دێرسیمە: مشۊم پەرسەو ئازاڎیی ڕابەر ئاپۆی سەروو گرڎوو ئەرکەکاماوە بۊ
ئەنڎامەو ڕاۋەبەری پاژکی ئایتەن دێرسیمە ئەرەیاۋناش، "تا بەدیئامای ئازاڎیی پۍ ڕابەرایەتی ئێمە دەس جە چالاکییەکاما هۊرمەگېرمۍ. مشۊم ئێمە ئازاڎیی ڕابەرایەتی کەرمېنە مژارو ئەساسی ۋېما".
ئەنڎامەو ڕاۋەبەری پاژکی ئایتەن دێرسیمە ئەرەیاۋناش، "تا بەدیئامای ئازاڎیی پۍ ڕابەرایەتی ئێمە دەس جە چالاکییەکاما هۊرمەگېرمۍ. مشۊم ئێمە ئازاڎیی ڕابەرایەتی کەرمېنە مژارو ئەساسی ۋېما".
ئەنڎامەو ڕاۋەبەری پارتو ئازاڎیی ژەنا کورڎسان (پاژک)ی ئایتەن دێرسیمە گۆشەگیری ئیمراڵی، کۊشیای ژەنا و مدرامان و ١٤و تەمووزیش هۊرسەنگنا.
گۆشەگیری دژوار جە ۋەران ۋەرو ڕابەرو گەلو کورڎی عەبدوڵا ئۆجالانی چی ساڵا دماینە فاڕیان پۍ گۆشەگیریېۋە دژواری و رەهای. جە چوارچێوەو پەرەئەساکا ئی دماییەینە شمە گەرەکتانە چېش واچدۍ؟
سەرەتا سڵام جە ڕابەرایەتی کەرو، پېسە شمە واتا گېرتەو ڕابەرایەتی تا ئارۊیچ ۋەردەواما، گۆشەگیری بەشێۋېۋە سیستماتیک ملۊڕاۋە، ئا سیستمە تەنیا جە لایەنو دەوڵەتو تورکیوە جابەجۍ مەکریۊ، بەڵکم پېسە ڕابەرایەتی ۋاتەن، ئیمراڵی سیستمېۋە میان دەوڵەتین و مېڎانېۋە تایبەتا. ماوەو ٢٥-٢٨ مانگان حیچ هەواڵێۋە جە ڕابەرایەتی مەوزانیۊ، نە پارێزنەرەکېش متاۋا ۋیناش نە متاۋۊ بە تەلەفون قسۍ کەرۊ. ئینە پاڵنەرێۋە کۊشیای و جەنگا پۍ ئێمە. مشۊم بە دڵنیاییوە ئازاڎیی جەستەیی ڕابەرایەتی مسۆگەر کەرمۍ.
راسا پېسە جمیەری ۋەردەوام ئینایمۍ کۊششەنە و کەمپینەکېچ پۍ ڕابەرایەتی ۋەردەوامېنۍ، بەڵام ڕوو ۋە ڕوو دوژمنێۋە فاشیستینمۍ، کە مامەڵەکەرڎەیش نە بە پاو یاساکا تورکیاین و نە بە پاو یاسا میان نەتەوەییەکان. جە ماوەکا ویەردەیچەنە شش مانگۍ جارۍ قەدەغەو دیڎاریش سەرەرە مسەپیۊ، ئینە نە جە یاسا و نە جە لۆژیکەنە ڕاش مەبۊۋە و مامەڵېۋە سیاسیا. جە ئەۋەڵۊ ئامانجو پیلانگېڵی بریتیبۍ چانەی کە ڕابەرایەتی جە جمیەرەکەی بڕارە، پاکتاو و بێکاریگەرش کەرا. بە فرەو جۊرەکا جەنگی تایبەتی درێژەشا پانەی دا. دماین جار فاشیزمو ئاکەپە و مەهەپەی جە ماۋەو هۊرچنیەکانە سەرو ڕابەرایەتی سیاسەتشا کەرڎ. ئانە جەنگېۋە تایبەت بۍ. گەرەکشابۍ مەغز و هۆشو گەلوو کورڎی ئاڵۆز کەرا، پارتەکا بێکاریگەر کەرا.
ڕابەرایەتیما ۋەردەوام پەی دیموکراتیکبیەو تورکیای ئەرەکۊشان و جە کەسایەتی ئاڎینە و بە رەنجو ئاڎی ئی کۊشیایە ۋەردەوام بیەن پۍ ئانەی گرڎوو گەلا بتاۋا بە شناسنامە و زۋانو ۋېشاۋە بژیۋا. جە ئیسەنە سڵامەتی و تەندروستی ڕابەرایەتی یاگۍ نیگەرانی و دڵە تەپېن. ۋەردەوام جمیەرەکەما گفتوگۆ سەرو ئانەی کەرۊ کە چا بارۊ چېش کەرمۍ و چنی حۊڵەکامانە ۋەردەوامۍ بیمۍ. حەج کەسۍ باس جە گۆشەگیری کەرۊ، زینڎانی کریۊ. دەسەڵاڎ جە ڕاو کۆنتڕۆڵ کەرڎەی یاۋنەریەکاۋە گرڎی بێدەنگ کەرۊ، پۊکاتی ڕابەرایەتی سەرنجش وست سەرو ئانەی و داواش کەرڎ کە ئێمە گوڕ بە کۊشیای بڎەیمۍ.
"مشۊم گوڕ بە کۊشیای بڎریۊ"
گۆشەگیری سەرتاپاو کورڎسانیش گەمارۆدان، چواردەورو گەلاش گرتەن. ۋەرو ئانەی ڕابەرایەتیما تەنیا ڕابەرایەتی گەلوو کورڎی نییا، ئانەش ۋیەرنان. هەم پاڕێزنامەو ڕابەرایەتیما، هەمیچ پێرسپێکتیڤو ژیای ئازاڎیی گەلا سەرو بنەماو دیموکراتیکی کۆنفیدڕاڵی و هەم ئاستو کۊشیایما ئانەش سەلەمنان. ئیسە جە کورڎسان و ۋەرکەوتوو میامینی و ئەوروپاینە پارێزنامەکۍ ڕابەرایەتی ۋەناۋە و کۆنفڕانسش سەر ساز کەرا و ئیلهامی گۊرە جە ئەندێشەکاش هۊرگېرا.
چی روۊ مشۊم چېش کەرمۍ؟ مشۊم ئازاڎیی جەستەیی رابەرایەتی وزمۍ سەروو گرڎو هەرمانەکاماۋە. گرڎو کورڎەکا جە پارچەکا تەری، واتە ئانۍ کە پارێزنامە مۋاناۋە یاخوڎ ئانۍ کە تەرەفڎارۍ ئازاڎینۍ مشۊم هورزا سەرو پەیا. مشۊم گوڕ بە کۊشیای بڎا. بەتایبەتی ژەنا، مشۊم ۋەران ۋەر بە رەگەزپەرستی دلۍ گلېرگەینە جە ئەرەکۊشاینە بیمۍ. مشۊم بۍ سڵکەرڎەیۊ، بۍ دوودڵی زیاتەر ئازاڎیوازۍ بیمۍ و سنوورەکا بە ڕەسمی نەشناسمۍ. ژەنی بیەی ۋېشا جە ڕابەرایەتینە ۋینا. ڕابەرایەتی پاسەش کەرڎ کە ژەنی ۋېڕاوەبەرۍ با. ژەنیش پېسە نەتەوەی بندەسی ئشناسا.
بە دڵنیاییوە گەنجۍ رێکوزیۍ بیەیشا هەن. گەنجۍ رادیکاڵتەرین لایەنو گلېرگەینۍ. دەوڵەت گەنجا دلېنەبەرۊ. ئەگەر جە گلېرگېۋەنە گەنج بیەیش نەبۊ، ئاینڎەو ئا گلېرگەیە چېشا؟ جە زانشتگەکاوە گېرە حەتا مېڎانەکا تەرو ۋەنەی و پیشەیی، ئی دەوڵەتە حیچ چېۋۍ بە گەنجا مەبەخشۊ. جە یاۋنەریچەنە ئانە بە ڕۊسنی وزیان ڕۋە.
مشۊم ئازاڎیی گېرمېنە ۋەر
شمە دەستتا بە هەڵمەتەو وەخت وەختو ئازاڎییا کەرڎ و جە دژوو گۆشەگیری کۊشیای زیاڎش کەرڎەن. شمە کۊشیاکەی پۍ ماڕاو گۆشەگیری بە تێر و تەسەل ۋیندۍ؟
بەڵۍ، ئانەیچ کۊشیایۍ ئېمەن، تەنیا چالاکیېۋە نییا. پۍ نمونەی پارێزنامۍ و ئەندێشەکۍ ڕابەرایەتی مشۊم بەشێۋېۋە ۋەرفراوان دلۍ گلېرگەینە ۋەڵاکریاۋە. مشۊم ئانە تەنیا پۍ ماۋېۋە نەبۊ، وەختۍ ماچا هەڵمەت ئانە پۍ ماۋۍ درېژیا. کەمپینو وەخت وەختو ئازاڎیا چنڎین ساڵېن دەسش پنەکەرڎەن و مشۊم فاڕیۊ پۍ ئەنجامێۋە. مشۊم ئا خەباتە ئایدۆلۆژی و رێکوزیایە دە ئانە کەرمۍ. ئینەیچ پەنەوازش بە گیانبازی و رێکوستەی گۊرەی هەن، ئینتەرناسیۆنالیستەکۍ و گلېرگە مشۊم بە رێکوستەی کریا.
پارێزنەرېچ هەنۍ. گرڎ کەسیچ ماچۊ کە گۆشەگیری و ئەشکەنجە نا ئینسانانەن. کەواتە ئەرکو پارێزنەرا چېشا؟ هەزاران پارێزنەرۍ پۍ ئانەی پاڕێزنەری ڕابەریما کەرا داواکاریشا پێشکەش کەرڎەن. بە هەزاران پاڕێزنەرۍ متاۋا بەیا تورکیا و پانیشتو و کورڎسانی، جە گرڎ یاگېنە گرڎ کەس متاۋۊ ئەرک و ۋەرپرسیاری ۋېش جابەجۍ کەرۊ.
بە هەزاران رۆشنۋیرۍ هەنۍ، ئینۍ چېرو کاریگەری ئەندێشەکا ڕابەریمانە. ماچا ئانەی ئێمە ۋیرش ۋنە کەرمۍ ئیتر تیۆرېۋە نییا، جە کەسایەتی ڕابەرایەتینە پێکئامان. ڕابەرایەتیما ماچۊ ئێمە سەرجەنۊ تاریخ منۋیسمېۋە، ئا تاریخە نەنۋیسیایەی وزمېش ڕۋە و مشۊم ئا تاریخە بە زینڎەیی ڕاگیریۊ. ئینە تاریخو گەلان، ژەنان و گەنجان. سەرو بنەماو وەخت وەختو ئازاڎییا مشۊم تازە کریۊۋە. تا ئا وەختەی دیڎار چنی ڕابەرایەتیما ئەنجام مڎریۊ مشۊم درێژە بە چالاکییەکەیما بڎەیمۍ. ئا گرڎ رێکوزیا میان نەتەوەیۍ هەنۍ، حەرکامېشا دەورېشا هەن. جە نەتەوە یۊگېرتەکاوە تا سی پی تی و یۊبیەی ئەوروپای. مشۊم سەرو ئا ئەساسیە چالاکی کەرمۍ. چالاکی جەماوەری و هامشێوەو ئانەی. مشۊم کارۍ کەرمۍ کە چالاکییەکا بیاۋنمۍ ئەنجام. مشۊم پېسە جمیەری، گەلی و بەتایبەتی ژەنا بە ۋەرپرسیارانە هەڵسوکۊت کەرمۍ، قەناعەتما بە سەرکۊتەی بۊ و ئا هەنگاما بنیەیمۍ.
مدرامانی گەورەو ڕۊچۍ مەرڎەی١٤ تەمووزی پەی جمیەروو ژەنا بە چە مانێوەنە؟
مەیدان، جوگرافیا، بنەیانە، ژیوگە و هەلومەرجێوە کە کەسەکۍ دلێشنە ژیوا ئادیشا خوڵقنا. بەڵام وەختێوە تاریخی چینە چارەنویسوو گردوو گلێرگەی دیاری کەرۊ. چی ڕووەوە پەنەوازا ئینسان بلۊ ئا قۊناغەوە. وەروو ئانەی تاریخ زینڎەن. تاریخ زینڎەن و دماییش نمۍ. تاریخوو وەڵێوەلوای جمیەرەکەیما ١٩٧٤. یانۍ هەڵای قۊناغێوە گرووپی هەن، هەڵای سەرڎەموو واتەواچین، موچیۊ کە کورد هەن یان نا. واتەواچ بارەو گەورەبییەی گرووپەکەی سەروو پلاتفۊڕمی جیاجیایۊ کریۊ. چێگەنە ڕابەرایەتیمان واتش کوردسان کۊلۊنییا و ئەرەگیرکریان. تۊ مەتاوی چێوۍ کە هەن نکۊڵییش وەنە کەری، ئەگەر نکۊڵییچ کەری کورد هەن، وەڵتەریچ بییەن. یانۍ دۊخێوە تازە نییا. وەلۍ جە ڕاو کۊکوشییوە ئا بیەیە وچکلە کریاوە، نەتاویا پاکتاو کریا، تاونیێوە و بێدەنگۍ کریۍ. فەلسەفەو ڕابەرایەتی و فەلسەفەو پەکەکەی ئانەش وست ڕووە.
ساڵاو ١٩٨٠، ١٢ ئەیلوولی و وەڵۍ ئانەیچ قۊناغوو جەنگێوە چانەین کە ئینسان مەتاوۊ چەنی سەرڎەمای تەری بەراوردشا کەرۊ. گردوو جمیەرە چەپگەراکاو تورکیای، سۊسیالیستەکۍ و کەسۍ وەڵێکەوتەوازێچش گێرتێوە. وەروو ئانەیە نەریتێوە تورکیانە هەن ماچۊ ئەگەر کۊمۊنیزم پەی ئی وەڵاتەیە پێویس بۊ من. مارووش. جە ڕاو دەوڵەتیوە، جە ڕاو دەسەڵاتیوە، کپکەرڎەی گلێرگەی، خەڵەتنای، ورگێرتەی دەنگی.. ئارۊیچ ئارگۊمێنت هەن و بەکارش مارا، وابوو دیموکراسی، یەکسانی و بییەی گلێرگەی کەرا. بەڵگنایە درۊیینۍ کە دەوڵەت وستێنێش دلۍ گلێرگەیۊ. وەڵۍ ساڵەکاو ٩٠ یانۍ سەفەربەری پەی دلێنەبەرڎەی جمیەرە شۊڕشگێڵنییەکا، وەروو ئانەیە قۊناغێوە تاریکا. دەوڵەت هەوڵۍ مدۊ گردوو جمیەرە شۊڕشگێڵنییەکا سەرکوت کەرۊ، دلێشانە بەرۊ، گێرۊشا و پاکتاوشا کەرۊ. ئینە چەنی گلێرگەی بێهیوا کەرۊ؟ جە ڕاو گێرتەی گەورەکاوە. وەروو ئانەی ئا کەسۍ کە گلێرگە هومێدش سەرۊ ورچنیێنۍ ناچار بە وێدەسۊدایشا کەرۊ. هەڵبەت ئینە وەرانوەر بە جمیەرەکەیچما کریا. وەروو ئانەی جمیەرەکەما جیاوازا. ئینە سەروو بنەماو جمیەرەکای تەری نییا. ڕابەرایەتی بەدروسی جە ماناو گلێرگەی و وەرکەوتوو دلێڕاسەی یاواننە، سەروو ئا ستراتیژەیوە شۊڕش کەرۊ. گردوو ئینیشا جیاوازێنۍ. ئێمە جمیەروو تۊبەی و پەشیمانی نییەنمۍ. ئەوەکۊڵیایما سەروو گردوو شۊڕشەکاو دنیۍ کەرڎەن. وەختۍ ئینسان مۍ کوردسان و وەرکەوتوو دلێڕاسەی فرە جیاوازا.. چی مانێنە ئا وەختە تورکیا و کوردساننبە جمیەری شۊڕشگێڵنیۍ جیددێی بێنۍ، هامڕێما قۊناغوو یوەموو گرووپیچنە لوێنی کوردسان، شارەکانە کێبێنێوە. لوێنۍ سەردای بنەیانەکا و چەنی گەنجا پەیوەندیی بەسێنۍ. ئا جیاوازییەیە وینێنۍ، واچێنۍ شمە جیاوازێندۍ. ئانە جیاوازییەکەی نیشانە دۍ.
لاو ئێمەوە شۊڕشگێڵنیی تاریخێوە ٥٠ ساڵەش هەن. پردۍ فرێما وڕنۍ. پرڎەکۍ چێشێنێ؟ دەرەبەگایەتی، دماکەوتەیی، پارێزنای بنەیانەی، ژیوای مۊدێرنیتەو سەرمایەداری. قەراروو ئازادیما دا. ئانەیچ تایبەتمەندیی شۊڕشگێڵنان. بەئازادی مژیۊ و بەئەوینۊ پەی ئازادی قوربانی مدۊ. ئانە کە هامڕا کەمال ماچۊش چێوێوە ئاسایی نییا. ماچۊ 'ئندەو مەرڎەی پەیش، ژیوایما وەش گەرەکا'. پەکەکە جیاوازیێوە چانە خوڵقنۊ. ڕابەرایەتی بەرڎەوام ماچۊ 'کەمال ڕۊحوو منا، بە بۍ ئانەی واچووش، ئاد مزانۊ بابەتەکە چێشا'. ڕۊحی ئاپۊیی ئانەن.یاواینەی جە ڕابەرایەتی ئینەنە. هەستش پەنە کەرۊ کە دوژمن بە نیازوو چێشین. وەروو ئانەیە گرد کادرۍ نەبێنۍ. بە سەدان کادرۍ، وەلۍ بە هەزاران لایەنگیرۍ و دۊسۍ بێنۍ. مەرحەباییش کەردێنۍ، لوان یانەکەشا، نانێوەش دێنۍ، ئا لایەنگرۍ، وەڵاتپارێزنۍ و ڕێزش پەی نێنیرە و نیشانەش دێنۍ.
زانابیەی سەرکۊتەی جە ڕاو مدرامانیۊ دەسەبەربۊ
ئەشکەنجېۋە فرە گۊرە هەن. ئا کەسۍ کە ڕاسەوخۆ شایەتحاڵۍ ئینەی بېنۍ، باسش کەرا. حەریۊ جە ئېمە چنی ئاڎیشا ژیۋاېمۍ، چنیشا بیەیمۍ بە شۆڕشگێڵ. چا ڕوۊ جەنگاۋەرۍ ئاپۊییۍ ئینەی سەلەمنا؛ دە ۋاچدۍ پۍ دمایی ئارڎەی پا یاگە تاریکۍ مشۊم بەعزۍ چېو کریۊ. واتە مشۊم تۊ هومېڎ بە گلېرگەی بەخشی. مشۊم زانابیەی سەرکۊتەی جە ڕاو مدرامانیۋە بە گلېرگەی بڎەیمۍ. چونکی ئانەی گەرەکشانە پېکش بارا؛ دلېنەبەرڎەو ئاخېزی و شۆڕشگێڵان جە زینڎانەکانە. ئینە تاریخېۋەش هەن؛ من کورڎم کوشت، جە ئارارات نیام، کۆنکرێتم کەرڎ سەر و ئینای قەناعەتېۋەنە کە جارۍ تەر متاۋۊ ئی کاریە کەرۊوە. پۊکاتی گرڎ جۆرە شێۋاز و ئامرازێۋە ئەشکەنجەدایشا جابەجۍ کەرڎ کە حەتا ئیسە جە جەهانەنە جابەجۍ نەکریان. بەڵام سەرکۊتۍ نەبیۍ. ۋەرو ئانەی ئاپۆییەکۍ ئینۍ دلېنە. ئانەی یۋەم چالاکیش ئەنجامدا هەڤاڵ مەزڵوم بۍ. واتە مشۊم یۊ جە ئێمە چېۋۍ کەرۊ. مشۊم ئی گەلە ئینەی ۋینۊ. دماتەر چالاکی چوارەکا هەن. چالاکییەکە پەو پەڕو وردبیەیۊ ۋیرش ۋنە کریۊۋە تا بیاۋۊ بە سەرکۊتەی. ئینە ئەوینو ژیای ئازاڎیا. ۋېش جە ۋېشەنە ژیای بنچینەیی شۆڕشگێڵی ئینەن، ئەخلاق ئینەن . ۋیرکەرڎەیۊ ئینەن. هەڤاڵەکېما هەستش پنەکەرا؛ ماچا ''ئېر بە ئاوی مەمرکیۊرە، ئېر گەش کریۊ". ئینۍ قسۍ فرە ماناڎارۍ و قوڵېنۍ. ئینۍ تایبەڎمەنڎی پا جۆرە نیەنۍ کە ۋچیا و سەرشارە بازی دریۊ. دماو ئانەی مانگېرتەی کەمالی و خەیرییەکا هەن. شایەتحاڵا ئا سەردەمیە، عالتەر باس چانەی کەرا. واتە ۋېما یاۋنا پایشا. "ئیتر زەحمەتا کەس چۍ بلۊ بەرۊ. ئێمە ئامایمۍ دلۍ، بەڵام بە زینڎەیی لۋای بەرۊ مەحاڵا و چۍ گرڎ کەسۍ دلېنە بریۊ. کەواتە مشۊم ۋنەپەرسای و حساب پەرسایۊ چنی فاشیزمی کریۊ، ڕېخەش بەربۍ. دژوو ئانەیچ مشۊم بڕۍ چېۋ کریۊ".
ئانە جە داڎگانە بە سەربەرزی و شکۆمەنڎیېۋە گۊرۊ، بە بانگەشەو سەرکۊتەی گۊرە ئەرەیاۋیۊ. "ئێمە پېسە پەکەکەییەکا دژوو ئا ئەشکەنجا کە کریا، سیاسەتو دلېنەبەرڎەی، حۊڵەکۍ هۊرتەکنای جە ڕېخۊ و نکوڵی و لاشەیما وزمېنە ۋەرو مەرڎەی". رۆحو ١٤و تەمووزو پەکەکەی، رۆحو پەکەکەی، ئایدۆلۆژیاکەش و نەریتو مدرامانەکەیش دیاری کەرۊ. بەڵۍ، رۆحێۋە بۍ. بەڵام راسەوخۆ زینڎانی کریا. واتە ئەگەر رۆحێۋە زینڎانی کریۊ، ئەنجام بەدەس مارۊ. ئینسانۍ لاشەو ۋېش وزۊ ۋەرو مەرڎەی، بەڵام ئی مەرڎەیە ئا مەرڎەیە نییا کە ئێمە مشناسمېش. پا جۆرەی گلېرگە نییا کە ئینسان ۋېش بڎۊ دەسۊ. چا مەڕدەینە خوڵقناو ژیای هەن. هەڤاڵ کەمال قسۍ فرېش هەنۍ. بە ٥-٦ کەساوە دەسشا پنەکەرڎ. تا مۍ ئا ٥-٦ کەسەیە زیاڎۍ با، بانۍ بە ١٠ و ١٥ و زیاتەرۍ با، بە گرڎوو زینڎانەکەیرە ۋەڵابۊۋە، ۋەرو ئانەی گرڎ هەڤاڵ کەمال پیری ئەشناسېنۍ، خەیری دورموشی ئشناسېنۍ و هەڤاڵا تەری عاکیف یڵماز و عەلی چیچەکی ئشناسېنۍ.. یۊ چایشا جە چالاکییەکەنە فرە ئاکتیڤا، یۊشا فرە بە ڕېکوستەکریان، یۊشا فرە پاگیرا، یۊشا فرە بە ورە و بە جۆش و خرۆشا. ئینە چېش بەروزۊ؟ گوزارشتا جە سەرکۊتەی. ماچا حەر جە سەرەتاوە ئێمە سەرکەوتیمۍ. ئێمە بەشش کەسېوە دەسما پنەکەرڎ، بی بە ١٠، بی بە ٢٠، بی بە ١٠٠. ئانا ئینە سەرکۊتەین. بە دڵنیاییوە شۆڕش و شۆڕشگێڵۍ سەرگنا. کەس مەتاۋۊ شۆڕش و شۆڕشگێڵا بەزنۊ. ئینە فەلسەفېۋەن. ئانە ۋیستو قەرارۍ ژیاین. بە بۍ بیەو حیچ دەرفەتێۋە، بە لاشېۋە رووتۊ، بەڵام بە ئەندێشېۋە ئازاڎۆ.
ئاخۊ متاومۍ واچمۍ ڕۊحوو مدرامانی جە ١٤ تەمووزیوە دەسش پەنە کەرد و ئی ڕۊحە پێسە میراتێوە تا ئیساتۍ بەرڎەواما؟
بەڵۍ، وێش پەی وێش فەلسەفەن؟ فەلسەفەکە چیشا؟ یانۍ مانا بەخشۊ بە ژیوای و مژیوۊ، چە مانێوە؟ ئازادی... چێش وزی دلۍ ئی فەلسەفەیۊ؟ ژیوایی ئازادی گەلا وزا دلێشۊ، هەرپاسە بە پاو ئانەیە کە مژیوی. ئیساتۍ ئەگەر سیستەمێوە گەرەکش بۊ دلێتانە بەرۊ، دراراو باوڕی و هۊشیارین پەی لابەرڎەی ئی سیستمەیە، پەی نموونەی، هامڕۍ داراو بەرگرینامەینۍ جە زینڎاننە، هەڵای واناشاوە. ئانۍ چا قۊناغەنە دەسنیشانشا کەرڎ، ئا هاوارە کە دژوو فاشیزمی بەرزشا کەرڎۊ، وەختۍ واتشا مەتاوا دادگاییما کەرا، وەختۍ ئەوۍ تەرۍ دوێنۍ، بە یاگەنامۍ تاکۊ چڕێنێشا "تۊ"، وەلێم وەختۍ چڕێنۍ هامڕایا، بە یاگەنامەی کۊوە چڕێنێشا "شمە". تەنانەت دوژمنیچ ڕێزشا وەنە گێرۍ، ئینە بۊ بە شێوازوو ژیوایت، هەڵوێستت وەراوەروو دوژمنی دەسنیشان کەرۊ. مدرامانوو ١٤ تەمووزی هەن و مدرامانوو هامڕا سارێچ هەن، هامڕا سارا جە کتێبەکەشنە واچێ: "جە گەشمەرڎەبییەی هامڕا مەزڵومی و چوار شۊڕشگێڵنەکەی تەری، سەرنجەما دا چێوۍ ڕوو ە مدۊ". بە مانێوە تەرە، بێدەنگیێوە جە زینڎاننە باڵادەسا، ویرێوە ئینا دلۍ زینڎانینە، دۊخێوە جە زینڎاننە باڵادەسا، پەنەوازا بەپەلە فێرێش بیمۍ. وەختۍ لوێنۍ دادگا دلۍ وێشانە پەرس و ڕا کەرێنۍ. دەکرڎ. هەرپاسە وەختوو مەرڎەیچشانە. جە ئەنجاموو کۊشیاکەیشانە هامڕا سارا مۍ و ماچۊ: "هامڕێکێما ڕۊچۍ مەرڎەیشا دەس پەنە کەرڎێنە و ئێمەیچ مشۊم قەرار دەیمۍ دەس پەنە کەرمۍ ". هامڕا سارا سەرمەشقایەتی کەرۊ، ئی ڕۊحەیچە کەسای تەری خولقنا. ئانە کە پەکەکەی کەرۊ بە پەکەکە، ئی ژیوای و فکرەنە. هەرپاسە نامەو هامڕاکەمالی و خەیری و عاکیفی و عەلی هەنۍ پەی تەڤگەری و گەلی و تاکی و خێزانەکەیشا. پی بۊنەوە، پێناسەو ئایدۊلۊژیای تازەی هەن، شیکاریی قووڵ هەن. پەی نموونەی، محەمەد خەیر، پزیشک و مامۊستان، خێزانەکەش ماچا ئی پیشەیچە ئیسفادەش هەن پەی جڤاکی، وەلۍ ئاد ماچۊ "نەخێر، ئەگەر بوو بە پزیشک تەنیا چەند کەسێوە چارەسەر کەروو، بەڵام ئەگەر بوو بو شۊڕشگێڵن، جڤاکێوە چارەسەر کەروو". وەروو ئانەی پێسە شۊڕشگێڵنێوە ساعیبوو ویری و تەڤگەرینا، هەر وەخت ئی ویرە پەرە بسانۊ، گلێرگە هایش بۊوە، ئیتر هۊشیاریێوە وەش بۊ گلێرگە پەرە مسانۊ. ئینەیچە بۊ بە سەرەورڎاێوە دژوو دەوڵەتی و کۊڵۊنیاڵیزمی. پەوکای، نمەتاوا سڕاماوە. متاوا ئەشکەنجەما بدا و نکۊڵیما وەنە کەرا، وەلۍ مەتاوا ئی تەڤگەر و کۊشیایە کپ بکەرا، چونکوم ئی کۊشیایە تۊموو وێش نیان و وەڵاش کەرڎەنۊ، ئی تۊمە ڕێخێش کوێنێرە دلۍ خاکینە.
بە نموونە، دار چنار، دارێوە ڕێخەدارا، پاسە نییا؟ داری چینە هەن. بۊیە، گرڎوو ڕێخەکاشی خاکنە لوێنۍ، مەکریۊ ڕێخەکێش کریۊ. پەوکای ڕاو وێش مزانۊ. پێسە، مدرامانوو زینڎانوو ئامەدی ڕێوە گرڎینەی گەورێش خولقنا. پەی نموونە، نامەکەو هامڕا مەزڵومی، ماچۊ ئێمە دەسما پەنە کەرڎ، ئیسە پێویسا ڕێکوستەیچ دەس پینەیە کەرۊ، چونکوم گەلیچ ئینا جبەرۊ، ئی مدرامانەیە کەرۊ بناغەو وێڕێکوستەی، وەلۍ بەبۍ پەلەکەرڎەی و پەرتەوازەکەرڎەی...چونکوم باوڕوو گەلی بە شۊڕشی مەڕیۊ.
چەنی وەڵێوینای کودەتاو ١٢ئەیلوولی، ڕابەرما ڕووەش کەرڎە بەروو وەڵاتی پەی قەوەتکەرڎەی تەڤگەرەکەی، چاگە هەزاران چالاکوانێش یاونۍ پەنە، ئەکادیمیاو مەعسوم کورکمازیش ڕوانە کەرڎۍ پەی کورڎستانی. ڕابەر واتش: "ئینە پەی ئێمە پێسە ڕانمایی بۍ، ئشیا بەپەلە بەپاو ڕانماییەکا جووڵیێنمێوە ". هەرپاسە ڕابەر جە وەرگێرینامە و شیکارییەکانە و وێش ڕەخنە کەرۊ. ئانا نەوەو ئانیشا ئی ڕۊحەشا نیا، یاوێنۍ پی ژیوایە. چێگەنە جە کەسێتیی هامڕا سارێنە، مدرامانی هەقەتینوو ژەناو زینڎانەکا هەن. وەراوەروو فاشیزموو جەلاد ئەسعەدوو ئۊکتای یەڵدرنیوە، هەڵوێستوو ژەنان هەن..
درێژەی هەیە..
هـ . ش / س . ز