تورکیا پەیمانەو لانزارۆتی جابەجێ نمەکەرۆ
پەیماننامەو لانزارۆتی یوەم پەیمانی هەرێمییا کە پەی پارێزنای زاوڵا جە گێچەڵۍ و دەسدرێژی مۆر کریان. سەرەڕاو ئانەی تورکیا ئیمزاش سەرو پەیمانەکێوە کەرڎەن، بەڵام جابەجێش نمەکەرۆ.
'پەیماننامەو ئەنجومەنو ئەوروپای پەی پارێزنای زاوڵا جە دەسدرێژی و گێچەڵۍ' جە ١٠و ئەیلولو ٢٠١١یۆ تورکیانە کارا کریان، بەڵام جە ۋەرا ۋەرو دەسدرێژی و تاوانە سێکسیەکانە جە دژوو زاوڵا ۋنەپەرسایۆ کاریگەر جە ۋەرا ۋەرو بکەرا ئا تاوانانە دژ بە زاوڵا ئەنجام نمەڎریۆ.
جە حەفتەی ۋییەرڎەنە جە نامێوەنە کە پەی ژن نیوزی کیانیابۍ، ئاشکرا کریابۍ کە کناچڵێوە جە مێردیننە جە کاتی جیا جیانە ٣ کەسۍ دەسدرێژییشا کەرڎەن سەر، و بە ۋەرپرسیار نریێنەرە جە کوشتەی ئا مەلۆتکەیە کە ئارڎەبێش دنیاوە بە تاوانەو 'کوشتەی بە زیڼەیی' جە ١٦و کانوونی دووەمیوە ئینا زیڼانەنە. جە ڕاو وشکنای دی ئێن ئەیۆ بەرکۆتەن کە ئا زاوڵە جە ن.چ وەن، کە یۆ چا کەسا بیەن کە دەسدرێژییەکەش کەرڎەن، پۊکەی دماو ئانەی فشار و هەڕەشۍ جە کەسی قوربانیدەری مکریا، نامبریێچ ماچۆ هیچ شەکوێوە چا کەسا نمەکەرو کە دەسدرێژیشا سەر کەردێنە ، پۊکەی دادگا جە ڕاو ئیفادەو نام بریێوە ئاماژەش پانەیە دا کە پەنەواز بە ۋنەپەرسایۆ چا کەسا نمەکەرۆ. سەبارەت پا ڕووەدایە تەژەئا و پلاتفۆرمو ژەنا شاهمارانی جە مێردیننە داواو پەشگیریکەرڎەیشا جە کەسی قوربانی دەری کەرڎ. هەرپاسە ئا لایەنۍ باسشا جە پەیماننامەو لانزارۆتی کەرڎ کە تورکیا ئیمزاش سەرکەرڎەن و دواسا کەرڎ تورکیا بەپاو ۋەرپرسیاریش ۋەرا ۋەر پا پەیمانۍ جمۆوە.
دۆسییەکۍ دەسدرێژی و گێچەڵۍ ئینۍ فراوان بیەینە
بە پاو داتاکاو وەزارەتو دادی جە ساڵەو ٢٠٢٣ێنە سەبارەت بە تاوانەو 'گێچەڵی و دەسدرێژی پەی سەرو زاوڵا' ٤٠ هەزارۍ و ٧١٣ دۆسیۍ ئاماڎۍ کریێنۍ. دادگاکاو تاوانی پێوەس بە دۆسیەو ٣٤٤ کەسا کە بە تۆمەتو دەسدرێژیکەرڎەی سەرو زاوڵا دادگایکریێنۍ، بە بەهانۍ 'دماوستەو دیاریکەرڎەی سزێ' سزادایشا دما وزیان. جە دادگاو کۆماریچنە بە مەڵامەتوو 'عیلاقەی سێکسی چنی زاوڵا' ٢٣ هەزارۍ و ٣٩٠ ئەوەپەرسایۍ تازۍ ئەنجام دریێنۍ و چا ئەوە پەرسایانە ٢١ هەزارۍ و ١٠١ تاوانبارۍ تاوانەکێشا سەر سەلەمیێنۍ. بە پاو زانیارییەکا دادگاکۍ تورکیای ئەوەپەرسای کاریگەر جە ۋەرا ۋەرو تاوانەو دەسدرێژیکەرڎەی سەرو زاوڵا ئەنجام نمەڎۆ و سزا سەرو تاوانبارا ئا کەیسەیرە مەسەپنۆ. تورکیا پەیمانەو لانزارۆتی جابەجێ نمەکەرۆ کە ۋێش مۊرەش کەرڎێنە.
پەیمانەو لانزارۆتی چێشەنە؟
پەیمانەو لانزارۆتی یوەمین پەیمانەی هەرێمییەنە پەی پارێزنای زاوڵا جە دەسدرێژی و گێچەڵۍ. جە ٢٥و تشرینو یوەمو ٢٠٠٧ ی جە دوورگەو لانزارۆتی ئیسپانیای بە بەشداری وڵاتا ئەندام جە یۆبیەی ئەوروپای و وڵاتا جبەرو یۆبیەکەی قبوڵکریا و جە ساڵەو ٢٠١٠ جە لایەنو گرڎوو وڵاتا ئەنداما ئەنجومەنو ئەوروپایۆ ئیمزا کریا. ئی پەیمانۍ پەی ڕاگێرتەین جە هامسەرگیری زاوڵا و دەسدرێژیکەرڎەی سەرو زاوڵا جە لایەنو وڵاتا یۆبیەی ئەوروپایۆ ئاماڎەکریابۍ. هەرپاسە ۋەرپرسیاری ئەرێنی سەرو دۆڵەتەکارە مسەپنۆ. تورکیایچ پەیمانەکێس ئیمزا کەردێنە. پەیمانەکۍ جە تورکیانە جە ١٠و ئەیلولو ٢٠١١یۆ کۊتێنە بوارو جابەجێکەرڎەیۆ.
