شاندێكی باشووری کوردستان کە پێکهاتوون لە ئەندامانی په‌رله‌مانی هەرێمی کوردستان بەمەبەستی به‌سه‌ركردنه‌وه‌ی عەفرین، دوێنێ ئێوارە گه‌یشتنه ڕۆژئاوای كوردستان. بڕیاریشه شانده‌كه ئه‌مڕۆ به‌ره‌و عه‌فرین به‌ڕێ بكه‌ون.
شانده‌كه‌ی په‌رله‌مانی كوردستان كه پێكهاتوون له په‌رله‌مانتارانی بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان، یه‌كێتیی نیشتیمانیی كوردستان، حیزبی شیوعی كوردستان، پارتیی دێمۆكراتیی كوردستان - په‌ده‌كه و یه‌كگرتووی ئیسلامی، به‌مه‌به‌ستی پشتیوانی له به‌رخۆدانی عه‌فرین ئێواره‌ی دوێنێ له ده‌روازه‌ی سنووری سێمالكاوه چوونه ڕۆژئاوای كوردستان. له شاری عاموودێ-ی سه‌ر به هه‌رێمی جزیر له لایه‌ن هاوسه‌رۆكانی ده‌سته‌ی كاروباری ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێمی جزیر عه‌بدولكه‌ریم عومه‌ر و سینا ده‌هام پێشوازییان لێ كرا.
بڕیاره شانده‌كه له هه‌رێمی جزیری ڕۆژئاوای كوردستانه‌وه بچنه هه‌رێمی عه‌فرین و ڕاپۆرتێك ئاماده بكه‌ن ده‌رباره‌ی به‌رخۆدانی عه‌فرین و ئه‌و كۆمه‌ڵكوژی و تاوانانه‌ی سوپای توركیا له دژی گه‌لی عه‌فرین ئه‌نجامی داون. ڕاپۆرته‌كه‌ش پێشكه‌شی په‌رله‌مانی هه‌رێمی كوردستان ده‌كرێت.
ئه‌و په‌رله‌مانتارانه‌ی له‌نێو شانده‌كه‌دا به‌شدارن ڕایانگه‌یاند: لە ساڵی ١٩٨٨ بۆ کۆمەڵکوژییەکەی هەڵەبجە گوتمان کە ئەمە کۆتاییه، بەڵام ده‌بینین کە هەوڵی داگیرکردنی شەنگال، کۆبانێ، کەرکووک و عەفرین ده‌درێت.
ئەندامانی شاندەکەی باشووری کوردستان به ئاژانسی هه‌واڵی فوراتیان ڕاگه‌یاند: گەلی باشووری کوردستان بە بەرخۆدانی عەفرین سەربەرزە، كۆبانێ بەشەکانی کوردستانی پێکەوە گرێدا و عەفرینیش سنوورەکانی سڕییەوە.
شێرکۆ حەمەئەمین، په‌رله‌مانتاری بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان ڕایگەیاند: ئەوان هاتوون بەشێوه‌یه‌كی فەرمی پشتگیری خۆیان به گەلی عەفرین ڕابگه‌یه‌نن. وتی: ئامانجی ئێمە ئەوەیە کە سەردانی کانتۆنی عەفرین بکەین و ده‌رباره‌ی هێرشەکانی سوپای تورکیا بۆ سەر عەفرین کە بووەتە هۆی کوژرانی ژن، منداڵ، بەساڵاچوو، هەروەها وێرانكردنی شوێنەوارە مێژوییەکان و ژێرخانی عەفرین، ڕاپۆرتێکی تێروتەسەل ئامادە بکەین و بە ڕای گشتی ڕابگه‌یه‌نین.
عەلی هه‌ڵۆ، نوێنەری په‌ده‌كه لەنێو شاندەکەی هەرێمدا وتی: ئێمە زۆر دره‌نگ هاتووین و ده‌بوایه زووتر له‌م بواره‌دا کارمان بکردایە. خوشک و براکانمان لە عەفرین چاوەڕوانی پاڵپشتی ئێمەن و ده‌بێت ئێمە سنوورە دەستكردەکان لە مێشکی خۆمان بسڕینەوە.
هه‌ڵۆ له درێژەی قسەکانیدا ووتی: یه‌كێتیی نەتەوەیی کوردان لەم قۆناغەدا پێویستییه‌كی سەردەمە و ده‌بێت بۆ کۆدەنگی کەلی کورد بە زووترین کات یه‌كێتیی نەتەوەیی پێکبێت.
په‌رله‌مانتار عه‌لی هه‌ڵۆ ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه كرد: ئێمە دوای ڕووداوه‌كه‌ی هەڵەبجە وتمان کە ئیدی كاره‌ساتی وه‌ها بەسەر کورددا دووباره نابێته‌وه، بەڵام لە ٢٠١٤ داگیرکەران پەلاماری شەنگالیان دا، دواتر كۆبانێ، کەرکووک، مەخموور و ئێستاش عەفرین. هەموو ئەم کارەساتانە به‌هۆی نەبوونی یه‌كێتیی نەتەوەییە و ئەگەر نەتوانین ئەو یه‌كێتییه پێكبێنین، ئەوا دیسان مێژوو دووبارە ده‌بێته‌وه.
سوهراب میکائیل، نوێنەری یەکگرتووی ئیسلامی لەنێو شاندەکەدا ڕایگه‌یاند: دیارە لە ڕاگەیاندنەکاندا هەموو شتێک دەرناکەوێ، ئێمە ده‌ڕۆین بۆ عەفرین و لە نزیکەوە سەردانی شوێنەکان ده‌كه‌ین. ناوبراو وتیشی ژن، منداڵ و بەساڵاچوو بوونەتە قوربانی هێرشەکانی سەر عەفرین و ئێمە ڕاپۆرتێکی تۆکمە ئامادە ده‌كه‌ین و پێشکەشی نەتەوەیەکگرتووەکانی ده‌كه‌ین.
له‌نێو شانده‌كه‌ی په‌رله‌مانی هه‌رێمی كوردستان، سالار مه‌حموود په‌رله‌مانتاری یه‌كێتیی نیشتیمانیی كوردستان - یه‌نه‌كه‌ش هه‌بوو، به‌ڵام ناوبراو له ڕوونكردنه‌وه‌یه‌كدا ڕایگه‌یاند: له ده‌روازه‌ی سنووری پێشخابوور به‌رپرسانی مه‌رزه‌كه ڕێگه‌یان پێنه‌داوه له‌گه‌ڵ شانده‌كه بپه‌ڕێته‌وه ڕۆژئاوا.
په‌رله‌مانی هەرێمی کوردستان لە ڕێکەوتی ٣٠ کانوونی دووه‌م/١٠رێبەندان لە کۆبوونەوەی ئاسایی خۆیدا، هێرشەکانی سوپای تورکیای بۆ سه‌ر عه‌فرین وەک داگیرکاری ناوبرد و چەند بڕیارێكیشی له‌و بارەیەوە ده‌ركرد کە بریتی بوون لە پشتگیریکردن لە عەفرین، کردنەوەی دەروازە سنوورییەکان و به‌ڕێكردنی شاندێکی هەرێمی کوردستان بۆ سەردانی عەفرین. هه‌روه‌ها داوای بەستنی کۆنگرەی نەتەوەییشی كردبوو.
ش. م
