ئەندامەو کۆردیناسیۆنو پاژکی ئایتەن دێرسیمە واتش: "ڕابەرایەتی پەی ئێمە ئەوجەو بیەین. ژەنی ۋێشا بە فەلسەفەو ڕابەرایەتیۆ ئشناساوە و ۋێشا بە ڕێکوستەی کەرڎ. شۆڕشو ۋەرنیشتیچ کە شۆڕشو ژەنان پی فەلسەفۆ ئاما ئاراوە."
ئەندامەو کۆردیناسیۆنو پاژکی ئایتەن دێرسیمە بە شدارەو بەرنامێوە تایبەتی مەدیا خەبەری بیە و جوابو پرسیارەکا ڕۆنامەوان گوڵان ئەڤرێلێش دێوە و هۊرسەنگنایش پەی مژارەکا کەرڎ.
هۊرسەنگنایەکۍ ئەندامەو کۆردیناسیۆنو پاژکی ئایتەن دێرسیمۍ پی جۆرەنۍ؛
ماوەو ٤ ساڵان هیچ زانیاریێوە جە ڕابەرو گەلوو کورڎی عەبدوڵا ئۆجالانیوە هۆرنەگیریان. ئی ئاژەیچە ئانەی بەروزۆ کە تەندروسی، ژیۋای و ئاسایشو ئاڎیی ئینا چێرو مەترسیێوە گۆرەینە. پی مەڵامەتیچۆ هەڵمەتەو 'ئازاڎیی پەی عەبدوڵا ئۆجالانی، چارەسەری سیاسی پەی پەرسوو کورڎی' دەسشپنەکریان. گەرەکتانە چی بارۆ چێش بواچدۍ؟
وەڵۍ ئانەینە کە جوابو پرسیارەکێت بڎەوە چێگۆ بە ڕێز و پنەزانایۆ یاڎو گەشمەرڎا ئەرەکۊشای ئازاڎیما مکەرووە. بەڵێ، ٤ ساڵېن هیچ زانیاریێوە جە ڕابەریماوە هۊرنەگیریان. سەرەڕاو ئانەیچ ماوەو ٢٦ ساڵان ڕابەرما ئینا گۆشەگیریێوە سەختەنە بەدیل گیریان. هەوڵ مڎریۆ گۆشەگیری و گێرتەیش جە ئاستێوە فرە بەرزتەرەنە بەردەوام بکریۆ.
دلۍ ئەرەکۊشایمانە گرڎ کاتێ جە دژوو گۆشەگیری هەڵمەت و چالاکی ئەنجام دریان. پېسە ژەنایچ چالاکی، هەڵمەتە و کەمپینی سەربەخۆما ئەنجام دان. بێگومان دەربارەو سیاسەتو گۆشەگیری سەرو ڕابەریما، ڕاوەبەرا تەڤگەرەکەیما گرڎ کاتێ هۊرسەنگنای مکەرمۍ. پېسە تەڤگەرو ژەنا پاژکی ڕابەرایەتی ڕۆژەڤی بنەڕەتیمانە. ئێمە تەڤگەرو ڕابەرایەتیینمۍ و ڕابەرایەتی پەی ئێمە ئەوجەو بیەیمانە. ئازاڎیی جەستەی ڕابەرایەتی ئازاڎیی ژەنا کورڎی و گرڎو ژەنا جیهانین. چونکی ژەنی سەرو بنەماو ئایدۆلۆژیاو ڕزگاری ژەنۍ ڕابەرایەتیما ۋێشا ئشناساوە، بیەو ۋێشا مسۆگەرکەرڎ و ۋێشا بە ڕێکوستەی کەرڎ.
پۊکەی نەک هەر بەتەنیا گۆشەگیری شەرمەزار مکەرمۍ، هامکات جە دژوو گۆشەگیری ئەرەکۊشای گۆرە ڕاوەبەر مکەرمۍ. شەرمەزارکەرڎەی ۋەسۍ نیا. جە ۋەرا ۋەرو سیاسەتە قیزەونەکا هێزە هەژموونوازەکا مېیاننەتەوەینە ۋەرپرسیاری گۊرەما گنۆ سەر. بە مەڵامەتوو ئینەینە دۆسە گرنگەکێما، هێزە ئەنتەرناسیۆنالیستەکۍ، گەلا ئازاڎیوازی، ژەنا ئازاڎیوازی دەورو ئی فەلسەفەیرە کوۍ بیێوە. پۊکەی پەنەوازا دژوو هرووژمەکا دژمنی ئەرەکۊسایما بەرزتەر بکەرمۍ. پېسە تەڤگەرو ژەنا پاژکی، پېسە کۆششکارا و کادرا ژەنۍ، پېسە گرڎ ئەندامێوە پاژکی و پەکەکەی پەنەوازا فەلسەفەو رابەرایەتی جابەجێ بکەرمۍ، چالاکی پەی مسۆگەرکەرڎەی ئازاڎیی جەستەی ڕابەری بیاونمۍ بە ئاستێوە فرە بەرز.
سیاسەتەکۍ دژمنی پەی دلێنەبەرڎەی و بێکاریگەرکەرڎەینۍ. پەی ئانەی بتاوۆ ڕابەریما بە تەمامی جە گەلی و تەڤگەری دووروزۆوە گۆشەگیری سەختەر مکەرۆ. قەرارما دان: تاوەکو ئازاڎیی جەستەی ڕابەریما و ستاتۆو سیاسی کورڎەسانی مسۆگەر نەکەرمۍ، بەردەوامۍ بیمۍ جە ئەرەکۊشایما و بەزتەریچش مکەرمێوە. گرڎوو ئا سیاسەتا کە دژوو رابەرایەتیما ڕاوەبەر مکریۆ جە حەقەتینەنە دژوو گرڎو ژەنان. مزانمۍ بە بێ ئەرەکۊشای ژەنی نمەتاوا ئازاڎۍ با. پېسە ژەنا ئینایمۍ فکرو ئازاڎینە، هەر پانەی کە جە فکرو ئازاڎینە بیێنۍ ئینەشا فاڕان پەی ڕێکوستەی و هەر ئانەی کە ۋێشا بە ڕێکوستەی کەرڎەن ئینەشا فاڕان پەی چالاکی. گەر بتاومۍ عال ۋێما بەڕێکوستەی بکەرمۍ و بیاومۍ بە گرڎ شۊنۍ، ئانە متاومۍ ئازاڎیی جەستەی ڕابەریما مسۆگەربکەرمۍ. چی مژارەیچەنە جە هێز و ڕێکوستەی ۋێما دڵنیێنمۍ.
پەی چی گەلوو کورڎی، بە تایبەت ژەنا کورڎی بیە و ئازاڎیی ڕابەرو گەلوو کورڎی عەبدوڵا ئۆجالانی پېسە بیەو ئازاڎیی ۋێشا پێناسە مکەرا؟ ئایا بۆنەو ئی مەڵامەتیۆ بۍ کە هەوڵدریا بە پیلانگێڵنی و سیستەمو ئیمراڵی حەقە جە ڕابەرو گەلوو کورڎی بکەراوە؟
ۋەرو ئانەی ژەنی بە ڕابەرایەتیۆ بیەو ۋێشا بەدەسئاورڎ. ڕابەرایەتی بە ئایدۆلۆجیاو ڕزگاری ژەنۍ ئانەش دەسنیشانکەرڎ کە ژەنی نەتەوێوەنە، ژەنی مرۆڤێوەنە، ژەنی دلۍ گلێرگەینە خاوەنو ئەرمانای یەکسانینە و گرڎوو ئارگۆمێنتەکا، ئایدۆلۆژی، ئامرازەکاو ڕێکوستەی و سیستەمی ئینەش وەشکەرڎ. هەر پۊکەی ڕابەرایەتی پېسە بیەو ۋێما پێناسە مکەرمۍ. پی مەڵامەتۆن کە ئەرەکۊشای ژەنا کورڎی پەی تەمامو ژەنا جیهانی بیەن بە سەرچەمەو ئیسفاڎە چنە هۆرگېرتەی. چونکی نمەتاویۆ ئازاڎیی دلێنە بریۆ. متاویۆ ئازاڎیی نکۆڵی و سەرکوت بکریۆ، بەڵام حەجگیز نمەتاویۆ دلێنەبریۆ. گەشبیەیۆ ئێرو ئازاڎیی ئینا دلۍ ژەنانە. بیەیما دلۍ شۆڕشو ۋەرنیشتینە ئانڎە کۆنکرێتی بۍ؛ هەر پۊکەی شۆڕشو ۋەرنیشتی شۆڕشو ژەنێن کە بە فەلسەو ڕابەراتیوە ئەرەمەرزیا.
ئازاڎیی گەرڎوونییا، ۋەرو ئینەینە ڕابەرایەتی جە لایەنو گرڎو ژەنا جیهانیوە قبوڵ مکریۆ. ژەنا دنیۍ ڕابەرایەتی پېسە ڕابەرو ۋێشا موینا و جە ئەنجامو ئازاڎیی ئاڎینە ئەرەکۊشا.
دژمن هەمیشە قینی و توڕەیی تایبەتیش هەن جە ۋەرا ۋەرو ئا سەرمەشقانە کە ڕێکوزیا، زانێنۍ و وە هەوڵی وەشکەرڎەی سیستەمو ئەڵتەرناتیڤی ۋێشا جە دژوو سیستەمو دەسەڵاتداری مڎا. ئینە نەریتو دۆڵەتین. دۆڵەت واتە دەسەڵات، دەسەڵاتیچ کولتوورو خراپ بەکارئاوردەین. هەر پۊکەی ئێمەی ژەنا دۆڵەت و دەسەڵاتی قبوڵ نمەکەرمۍ. ئێمە کۆشش مکەرمۍ پەی گلێرگێوە ئازاڎیی، ئەخلاقی و سیاسی، سیستەمێوە خۆسەری، کۆنفیدراڵی و دیموکراسی کە بتاوۆ ۋێش ڕاوەبەر بکەرۆ و قەرارو ۋێش بڎۆ، درێژە بە بیەو ۋێش بڎۆ.
بیەی چێشا و چی سەڎەنە چی فاڕیان پەی پەرسێوە ئانڼە گۆرەی؟
مۆدێرنێتەی سەرمایەداری و سیستەم بە باڵادەسی دەسەڵاتداری، بە دەسوەردای جە بیەو گلێرگەینە گەرەکشا گلێرگەی دلێنەبەرۆ. بە دلێنەبەرڎەی بەها سیاسی و ئەخلاقیەکا ئا گلېرگەیە دەسپنە مکەرۆ و هەوڵمڎۆ مرۆڤایەتی و گلێرگەکا دۆشۆنە و دلێشانە بەرۆ. چا ڕوۆن کە دۆڵەت وەش بیەن چێوۍ بنەڕەتی کە گەرەکش بیەن جە کەسایەتی ژەنێنە دلێشەنە بڎۆ، ۋێپارێزنای ژەنێن. هیچ گلێرگێوە نمەتاوۆ بە بێ ۋێپارێزنای بژیۋۆ. مرۆڤ کاتێ هەستش بە بیەو ۋێشکەرڎ ۋێپارێزنای ۋێش دەسپنەکەرڎ. ۋێپارێزنای سیستەمو ئاسایشو بیەو مرۆڤین؛ پیمەرو بناغەو بیەین، پیمەرو بناغەو ژیۋاین. ژەنی تا ئانەی کە سەرو بناغەو ۋێپارێزنای ۋێش بەڕێکوستەی نەکەرڎ و بە ئەنەیاوای ۋێپارێزنای نەبۆ نمەبۆ جمۆوە، نمەتاوۆ پارێزگاری جە ژیۋای ۋێش بکەرۆ. ۋێپارێزنای جە ۋەرا ۋەرو گرڎوو ئا چێوانە جە جبەرو دلێوە مەیا. پارێزنای ۋۍ بە ۋێن. جە ۋەرا ۋەرو گرڎ جۆرە نکۆڵی، تنی و دلێنەبەرڎەی هێزی، کاروەدای و هۆشمەنڎی ئەرەکۊشاین. ئەرەکۊشای ڕەگەزی ئەوجەش بە ۋێپارێزنای ژەنێن ڕاوەبەر بکریۆ.
ڕابەرو گەلوو کورڎی عەبدوڵا ئۆجالان کاتێ ماچۆ ' نمەبۆ هیچ مرۆڤێوە بە بێ ڕێکوستەی مەنۆوە ' سەرنج وزۆ سەرو چ مەترسیێوە؟
نەریتو دۆڵەتی ۋێش سەرو گلێرگەی ناڕێکوزیای ئەرەمەرزنۆ و بەردەوام مبۆ. پی مەڵامەتۆن ڕابەرایەتی ئانڼە باسو ڕێکوستەی و ۋۍ-بەڕێکوستەی مکەرۆ. کەسایەتی ڕێکوزیا کەسایەتی زاناین. کەسایەتی ڕێکوزیا جە ۋەرا ۋەرو گلێرگەبیەینە ۋێش بە ۋەرپرسیار مزانۆ؛ بەڕێکوستەی جە ڕوو ئەنەیاوای ۋۍ بە ۋۍ، ئەنەیاوای گلېرگەی فرە گرنگا. پەی ژەنۍ ماچمۍ ' ۋۍ بیەی ' ئینەیچ پیمەرو زانابیەی ۋۍ بە ۋێن. پېسە تەڤگەرو ژەنۍ ستراتیجما ئانەنە کە سیستەمو پیای-دەسەڵاتیش نازمۍ. هیچ ئامرازێوە دەسەڵاتداری نازمێوە. سیستەمو کۆنفیدراڵی، یەکسانی، دیموکراتیکی و ژەنی بە پاو ڕاوەبەری و هۆشمەنڎی جەوهەری ۋێماوە بنیاڎبنیەیمۍ و ۋێپارێزنای مسۆگەر بکەرۆ. گرڎ ڕێکوستەیۍ ۋێپارێزنایێن. پېسە تەڤگەری ئازاڎیی ژەنا کورڎی گرڎ کاتێ ڕێکوستەبیەیما بە بنەما گرتەن. ڕێکوستەیما هۆشمەنڎی و هێزو ۋێپارێزنایمانە.
پېسە کەژەکەی و پاژکی پەی ۋێپارێزنای ژەنۍ نەخشەڕێوەتا وەڵا کەردەبێوە. چا چوارچێوەیچەنە جە چڼین یاگێنە ژەنی چالاکیشا کەرڎ. چی ڕوۆ گەرەکتانە چێش واچدۍ؟
ڕێکوستەی فۆرمو سیاسەتین؛ پېسە تەڤگەرو ژەنۍ هەم ۋێما بەڕێکوستەی کەرڎ هەمیچ جە سیاسەتەنە بیەو ۋێما مسۆگەرکەرڎ. جە دەورو نەخشەڕێکێمارە بەیاننامۍ و ڕێکوستەیۍ پێکئامۍ. گفتوگۆ سەرو ئانەی کریا کە ئایە پېسە ژەنۍ چنی متاومۍ ڕێکوستەی ۋێما پێکبارمۍ. پەنەوازا ۋێپارێزنای بە زانابیەیۆ پێکبارمۍ. ۋەرکۊتوو مېیامینی مېڎانێوە جەنگین؛ هەوڵ مڎریۆ کلتور و نەریتو ۋەرکۊتوو مېیامینی، زېڵۍ ئازاڎیی جە سەڎەو ٢١ینە دلێنە بریۆ. ڕابەرما سەڎەو ٢١یش پېسە سەڎەو ژەنۍ هۊرسەنگنا. ئێمەیچ دەورو ئا فەلسەفەیرە، ئەنەیاوای ئازاڎیی، سیستەمو ڕێکوستەی ئەرەکۊشایما گۊرە مکەرمۍ و بەرەو وەڵێش بەرمۍ. گۊرەکەرڎەیچ بە ۋەرفراوانکەرڎەی تەونەکا ڕێکوستەی مبۆ. پینەیچ ماچمۍ سیستەمو کۆنفیدراڵی. کە گرڎوو دژە کاپیتالیستەکا، دژە فاشیست، دژە ئیمپرالیستی، لایەنگراو ئایدۆلۆژییاو ژەنۍ، ئانۍ گەرەکشانە بە شێوەو ژەنۍ بژیۋا گێرۆوە.
گرەنتی سیستەمو کۆنفیدراڵی ژەنا بەدیئاورڎەی ۋێپارێزنای و هۆشمەنڎی ۋێپارێزناین. جە جوگرافیێوە پی جۆرەنە، گېرتەی ۋەرو یەک هەنگامی نەپارێزیای، بنیاڎنیای ڕێکوزیێوە نەپارێزیای فرە زەحمەتا. چونکی جەنگوو قڕکەرڎەی سەرو مرۆڤایەتیرە مسەپیۆ. دۆڵەت پەی ماڕای ئیراڎەو مرۆڤایەتی و ناستەی ئیراڎەو ئازاڎیی ژەنا، بە شێوێوە دڕندانە وەڵێکۊتەتەرین چەک، بۆمب و چەکی ئەتۆمی بەکار بەرۆ. ویژدان و ئەخلاق و هەستشا نییا. جە قۆناغێوە چیمنەنە گەرەنتی ئێمە ڕێکوستەکەمانە. گرڎو سیستەمە پیاسالارەکۍ دژمنۍ ئەرەکۊشای ژەنانۍ. گرڎ ڕیکوستەیۍ گورزێوەنە جە عەقڵو پیاکەی. گرڎ زانابیەیۍ دایۋنێوەن جە عەقڵو پیای. خوڵقنای هۆشەمەنڎی ژەنۍ و زایندەیی بە ماناو کوشتەی عەقڵیەتو پیاین.
چا کاتەنە پەنەوازا چنی ڕێکوستەی و سیستەمو خۆسەری ژەنۍ هۊرسەنگیۆ؟
ڕابەرایەتی ئا کاتە تەڤگەرو ژەنا کورڎیش ئەرەمەرزنا، بنیاڎنیا سیستەمو ژەنێش پەی کەرڎ بە پیمەر. ۋەرو ئانەی بە هەزاران ساڵۍ دلۍ نەریتو دەوڵەتینە جیاکریانۆ. تا ژەنی خۆسەرە نەبۆ چنی متاوۆ بیەو ۋێش مسۆگەر بکەرۆ؟ من ۋێم مبوو، وە دلۍ گرڎیچنە خۆسەرە مبوو. ئێمە بیەیۍ کۆمەڵایەتیێنمۍ و چێگەنە پیمەرما هەن. ئی پیمانە جە ئەرەمەرزنای کۆمەڵایەتیمانە هەن. ئایدۆلۆجیا و فەلسەفەو ئێمە فەلسەفێوە گەرڎوونی و کۆمەڵایەتییا.
دلۍ سیستەمو کۆنفیدراڵی دیموکراتیکینە ژەنی خاوەنەو کۆمۆنەو خۆسەری و کۆمۆنەو گەڕەکەکانە. چا گەڕەکانە ژەنی ۋێشا بە ڕێکوستەی و پەرەوەرڎە مکەرا، هۆشمەنڎی ژەنۍ خوڵقنا، پەرسەکا ۋێشا چارەسەر مکەرا. بە ئەرەکۊشای ٥٠ ساڵەما ژەنی بیێنە بە خاوەنو ئا هێز و هۆشمەنڎییەی کە بە ئیراڎەو ۋێشۆ قەرارو ۋێش بڎۆ و ۋێش ڕاوەبەر بکەرۆ. نوێنەرایەتی یەکسان جە گرڎ شۆنێنە بیەن بە پیمەرو ژەنۍ. دلۍ گلێرگەینە پەنەوازا ژەن و پیا جە ئاستۍ یەکسانەنە دڎان بە ئیراڎە و فکرو یۆترینیرە بنیا.
نمونێوە ڕۊشن و ئی سیستەمەیە دلۍ شۆڕشو ۋەرنیشتینە هەن. ڕابەرایەتی هەمیشە ئەنەیاوای و زانابیەی ژەنێش فرە بە گرنگ وینان. ژەنی ژیرە متاوۆ جیهانی بوینۆ. ئانەی تاوانش ئی جیهان وینیە جە ژەنانە وەشبکەرۆ، خودو هۆشمەنڎی ژەنۍ ۋێشا.
