رێپێوانی 'ئازادی و چارەسەریی دیموکراتیک' لە ئامەدەوە بەرەو ئەنقەرە ئەنجام دەدرێت

لە ئامەد بە پێشەنگایەتی پلاتفۆرمی رێکخراوە دیموکراتیکەکان رۆژی ١٦ی کانونی یەکەم رێپێوانی 'ئازادی و چارەسەریی دیموکراتیک' بەرەو ئەنقەرە دەستپێدەکات.

لە چارچێوەی هەڵمەتی "ئازادی بۆ عەبدوڵا ئۆجالان، چارەسەری دیموکراتیک بۆ پرسی کورد' سبەینێ لە ئامەدەوە بە پێشەنگایەتی پلاتفۆرمی رێکخراوە دیموکراتیکەکان " رێپێوانی ئازادی و چارەسەریی دیموکراتی" بەرەو ئەنقەرە دەستپێدەکەن. پلانی رێپێوانەکە لە کۆمەڵەی رۆژنامەوانانی باشور رۆژهەڵات بە راگەیەندراوێک  ئاشکرا کرا.

لە دەقی راگەیەندراوەکەدا ئاماژە بە دۆخی ئێستای ناوچەکە و قۆناغی شەری سێهەمی جیهانی کراوە کە تادێت زیانە گیانیەکانی زیاتر دەبن و زیاتر وڵاتان و گەلانی ناوچەکە دەتەنێتەوە. ئەوەش خراوەتەڕوو سیستمی هەژمونگەرا بۆ سازکردنی رێڕەوی وزە، کۆمەڵگە و دەوڵەمەندییەکانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بکاتە ئامانج، بە رێبازی "پەرت بکە و زاڵ بە" شەڕی خۆی بەڕێوەدەبات و هێزەکانی نەتەوە دەوڵەت هەوڵ دەدەن دیزاینی نوێ بەسەر رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا بسەپێنن. نابێت لەبیر بکرێت کە نەتەوە دەوڵەتەکان چارەسەرییان لا نیە. لەبەرامبەر ئە سیستمەدا، دەبێت نەتەوەی دیموکراتیک پێش بخرێت. ئایندەی ئازاد و یەکسان لە رێگەی نەتەوەی دیموکراتیکەوە پەرەی پێدەدرێت. ئەگەر شەڕ بەردەوام بێت تەواوی ناوچەکە دەگرێتەوە. دەبێت لەسەر ئەم خاکە ئاشتی باڵادەست بێت. رێگەی ئاشتیش بە هەنگاوی دیموکراتیک مسۆگەر دەبێت.

ئەوەش خراوەتەڕوو کە بە هۆی سیاسەتی شەڕەوە پرسی کورد چارەسەر ناکرێت و گەیشتووەتە ئاستێکی جیهانی. ئیتر دەبێت پرسی کورد چارەسەر بکرێت. تاکە رێگەی بەردەم چارەسەرکردنی کێشەکانی تورکیاش چارەسەریی دیموکراتیکە. سیاسەتی رەتکردنەوە و نکۆڵی لە تورکیا شەڕ قووڵدەکاتەوە. ئێمە دەتوانین لەم وڵاتەدا دیموکراسی بەرەوپێش ببەین. لە دەستوری هەمیشەیی ١٩٢١دا هەموو ئایین و بەهاکانی گەلان بەفەرمی ناسرابوون، ئێستاش دەتوانین دەستورێکی هەمیشەیی دیموکراتیک ساز بکەین. دەتوانین پەیوەندییەکانی کورد و تورکەکان پتەو بکەین. بەر لە هەزار ساڵ ئەو کاتەی تورکەکان هاتنە ئاناتۆلی کوردەکان دەرگاکانی خۆیان بە روویاندا کردەوە و بوونە خوشک و برا. لەپێناو رزگاری ئاناتۆلیدا کوردان گیانیان بەخت کرد. بەڵام دواتر دەرگایان بە رووی کوردەکاندا داخست، نکۆڵیان لە کوردەکان کرد. هەربۆیەش سەرهەڵدانی کوردەکان نەک هۆکار، بەڵکوو لێکەوتەن.

لە بەشێکی تری راگەیەندراوەکەدا ئاماژە بە لەباربردنی ئەو دەستپێشخەری و هەوڵانە دراوە کە لە ١٩٩٣ەوە خراونەتەڕوو و جەختیش کراوەتەوە کە بە هۆی سیاسەتی شەڕخوازانە و لەباربردنی دەرفەتەکانی ئاشتیزیانێکی زۆر هاتووەتە ئاراوە لە بەرامبەر سیاسەتی شەڕ تاکە رێگە ناسینی ئیرادەی کوردان و ئاشتییەکی شکۆمەندانەیە. "

لە درێژەدا راگەیەندرا: "بەڕێز ئۆجالان رێگەی چارەسەری بۆ رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و جیهان نیشان دەدات. بەڕێز ئۆجالان بە رۆڵ و ئەرکی خۆی موخاتەبی چارەسەرییە. دوای ٤٣ مانگ، بەڕێز ئۆجالان لە گەڵ بنەماڵەکەی دیداری کرد. لەو دیدارەدا بەڕێز ئۆجالان وتی، ' ئەگەر هەلومەرج ئامادە بێت من دەتوانم قۆناغەکە لە شەڕەوە بگوازمەوە بۆ زەمینەیەکی یاسای و سیاسی. بۆ ئەوە ش هێزی تیۆریک و پراتیکم هەیە...' بەو وتانە بەڕێز ئۆجالان رێگەی چارەسەرییان نیشان دا. گەلی کورد و سیاسەتی کوردیش لە پشت ئەو ئیرادەوەیە. ٥١ رۆژ بەسەر ئەو پەیامەدا تێپەڕ بووە، بەڵام تائێستا هیچ دەرفەتێک نەڕەخسێندراوە. تائێستاش گۆشەگیری بەردەوامە. لە بری چارەسەری شەڕ و کودەتای قەیوم بەردەوامە. لە کوردستان دەستیان دەهێننە پێشەوە، بەڵام لە کوردستان پەرە بە شەڕ دەدەن. یاخود قسە و کردەوەیان یەک ناگرێتەوە".

لە راگەیەندراوەکەدا بە ئاماژەدان بە هێرشە داگیرکەرییەکانی سەر رۆژئاوای کوردستانیش ئەوە خراوەتەڕوو کە هێرشەکان داواکارییەکانی ئاشتی و دیموکراسی  و چارەسەر دەکەنە ئامانج.

هەروەها لە درێژەدا هاتووە، " لەم قۆناغەدا دەبێت چارەسەری پەرەی پێبدرێت و تورکیا دەستبەرداری سیاسەتی شەڕ بێت. دوژمنایەتی لەگەڵ کوردان ئەنجامی نابێت. دەڵێن کورد چییان دەوێت، وەڵامەکە روونە؛ کورد دیموکراسی، ئازادی و ئاشتیەکی شکۆمەندانەی دەوێت. یەکەم هەنگاویش دەبێت هەڵگرتنی گۆشەگیری لەسەر بەڕێز ئۆجالان بێت. بەڕێز ئۆجالان لە پێناو چارەسەری پرسی کورد، لەپێناو دیموکراسی و ئاشتیەکی شکۆمەندانەدا رەنجی زۆری کێشاوە. بۆ ئەوەی بەڕێز ئۆجالان هێزی 'تیۆریک و پراتیکی خۆی' نیشان بدات، دەبێت دەستبەجێ دەرگاکانی ئیمراڵی بکرێنەوە.

دەبێت لەپێناو چارەسەریدا پەرلەمان رۆڵی راستەقینەی خۆی بگێڕێت. بۆ ئەوەی پرسی کورد چارەسەربکرێت هەم بەڕێز ئۆجالان و هەمیش سیاسەتی کورد بەردەوام پەرلەمانیان وەک ناونیشان خستووەتەڕوو. لەبەر ئەوە نکۆڵی لە کوردان یەکەم جار لە پەرلەمانەوە دەستیپێکرد. ئەو نکۆڵیە لە رێگەی یاسا و دەستوری هەمیشەییەوە تا ئەمڕۆ بەردەوامە. لەبەر ئەوەش یەکەم ناونیشانی چارەسەری پەرلەمانە."

هەروەها راگەیەندراوە، "لەپێناو ئەوەی پەرلەمان رۆڵی راستەقینە بگێرێت، دۆستانی کورد لە رۆژانی رابردوودا لە ئیستەنبوڵ راگەیەندراوی گرنگیان دا. ئەو راگەیەندراوە بۆ ئێمە گرنگە و پشتیوانی خۆمان دەردەبڕین. هەربۆیە دەست بە "رێپێوانی ئازادی و چارەسەری دیموکراتیک" دەکەین. رێپێوانەکە ١٦ی کانونی یەکەم دەستپێدەکات. ئێمە لە ئامەدەوە تا ئەنقەرە رێپێوان دەکەین. دوای ئامەد رێپێوانەکە بەرەو رحا، دیلۆک، ئەدەنە و مێرسین بەردەوام دەبێت، لە ٢٠ی کانونی یەکەمدا ئێمە لە ئەنقەرە کۆدەبینەوە.

ئەوانەی ئاشتی و چارەسەریی دیموکراتیکیان دەوێ، با پێکەوە بەشداری لە رێپێوانی شکۆداردا بکەین. لەپێناو چارەسەری دیموکراتیک و ئاشتیدادا بانگەوازمان بۆ پەرلەمان و سیاسەتی تورکیاش بریتیە لەوەی ئەرکە مێژووییەکانیان بەجێبگەیەنن".