مامۆساو یاسای میان نەتەوەیی پرۆفیسۆر مارکۆ ساسۆلی باسش چانەی کەرد کە یاسای میان نەتەوەیی دەوڵەتی بە بنەما گێرۆ و واتش، "ۋەروو ئانەی کورد دەوڵەتش نییا، یاسای میان نەتەوەیی بیەو تورکیای جە کوردسانەنە پېسە ئەرەگیری مە وینۆ".
سەروو ئاستی میان نەتەوەیینە ڕۆنیا دەوڵەتێوە بە پاشێلکەردەی پەیماننامەو جنێڤی تۆمەتبار نەکریۆ، بەڵام بە مەڵامەتوو تاوانەکاوە جە ئوکرانیا، غەززە یاخوڎ جە کوردسانەنە تا ئیساتۍ ۋنەپەرسایۆ جە هیچ هێزێوە میان نەتەوەیی نەکریان. یانەو مەنزڵوو مەدەنیەکا بۆردومان مکریۆ، خەڵکی مەدەنی کوشیۆ، ژەنی و زاوڵۍ کوشیا، خاکوو وڵاتا ئەرەگیر مکریۆ، ملیۆنان کەسۍ ناچارۍ با ماواو ۋێشا جیابازا و کۆجبەری زۆرەملێشا سەرەرە سەپیۆ، خەڵکی تەری جە شۊن و مەنتیقەکا تەریۊ مارانۍ و جە شۆنە ئەرەگیرکریایەکانە ئەرەنیشتێشا مکەرا. ئا جەنگەوانۍ وەختوو جەنگینە بەدیل گیریا رووبەڕوو ئەشکەنجەی قورسی باوە، یاخود جە هەلومەرجی دژوارو گۆشەگیرینە زینڎانیۍ مکریا.
سەرەڕاو ئینیشایچ گرڎیی، ئێمە مەوینمۍ کە هیج دەوڵەتێوە ۋنەپەرسایش چنی بکریۆ. یاخود موینمۍ دەوڵەت و ئا رێکوزیۍ ۋەرپەرسێنۍ جە جابەجێکەردەی یاسا میان نەتەوەییەکا، جە جابەجێکەردەیشانە جیاکاری مکەرا. جە ۋەرا ۋەروو جەنگینە جە ئوکرانیا باس جە یاسای میان نەتەوەییکریا، بەڵام جە ۋەرا ۋەروو جەنگینە جە کوردسانەنە بێدەنگیێوە بۍ عەناز هەن.
خاسا پەی چی پەیماننامەو جنێڤی کە جە وەختوو جەنگی جیهانی دووەمینە جابەجێکریا و ئارۆ بناغەو یاسا و مافەکا مرۆڤی پێکمارۆ، وەسۍ نییا؟ ئایا پەیماننامەو جنێڤی پەی جیهانی مۆدێرنەی و ئی سەردەمەیە گونجیان؟ ئانۍ جە جەنگوو ئوکرانیاینە یاخوڎ جە جەنگوو غەززەینە یاسای میان نەتەوەیی یاڎ ماراوە، پەی چی ۋەرا ۋەر پا جەنگەی جە کوردسانەنە ئینا ئارانە بێدەنگێنۍ؟ ئایا یاسای میاننەتەوەیی گلێرگە بێدەوڵەتەکا مەپارێزنۆ؟ ئاستوو ئا جەنگەی کوردسانەنە ملۆڕاوە جە یاسای میان نەتەوەیینە چێشا؟ پەی چێشی تورکیا بیەو جەنگی جە کوردسانەنە قبوڵ مەکەرۆ؟ ئاژەو زینڎانیا پەکەکەی کە جە جەنگەنە دژوو ئەرەگیری تورکیانە گیریێنۍ چنینا؟ گۆشەگیری ئیمراڵی کە زیاتەر جە ٣ ساڵان ملۆڕاوە جە یاسای میان نەتەوەیینە بە چ مەعنێوەن؟
سەبارەڎ پا پرسیارا کۆمیسیارو کۆمسیۆنوو یاساشناسە میان نەتەوەییەکا مامۆساو یاسا میان نەتەوەییەکا جە کۆلێجوو یاساینە جە زانشتگەو جنێڤی مارکۆ ساسۆلی سەرنجوو ۋێش وست ۋەروو باسی و واتش، مشۊم جە یاسا میان نەتەوەییە مرۆڤییەکانە ناکۆکیە چەکڎارییە میان نەتەوەییەکا جە بەینوو دووۍ دەوڵەتانە و ناکۆکیە میان نەتەوەییەکا جە بەینوو گروپێوە چەکڎاری و دەوڵەتێوەنە جیا بکەرمێوە.
مارکۆ ساسۆلی ئانەش وست ڕووە کە جە بەینوو ئۆکرانیا و روسیاینە ناکۆکیێوە میان نەتەوەیی ئینا ئارانە و واتش، " فەلەستینەنە پێوەرەدایۍ میان نەتەوەیی و غەززەیچەنە ئەرەگیریێوە سەروازی هەن. جە لێوەتەرۆ تورکیانە جەنگێوە چەکڎاری هەن کە میان نەتەوەیی نییا، پەی نمونەی جە بەینوو پەکەکەی و هێزەکاو تورکینە ئینا ئارانە. تورکیا بەردەوام پێناسەو جەنگی چەکڎاری ڕەڎ مکەرۆوە و بانگەشەو ئانەی مکەرۆ کە ئا جەنگە ئینا چوارچێوەو ئۆپراسیۆنوو ۋەرەنگاربیەیۆ تیرۆرینە. چی خاڵێنە کەس کەس فشار مەوزۆ سەروو تورکیای کە قبوڵش بکەرۆ ئانەی ڕووەمڎۆ جەنگی چەکڎارییا".
ساسۆلی دەسنیشانش کەرد کە پانەیچ پەیماننامەو جنێڤی پاشێل مکریۆ و واتش، "پاشێلکارییەکۍ جە بڕۍ بوارەنە میاوۆ بە ئاستوو حەیاشیەی. پێسە میدیای و یاۋنەری ئەرکوو شمەن کە مشۊم ئا راسیە فاڕدێوە و قەناعەتم پاسەن کە پا جۆرەنە. بەڵام مەبۆ تەماشەکەردەیۍ پا جۆرە ساز بکریۆ کە یاسای مرۆیی جە گرڎ شۊنێنە پاشێل مکریۆ. جە فرەو ئاژانە ئا رێکوزیۍ ناچارێنۍ یاسای مرۆیی جابەجێ بکەرا. فرەو هێزا بیەیشا هەن کە رێز چانەی مگێرا. پێویسما بە ئیرادەی سیاسی دەوڵەتا هەن کە بە تەمامی رێز چا پەیمانا بگێرا. سەرەتا مشۊم دەبڵ ستاندەری رەخنەگێرتەی پاشێلکاری جە وڵاتێوە و رەخنەنەگێرتەی جە پاشێلکاری جە وڵاتێوە تەری ۋێشا بەدور بگێرا. داخەم مەشۆ دەوڵەتا خاوەن ئا دەبڵ ستاندەریەنۍ. پەی نمونەی بڕۍ وڵاتۍ رەخنە جە روسیای مگێرا بە مەڵامەتوو پاشێلکەردەی مافەکا مرۆڤی جە ئوکرانیانە. بێگومان چا مژارەنە مافدارێنۍ. بەڵام هەمان ئا دەوڵەت و هێزۍ ۋەروو ئانەی جە فرەو روواوە چەم جە دەسۍ تورکیاینۍ و پێویسشا پنەشا، جە ۋەرا ۋەروو پاشێلکارییەکاشەنە بێدەنگۍ با".
ساسۆلی ئاماژەش پانەی کەرد کە بیەو تورکیای جە سەرنیشتوو سوریاینە ئەرەگیریا و پی جۆرە بەردەوامبی، "ۋەروو ئانەی وڵاتێوە تەرا. بەڵام پېسە شمەیچ مزاندۍ کوردسان پېسە دەوڵەتی نییا. مافوو ۋێڕاوەبەردەی دەوڵەتا ئا مافیە بە کوردا مڎۆ کە داواو دەوڵەتێوە بکەرا، بەڵام تا ئیساتۍ دەوڵەتێوە پا جۆرە بیەیش نییا. وەختۍ نەبۆ بە دەوڵەت، بیەو تورکیایچ جە کوردسانیچەنە پېسە ئەرەگیری مەنریۆرە. جە لێوەتەرۆ ، جە سوریانە؛ تورکیا بە بێ رەزامەنڎیی حکومەتوو سوریای بنەش وستێنە. ئانە ئەرەگیرین. ۋەروو ئانەی تورکیا کوردسانی پېسە بەشێوە جە تورکیای موینۆ، ئاژەو واگەی بە ئەرەگیری مەوینیۆ، سەرەڕاو ئانەی جە چوارچێوەو یاساینە بیەو تورکیای جە کوردسان جە چوارچێوەو یاساو ئەرەگیریچەنە مە وینیۆ، چانەینە پیمەرەکۍ مافەکا مرۆڤی بەرکارۍ با".
سەوای: گۆشەگیری ئیمراڵی و یاسای میان نەتەوەیی
