(ڤیان جاف)ـه کێ بێ؟ بەشی دووەم
(ڤیان جاف)ـه کێ بێ و چەنی ژیوا و کۆشا و دەرنجام چی چالاکی گیانبازیش پەی ئازادی و ڕابەرایەتیی و دژ بە گەلەکۆمەی میاندەوڵەتی و گۆشەگیری ئیمرالی ئەنجامدا و نامەکانشەنە چێشش نویستەن؟
سه‌رکه‌رد‌ێ شه‌هیده، ''له‌یلا والی حسه‌ینه'' ئه‌ژنانسیای به هه‌ڤاڵ ''ڤیان جافه'' یان ''ڤیان کارۆخه'' یان ''ڤیان سۆرانه'' جه ساڵه‌و وەر جە ئەنجامدای چالاکییە گیانبازیەکەیش چەندین نامێش پەی هاوەڵەکانش نۋیستنێ و جە میانشانە باسش جە وێش و کۆشای ئازادی و ڕێبەرایەتی و ئاژەو ئاسەردەمەیە و دید و پەیلوایش جەبارەشانەوە شەی کەردەن و هۆرسەنگنایش پەی کەردێن. جە ئی بەشە و بەشەکێ تەرێنە ئاماژە بە نامەکانش مڎێم و دەقەکەیشان وەڵامەکەرمێنەوە.
ده‌قوو نامه‌کانو فه‌رمانداره‌ی شه‌هیدێ هه‌ڤاڵ( ڤیان سۆران)ێ:
په‌ی هه‌ڤاڵه وه‌شه‌ویسه‌کا؛
مانگێوه مه‌نه‌ن په‌ی حه‌فتمین ساڵڕۆ 15 و شوباتی و که‌وته‌ی دلێو هه‌شته‌مین ساڵه‌و ده‌ستگیر بیه‌ی سه‌رۆکی. حه‌ر جه ئیساوه دڵم پێسه‌و ئایرشانێوه گریای گریۆ و شۆنه‌و هه‌لێره گێڵۆ په‌ی ته‌قاوه‌ی. پاسه بزانوو دلێو سرۆشتیچه‌نه ئاورشانه‌کێ و دیارده جۆرباجۆره‌کێ‌ته‌ری به‌رده‌وام ئوه‌نجه‌شا به کاتی هه‌ن په‌ی ته‌قاوه‌و پێک ئاماکاشا. حه‌رپێسه‌و چه‌نی دارمێوه‌یێ هه‌تا نه‌یاوۆ و واده‌ش نه‌ی، وێش جه چڵوو داره‌که‌ی جیا مه‌که‌رۆوه و چه‌نی زه‌مانی ئینا دلێو کێبه‌رکێوه‌نه و ئاننه به داره‌که‌یوه مه‌نۆ که ئه‌وه‌نجه که‌رۆ، دیاره‌ن ئه‌گه‌ر پاسه نه‌بۆ ئانه مێوه مه‌بۆ به مێوه و زیننه‌بیه‌ی وێش و بیه‌ی وێش و هه‌ستی ناسک و تامه سه‌مه‌ره‌که‌یش مه‌سه‌له‌منۆ، ئاورشانێچ ئه‌پاسنێنێ. داروو مێوه‌که‌ی چه‌نی نه‌رم و نیایی و جوانی و به‌خشه‌ی وێش گردی که‌رۆ به ساوێ یا دنکه هه‌نارێ و پاداشوو خاسه‌و مرۆڤه‌کا یا رۆڵه‌کا وێش مدۆوه، ئانه ئاورشانه‌کێچ هه‌ر واده‌شا یاوا مزانا چه‌نی و جکۆوه تووڕه‌یی وێشا برمانا و سزاو مرۆڤه بێوه‌فاکا و ئه‌هریمه‌ن ئاساکا بداوه.
(هه‌ڤاڵا، دۆسا، ژه‌نه ئازاچه‌شته‌کا)
منیچ گه‌ره‌کما چێوێتا په‌ێ درکنوو، به‌ڵام ئامان سه‌د ئامان عادزێ نه‌بیدێ و هۆرپڕای بنیه‌یدێ هۆرپڕای. چوون مزاندێ منیچ فره جه هۆرپڕای حه‌ز که‌روو. ده‌مێ هۆرپڕوو، پێسه مزانوو چا کاته‌نه باڵێ گێرووه و فڕیه‌و. ماچوو: منیچ پێسه‌و رۆڵه‌یوه ئه‌داو سرۆشتی و پارچه‌یوه وردی گه‌ردوونی، یاساو سه‌رکه‌وته‌ی، ژیوایێ شه‌رافه‌تمه‌ندانه‌ی په‌یره‌وی که‌روو و مه‌عنه‌یوه بده‌و چه‌رخوو ژیوایم. ئیتر دڵنیه‌ینا چانه‌ی، منێچ پێسه‌و داروو مێوه‌یێ، واده‌و ئانه‌ی ئامان که به‌رهه‌مێوه بده‌و گه‌له جه‌ورکێشاکه‌یم و بوو به یاگێ همێدی په‌ی خیاڵه تاسیایه‌کا و ده‌س سه‌رگیریاکاو زاڕۆڵا و لانیکه‌م، بوو به هێزێوه په‌ی پێش وسته‌و چه‌رخوو ئازادی ژه‌نه ئازارچه‌شته‌کا و جه گردی موهێمته‌ر بوو به موومێوه دلێو موومه گه‌شه‌کاو ده‌وروبه‌روو دورگاو ئیمرالی.
به‌ڵام ئانه‌یچتا په‌نه واچوو په‌ی کارێوه ئه‌پاسنه‌ی واده‌و ئانه‌یچ یاوان که سزاو ده‌وڵه‌تی و ده‌سه‌ڵاته گه‌نده‌ڵه‌کا و پیا زۆردار و درۆزنه‌کا بده‌وه.
په‌ی ئانه‌یچ شه‌وه‌و 15و شوباتی که‌روو شه‌وه‌و سزاده‌یشا و ئاورشان ئاسا کینه و نفرینوو دلێو دڵیم ته‌قنووه. شه‌وه‌و 15و شوباتی دڵوو "مه‌زڵووم دوغانی و زه‌کیه‌ئه‌ڵکانێ و برێڤانێ و رووناهیێ و ره‌هشانێ و سه‌مای" و هه‌تا بیاوۆ "فکری بایگڵدی" و دمایین هه‌ڵقێ ئایرینه‌و ئازادی لاشه‌و "سه‌ردار" ئاسای جه دڵوو منه‌نه مدانه و گۆشێم به ده‌نگوو راو ئادیشا و درۆشمه‌کاو "یان ئازادی یان مه‌رده‌ی به‌شه‌ره‌ف" و "ژێوای په‌ی رابه‌ر ئاپۆی" زڕیاوه و مه‌ژگم ته‌نیا زه‌نگێوه‌ش ئینا چه‌نه که سه‌روویۆی بانگوو جیهادی که‌رۆ. ئا زه‌نگه کرێڵ کریه‌ین به هه‌ده‌فه‌که‌یموه و سه‌رکه‌وته‌ی هه‌ده‌فی و پێک ئاماو چالاکی ته‌ئمین که‌رۆ، بڵێسه‌و ئاوروو "سه‌مای" و "سه‌ردار" ئاسای جه لاشه‌و منه‌نه گه‌شته‌ر بۆ و نمازۆ ئۆجاخ و ئارگاکوچێ ئاپوه‌که‌یما سه‌رده بۆوه. په‌وکی جه دلێڕاسه‌و زمسانی په‌ڕزه‌حمه‌تینه گه‌ره‌کما به تینه‌و ئاوروو لاشه‌یم په‌یامێوه بده و بانگێوه که‌روو، ئی په‌یامێ په‌یامه‌و ئازادینه و بانگوو منیچ بانگوو پارێزناو رابه‌ر ئاپوین و به‌رزکه‌رده‌وه‌و چالاکی و کۆشیه‌ین په‌ی یاوه‌ی به سه‌رکه‌وته‌ی.
چه‌نی سڵامی و حورمه‌تیم
2006/1/15 رۆ سزاو تاکه‌که‌سی سه‌روو سه‌رۆکی
(په‌ی گردوو هه‌ڤاڵه ئازیزه‌کا)
جهPKK ـه‌نه گه‌وره‌ته‌رین چالاکی واته‌ین، به‌ڵام ده‌مێو واته‌ی ماناو وێش شه‌رده‌شۆ بزاندێ که غفڵه‌ت هه‌ن، بێ ویژدانی هه‌ن، ئه‌خلاق وڕای هه‌ن، که ئاکاموو ره‌وه‌شتێوه ئه‌پاسنه‌یچ خیانه‌ته‌ن. گه‌لوو کوردی و ژه‌نی و PKK و سه‌رۆک ئاپۆ، چابۆنه‌ۆ دایم جه په‌شتیه‌و خنجه‌ره‌شا که‌وتێنه، گردوو هه‌ست و هۆش و گۆرانیه‌کێشا و ئه‌وه‌لاونه‌ی و گوفت و گوه‌کێشا په‌ڕێنێ جه که‌سه‌ری گه‌وره‌ی. به‌ڵام هامده‌میچ به ئیراده و وه‌روێدای و کۆششه‌وه باس جه خیانه‌تی که‌را و جه شه‌ڕوو به‌ینوو ئه‌هوورامه‌زدای و ئه‌هریمه‌نینه هه‌نێ دلێو به‌ربه‌ره‌کا‌نێنه. زه‌رده‌شت ماچۆ: جه ئاکاموو ئی شه‌ڕینه هه‌رچن زه‌حمه‌تیچ بۆ، حه‌ر رۆشنایی یانی ئه‌هوورامه‌زدا سه‌رگنۆ. به‌ڵام به مه‌رجێو مرۆڤه‌کێ باش فکریانه، باش قسێ که‌را و باش جماوه. جا ئارۆ واده‌و ئانه‌ی ئامان که باش فکریه‌یمێنه، باش قسێ که‌رمێ و باش جمێوه، تاکوو ئاهوورامه‌زدا و سه‌رده‌می سه‌رگنۆ.
لێ نوویسا‌کا ته‌ریمه‌نه جه ئاکاموو ویروه‌که‌رده‌ی ده‌مدرێژینه بڕیاره‌مدا که جه شه‌وه‌و 15 و شوباتێنه چالاکی پێک باروو. چوون پێسه‌و ژه‌نێوه پێسه‌و کوردێوه گه‌ره‌کمنیا پا بنیه‌و دلێو هه‌شته‌مین ساڵه‌و گرته‌و سه‌رۆکایه‌تی و هه‌شته‌مین ساڵه‌و ده‌ستگێر بیه‌و ئاشقوو ژه‌نا و جارێوه‌ته‌ر به خاج دریایم پێسه‌و ژه‌نێو وینوو. مزانوو که پارتی، چی زمسانه‌نه که‌مێوه به زه‌حمه‌ت، میاوۆ هه‌ده‌فیش و ئه‌هریمه‌نه‌کێچ حه‌رچی مه‌ی ڤه‌روو چه‌ماموه دڵ و مه‌ژگ و لاشه‌و گه‌له‌که‌یم موه‌را و خه‌ته‌رناکێنێ. ئینه‌یچ پێک ئارده‌و چالاکی په‌یم وزۆ لێ ئه‌مرێ. گه‌ره‌کمبێ به چالاکیه‌که‌یم بژیوو و پێک باروو. به‌ڵام باوه‌ڕم هه‌ن پانه‌ی، که مشیۆم مرۆڤ ئاننه بژیوۆ که لازمه‌ن. حه‌رپاسه به‌رده‌وام راستی ئانه‌ی که " ده‌مێو واته‌ی ماناو وێش گومه که‌رده نۆبه‌و چالاکی مه‌ی و چالاکی بۆ به سه‌ره‌تاو جاره‌ێوته‌ر مانا دیه‌ی جه واته‌ینه و به هێزکه‌رده‌ی هیواو ئازدی،" دایم پێسه‌و زه‌نگێوه سه‌ره‌مه‌نه زریۆوه.
جه لایه‌وه بارودۆخی مه‌رحه‌له‌سازوو ئی مه‌رحه‌له‌ی که هه‌نمێش چه‌نه، به راده‌و نزیکوه بیه‌ی به ئیمکانوو چاره‌سه‌ری کێشه‌و کوردی و ئازادی و ئا خه‌ته‌رێ که ئینه‌ی سه‌روو سه‌رۆکی و گه‌لیوه و جه لایه‌وته‌ریچه‌و سه‌ره‌ڕاو ده‌رفه‌تی و ئیمکانی فره‌ی و یاوای به هه‌ده‌فی، ئا ناهمێدی و ره‌ش وینی و بێ بڕیاریه که میاوۆ تا راده‌و خیانه‌تی، هه‌رچی مه‌ی زیاته‌ر و زیاته‌ر به هێزته‌ره‌م که‌رۆ و په‌ی قه‌ناعه‌توو،" یا پێک ئارده‌و چالاکی یا پێک ئارده‌و چالاکی" پێشم وزۆ.
( هه‌ڤاڵه ئازیزه‌کام)
ئی بریارێ منه تازێ نیا، جه راپورتێوه‌نه که مانگه‌و ته‌مووزی په‌ی پارتی و راپورتێوه‌یچ په‌ی ''''YJA-STAR ی نویسیێبێم، دیاریم که‌رده‌ن، که بڕیارێوه ده‌مدرێژه‌نه و شۆنه‌و (1999) یره ده‌ینه‌م. به‌ڵام جه لایه‌و ئا مه‌رحه‌له شێویا که حه‌ره‌که‌ت (بزوتنه‌وه‌که‌ما) دلێشه‌نه بێ، که به جددی ئه‌وه‌نجه‌ش به به‌شداربیه‌ی جه راده‌و به‌ڕاوه‌به‌ری ژه‌نێ و گردینه بێ و لایه ته‌ر‌ۆ ههل و مه‌رجی سیاسی و تاکتیکی ئا مه‌رحه‌له‌ی، پی شێوه را به پێک ئارده‌ی نه‌دێ و نه‌گونجیێ. به‌ڵام چه‌نی ده‌س په‌نه‌که‌رده‌ی هه‌ڵمه‌تێوه سیاسیێ و تاکتیکیێ جه 1 و حوزه‌یرانوو ساڵه‌و 2004ی ئی هه‌لێ ره‌خسیه‌ینه و ئیتر چا باوه‌ڕه‌ینا که بۆ، واده‌و ئانه‌یچ یاوان که حه‌ره‌که‌توو ژه‌نێ و ملیتانه‌کێش پێسه‌و ساڵه‌و 96 و 98ی دژوو دلێ و به‌ری که‌مانه‌یوه تازێ جه ئاوری وه‌شه‌که‌را و دڵ و مه‌ژگ و ویژدانه یه‌خینه‌کا تاوناوه. یانی دژوو دۆسه قه‌ڵبه‌کا و هه‌مڕایه لاوازه‌کا و ره‌فێقا نیمه‌ڕای، زیلان ئاسا، سه‌ما ئاسا و سه‌ردار ئاسا جه ژیوای و چالاکینه جوابێوه لازم بدۆوه. چانه‌ین وچیۆ په‌ی چێشی پا شێوه چالاکی که‌ری و ئیرادم گیریۆنه، گێرا سه‌رۆکیچ په‌سه‌ندش نه‌که‌رۆ. به‌ڵام ئاننه من یاوه‌ینانه جه پێشکه‌وته‌ی دلێکۆشه‌ی په‌ی ئازادی، جه کوردستانه‌نه ئانه‌ن که ئازادی و قه‌ڵه‌مبازی تازه به‌ره‌و هه‌ده‌فی و چاره‌سه‌ری، ئه‌گه‌ر تا رۆ دماییچ بۆ به دڵ نه‌بیه‌ن و مه‌بۆچ. ئینه باوو حه‌ره‌که‌توو ئاپۆچی به‌گردی و حه‌ره‌که‌توو ژه‌نێ به تایبه‌تین. منیچ گه‌ره‌کما پێسه‌و کادرێوه ژه‌نێ درێژه پی فه‌رهه‌نگه‌ی بده و چه‌نی جارێوه‌ته‌ری ئاماوه‌یم په‌ی دلێو ''YJA-STAR'' ی، به عه‌شق و وه‌شیێ گه‌وره، پیلانه‌و ئانه‌یم نیه‌یبێه‌ره که جه رۆ 15و شوباتی جه دوێ یاگێ، یا دوێ هه‌ده‌فێنه، چالاکی پێک باروو. یه‌که‌مشا بێ ئانه‌ی زه‌ره‌ر به وێم یاونوو جه دلێو مه‌رکه‌زێوه کوێله‌که‌رده‌ی و فاحیشه‌که‌رده‌ی ژه‌نێ جه کوردستانه‌نه و دومشا دلێو دڵوو یۆ جه ناوه‌نده‌کاو به‌ڕاوه‌به‌ری شه‌ڕوو ده‌وڵتوو تورکیای زیلان ئاسا له‌ره‌یوه وه‌ش که‌روو.
به‌ڵام ههل و مه‌رجوو زمسانی جه لایه‌وه و لایه ته‌ریچه‌و ئا گوفت و گۆوه که چی چوارچۆنه چه‌نی هه‌ڤاڵا وستم‌رووه وه‌سێ‌نه‌بێ و قانعێم نه‌که‌ردێ. په‌وکی شۆنه‌و ئه‌وه‌گێلایم جه کونفرانسه‌و'' ''YJA-STARی بڕیاره‌و ئانه‌یم‌دا که جه شاخیچه‌و بۆ به شێوه‌یوه چالاکی پێک باروو و 15و شوباتوو ئێساڵی به گره‌وای و بێچاره‌یی و ناهمێدی نه، به‌ڵکوو به عه‌شق و هۆش و باوه‌ڕی پێشوازی که‌روو. ته‌نیا ئه‌چێ گه‌ره‌کما جه یه‌رێ خاڵێنه حسره‌ته‌و وێم باروو سه‌روو زبانی و چه‌نی شمه به‌شه‌ش که‌روو. ئادیچ ئانه‌ن، که یه‌که‌مشا پاسه پیلانه‌م متێبێ، پا زه‌مینه‌ی که گه‌ره‌کم بێ و ئا هه‌ده‌فێ که نیه‌یبێم وه‌روو وێم نه‌یاوانێ و په‌ڕ به‌دڵ حه‌قه‌م نه‌ساناوه. دوه‌مه‌یچشا گه‌لوو واکووروو کوردستانیم جه نزیکه‌و نه‌دی و ئاشناوه‌بیه‌ی به جوانی سوروشتوو واکووری جه دڵمه‌نه مه‌نه. یه‌ره‌میچ په‌ی ساتێوه‌یچ بۆ سه‌ره بنیه‌و سه‌روو باڵوو سه‌رۆکیوه و هه‌ناسه‌یوه درێژ کێشوو. هه‌رچن پێسه‌و حه‌سره‌تێوه دڵمه‌نه مه‌نێ، به‌ڵام چی ده‌میچه‌نه وه‌شحاڵه‌نا و باوه‌ڕم هه‌ن که هام رێبازه‌کێم باتی من چیدمای تا راده‌یوه زیاته‌ریچ ئانیشا پێک مارا. بێگومان پێسه‌و به‌ڕاوه‌به‌رێوه، ویروه که‌رده‌ی و وێ ئاماده که‌رده‌ی په‌ی پیلان که‌رده‌ی و پێک ئارده‌ی چالاکیێ پی شێوه‌یه زه‌حمه‌تا. چوون روانه به‌شدار بیه‌یوه به‌هێز موازۆ. من ئه‌چی باره‌وه هه‌وڵ دێنا که هه‌تا دماڕۆ وێم نه‌بڕووره و به‌شداره‌و کاری بوو. به‌ڵام وێم مزانوو پا شێوه لازم بێ جه ماواو ئی مانگه دمایێ، باش یاری هه‌ڤاڵام نه‌دا و چی لایه‌نه‌و داواو چه‌نه ویه‌رده‌ی که‌روو.
چه‌نی سڵامی و حورمه‌تیم
2006/1/23
نۋیستەی و هۆرگێڵنای و ئامادەکەردەی/ ئەهوەن چیاکۆ
بەشی یەکەم/ یوەم
