کۆنفرانسەکە لەلایەن ئەندامی پەرلەمانی ئەوروپا ماسیمیلیانۆ سمێریگلیۆ، کۆمەڵەی یاساناسانی ئازادی (OHD) و مافی مرۆڤی جیهانی ئەوروپا (ELDH)، پارێزەرانی دیموکراتیکی ئەوروپا (AED) و کۆمەڵەی دیموکراسی و یاسای نێودەوڵەتی (DAD-MAF) بەناوی زیندانیانی سیاسی: گۆشەگیری، هەڵسوکەوتی نەشیاو و ئەشکەنجە، ڕێکخرابوو. بەشدار بووانی کۆنفرانسەکە ئاماژەیان بەوەدا کە نموونەی گۆشەگیری لە ئیمرالیی لە هیچ شوێنێکی جیهاندا نییە.

'لە ئیمرالیی یاسای جیهانی بەڕێوەناچێت'

د. گوڵشا کورت شارەزا لە یاسای تاوان و یاسای مافی مرۆڤ و ئەندامی ئەکادیمیسیەنەکان بۆ ئاشتی، لە وتاردەرانی سەرەتای کۆنفرانسەکە بوو. گوڵشا کورت بارودۆخی زیندانیانی سیاسی لە زیندانەکانی تورکیا و بەتایبەتی بارودۆخی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان هەڵسەنگاند و ڕایگەیاند کە لە ٢٠ ساڵی ڕابردوودا زیندانەکانی پیتی(ف) زیادیان کردووە و ڕایگەیاندووە کە بارودۆخی ئیمرالی لە زیندانەکانی پیتی(ف) قورسترە. گوڵشاه کورت باسی لەوە کرد کە مافی هیوا بۆ عەبدوڵا ئۆجالان جێبەجێ ناکرێت، هەروەها سەرنجی بۆ سزای دیسپلینیی سەربەخۆانە و بەربەستەکانی بەردەم دیداری بنەماڵە و پارێزەران ڕاکێشا و ڕەخنەی لەو دەوڵەتانە گرت کە ئەم پێشێلکارییانە نابینن و وتی: "ئێمە باس لە رەوشێک دەکەین کە تێدا پرەنسیپە گەردوونییەکان ڕاگیراون و کەرامەتی مرۆڤ بن پێ دەخرێت.

دۆخی ئیلاریا سالیس

پاش وتارەکانی سەرەتای کۆبوونەوەکە، یەکەم پانێڵ سەرەنج خرایە سەر نموونەکانی ئەوروپا. لە پانێڵەکەدا کە سەرۆکی یەکێتی پارێزەرانی دیموکراسی هێلین دیباتی بەڕێوبەری بوو، ئاورۆرا دیگۆستینۆ هاوسەرۆکی یەکێتی پارێزەرانی دیموکراسی ئیتاڵیا باسی لە "دۆسیەی ئیلاریا سالس و مەرجەکانی بەندیخانەی مەجارستانی کرد.

لە ئیسپانیا ٨٠ زیندانی سیاسی باسک هەن

نوێنەری 'سارێ هێریتارا'ی هەرێمی باسک، بیگۆ ئاتسا، دۆخی زیندانیانی سیاسی لە وڵاتی باسک هەڵسەنگاند. بیگۆ ئاتسا ئاماژەی بەوەدا، مافی مرۆڤ بۆ هەمووانە و وتی: "هەرچەندە ئەتا تێکۆشانی چەکداری ڕاگرتووە، بەڵام هێشتا نزیکەی ٨٠ زیندانی سیاسی ڕاگیراون کە ٢٣کەسیان ژنن، ٧ کەسیان لە زیندانیەکان بەهەزاران کیلۆمەتر لە بنەماڵەکانیان دورخراونەتەوە."

ئیمرالی وەکوو تاقیگەیەکە

پانێڵی دووەم لە ژێر ناوی "زیندانەکانی تورکیا و ئیمرالی" بەڕێوەچوو. هاوسەرۆکی کۆمەڵەی یاساناسانی سۆسیالیستی هاڵدان، دیپا دریڤەر، ڕایگەیاند ژمارەی زیندانیان لە تورکیا ٥ هێندە زیادی کردووە و لەم بوارەدا دوای ڕووسیا لە ڕیزبەندی دووەمی ئەندامانی ڕێکخراوی OSCE یە. شۆفێر وتی: "پێویستە ئێمە ئیمرالی وەک تاقیگەیەک نرخاندنی بۆ بکەین."

نموونەی گۆشەگیری هاوشێوەی ئیمرالی بوونی نییە

پارێزەر لینا شارلۆتا لاگناندەر نوێنەری شاندی ئیمرالی، سەرنجی ڕاکێشایە سەر گوشارە هەمەلایەنەکانی سەر گەلی کورد و وتی: "گۆشەگیریەک لە ئیمرالیە لە هیچ شوێنێکی جیهان نموونەی نییە.

دەبێت گۆشەگیری کۆتایی بێت

لینا شارلۆتا لاگناندەر ڕایگەیاند کە کۆبوونەوەکان لەگەڵ پارێزەر و ئاستەنگی بنەماڵەکان ڕایگەیاند کە گۆشەگیری لە زیندانەکاندا زیاتر و زیاتر بەرفراوان بووە و قسەکردن بە زمانی کوردی "قەدەغەیە". لینا شارلۆتا لاگناندەر ڕایگەیاند کە تەنانەت ئەوانەی ئازاد دەکرێن پارەی خۆراکیان لێدەسەندرێت و وتی کە بارودۆخی تەندروستی نا مرۆڤانەیە. لینا شارلۆتا لاگناندەر ڕایگەیاند کە گۆشەگیری بۆ هەمووان ئەشکەنجەیە، دیموکراسی دەکەوێتە بن هەڕەشە. دامەزراوەکانی وەکوو سی پی تی زۆر لاوازن. هەروەها پێویستە وڵاتانی ئەوروپا گوشار لە سەر تورکیا زیاد بکەن، بە بێدەنگیەکانیان کردەوەکانی تورکیا قبوڵ دەکەن. دەبێت گۆشەگیری کۆتایی بێت. گەلی کورد بە شکۆ و بەرخۆدانی خۆیەوە بۆ ئێمە نموونەیە.

مانگرتن لە خواردن

مەزڵوم دینچ، پارێزەری نوسینگەی یاسای سەدە، لەسەر بابەتی "دۆخی زیندانی ئیمرالی و مافی هیوا" قسەی کرد و ڕوونیکردەوە کە لە تورکیا زیندان و ئەشکەنجەدان وەک گوشار و زۆرەملێ بەکاردەهێنرێت و ڕوونکردەوە کە لە ڕێگەی مانگرتن لە خواردن و چالاکیی فەدایی لە دژی ئەم نادادپەروەرییە بەرخۆدانێکی مەزن بەڕێوە دەچێت.

مەزڵوم دینچ ئەوەشی باس کرد، کە زیندانییەکان بەهیچ پاساوێ ئازاد ناکرێن و وتی: "گۆشەگیری لە ئیمرالیەوە هەموو زیندانەکانی گرتووەتەوە، لە ساڵی ١٩٩٩ سیستەمی گۆشەگیری و ئەشکەنجەدان لە ئیمرالی دەستی پێکردووە، ئەو سیستەمە هیچ یاسا و پێوەرێکی نێودەوڵەتی ناگرێتەوە."

هەروەها وتی: "دیداری بنەماڵە و پارێزەران ڕاگیراوە، هەرچەندە لە یاسای ناوخۆدا هیچ چاوەڕوانییەکمان نەبوو، بەڵام داواکاریمان پێشکەش کردووە، لە ئاستی نێودەوڵەتیشدا بەهەمان شێوە. DMME پێشتر دانی بەوەدا ناوە دادگاییکردنی دادپەروەرانە نییە و دژی مافی مرۆڤە. مافی هیوا جێبەجێ ناکرێت. دەبێت گوشار بخرێتە سەر تورکیا."