆلەکاو مەکتەبی کەرا، مەبۆ بتاوۆ زانیارییش لا یاوۆ، نمەبۆ کەس جە گلێرگەنە بڕیۆ و پێسەو چەکێوە دژما ئێمە بەکار بێ، مەبۆ گردوو هەرمانە خراپەکا بەبێ گرنگیدای کریا، ئەگەر دۆخەکە پێسە بلۆ، ماناش ئانێنە کەرامەتوو ئازاڎیی ژەنێ، گەل و گردوو ئانیشا گلێرگەنە مژیوا زەرەرشا میاوۆ لا. هەرکەسێوە کەرامەتوو ئینسانی پیس کەرۆ ئامانجش ئینا پەشتیوە و پێویسش بە ڕاوشۆنوو وەرگێریکەرڎەی هەن وەراوەرشنە. پەوکای غەڵەتا بەرۆ چەمەڕوانێ فریادڕەسێوە کەرمێ، ڕزگارکەر تەنیا هێزوو وێمانە و مشۆم ئی هەرمانێ کەرمێ بە ئەزموون و توانایی، کەرەسە و میتۆدی پێویسما بەدەس ئارڎەن. ئەگەر کۆیلایەتی، وێپەرەسی و بێڕوومەتی وازش چەنە ناریۆ، کەرامەتوو ژەنێ و گەلەکەیما هەر ئیسەوە وەڵێش وەنە نەگیریۆ، کێ متاوۆ ڕاش وەنە  گێرۆ؟ هیچ کەس..

بە سەرمەشقایەتیی یەژا ستاری کۆشیای گەریلای، کە سەروو بنەماو وێپارێزنای، کە دژوو سیستمی باڵادەسوو پیای کریۆ،  یاوان چە حاسێوە؟

یەژا ستار ئایندێوە گەورەش هەن و ئەزموونێوە گەورەو ڕێکوستەی و کۆشیایش هەن، سوپای ڕادیکاڵەو ئازاڎیی ژنانە کە بە هۆشیاریی وەرپەرسیی تارێخیوە ورسونیشت کەرۆ. پی مانێ هێزێوە ئایدیۆلۆژی، سیاسی و سەروازیین. چونکوم شێوازوو سیاسەتیش پەشت بە کۆشیای چەکداریی بەسۆ. سوپاو پارێزنای ژەناو یەژاستاری سوپابییەیش سەروو بنەماو ڕاباز و مانیفێستەکاو ڕابەر ئاپۆی پەی ڕزگاریی ژەنا و وێڕێکوستەی بنیات نیان و سەرڎەموو جەنگی جیهانیی یەرەمیچنە دەسکەوتەکاش بە گردوو چەنەئامایی و ئەزموونە تاریخییەکاشەوە، سەروو بنەماو گەریلای مۆدێرنیتەی دیموکراتیکی پەرە سانان، کە سەروو بنەماو هەواڵگێری، تەکنۆلۆژیاو دەوڵەتەکا ئەرەمەرزیان چەنی ئا باوڕەی نیا، کە ماوێوە کوڵەنە بە هجوومی  قورس دلێنە بشۆ، ئەوەڵ بەڕۆشنی ئامانجی ئایدیۆلۆژی، کەمبییەیۆ چەمداری هەواڵگێری و تەکنەلۆژیای و گونجنای جە جەنگی گەریلایینە، بەپاو  بارودۆخوو سەرڎەمی تازەی، بە بەراورد چەنی یەکە سووکەکا بە چەنەئامای زیاتەریوە، چالاکی و گورز وەنەو دوژمنی مدا. پی مانێ هێزەکاو ئێمەی یەژاستار جە پلێ سوپاو دەوڵەتینە سیستموو پیاسالاری بە ئامانج گیریۆ، ئادێ سەرمەشقی و جابەجاکارێ ڕادیکاڵتەرین کۆشیای جێندەریی سەرڎەمینێ. حەر وەروو ئینەیە جە دیاێوە فراوانۆ ​​گەریلای وینۆ و بە وەرپەرسیی ڕۆشنکەرڎەیۆ و پەرەپەنەدای ویر و میتۆدوو کۆشیای هێزە شۆڕشگێڵنەکاو جیهانی، بە مەبەسوو بەدەسئارڎەی سەرکەوتەی وەراوەروو هجوومەکاو ئارۆو دوژمنینە، گەریلایەتی کەرۆ. ئینە فرە گرنگا. بۆنەو چەمداریی تەکنیکی و ناهامسەنگیی هێزی و بەئامانجگێرتەی وەرفراوان پەی دلێنەبەرڎەی گەریلا، هەوڵێ مدا کۆشیای گەریلای دمایی پەنە بارانێ، بە ئابڵۆقەدای هەرێمەکاوە هەوڵێ مدا دەرفەتوو کۆشیای بە نامێ گردوو ژناوە یاگێ وێشانە بازاوە. پێسە جە مەیدانوو پراکتیکییوە بەرگنۆ، یۆگێرتەی فەرماندەیی یەژا ستاریما و هێزەکاما یاوان حاسوو سەرمەشقایەتیی جەنگەکا، بییەی بە هێزێوە کاریگەر و یاوای پا حاسە کە بتاوۆ حەر ئاراستێوە گورز وەنەو دوژمنی بدۆ. دایوەنەو دوژمنی. تیمی پیشەیی، شارەزایی جە چەکی و تەکنیک، ئارڎەینەی، زاڵبییەی سەروو بارودۆخە سەختەکا، ئارڎەیرەی و هەوڵدای پەی بنیاتنیای هێزێوە سوپێ جە کەسایەتیی هەرهامڕاێونە ئەنجام و سەرکەوتەی جیددییش دەس وستەن. وەروو ئانەیە دوژمن سیاسەتوو قڕکرڎەی فرەتەری سەروو بنەماو دلێنەبەرڎەی هێزوو گەریلای نیانرە، جەنگێوە تند کەشەکاو کوردستانینە هەن. بارودۆخی ئیساتێنە دوژمن پەشتی بە چەکوو ناتۆی بەسۆ و زیاتەر جە جەنگوو یوەموو جیهانی  دووەمی بۆردومان کەرۆ. هێزەکاو گەریلای وەروو ئی ئەم دۆخەیە گێرا، تەنیا بە مردنای دوژمنی سنوردارێ نیەنێ، بەڵکوم گورزی گەورەیچ شانا. ئامانجوو جەنگوو گەریلای دلێنەبەرڎەی چەمکوو سیستموو دەوڵەتی پیاسالارین و بنیاتنیای ژیواێوە ئازاڎین پەی گردوو ژەنا و گەلی و نەتەوەکای تەری جە کەسایەتیی ئازاڎیی جەستەیی ڕابەر ئاپۆینە و ئیساتێ وەختشا کە چی بوارۆ تێکۆشیەیمێ. تەمامکەرێ یۆی بیمێ  و پێسە پەشتی بە کۆشیای دماوستەی تەکنەلۆجیای، هەواڵگێری، جەنگی تایبەتوو سوپاکا بەسۆ و ئابووری کەرۆ ئامانج. 

یەژا ستار بە چە ئامرازێوە، هۆشیاری، ڕۆح و کەرەسێوە ملۆ جەنگۆ و جوابوو ئەرەگیرکەرا مدۆوە؟

گەورەتەرین سەرمایەو ئێمە شناسنامەی ئایدیۆلۆژیمانە. بە مانێوە تەرە یەژا ستار نوێنەرایەتیی سیاسەتێوە کەرۆ و باوڕش پنەشا و پێسە هێزوو جەنگی ڕێکوستەی مامەڵە کەرۆ. پارادایموو  شارستانیەتی دیموکراتیکی و هۆشیاری ئایدۆلۆژیاو ئازادیی ژەنێ پێسە پێکئامای بنەڕەتیی وێش ورگێرۆ، بێگومان ئامانج و ڕۆحوو ڕێکوستەکەیمانە. سەروو بنەماو ئینەیچە پابەندبییەی بە ئامانج و زانای ئانەیە کە تۆ چێشت گەرەکا و چێشت گەرەک نیا، چێوێوە بنەڕەتیین جە کۆشیای حەر بارودۆخێوەنە. سەرچەمەو ئینیشا سەرۆکایەتیین، پی مانێ سەرۆکایەتیی ڕابەر ئاپۆی بێگومان سەرچەمەی سەرەکیی هێزی ئایدیۆلۆژی و ڕێکوستەی و کۆشیایمانە. چونکوم سروشتوو تارێخێوەن. وەختێ ئی هۆشیارییە وەش بی، یەژا ستار پێسەو ڕێکوزیاێوە پارێزنای ژەنا، سەرنجە وزۆ سەروو شۆڕشوو ژەنا و ڕزگاریی کۆمەڵایەتی، پینەیە بییەی کۆمەڵایەتی بە شوناسی ڕەگەزی و هۆشیاری پێناسە کەرۆ. وەروو ئینەیە هەم ئامانج و هەم چێش کەرۆ و چەنی وەربەسەکا ویەرنۆ پەی یاوای بە ئامانجەکەیش ڕۆشنێنێ. چێوێوە سەرەکی کە هێزوو جەنگی مردنۆ، ناڕۆشنیی ئامانجەکان. چی قۆناغەنە یەژا ستار ئامانجوو ڕێکوستەیش دیارا. چونکوم هۆشیاری و ڕۆحوو ژەنێ بە ڕابەرایەتیی سەرۆکی دۆڵەمەند کەرۆ، ئی خولیا پەی بۆ ئازادی قەوەتا. هەرپاسە ئی سۆز و ئیرادە پەی کۆشیای دروس و گونجیان.

متاودێ سەبارەت بە گرنگی و دەرەنجاموو ئەزموونوو یەژا ستاری بواروو وەرگێری جە وێنە چێش بواچدێ؟

بێگومان وەڵێکەوتەی و ئەزموونوو سوپاو ژەنا هەن، کە بە بەشداریی سەکینە جانسزێ بە کۆشیای و میراتی میهرەبانوو ساران-عەزیمە، بەسێ ئانوش، ڕەحیمە قەهرەمان، عەزیمە دەمیرتاشێ وێش ڕێک وستەن و بییەن بە ڕێکوستەیێوە گەورەو کۆشیای سوپاو ژەنا. ئی ڕاسییە تەنیا پەی ژەناو کوردی نییا، چونکوم ئێمە هەمیشە چەنی هامڕایە ژەناو گەلای تەری هەنمێ، پەوکای پەی گردوو ژەنا ڕێکوستەیێوە گەورەو سەدەو ویس و یەکین و دەرفەتێوە گەورەن. چونکوم ئینا جەنگێوەنە  کە ئایندەی دیاریی کەرۆ، هێزێوە ڕێکوستەی چالاکا، کە بە نامێ ژەناوە کۆشیۆ، بە ئەزموون، گەشەسانای و نوێنەرایەتیی ئازادیی ژەنێ کەرۆ. ئی دۆخە چند پەی ئیساتێ گرنگا، پاسە پەی دماییچ گرنگا. بییەن بە سەرچەمەو ئیلهامی پەی یاوای بە ئایندەی جە ڕاو کۆشیایۆ، پەی خوڵقنای ئایندەی پەی ئا ژەنا، کە سەرمەشقایەتیی کۆشیای کەرا، پەی بەروستەی بنەماو جیهانیی کۆشیایی گەریلای. وەروو ئانەی ڕاو خەباتوو وێشۆ خۆیەوە کێشەی ڕەگەزییش ڕۆشن کەرڎەنۆ و کاریگەرییش سەروو ئایندەو گردوو ژەنا هەن. ئینێ فرە گرنگێنێ. وەڵێ گرد چێوێنە وەرکەوتوو دلیڕاسەینە و ئاسیانە و بە گردی گردوو جیهانینە هۆشیاریێوە ئازادیی دلێ ژەنانە هەن و دەسش پەنە کەرڎەن. یەژا ستار و تەڤگەروو ئازادیی ژەنا چی بوارەنە بە ئەزموونێوە گەورەوە دەورێوە گەورەشا هەن جە فاڕیای ئا هۆشیاری و کۆشیایە ڕێکوزیایەینە. بە ڕاو مێتودی گەورەو ڕابەر ئاپۆی و جە ڕاو هەوڵاو هێزەکاو گەریلایماوە، بەتایبەت هامڕا گەشمەرداوە فێرێ بییەیمێ. پەوکای سەختیی فرە گەورەما ویەرنان.  بەڵام ئانە فێربییەیمێ ماناو وەڵێکەوتەی گردوو ژەنان. پینەیچ فرسەتوو فێربییەی زوویینیما پەی ڕەخسیان. کۆشیای گەریلای سەرچەمەو پیمەرە وەڵێکەوتە کۆمەڵایەتییەکان پێسەو وێپارێزنای، پارێزنای مافوو ژیوای، کەرڎەیۆ بواروو ئازادی، راگێری جە هەژموونوو پیای، وێستەیۆ ماناو ژەنبییەی، شانازیپۆوەکەرڎەی و نوێنەرایەتیکەرڎەی. دژوو کرڎەوە دەسەڵاتدارییەکاو پیایا، کە هەژموونوو وێشا سەروو ژنارە خۆیان پێناسە کەرا، بە فشاروستەیەسەروو ئا نەریتا، کە ژەنی بە ناتەمام مزانا، کۆشیایش کەرڎەن و ژەنی جە بواروو ئەرەگیرکاریینە جە دەرفەتەکاو ژیوای دوورێ وزیێنێوە، تەنانەت چەمکی کلاسیکیی ژەنێ، کە باڵادەسیی بە پیای مدۆ، بە دلێنەبەرڎەی شناسنامە، قڕکەرڎەی، جە یانەئاستەیۆشنە، ئاورایی و تاڵانکەرڎەی و ...هتد گردوو ئینیشا بە هۆشیاری وەرگێریکەرڎەی جە وێ گردوو بوارەکانە وەراوەروو کۆشیاینە کریان. بناغێوە پەی ژیوای ژەنا خولقییا. بە بییەی یەژا ستاری و ڕێکوستەیەکاو وێپارێزنای، هیچ ژەنێوە بێبەرییە نییەنە چا فشارا کە باسما کەردێ. یەژا ستار دماییش بە بە بێدەسەڵاتیی وەراوەروو دەوڵەت، سوپا، نەریت، پیای، دایوەنەی ئارد ئاراوە. ئینە وەسێن، نەخێر.پەوکای پێویسا جە دەرئەنجامەکاو ئیینیشانە پەی گەشەکەرڎەی و بەدەسئارڎەی هێزوو وەرگێریکەرڎەی جە وێ فێرێ بیمێ، تا یەژا ستار بتاوۆ بۆ بە پلێ کۆمەڵایەتییەو ژەنێ و هێزێوە کۆشەر. چی ڕووەوە بەدەر جە ئەنجامە سیاسی و سەروازییەکا گەورەتەرین کاریگەری سەروو بنکەی کۆمەڵایەتیین و ئینەیچ هەمیشەیین و بەدڵنیاییوە سەرکەوتەی مسۆگەر کەرۆ. بنیاتنیای سوپاو ڕزگاریی ژەنا وەراوەر بە سوپاو دەوڵەتی تەنیا پەی وەنەپەرسایۆ تارێخی نییا، بەڵکوم تاکە ڕانە پەی یاوای بە ئایندێوە ئازادی ئارۆنە. جە وەراوەروو ئا گردوو جەنگ، وێرانکاری، جینۆسایدی و ملەملە ڕەگەزییانە، ئەگەر بییەی یەژا ستاری و سوپاو ژەنا کە ئیلهامبەخشێنێ ئا میراتە نەبا و وەرگێرێ باوە، زەحمەت نییا، کە دەرەنجامەکا ڕۆشن کەرمێوە کە چێش بییەن. نە شناسنامە، نە بییەی، نە وەڵات، نە ئازادی، نە پێناسێوە پەی ژیوای، نەبییەن. هەڵای ئی تەرسێ دماییشا نامان، پەوکای تاکە ڕانە پەی بیەی ژەنا هێزوو وێپاریزناین و پێویسا ئینە وزیۆ وەڵێ.

وەختێوەنە بەرەو ٨ مارسی ملمێ، متاودێ باس جە ئامانجەکاو کۆشیای سەرڎەمی تازەو یەژا ستاری کەردێ؟

ئێمە ساڵەو ٢٠٢٤ هەم بواروو ئازادیی ژەنانە، هەم بواری نەتەوەیینە و چە بواروو گەشەپەنەدای نەتەوەی دێموکراتیکینە بە شێوێوە ستراتیژی ورسەنگنمێ. مەنتێقە یاگەناکۆکەکێ جە جەنگی یەرەموو جیهانیینە، ئەورووپاو وەرکەوتینە و ئۆکرانیا – ڕووسیانە و وەرکەوتوو دلێڕاسەینە جەنگوو ئیسرائیلی و حەماسی، وەرکەوتوو دلێڕاسەینە ورڎە ورڎە فاڕیۆ پەی جەنگێوە مەنتێقەیی، هجووموو کۆکوشیی ئامانجدار جە ڕووەو ئایدیۆلۆژییوە دژوو جمیەری ئازادیما زیاتەر بۆ. ئامانج چەنەش ڕاگێریین جە پارادایموو شارستانیەتوو دیموکراتیکی، بە گردوو زەحمەتییەکاشۆ بەرڎەوام بۆ. یانێ ناوەندوو چالاکییەکا وەش کەرۆ. ئی جەنگە سەروو بنەماو سەروازی، دیپلۆماسی، ئابووری و کۆمەڵایەتی ڕووە مدۆ. ناوەندوو جەنگی ئیمرالیین، گۆشەگیری و ئەشکەنجەدای ڕابەرایەتیما و بەرڎەوامیی سیستموو دیلگێرتەی نیشانێ گەشەو جەنگی و ئامانجەکەیشا. چی خاڵێنە تا جەنگوو دەوڵەتا بە ئامانجی فراوانتەر بیاوۆ، ئامانجی سەرەکییشا قڕکەرڎەی گەلوو کوردین، دلێنەبەرڎەی گەلاو مەنتێقەکەین، پینەیچ ژەنی مەحکوم بە کۆیلایەتیی قووڵ و کوشتەی ژیوای باوە. بە پێچەوانەوە کۆشیای ژەنا، کە بە پلێ ئەوەڵی مەنتێقەکە و جیهاننە، هێزوو کرداری نیشانە مدۆ، بەڵام پەی ڕێکوستەی ئامانجی هامبەشی تەمامکەر نییا، مشۆم ڕێکوستەیێوە هەمەلایەنە و هێزی بەرڎەواموو کۆشیای بەدەس بارۆ دلێ گلێرگەینە. ئێمە بە پڕۆسێوە چانەیرە ویەرمێ، کە پێویسا سەروو سیاسەتوو ڕەگەزپەرەسی، نەتەوەپەرسی و ئایینیرە زاڵێ بیـێ و بە پاو پێویسیی سروشی و هۆشمەندییوە و پێویسیی ژەنا پەی  ئازادی شۆنەو هامدەنگی و هامکاریرە گێڵمێ، تا بتاومێ  گرد لایێوە وەرگێریی هێزی دەسەڵاتداروو پیایا بیمێوە. ناتۆ و ڕوسیا و وەڵاتاو وەرکەوتوو دلێڕاسەی چەنی ژەنا نییەنێ، دژوو ژەنانێ. بێگومان پەی پەرەپەنەدای وێپارێزنای و کۆشیای ژەنا سەروو ئاستوو هەرێمی، ئامانجی سەرەکیما هەرمانەو سەرمەشقایەتیکەرڎەینە.

سەبارەت بە تەوەرەکەیچ، چونکوم  ناوەندوو جەنگی جیهانی کوردستاننە و وەرکەوتوو دلێڕاسەینە و ئارمانجی ماڕای گەریلای و میکانیزمەکاو وێپاریزناین، ئامانجما ئانەنە پا بۆنەوە مدرامان و خەبات وەرفراوان کەرمێ و گورزێوە  هەمیشەیی جە ئەمرەو  پیاینە بدەیمێ. پارە بدەیدێ. پەی ئینەیچ پێسە یەژا ستاری گفتوگۆما کەرڎەن و پلانەی پێویسەما هەنە و بە ورسەنگنای دۆخوو ئیساتێما ئامانجەکاما بە فراوانکەرڎەی ئامادەیی ڕێکوستەی و پەرە بە ئامادەییما و فراوانکەرڎەی جەنگەکەی دیاریی کەرد. ئازادیی ڕابەر ئاپۆی ئازادیی  گردوو ژەنێ و ئینسانەکان، پەوکای بە دیل گێراش تا نەتاومێ بیاومێش پەنە. پەوکای ئێمە گرد بوارێوەنە سەرنجەما سەرش بۆ و مدرامانێوە گەورە نیشانە مدەیمێ. چی پێوەندییەنە بە پاو ستراتیجوو جەنگی شۆڕشگێڵنی بایەخ بە پەرەپەنەدای ڕێکوستەیەکاو وێپارێزنای مدەیمێ و هەرچی پێویس بۆ و چوارچوەو گەریلاینە کەرمێش. ساڵەو ٢٠٢٤ بە ئامانجوو مردنای کۆکوشی و ڕاگێری جە کوشتەی ژەنا دەسش پەنە کەرڎەن. چی ڕووەوە ئێمە بەرەو گەریلایۆ نوێنەرایەتیی جمیەری ئازادیی ڕابەرایەتیما کەرمێ، گورزی قورس وەنەو سوپاو دوژمنی مدا، ئامانجی ئەرەگیرکاری ماڕمێ و ئا پلانە تاریک و گڵیاوا کە سەو مێزە دیپلۆماسییەکاوە مجیارە ورشنیاوە. پەوکای ئێمە سوورێنمێ سەروو بنەماو ئەزموونەکاما، گەریلاو مۆدێرنیتەی دیموکراتیکی قەوەتتەر کەرمێ، دەسوەڵێوستەی جەنگی دەسمانە بمەنۆوە، پەشتی بە چالاکیی وەرفراوانی بەسمێ، پەی بەیاگەیاونای و کەرڎەی جە بواروو پراکتیکیینە. ئینە ڕۆح و هۆشیاریی ٨وو مارسین پەی ساڵێ تازێ. پی مانێ یەژا ستار ئامادەن پەی ساڵێ تازێ و وەرپەرسیی وێش بیاونۆ یاگێ. گردوو گلێرگەی بەتایبەت ژەنی، گەریلێ ئی وەرپەسبییەیە ئینا گەرڎەنشانە. ئەوەڵ سەروو بنەماو ئازادیی ڕابەر ئاپۆی، دمایی بە ئەرەگیرکاری بارمێ، وێما بپارێزنمێ و وەرگێریی جە ئازادیما کەرمێ وسەروو ئی بنەمێوە، بیمێ شایانێ هامڕا گەشمەرداما، پەی یاوای بە شۆڕشوو ژەنا، بییەی ئێمە و ئامانجەکاما پێسە پێویسیێوە موینییۆ.  

پەیامەکێتا پەی ڕۆو جیهانیی ژەنان ٨وو مارسینە چێشێنێ؟ ژەنی سەروو چە بنەمێوە دژوو هجوومکەرڎەی سەروو ژەنا و تاوانە کۆمەڵایەتییەکا کۆشیا؟

ئەگەرچی ٨وو مارسی جە ڕووەو یۆوستۆو هۆشیاریی کۆشیای ئاستوو جیهانینە گرنگیێوە سەمبۆلیکش هەن، بەڵام گوزارشتا جە دەسکەوتەکاو کۆشیایی ئازادیما. پی مانێ پێسەو ژەنا پێویسما بە بەرڎەوامیی ٨وو مارسین گرد ڕۆ و وەختەکاو ساڵێنە و گردوو وەختەکاما تەرخان بدەیمێ بە ژەناوە. ڕابەر ئاپۆ جە ٨وو مارسوو ١٩٩٨ینە ئایدیۆلۆژیاو ئازادیی ژەناش پێشکەش بە ئێمەی ژەنا کەرد و پی مانێچە 8 مارسی ساڵڕۆو پێویسیی ئازادیی ژەنێن تا بۆ بە ساعیبوو شناسنامێوە ئایدیۆلۆژی. پینەیچە جارێوە تەر بە ڕێز و حورمەتۆ هامڕایی ڕابەر ئاپۆی چەنی ژەنا سڵامش وەنە کەرمێ. پێویسا ٨ مارسوو ٢٠٢٤ هۆشیاری پەی ئا ساڵ و کاتەیە کە پۆرەشرە ویەرمێ نیشانە بدۆ و کۆشیای ئازادیی ژەنا بیاونمێ قۆناغێوە تازە  سەروو ئاستوو جیهانی. بە مانێوە تەرە پێویسا گەل بەشداریی چالاکییەکا با، بەڵام پا زانیارییا کە پێویسا ڕێکوستەی بەرڎەوام بۆ. سەروو ئی بنەمێوە بە کوڵی باسوو ئانەیما کەرڎەن، کە ڕووبەڕوو چێشی بیمێوە. تا دەسەڵاتوو وێش بنیات بنیۆوە چەمکوو کۆکوشی و ژەنکوشی پێسە پێویسیێوە موینۆ، وەروو ئینەیە گرد بوارێوەنە گرد جۆرە هجوومێوە پەرە پەنە بدۆ. پەوکای پێویسا ژەنی خاوەنداریی جە وێشا کەرا و ئینەیچ وەسێ نیا، پێویسا  وەنەپەرسایۆ چەنی ئا کەسا کریۆ، کە ئامانجەکاشا دلێنە بەرا. دیسان تێرکەر نییا، مشۆم بتاویۆ کۆشیایێوە ڕێکوستەی پەرە پەنە بدۆ. پێویسا ٨وو مارسوو ٢٠٢٤ بە هۆشیاری و هەرمانێوە ڕێکوستەی جیهانیی ژەنا کریۆ و سەروو ئی بنەمێوە گەورەتەرین بەرەو دژ بە دەسەڵاتی مەرزیۆرە.  

وەرکەوتوو دلێڕاسەینە و کوردستاننە جەنگ قووڵتەر بۆوە و پی مانێ جەنگەکێ تندتەرێ باوە. وەراوەروو ئینەیەنە ئەمەدا پێویسا ژەنی کەرا بە نەریتوو سەرەوردای، کە چارەنویسوو کوردستانی و وەرکەوتوو دلیراسەی فاڕۆ ڕێکوستەی و هێزوو چالاکیی هامبەشی گرد یاگێوەنە بارۆ ئاراوە  و پەرەش پەنە بدۆ. تەنیا چێوێوە کە متاوۆ کۆکوشی مردنۆ، ڕێکوستەی وێپارێزنیین. مشۆم  مەجالەو هەناسەدای دوژمنی جەنگەکاو گەریلاینە وزیۆرە، پێسە ئیمپراتۆریەتوو تەرسی جە فاشیزمی دلێنە مشۆ و حەقیقەتە ناشیرینەکێ گرد لایێوە سەرە ورمدا. ڕابەر ئاپۆ ماچۆ "ژەنی جیهانی ڕزگار کەرا". ئانە بە ویەرڎەی وەختی ڕووەش دان، بەروزوو ئانەینە، کە چندە گرنگا. ئێمە پێسەو ژەنێ ئینایمێ ئاستێوەنە کە بتاومێ وەڵاتما، مەنتێقەکەنە و جیهاننە ڕزگار کەرمێ. ئێمە ئی ڕۆحوو وێگێرییە جە  هەڵوێستوو ژەنانە و کۆشەراو مدرامانینە، کە زیندانەکانە چێروو ئەشکەنجەی تندینە مانگێرتەی جە وارڎەی پەی ئازادی ڕابەر ئاپۆی گێرا. پی مانێ ساڵەو ٢٠٢٤ ساڵێوەنە کە ژەنی گردوو بوارەکانە سەرمەشقایەتیی کەرا و هێزوو وێشا وزا دلێ کۆشیای و گردوو بوارەکانە وەنەپەرسایۆ چەنی دەسەڵاتداریی پیای کەرا و بەشداریی گلێرگەی ئازادی کەرا. ئێمەی ژەنا بە سەرمەشقایەتیی بنیاتنەروو ڕابەری ئایدۆلۆژی ڕابەر ئاپۆی چەترەو جیهانی بە دروشموو 'ژەنی، ژیوای، ئازادی'ی گردوو مەیدانەکا پەڕ کەرمێوە، مجیەیمێ جادەکا و قەرار سەروو وێما، ڕەگەزیما، گلێرگەی، وەڵاتیما، هەرێمەکەیما و جیهانیما مدەیمێ و داواو ئازادیی ڕابەرایەتیی ئی ویرۆکەیە کەرمێ.

یاگێ کۆشیایی پتەوی بواری سیاسی، کۆمەڵایەتی و سەروازیینە پێسەو پێویستیێوە مەرجوو سەرکەوتەین. دەوڵەتی ئینسانکوش مشۆم  ڕووبەڕوو ئا دەرئەنجاما بۆوە، کە ژەنیش چێرڎەسێ کەردێنێ و سەرمەشقایەتیی ژیواێوە ئازادی کەرا، سەروو ئی بنەمێ دەنگوو سەرکەوتەی زاپۆ بەرز بۆوە، بە هاوارێوە کە گردوو مەیدانەکاو وەڵاتی و هەرێمەکەیماوە بەرز بۆوە و قەوەتتەر بۆ دەنگوو ئێمە ڕۆحوو ئازادیی میاونۆ گردوو جیهانی. ڕۆو جیهانیی ٨وو مارسی بەڕێزدارییوە جە گردوو ژەنە مدرامانکەرا، کە زیندانەکانە وەراوەروو ستەموو فاشیزمیوە تەسلیمێ نەبێنێ و کۆشیاییشا کەرد مابارەک کەرمێ، هومێدوو سەرکەوتەیشا پەی موازمێ. جارێوە تەر بە ڕێز و قەرزدارییوە یادوو گەشمەرداما کەرمێوە و کە پەی ئینەیە مەردێنێ و ماچمێ، کە بە ڕۆح، یاواینەی و سەرمەشقایەتیی هامرا سەما یوجە خێرامای جە ٨ی مارسی کەرمێ.  کەش و دەشتەکا بە ئاوازوو سەرکەوتەی ڕازنمێوە، گلێرگەکا پارێزنمێ و بە گەشەپەنەدای کولتوروو ئازادی، کۆمەڵایەتیبییەی و ئازادیما مسۆگەر کەرمێ و بە هێزوو 'ژەنی، ژیوای، ئازادی'ی دوژمنی ماڕمێ.