تان و پۊ وېڕاۋەبەریی کۊمەڵایەتیی و ھەنگامۍ کرڎەیۍ پەی ئاۋەڎانکەرڎەو ناوچەو ھۆرامانی و ئەۋەگېڵنای زۋانی ھۆرامی پەی بوارو وانای و ڕاۋەبەریی، کتێبێوەن جە نۋیستەی و ئاماڎەکەرڎەی "ئاکۊ مارانی"ن و بە زنجیرە جە بەشو هەورامی ئاژانسەکەیمان (فوڕات نیوز)ەنە وەڵاو مەکریۆنەوە.

بەشۍ ۋیس و یەرەمە

جېیاوازی (سیستەمو وېڕاۋەبەریی کۊمەڵایەتی) و (سیستەمی ناپارلەمانیی) چېشا ؟

ھەر پاسە کە سیستەمە ڕامیارییە پارلەمانییەکانە دەسەڵاتدارۍ و ڕاۋەبەرۍ وېشا بە یاگەگیرو خەڵکی و دەمڕاسو خەڵکی مزانا و خەڵکی بەس فەرمانبەرو فەرمانو فەرماندەران، "ھۊشی باڵا: پارلەمانتار، سەرۊک و سەرۊککۊمار" جېیاتی خەڵکی ۋیرکەرۊۋە و بڕیارەمڎۊ و خەڵکی بەس عەبدومەئمۇرو فەرمانو ئاڎېشا هەن. سیستەمە ڕامیارییە ناپەرلەمانییەکاچەنە [پاشایی و جەنەڕاڵیی و تاکپارتیی و ئایینی ...تد] "ھۊشی باڵا: ئیمام، مەڵا، شېخ، ڕابەر، پارتیی ڕابەر، سەرۊکخېڵ و دیکتاتۆر" جېیاتی خەڵکی ۋیرکەراۋە و جېیاتی خەڵکی بڕیارەمڎا و جېیاتی خەڵکی سازشکەرا و بەنامۊ خەڵکیچۆ سەرکوتکەرا و کەسانۍ ناڕازیۍ زیڼانیۍ و تیرۆر و قەنارەمڎا و حەزۍ و ئارەزۇوۍ و "مافۍ" و پەنەوازیۍ خەڵکی دەسنیشانۍ کەرا و خەڵک سەرو ھەمان بنەماو "یەزدان - پەرسیار"ی ۋەرانۋەرو سالاریی دەسەڵاتداراۋە کۊیلە و ملکەچ و فەرمانبە هەن و مشیۊ سوپاسگوزاریچ بۊ. ھەڵبەتە سیستەمە ڕامیارییە ناپارلەمانییەکۍ فرە جۊرۍ هەنۍ، نمۇنېشا: سەربازیۍ، تاک-پارتیۍ، تاک-پارتیی-ئایینیۍ، فرە جۊرېش هەنۍ؛ ئایینی، ناسیونالیستی، چەپڕەۋ و ڕاستڕەۋ و ...تد.

ئەر بە ورڎی ھەر دۋە سیستەمە ڕامیارییەکەی [پارلەمانیی و ناپارلەمانیی] سەرنجبڎەیمۍ، بە ئاسانی بەرگنۊ، کە ھەرمانکەرڎەی و مەرامۍ و بنەما ئابۇرییەکېشا یەک جۊرۍ هەنۍ: دارایی تایبەتی و دۆڵەتی، ھەرمانۍ کرېگېریێ، سالاریی ڕەگەزیی و چینایەتی. گرڎو سیستەمە ڕامیارییەکا چە چەپڕەۋۆ تاکو ڕاسڕەۋ، چە ئایینگەرا [تێئۆکرات] پەی تێکنۆگەرای [تێکنۆکرات]، ناسیونالگەرا [دۆڵەت-نەتەۋە] پەی پاشاگەرا [پاشاگەردانی] تاکو بە دۆڵەتی نیئۆلیبڕاڵ مېیاۋا، گرڎ ئامرازو سەپنای ملھوڕیی و مشەوەریی چینېۋی یان دەستەچنېۋی هەنۍ سەرو گرڎو خەڵکیەرە سەپیا، کە بە ئامار پەرەئەساتەرین کۊمەڵەکا جەھانینە، دارێ و دەسەڵاتدارۍ ٠١% کۊمەڵۍ و نەڎارۍ و بېدەسەڵاتۍ ٩٩% کۊمەڵۍ پېکمارا.

کاتېۋ ئېمە چە بارەو کۊمەڵۍ ئازاڎۍ و سیستەمو وېڕاۋەبەریی قسۍ کەرمۍ و خەریکۍ هەنمۍ بڕیارە مڎەیمۍ، ئیتر بڕیاردایما سەرو بنەماو ھۊرۋچنای سیستەمە چینایەتییەکا تاکو ئیسەی نەبۊ و نېیا، بەڵکو مشیۊ سەرو ئا بنەمێ بۊ، کە ئېمە چنی متاۋمۍ تۊقۊ سیستەمی چینایەتیی ماڕمۍ و چنی کۊمەڵەکا بە جۊرېۋی ناچینایەتی ڕېکۍ ۋزمېۋە و سیستەمېۋی ئازاڎ و یەکسان و داڎپەروەر پەی ڕاۋەبەریی کۊمەڵۍ بە سرۇش-ھۊرگېرتەی چە پایە ۋەڵینەییەکا خودو کۊمەڵەکا و ھەر پاسە چە بنەما کولتۇریی و ڕۊشنۋیریی و کۊمەڵایەتییەکا کۊمەڵۍ کەڵک ھۊرگېرمۍ و وېما چە ئەۋەخولیای و سەرگېچەو دلۍ بازنەی هاڵی ستەمکەر و ستەمدیڎەی ڕزگار کەرمۍ و بېیەی سرۇشتییانە و کۊمەڵایەتییانەو وېما بەدەسبارمېۋە؛ چنی بەھەشتو وەرەمەکاما و کۊمەڵۍ ئازاڎە بەدیبارمۍ و کەتواریی کەرمېۋە؟

سیستەمە ناپەرلەمانییەکۍ [خېڵەکیی، پاشایی، میلیشیایی، تاکپارتیی، ئایینی، ئایدیۆلۆجییەکۍ] فرە چە سیستەمی پارلەمانی خراپتەر و سەرکوتگەرتەر و پاۋانگەرتەر و چەپاۋڵگەرتەرۍ هەنۍ؛ پەی نمۇنەی دۆڵەتو ڕوسیاو سەردەمو بۆلشەڤیکی، دۆڵەتو ئیتالیای سەردەمو موسۆلێنی، ئاڵمانیاو سەردەمو ھیتلەری، ئێرانو سەردەموڕەزاشای و کوڕەکەیش، عیراقو سەردەمو سەدام حوسەینی، دۆڵەتەکۍ ئۆروپای شەرقی سەردەمو جەنگی سەردی، دۆڵەتەکۍ ئەمەریکای لاتینی سەردەمو جەنگی سەردی، دۆڵەتە ئەفریقییەکۍ سەردەمو جەنگی سەردی، دۆڵەتە ئایینییەکۍ بە گرڎو ڕەنگەکاشاۋە، ..تد.
بەڵام ئانە کە سیستەمە پارلەمانییەکۍ چە پاشایی و سەربازیی و تاکپاتیی و ئایینییەکا خاستەرۍ هەنۍ یان با، یەکەم ۋەرەنجامو ھۊشیاریی و کۊششو خودو ئا کۊمەڵانە و دوەم بە ئا ۋاتا نېیا و نمەبۊ وەشباۋەڕیی سەرو ئېمەرە زاڵ بۊ، بەڵکو مشیۊ ئېمە پەی ڕزگاریی و ئازاڎیی و هامتایی و داڎپەروەریی کۊششیەیمۍ، کە ھەرگیز ئا مەرامە بەرزۍ و ۋەڵینەیۍ  سایەو سیستەمی دۆڵەتینە بەدینمەیا، چۇنکە دۆڵەت باڵاتەرین دەزگەو پاۋانکەرڎەو دەسەڵاتی و چەپاۋڵکەرڎەو سامانو کۊمەڵېن، دۆڵەت پەی (ملکەچکەرڎەی چین و تۊژاڵەکا نەڎارەکا کۊمەڵۍ) و (سەپنای مشەوەریی کەمینەی سالاری) درۊسکریان. 

----------------------------------------
دەنگە تاییبەتەکۍ زۋانی هۆرامی، پیتە و نمۇنەی دەنگیی و نۋیستەیی:

- ڎ : ئەڎا  : دەنگ https://t.me/Ferhengu.Zvani.Horami/6322
- ۋ : ۋاران  : دەنگ https://t.me/Ferhengu.Zvani.Horami/6328
- ڼ : مەڼ : دەنگ https://t.me/Ferhengu.Zvani.Horami/6324
- ۊ : لۊ : دەنگ https://t.me/Ferhengu.Zvani.Horami/6326
- ېـ ۍ  : دەنگ https://t.me/Ferhengu.Zvani.Horami/6330
- ﯗ = وو : (مــﯘ)
لینکو گرڎو پیتەکا ئەلفابێتو زۋانی ھۆرامی 
https://t.me/Ferhengu.Zvani.Horami/7588