دەوڵەتو فاشیستی تورکی قڕکەری جە هرووژمە ئەرەگیریەکاش پەی سەرو هەر چوار پارچەو کورڎەسانی و بەتایبەتی پانیشتوو کورڎەسانی بەردەواما. چی بارۆ نویسەر و بوارو تاریخی ئێژا عەباس پەی ئاژانسوو هەواڵوو فوراتی (ANF) ی قسېش کەردۍ.

'دەوڵەتو تورکیای تازەی، پانیشتوو کورڎەسانی پېسە بەشێوە جە ۋێش موینۆ'

عەباس باسش چانەیە کەرد کە دەوڵەتو تورکی ئەرەگیری پاشخانێوە تاریخیش هەن پەی ئەرەگیری و واتش: "جە ساڵەو ١٩١٨ ی کاتێ ئاوێر بەسوو مۆدرۆسی جە بەینوو خەلافەتوو عوسمانی و هامپەیمانانە ئیمزا کریا. ئا کاتە موسڵ یا پانیشتوو کورڎەسانی نەگنۍ دەسوو هامپەیمانا، چا کاتەنە پەیماننامەو میساقی میللی کریا، موسڵ پېسە بەشێوە جە تورکیای نریارە و دماتەر مەسڵەحەتەکۍ بەریتانیای ئانەی موازا کە موسڵی ئەرەگیر بکەرۆ. دەوڵەتو تورکیای ئیساتێچ هەست پانەی مکەرۆ موسڵش دەسەنە شیەن و پانیشتوو کورڎەسانی پېسە بەشێوە جە تورکیای و میراتوو خەلافەتو عوسمانی موینۆ. ئینە کۊسپۍ تاریخیش هەن و تازە نیا، ئیساتێچ حکومەتەکۍ تورکیای کە ساڵانە بودجە دیاری مکەرا لیرېوە پێسە ئاماژەی پەی ویلایەتوو موسڵی منیارە پا مەعنۍ کە موسڵ سەر بە خەلافەتوو عوسمانیا یا سەر بە تورکیای تازەین هەر هەلێوەما پەی بڕەخسیۆ ئەرەگیرش مکەرمۍ. ویلایەتو موسڵی پێک مۍ جە سلێمانی، هەولێر، پانیشتوو کورڎەسانی بەشێوەن جە ویلایەتو موسڵی ئینە لکەنە سەرو دڵوو دەوڵەتو تورکیایۆ، پېسە ئا لکە تاریخیۍ ۋەرا ۋەر بە ۋەرنیشتوو کورڎەسانی هەنەش. ئیلاقەش بە پەکەکەیۆ نیا. بەپەیلواو من مەڵامەتە بنەڕەتییەکۍ تورکیای ئیلاقەشا بە مژاری ئابووری و سیاسی و جیۆپۆلتیکیوە هەن."

'مەراموو تورکیای جە ئەرەگیرکەردەی پانیشتوو کورڎەسانی ئابوورییا'

جە درێژەو قسەکاشەنە ئێژا عەباس باسش چانەیچ کەرد کە مەرامەکۍ دەوڵەتو تورکی ئەرەگیری دایۋنەین جە پارچەکاو کورڎەسانی و کۆنترۆڵکەردەی ئابووری پانیشتوو کورڎەسانی جە ڕاو کۆمپانیاکاوە و پی جۊرە بەردەوام بی: "مەراموو تورکیای نەوتە و ئابوورییا جە ڕاو کۆمپانیاکاوە عالتەر متاوۆ ئەرەگیرش بکەرۆ نەک سەروازی. جە ڕاو دایۋنەی جە قەوارەو هەرێموو کورڎةسانی، گەرەکشا بە مەنتیقە کوردییەکا و سەرنیشتوو کورڎەسانی بواچۆ گەرەکم بۆ بە هێزی سەروازی میاوو بە هەر شۊنێوە کە مەتڵەبم بۆ. جە ڕاو ئەرەگیرکەردەی پانیشتوو کورڎەسانیوە ئا دەنگە ناڕازییایچە کە جە سەرنیشتوو کورڎەسانینە هەنۍ   بێدەنگۍ بکەرو. مەرامۍ تەرش لاوازکەردەی پەکەکەیا جە ڕاو کۆنترۆڵکەردەی دەگا و مەنتیقە کوردییەکاوە پەی ئانەی جمای و هامکاری نەبۆ، دماجار ئی مەرامەیچە بەشێوەن جە ویستە ئابوورییەکاش، حەرپاسە تا بە گەلوو کوردی بواچۆ متاومۍ بیاومۍ بە هەر شۊنێوە کە مەتڵەبمانە. جە حەقەتینەنە ئەزموونوو تاریخو پەکەکەی پنەما ماچۆ پا جۊرە پەکەکە لاواز نمەبۆ و مەرامەکۍ تورکیایچ نمەیا دی."

'تورکیا لاوازی هەرێموو کورڎەسانی و عێراقیش قۆستەنۆ'

ئێژا عەباس سەرنجش وست سەرو ئانەی مشۊم مەسڵەحەتە نەتەوەییەکۍ وەڵۍ گرڎ چێوێنە با و واتش: "مشۊم گرڎوو هێزە سیاسییەکا مەسڵەحەتی نەتەوەیی بە بنەما بگېرا و وەڵۍ حیزب و گروپەکاشاوە بۆ. جە ۋییەردەنە دیما هێزە کوردییەکۍ هەر یۆشا سەر بە وڵاتێوە بێنۍ. مشۊم حکومەت پېسە هێزێوە ئەرەمەرزیای ئەگەر بۆ، گفتوگۆ چنی دەوڵەتو تورکیای بکەرۆ نەوەک حیزبێوە سیاسی ۋێش بکەرۆ بە نوێنەرو هەرێموو کورڎەسانو عێراقی، مشۊم حکومەت دەورش بۆ بە نامۍ گرڎوو کوردیوە ناڕەزایی بەربڕۆ ۋەرا ۋەر پی لەشکرکێشییە. تورکیا لاوازبیەی هەرێمیوو کورڎەسانی و عێراقیش قۆستەنۆ بە ئاسانی مێنە سنورەکە سروشتوو کورڎەسانی شێونۆ و دارۍ بڕۆ و هێز وەش مکەرۆ. دماجار هەر حیزبێوە جە کورڎەسانەنە سەر بە دەوڵەتێوە دیاریکریاین."

جە دمادمایی قسەکاشەنە ئێژا عەباس واتش: "جە بڕۍ شۊنێنە خەڵک گەرەکش بیەن ۋێنیشاندای بکەرا و دەنگی ناڕەزایی بەربڕا حکومەتو هەرێمیوو کورڎەسانی ڕاش ۋنە گېرتێنۍ. کەواتە ڕێکەوتەیۍ شاراوە هەن. حکومەت نەک هەڵوێسش نیا بەڵکم بەهانېچش پەی مارۆوە و ڕایچ نمەڎۆ مامۆسایا، ڕۆشنۋیرا، هونەرمەنڎا ۋێنیشاندای بکەرا و دەنگوو ناڕەزایی ۋێشا بەربڕا و ئی دەنگایچە سەرکووت مکەرۆ."