'ژیانی به‌سێ ئانوش كرا به‌ رۆمان'

ژیانی به‌سێ ئانوش كه‌ یه‌كه‌م شه‌هیدی گه‌ریلای ژنه‌ له‌ بزوتنه‌وه‌ی ئازادی كوردستان كرا به‌ رۆمان. رۆمانی بیۆگرافیك له‌سه‌ر ژیانی ئانوش چاپ كرا.

نوسینی كتێبه‌كه‌ له‌ ساڵی ٢٠٠٠ه‌وه‌ ده‌ستیپێكردووه‌ و رۆنامه‌ی نه‌وای ژن كتێبه‌كه‌ی بۆ چاپ ئاماده‌كردووه‌. كتێبه‌كه‌ به‌ توركی و وه‌رگێڕانه‌كه‌شی به‌ كوردی له‌لایه‌ن وه‌شانخانه‌ی مه‌میانه‌وه‌ بڵاوكرایه‌وه‌.

رۆمانی بیوگرافیك باسی ژیان، چیرۆكی تێكۆشانی به‌سێ ئانوش ده‌كات و پشتی به‌ شایه‌تحاڵه‌كان به‌ستووه‌. به‌سێ ئانوش كه‌ له‌ مێژووی تێكۆشانی ئازادی كورددا ئاڵقه‌یه‌كه‌، به‌ر له‌وه‌ی به‌شداری له‌ رێزه‌كانی گه‌ریلادا بكات گوند به‌ گوند ده‌گه‌ڕا، رێكخستنه‌كه‌ی ئه‌و وایكرد گه‌ل خاوه‌نداری له‌ ناسنامه‌، وڵات، زمان و بیرو باوه‌ڕی خۆی بكات.

له‌گه‌ڵ راگه‌یاندنی دامه‌زراندنی په‌كه‌كه‌ ده‌وڵه‌تی داگیركه‌ر له‌ مانگی كانونی یه‌كه‌می ١٩٧٨ له‌ كوردستان ده‌ستی به‌ پاكتاوكاری كرد. هۆكاره‌كانی تێكۆشانی به‌سی كه‌ ببوه‌ شایه‌تی كۆمه‌ڵكوژی مه‌رعه‌ش زیاتر بوون.

له‌ كاتی كوده‌تای ١٢ی ئه‌یلولی ١٩٨٠ له‌و هه‌رێمانه‌ی كرایه‌ ئامانج یه‌كیان مه‌رعه‌ش بوو. له‌و كه‌سانه‌ی كه‌ ده‌ستگیركران و ئه‌شكه‌نجه‌ی دژوار دران یه‌كیان به‌سێ بوو. له‌ ئه‌شكه‌نجه‌گه‌ره‌كان یه‌كێكیان به‌م جۆره‌ باسی به‌سێ ده‌كات: "من خۆم ئه‌شكه‌نجه‌مدابوو. له‌ده‌می ئه‌وه‌وه‌ نه‌مانتوانی یه‌ك وشه‌ش به‌ده‌ستبهێنین. هه‌ر هیچ نه‌بێت ویستمان كه‌ هاوار بكات، به‌ڵام هه‌رچیمان كرد هاواری نه‌كرد".

دوای ئه‌و ئه‌شكه‌نجه‌یه‌ی لێكرا و به‌ هۆی ئه‌وه‌ی دڕنده‌یی ده‌وڵه‌تی تورك له‌سه‌ر گه‌ل بینی به‌سێ زیاتر وه‌ستایه‌وه‌ و چووه‌ ناو ریزی گروپێكی بچوكی گه‌ریلا له‌ ده‌شتاییه‌كان.

له‌ كۆبوونه‌وه‌یه‌كدا به‌ ده‌وری ئاگره‌وه‌ به‌م جۆره‌ باس له‌ پێداگری و به‌هێزی خۆی ده‌كات: "ئه‌گه‌ر من شه‌هید ببم، له‌و بڕوایه‌دام سه‌دان ژن هه‌بن كه‌ چه‌كه‌كه‌م له‌سه‌ر زه‌وی هه‌ڵبگرن و له‌ چیاكانی كوردستان شه‌ڕ بكه‌ن".

١٧ی ئاداری ١٩٨١ كاتێك له‌ نورحه‌قان خۆر هه‌ڵدێت، یه‌كێك له‌وانه‌ی به‌خه‌به‌ر و باگایه‌ به‌سێیه‌.

به‌سێ كه‌ بۆی درده‌كه‌وێت چوارده‌وریان گیراوه‌، هه‌ڤاڵانی به‌ئاگادێنێته‌وه‌. به‌سێ.. "له‌و ناو ئه‌و گولـلانه‌ی به‌سه‌ریادا ده‌باری، سه‌ره‌ڕای برینی قاچی، وه‌ك فیشه‌ك ده‌ڕۆیشت. زیاتر نه‌یده‌توانی بڕوات و چووه‌ سه‌ر رووباری ئاكسوی.. له‌ ناو ئه‌و گولـلانه‌ی كه‌ مابوون و وه‌ك باران و له‌ پێش و له‌ دواوه‌ به‌سه‌ریاندا ده‌باری.. له‌به‌ر ئه‌وه‌ی هه‌موولایه‌كیان گیرابوو، ده‌زانرا كه‌ چیتر ده‌رفه‌ت نییه‌ كه‌ به‌ زیندویی و به‌ سه‌لامه‌تی ده‌ربازیان بێت. بەسێ تاوەکو سەرپێی چووە ناو ئاوەکە و ئینجا رێک قاچی قایم کرد و راوەستا. هێشتا سەدان چەکی ئۆتۆماتیک تەقە و دەستڕێژیان لێدەکرد، بەڵام ئەو بە خێرایی دەمانچە چواردەخۆرە عومانییەکەی دەرهێنا و رووی لێکردن و رۆیشتە سەر نزیکترین شوێن و دوژمنی دایە بەر فیشەک. . جه‌سته‌ی به‌سێ پارچه‌پارچه‌ بوو، به‌و خوێنه‌ی له‌ ده‌م و جه‌سته‌یه‌وه‌ ده‌هات، ره‌نگی ئاكسوی سوور بوو، چه‌كه‌كان بێده‌نگ بوون..".

به‌ فه‌رمانی فه‌رمانده‌ی داگیركه‌ر ته‌رمی خوێناوی به‌سێیان له‌ لێفه‌یه‌كدا له‌ ناوه‌ڕاستی گوندی موسۆیان بۆ ماوه‌ی چه‌ند كاتژمێر دانا.

فه‌رمانده‌ی داگیركه‌ر له‌ ستراتیژی چاوترسێنكردندا سه‌رنه‌كه‌وتبوو، جه‌مارێكی زۆر ته‌رمه‌كه‌یان خستبوه‌ سه‌ر شانیان و ئه‌ویان به‌ڕێ كردبوو. ئه‌ندامی دسته‌ی سه‌رۆكایه‌تی گشتیی كه‌جه‌كه‌ ئه‌لیف رۆناهی كه‌ پێشه‌كی كتێبه‌كه‌ی نوسیوه‌ و هه‌روه‌ها یه‌كێك له‌ هاوڕێ نزیكه‌كانی به‌سێ ئانوشه‌ به‌ بیری هێنایه‌وه‌، رۆڵی به‌سێ ئانوش زۆر گه‌وره‌یه‌ كه‌ سه‌رباری ئه‌و ترسه‌ی ده‌وڵه‌ت له‌ ناوچه‌كه‌ بڵاویكردبوه‌وه‌، وایكرد كه‌ گه‌لێك كه‌ له‌به‌ر پاكتاوكاریدابوو خۆی بپارێزێت.

رۆناهی ده‌ڵێت، بڵاوكردنه‌وه‌ی رۆمانی بیوگرافیك كه‌ ژیان و تێكۆشانی ئانوش ده‌گێڕێته‌وه‌، ژنان به‌ سه‌رده‌مێكی گرنگی مێژووه‌كه‌یان ئاشنا ده‌كات.

موسلوم گوله‌ر كه‌ له‌ قۆناغی ئاماده‌كاری و نوسینی كتێبه‌كه‌دا به‌شدار بووه‌، له‌باره‌ی به‌سێوه‌ به‌م جۆره‌ ده‌ڵێت: "..به‌سێ له‌و دوایین شه‌ڕه‌دا، یه‌ك له‌و كه‌سانه‌بوو كه‌ ئازاری كۆمه‌ڵگای له‌ جه‌سته‌ی خۆیدا و له‌ ویژدانی خۆیدا هه‌ڵگرت و له‌گه‌ڵی ژیا و له‌پێناو چاره‌سه‌رییه‌كی مرۆڤی خۆی به‌خت كرد. له‌به‌ر ئه‌وه‌ی تێكۆشانی ژنان له‌و ساڵانه‌ی سه‌ره‌تادا گه‌شتربوونی شه‌ڕه‌ و به‌ هۆی ئه‌وه‌ی یه‌كێك له‌و یه‌كه‌م ژنانه‌یه‌ كه‌ ژیانی خۆی له‌ده‌ستداوه‌، خاوه‌نی واتایه‌كی تایبه‌ته‌".

هـ. ب