جە دنیاو ئاروٙینە و دلیٛ چینی وانای و خوند٘ەوارینە، کەمتەر کەسێ شکە بەری کە نامیٛ مازلوٙی نەکەوتیٛ بوٙ گوٙشش و چەنی قەند٘یلەو ئەوەجەکاش (هرم نیازها) ئاشناییش نەبوٙ و لانی کەم نەتاووٙ بە ڕز نامیٛشا بەروٙ. ئابراهام هاروٙڵد مازلوٙ (مەزلوٙ) ڕەوان ئەشناسی ئینسانگەرای نامیەی ئەمریکایین. مازلوٙ بوٙنەو نەزەرییٛ زەنجیرەو ئەوەجە ئینسانیەکاشوٙ دنیانە نامیەن و مەیشورا و پیٛسە تاتەو ئی زانشتیە (ڕەوانشناسی ئینسانگەرا) مشناسیوٙ. ئاد٘ ئەوەڵوو ئاوریلوو ساڵەو ۱۹۰٨ عیسایی جە ساتراپوو نیوٙیوٙرکینە ئامان دنیا و زانشتگاو ویسکانسین میٛدیسیٛنینە دەرسش وانان. مازلوٙ ساڵەو ۱۹٥٤ عیسایی بەرویروو (کتیٛبوو) هاز و کەسیەتیش (انگیزە و شخصیت) جە بارەو ئەوەجەکاو ئینسانیوە نویستەن و چاپ کەرد٘ەن. مازلوٙ فرە عەمرش نەکەرد٘ەن و فرەو پەیجوٙریەکاش نیمەچڵ مەنیٛنیٛ و نەیاونیٛنیٛش ئەنجام. ئاد٘ هەشتو  ژوەنو ساڵەو ۱۹۷۰ عیسایی کە تەنیا ۶۲ ساڵیٛ عەمرش بیەن، عەمرەو خود٘ایش کەرد٘یٛنە. مازلوٙ فرە ژیر و ئوٙسایانە ئەوەجەکاو ئینسانی دەسەبەند٘ی کەروٙ و کەروٙشا پەنج هەیتیٛ (بەشیٛ):

۱ـ ئەوەجە بنەڕەتیەکیٛ (بژیوییٛ/ فیزیوٙلوٙژییٛ). ئی دەسە ئەوەجیٛ ئینیٛ وارتەرین پلەکانەو ئەوەجەکانە و فرەتەرینوو ئەوەجەکاو ئینسانی گیٛرانە ویٛ و بڕیٛ جە ئینسانەکا تا ئاخرو عەمری ڕەنگا چی وارگە و پاپلەنە مەناوە. ئی ئەوەجیٛ تا پەڕ و مشەمەر نەیاویشا پەنە، مەتاوی کرد٘ەوە و ڕەفتاری عال جە ویٛت برمانی. بیٛ بەش بیەی یا عال نەیاوای پی دەسە ئەوەجا، شوٙنەمای خرابە و نەریٛنیە (منفی) منیوٙ ملو کەسیەت و هوٙرست و نیشتوو ئینسانیرە. مازلوٙ ئی دەسە ئەوەجا جە گرد٘ی ئەوەجدارتەر مزانوٙ؛ چوون دەوامو ژیوای پینیشاوە بەند٘ا. وارد٘ەمەنی (خوٙراک)، جل و بەرگ (پوٙشاک)، یانە و یاگیٛ ژیوای (مەسکەن)  مەسئەلیٛ جنسیە ئینیٛ پیٛڕەو ئی ئەوەجانە. ئینسان تا زەمانیٛ پەڕ و مشەمەر دەسەیاوش نەبوٙ پی ئەوەجا و چەنەشا کەیل نەبوٙ، ڕەنگا هەر چی وارگەنە مەنوٙوە و نەتاووٙ هەنگامە بنیوٙ پەی یاوای بە ئەوەجەکاو پلەکانیٛ سەرینیٛ.

۲ـ ئەوەجە بە بیەی هیٛمنی (ئەمنیەت/ ئاسایش). ئەوەجە بە ئەمنیەتی (گیانی و دەروونی)، ئازاد٘ی، بەری و بیٛ بەش نەبیەی جە هەقی تەبیٛعی ویٛت (هەقوو ژیوای)، گەورەتەرین و هەمیەتدارتەرین ئەوەجیٛ ئینسانینیٛ کە مشوٙم یاووٙشا پەنە. ئینسان لازما بیٛ ئانەی تەرسیش جە هیچی بوٙ کە ئەمنیەت و ئاسایشو ژیوایش تیٛک بد٘وٙ، تاووٙ ژیوایە ئاسود٘ەش بوٙ و بیٛ خەم ژیووٙ. پاریٛزیای هیٛمنی لاشەی، هەرمان و کاری، یانەی، ماڵ و سەروەتی، سڵامەتی لاشەی ئینیٛ پیٛڕەو ئی دەسەیەنە و مشیوٙم چی ویارەنە ئینسان ئەرەویای هیٛمنی و ئاسایشی کەروٙ.

۳ـ ئەوەجە کوٙمەڵیەکیٛ و تاڵوٙخد٘اری خاتریٛ (تعلق خاطر). شوٙنەو یاوای پەو دوە دەسەکەیرە (بنەڕەتی و ئەمنیەت)، نوبەو بەشو یەرەمو قەند٘یلەکیٛ و پاپلەی سەرتەری یاووٙ. ئینسان گیانداریٛوە کوٙمەڵگایین و دایم پەنەش وەشا ئەواجەمی و دلیٛ جەمگاینە ژیووٙ. ئینسان ئەوەجەش بە گەرەک بیەی، عەشق و وەشەویسی، پیٛوەنی و پیٛوەرە بیەی و هەرپاسە ئیٛحتیٛرامی هەن.  ئی ئەوەجیٛ جە ڕاو دوٙسی و پیٛوەنی چەنی ڕەفیٛقا، یانەی، هام مسا، دوٙسی و وەشەویسی و … یاویشا پەنە و پەڕوٙ با. بە زوانیٛتەر ئینسان پی پیٛوەنیاوە بەند٘ا و پی پیٛوەنیاوە ڕوٙح و ڕەوانش پەروەرد٘ە و بەروەر بوٙ.

۴ـ ئەوەجە بە نەفس بەرزی (عزت نفس). دلیٛ دەسەبەند٘ی ئەوەجەکاو مازلوٙینە کە پەی ئینسانی نیەنیٛشەرە و دیارییٛش کەرد٘یٛنیٛ، نەفس بەرزی و تەبیٛعەت قوٙڕەد٘ینی ئینا پلەکانەو چوارینە. وەختیٛ کەسیٛ سەروەش و دڵوەش تاووٙ ئەوەجەش بە عەشقی و وەشەویسی و گەرەک بیەی پەڕوٙ کەروٙ، ئەرەویایە ئەریٛنی (احساس مثبت) دەرهەق بە ویٛش ئەرەویای کەروٙ و ورەش بەرز بوٙوە و ملوٙ سەر. جە بنەڕەتەنە یاوای بە ئەوەجەکاو پلەکانەو یەریٛ (ئەوەجە کوٙمەڵیەکیٛ) پەی یاوای بە نەفس بەرزی دەوری ئەساسی و بنەڕەتی وینا و ویٛ باوڕی و نەفس بەرزیە هەقەتین بەخشا بە ئینسانی.

٥ـ ئەوەجە بە ئەوەکریای یا ویٛ تنگیای (خودشکوفایی). چی وارگە و مەنزڵەنە مشیوٙم گرد٘و بومان و توانا (ئیٛستیٛعداد) دیار و نادیارەکاو ئینسانی گنا بەر و بشناسیا. ئی توانا و بومانیٛ هەرچی هەنیٛ، با با. پیٛسە مازلوٙ ماچوٙ: “هەرچی ئینسان تاووٙ بوٙ، مشیوٙم بوٙ.” چوار دەسەی وەڵین کە بڕیٛ ناتەمامییٛشا پوٙ دیاریٛنیٛ، ئینیٛ پیٛڕەو ئەوەجە بنەڕەتیەکاو ئینسانینە. و یاوای بە دەسەی سەرتەری ئەوەجەش پانەین پەڕ و مشەمەر یاوی بە دەسەی وارینی. ئەوەجە بە ئەوەتنگیای و ئەوەکریای، ئەوەجیٛوە بەرز و متعالین کە گرد٘ کەس نمەتاووٙ یاووٙش پەنە. هەرچند٘ بڕیٛ کەسیٛ بیلمەتیٛ و قابلیٛ هەنیٛ پەی یاوای پی وارگەیە چەمپوٙشی کەرا جە دەسە وارینەکا تا بە مەرامو ویٛشا کە ویٛ تنگیای و ئەوەکریایا، بیاوا. جا چیٛگەنە ئیراد٘یٛوە کە گیریوٙ چی دەسەبەند٘ی مازلوٙیە ئانەن کە مازلوٙ ئینا چا باوڕەنە کە پەی یاوای بە هەر وارگە و مەنزڵیٛوە مشیوٙم جە دەسە و پلەکانی وارینی ویەری، بەڵام جە بنەڕەتەنە پاسە نیا و کریوٙ بڕیٛ جە وارگە و مەنزڵەکا ویاری و یاوی بە وارگە و مەنزڵیٛوە بەرزتەری. تیسمال جە پلەکانەو دویٛنە کریوٙ هەنگامە بنیەی پەی چواری، یا یەریٛنە کریوٙ هنگامە بنیەی پەی پەنجی و یاویشا پەنە.

جا با چیٛگەنە بەینو حەزرەتو مەولەوی و مازلوٙینە بەراوردیٛ کەرمیٛ و بزانمیٛ حەزرەتو مەولەوی کە ۱۰۹ ساڵیٛ وەڵیٛ مازلوٙینە ئامان دنیا و ژیوان (۱۷۹۹ ـ ۱۸۷۸ عیسایی)، چەنی بە یک پارچە شیٛعر ئینسانش یاونان ئا دەرەجە بەرزە و متعالیە (خودشکوفایی) کە مازلوٙی پیٛسە سەرتەڵو ئەوەجەکا دەس نیشان کەرد٘ەن.

حەزرەتوو مەولەوی فەرماووٙ :

ڕوٙیە فکر بەخت سیای ویٛم مەکەرد٘

پەی چیٛش هەر پەستی پەریٛ من ئاوەرد٘

یاران گشت کەیف وەش، سەفا فراوان

یەک یەک وە ئەعلای مەقامان یاوان

گرد٘ سەرشار مەی لەقا نماوە

هەر من بەستەی خاک چەم ئەو دماوە

جەو فکرەدا بیم یەک هام دەرد٘ ویٛم

ریٛزە بلووریٛ قەد٘یمش دا پیٛم

ئاما وە جواو ریٛزەی قەد٘یم ساڵ

بە زوبان حاڵ فەسیٛحتەر جە قاڵ

وات: من سەنگیٛ بیم کەفتەی هەواران

بیٛ قەد٘ر و قیمەت ناڕەوای شاران

گرتم نە گەرد٘ەن بیٛ باک و شادان

بەڵای پیک سەخت کورەی ئوٙستادان

ورد٘ بیم، جوٙشم وەرد٘، تاویامەوە

تا وەی ڕوتبەی بەرز سەر نیامەوە

عاڵەمیٛ تازە دیم هوەید٘ا بی

شەخسیٛ عەجیوتەر جە من پەید٘ا بی

بیم وە بلوریٛ پڕ جە سەفا و نور

لایق وە سوحبەت بەزم سەلم و تور

گا جای ((ماءالورد)) عەتر عەبیر بیم

بوٙ بەخش دەماخ، شا تا وەزیر بیم

گا ماوای سەهبای کوٙنەی پڕ تەئسیر

نەشئە بەخش حاڵ، پەی بوڕنا و پەی پیر

نە جەرگەی یاران شوٙخ دید٘ە مەس

مەکەرد٘م گەرد٘ش، مەشیم دەس وە دەس

جەو بیٛ قیمەتی وە قیمەت یاوام

وە پایەی ڕوتبەی عالی سەر ساوام

دەورەی دووبارەی ڕای حەق هەر کەس دیش

بوٙی باخچەی ئەبەد٘ مەیوٙ نە بینیش

جەو بوٙنوٙ ئەو نور هەڵای تاقیەن

نە ریٛزەی مندا بەرقش باقیەن

مەعدومی سەرشار بەزم دڵ ڕیٛشی

تا توٙیچ چوون جاران تەسدیٛع نەکیٛشی

نەگری وە گەرد٘ەن چی ها نە ریٛتدا

پا نەنیەی وە سەر وجوود٘ ویٛتدا

کەی مەشی نە سیلک یاران هام دەرد٘؟

کەی ڕوتبەی عالی مەوینی وە چەم؟

هەرکەس تەوەلود دووبارەش نیەن

ئەڵبەت سەعادەت ستارەش نیەن

ها نە ئەشکەنجەی پەستی نەنگەد٘ا

تا مەنزڵ گیٛروٙ نە سای سەنگەد٘ا

ئەگەر ورد٘ سەرەنجەو ئی پارچە شیٛعرە شاکاریٛ حەزرەتو مەولەویە دەیمیٛ، وینمیٛ حەزرەتو مەولەوی بە تەمسیلیٛ فرە مەکین، ناسک، ماناد٘ار، بیٛ ویٛنە، تانپەڕ و پەڕ مەژگ (تەوەنی بە ئینسان) ئینسانش جە مەقام و مەرتەبیٛوە وارینەنە فەرز کەرد٘ەن (ڕوٙیە فکر بەخت سیای ویٛم مەکەرد٘ / پەی چیٛش هەر پەستی پەریٛ من ئاورد٘ / گرد٘ سەرشار مەی، لەقا نماوە / هەر من بەستەی خاک، چەم ئەو دماوە / وات: من سەنگیٛ بیٛم کەفتەی هەواران / بیٛ قەد٘ر و قیمەت، ناڕەوای شاران)، بەڵام جە سایەو ئا سەختی و زەحمەت و مەرارەتاوە کە مد٘وٙشانە وەروو ویٛش (بەڵای پیک سەخت کورەی ئوٙستادان / ورد٘ بیم، جوٙشم وەرد٘، تاویامەوە)، یاووٙ بە مەقامی ئەعلا: (عالەمیٛ تازە دیم هوەید٘ا بی / شەخسیٛ عەجیوتەر جە من پەید٘ا بی / بیم وە بلووریٛ پڕ سەفا و پڕ نوور / لایق وە سوحبەت بەزم سەلم و توور / گا جای مائوٙلوەرد عەتر عەبیر بیم / بوٙ بەخش دەماخ، شا تا وەزیر بیم / گا ماوای سەهبای کوٙنەی پڕ تەیٛسیر / نەشئە بەخش حاڵ، پەی بوڕنا و پەی پیر / نە جەرگەی یاران شوٙخی دید٘ە مەس / مەکەرد٘م گەرد٘ش، مەشیم دەس وە دەس / جەو بیٛ قیمەتی وە قیمەت یاوام / وە پایەی ڕوتبەی عالی سەر ساوام).

جا پوٙپەو مەراموو ئی شیٛعریٛ ئا یاگیٛنە کە حەزرەتو مەولەوی فەرماووٙ:

“هەرکەس تەوەلود دووبارەش نیەن

ئەڵبەت سەعادەت ستارەش نیەن”

تەوەلودی دووبارە، عالەمیٛ تازە، شەخسیٛ عەجیوتەر هەر ئا ویٛ ئەوەکریای و ویٛ ئەوەتنگیاینە و مەقام و مەرتەبەی بەرز و متەعالی هەر ئینەن. چی وارگەنە گرد٘وو هیٛز و تواناکاو ئینسانی کریاوە و یاووٙ بە یاگیٛ کە هیچ وەرپەنگ و وەربەسیٛ مەتاووٙ واگلو سەرو ڕیٛش بوٙ و ئینه هەر ئا یاگیٛنە کە مازلوٙی پیٛسە وارگە و پاپلیٛوە عالی فەرز کەرد٘ەن کە کەمو ئینسانەکا تاوا یاوا پا وارگە و مەقام و مەرتەبەیە.

 سوبحان ئەمینی (هانەگەرمڵە). ۲۱، ۹، ۱۳۹۹ کوٙچی ڕوٙجیاری