فەرماندەیی یەرەکەی جە سیانزەمین ساڵیاڎو گەشمەرڎە بیەو سمکۆ سەرهەڵدانینە، ئەرەیاۋناش، " گەشمەرڎە سمکۆ سەرهەڵدان فێرگێوە ژیۋای و ۋەننگێوە هونەری پارێزنایا " و جەختش کەرڎۆ، تا یاوای بە سەرکۊتەی رێبازەکەیش ۋەرنمەڎەیمۍ.
جە ئەرەیاۋنێوەنە فەرماندەیی یەکینەکاو پارێزنای ۋەرکۊتو کورڎەسانی (یەرەکە) سەبارەت بە سیانزەهەمین ساڵرۆو گەشمەرڎەبیەو یۆ جە سەرمەشقەکا داستانو قەندیلی گەشمەرڎە سمکۆ سەرهەڵدانی ئەرەیاۋنانش: " ئانە فەلسەفەی تازە و کەسایەتی کورڎین کە چەکو مانا و ئەندێشەی و چەکو جەنگی و گورز شانایش پێوەرە بەستێنۍ. گەشمەرڎە سمکۆ سەرهەڵدان شاگردو نموونە و هۆۊرکۊتەو ئا فێرگە هزرییەینە و پەوپەڕو چنەئامای و ئارڎەینەیش جە حەماسەتو قەندیلینە هونەرو جەنگیش نیشانەو گەلوو کورڎی، دوژمنا و گرڎوو دنیۍ دا."
هەر جە ئەرەیاۋناکەینە یەرەکە پی جۆرە باس جە ژیۋای، ئەرەکۊشای فەرماندە سمکۆ سەرهەڵدانی مکەرۆ: " فەرماندێوە کە عەقڵ و هونەرو جەنگی پەی بەرزکەرڎەیۆ شێوازو جەنگی و مېڎانداری وزۍ کار. رەمزو سەرکۆتەی حیماسەو قەندیلی ۋەرا ۋەر بە لەشکرێوە پەڕ تفاقی و پەڕ چەکی دەرچێوە تازەن جە ئازاڎیی و ژیۋای. پېسە گەشمەرڎە سمکۆ واچۍ: “ئەنجامو جەنگی وەڵۍ جەنگی دیاریش مکەرۆ و جە شێوازو ژیۋاینە شاراوەن”. سمکۆ سەرهەڵدان ئارۆ زانشتگە و فێرگێوە ژیۋای و ۋەننگێوە هونەری پارێزنای و جەنگاوەری و ۋەرەنگار بیەیۆین."
دەقو ئەرەیاۋناکەی
پەی ڕای گرڎیی:
گەشمەرڎە سمکۆ سەرهەڵدان فێرگێوە ژیۋای و ۋەننگێوە هونەری پارێزنایا
سیانزە ساڵۍ سەرو شەهادەتو فەرماندە سمکۆ سەرهەڵدانیرە ۋییەرڎ. پا بۆنۆ جە کەسایەتی گەشمەرڎە سمکۆینە گرڎو گەشمەرڎا داستانو قەندیلی و گرڎو گەشمەرڎا ڕاو ئازاڎیی کورڎەسانی یاڎ مارمێوە و سەرەو رێز و نەوازشی جە ۋەرا ۋەرشانە منامنمێرە و قەولو بەردەوامی ئەرەکۆشای جە رێبازو ئازاڎینە تا سەرکۆتەی واوەی مکەرمێوە.
وەختۍ کە تاریخو کورڎی وزمۍ ۋەرو چەما یەکجار دژوارا کە جەنگ و ژیۋای جە یۆی جیابکەرمێوە. گرڎو بوارەکا بیەی و مەنەیۆی چنی لەمپەر و کۆسپی رووبە ڕوێنۍ و دوژمنا پەی بێ دەرەتان ئاستەیۆ گەلەکەیما ڕێوە نەمەنێنە کە سەرشا ۋنە نەڎۍ بۆ و تاقیشا نەکەردێبۆوە. جە ئاژێوە چامنەنە جەنگ نمەتاوۆ جە ماناو پێوەرەدای و ۋەرپەرچدایۆیۍ ساڎەنە سنووردار مەنۆ. جە هەڵومەجێ چامنەنە کە سنوورەکا مانای و ژیۋای و بیەی جە قاڵب دریێنۍ جەنگێوە بە مەعنا و حەقەتینەیچ مەلۆڕاوە. یانی بە هەمان ئەندازە کە ژیۋای بۍ نەواخن مکریۆ، جەنگیچ بێ ئاست و ناکاریگەر مبۆ. جەنگاوەری چنە ئاما، شارەزا و بەزەبریچ ڕانمۍ. ۋێڕاگری و مڎرامان ڕێخەش ئینا ماناو ژیۋاینە. چڼە ماناو ژیۋای و مەنەیۆی دلۍ نەتەوێوەنە فراوانتەر بۆ، ئانڼە جەنگاوەرۍ و فەرماندۍ زانۍ پەروەردە مکریا. بێ جەنگ جە مېڎانوو ماناینە نمەکریۆ و نمەبۆ جەنگێوە قەوەت چنی دژمنی ڕاوەبەر بکەرمۍ. چێگەنە جەنگ مبۆ بە هونەرو فراوانکەرڎەیۆ و پانتایی بەخشای بە سنوورەکا بیەی و ژیۋای. جەنگێوە کە ئاستو ئەنەیاوای و ماناڎاری جە ئازاڎیی فاڕۆ.
کەمتەرخەمی ئەرەکۊشای جە مێڎانوو مەعناینە، بە درێژایی وەڵینگەیما ناستەنش هێز و تواناما یەکانگیر بۆ و جە شێوازو جەنگینە فێرو ئارڎەینە بیمۍ. جمیەری ئاپۆیی بە ئەنەیاوای چا خاڵۍ بەردەوام کۊشش کەرڎەن کە بە پەڕواتاکەرڎەی ژیۋای جە شێوازو جەنگی و مېڎانداری کورڎانە فاڕیای وەش بکەرۆ. سەرو ئا بنەما و پیمەرا فەرمانداری ژیۋای و جەنگیش ئامێتۍ کەرڎێنۍ. ئانە فەلسەفەی تازە و کەسایەتی کورڎین کە چەکو مانا و ئەندێشەی و چەکو جەنگی و گورز شانایش پێوەرە بەستێنۍ. گەشمەرڎە سمکۆ سەرهەڵدان شاگردو نموونە و هۆۊرکۊتەو ئا فێرگە هزرییەینە و پەوپەڕو چنەئامای و ئارڎەینەیش جە حەماسەتو قەندیلینە هونەرو جەنگیش نیشانەو گەلوو کورڎی، دوژمنا و گرڎوو دنیۍ دا. فەرماندێوە کە جە هەست وسۆزۆ گێرەش تا قینی و تووڕەیی، جە توانای و بڕستۆ گێرەش تا میاوۆ بە هزر و رەفتار و هەڵمەت بەری و هرووژم و تاکتیک؛ مرۆڤێوە بەڕێکوستەکریا بەئامانج و پڕئاسۆ بۍ. فەرماندێوە کە عەقڵ و هونەرو جەنگی پەی بەرزکەرڎەیۆ شێوازو جەنگی و مېڎانداری وزۍ کار. رەمزو سەرکۆتەی حیماسەو قەندیلی ۋەرا ۋەر بە لەشکرێوە پەڕ تفاقی و پەڕ چەکی دەرچێوە تازەن جە ئازاڎیی و ژیۋای. پېسە گەشمەرڎە سمکۆ واچۍ: “ئەنجامو جەنگی وەڵۍ جەنگی دیاریش مکەرۆ و جە شێوازو ژیۋاینە شاراوەن”. سمکۆ سەرهەڵدان ئارۆ زانشتگە و فێرگێوە ژیۋای و ۋەننگێوە هونەری پارێزنای و جەنگاوەری و ۋەرەنگار بیەیۆین.
دیارا ئا رێچکەو ئەرەکۊشایە جە ۋەرکۆتو کورڎەسانینە بە سەرمەشقایەتی گەشمەرڎە سمکۆ سەرهەڵدانی و نوێنەرا تەری پېسە ئارییەن ئارێ، رێناس رۆژ، هیوا سنە، هەورام ئاویەر، لەشکەر سەلماس، ئاخین ورمێ، رۆژهات شەڕ، عادل سەقز، ئاوات مەهاباد، دڵگەش بۆکان، جیهان ئازاد و ڤیان پەیمانۍ بەردەوامیش کەرڎەن و درێژە پا رێبازیە مڎۆ. خۊنکارا ئا فێرگەیە نەتەنیا جە ۋەرکۊتوو کورڎەسانینە بەڵکم جە گرڎ مېڎانەکا ئەرەکۊشای نەتەوەیی و پەی پارێزنای گرڎو دەسکۆت و قیمەت و بەهاکا نەتەوەییما و پارێزنای بیەی و شناسنامەو گەلەکەیما گیان فیدایانە ئینۍ ئەرەکۊشاینە. جە سەرنیشتۆ هەتا مەخموور، کەرکووک و شەنگاڵ و ۋەرنیشت بەوپەڕو جە ۋۍ وییەرڎەیۆ جەنگو ژیۋایشا ڕاوەبەر کەرڎەن و مکەراش. هەر ئیساتێچ جە جەنگی پەڕ جە فەخەر و شانازی، جەنگو ژیۋای و نا ژیۋای، جەنگو سەرفرازی و خیانەتی جە زاپ و مەتینا و برادۆستەنە بە هەمان هونەرو مێڎانداری پەڕەی ئاڵتونی تۆمار مکەرۆ. فێرگێوە کە دەرزەکێش بەردەوام قەوەتتەرۍ با و بێ مردای و بێ ئیسراحەت جەنگاوەرۍ بەبڕوۍ رەوانەو ڕاو سەربەزی و سەرکۊتەی مکەرۆ.
جە کاتێنە سیانزەمین ساڵوەگەڕو فەرماندەی نەمری و جەنگاوەری هەتایی گەشمەرڎە سمکۆ سەرهەڵدانی بەرز ڕامگێرمۍ کە هرووژمی ۋەرفراوان و هەمەلایەنە سەرو گەلەکەیما و جە گرڎوو پارچەکا کورڎەسانینە ملۆڕاوە. ئێمەی کورڎ مەحکوومێنمۍ بە ئەرەکۊشای و سەرکۊتەی. بەختەوەرۍ و ئاسودێنمۍ پانەی کە نە پېسە ۋییەرڎەی مژیومۍ و نە پېسە ۋییەرڎەیچ جەنگ مکەرمۍ. جە هونەرو جەنگی و ژیۋاینە هەنگامەی عالەما هۆرگێرتێنە. گرڎو دژمنا و نەیارا و خائینا چانەی متەرسا. جە کورڎێوە کە مزانۆ چنی ۋێش پارێزنۆ و چنی جەنگ بکەرۆ. جە کورڎێوە کە ئەرکو پارێزنایش مەسپارۆ بە هیچ کەسێ. گەلێوە کە مزانۆ بێ دلێنەبەرڎەی خەتەو خیانەتی سەرکۊتەی مسۆگەر نمەبۆ. جیلی تازەو کورڎی مشۆم ئا دەرفەتەیە بە هەند هۆرگێرۆ و بەشداری جە رێخە کێشکەرڎەی بەرەو خیانەتینە بکەرۆ. ۋێش جە هونەرو جەنگی و ئەرەکۊشای و پارێزناینە ڕابارۆ. مشۆم جوانۍ کورڎی بزانا کە بێ پارێزنای جە دەسکۊتەکا نەتەوەیی جە هەر چوارپارچەو کورڎەسانینە هیچ هەنگامێوە بەرەو ئاینڎە هۊرنمەگیریۆ. مشۆم بە گرڎوو هێزو قوەتیۆ بەشدارۍ جەنگو ئازاڎیی بانۍ. جارێوەتەر یاڎ و ویرەوەری فەرماندەی قارەمانیما گەشمەرڎە سمکۆی بەڕز ڕاگێرمۍ و قەولما واوەی مکەرمێوە هەتا سەرکۆتەی ڕا و رێبازو گەشمەرڎا بەردوام مکەرمۍ.
