ئەنڎامەو کۆمیتەو ناوەندی پەکەکەی، هێلین ئومیدە، بەشدارەو بەرنامەو مەدیا خەبەر تیڤی بۍ و هۊرسەنگنایش پەی قسا و ڕێبازەکا سی پی تی سەبارەت بە ئیمراڵی کەرد.

هێلین ئومیدە سەرەتا، سڵامش جە ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالانی کەرد کە ئیمرالینە خاوەن پێگێوە ناوازە و مدرامانێوە تاریخیا. هێلین ئومیتە واتش: "ئەنەیاوای جە سیستموو ئەشکەنجەدای ئیمرالی پەنەوازیێوە فرە گرنگا پەی عالتەر ئەنەیاوای جە سیستمی جەهانی. جە ماوەو ١٥-٢٠ ڕۆی ۋییەردەینە سەبارەت بە ئیمرالی، ڕابەر ئاپۆی و هەڤاڵاش، گفتوگۆیەکۍ کەوتۍ ڕۆژەڤۆ. هەم سی پی تی بەیاننامەش وەڵا کەردۆ و هەم وەزارەتوو دادی ڕۊشنکەردەیۆش دا. سزاو هەڤاڵ وەیسی ئاکتاشی تەمامیێنە، بەڵام ئازاڎکەردەیش پەی ساڵێوەتەری دماوزیا بەبێ ئانەی مەڵامەتەکەش ئاشکرا بکریۆ. چی بارەیچۆ قسۍ کریێنۍ. مەبەس چینیشا گرڎیی ڕۊشنا، جە چوارچێوەو پلانێوەنە ئەنجام مڎرییا.

دەوڵەتوو تورکیچ بە سیستموو قڕکەردەی ئیمرالیوە دیل کریان

ئێمە بەردەوام ئانەما واتەن؛ ئا سیاسەتۍ ئیمرالینە بریا ڕاوە تەنیا پەیوەسۍ نیەنۍ بە ئیمرالیوە، مېڎانێوە ئەرەکۊشاین کە سیاسەتەکا پەیوەس بە گەلوو کوردی و هەرێمەکەی دیاری مکەرۆ. پێویسا گەل گرنگی بە ئامانجوو هێزە میان دەوڵەتییەکا جە بنیاتنیای سیستموو ئیمرالی بڎا. ۋەروو چێشی؟ چونکی گرڎ مزانا کە دەوڵەتوو تورکی جە ساڵەو ١٩٩٩ینە دەسەڵاتوو ڕاوەبەردەی پیلانەی میان دەوڵەتیەش نەبۍ. پەی پڕوپاگەنڎەیچ واتەبۆشا، گرڎوو ئینسانە زیرەکەکا عال چینەی میاوانە. ئەگەر پەشتیوانی هێزە میان دەوڵەتییەکا نەبیۍ، ئەگەر ئۆپراسیۆنێوە میان دەوڵەتی جەکارەنە نەبیۍ، ئارۆ ڕابەر ئاپۆ ئیمرالینە ئەسیر نەکریۍ. کۊشیای یاوۍ بە قۆناغێوە تەر، وەڵۍ کەوتەیەکۍ جیاوازۍ بێنۍ. پەی ڕاگێرتەی چینیشا گردی، پیلانێوە هامشێوە جە تەرەفوو هێزە میان دەوڵەتییەکاوە دەسش پنەکەرد و ئیمرالیچ جە تەرەفوو ئا هێزاوە وەشکریا. دەوروو تورکیای چی بەینەنە بەڕاسی جگە جە پاسەوانی چێوێتەر نیا. دەوڵەتوو تورکی کریان بە پاسەوانوو ئی سیستمە قڕکەرەیە کە جە تەرەفوو هێزە میان دەوڵەتییەکاوە وەشکریان."

جە درێژەو قسەکاشەنە هێلین ئومیتە ئاماژەش پانەی کەرد کە دەوڵەتوو تورکیچ بە سیستموو قڕکەری ئیمرالیوە دیل کریان و واتش: "دیل گێرتەی ڕەنگە هۊرسەنگنایۍ فرە تن بۆ، بەڵام هێزە میان نەتەوەیەکۍ سەروو سیستموو قڕکەردەی ئیمرالیوە دەوڵەت نەتەوەو تورکیایشا چێروو هەیمەنەو ۋێشانە گێرتەن. سەرنج بڎەیدۍ، ئاڎۍ گەرەکشانە پی جۆرە دمایی بە جەنگی مەنەی و نەمەنەی گەلوو کوردی بارانۍ واتە گەرەکشانە کۊشیای جە ئیمرالینە دمایش پنەبارا. هەمیشە گڵۆپی سەوز پەی تورکیای گیسنانە، بەردەوام هیواش پنەبەخشا. ماچا، تۆ درێژە بە جەنگی و هجوومی بڎە. پی جۊرە ئی سیستمەیە سەروو پەیاوە ڕا گێرا."

ڕابەرایەتی درووەکا سیستمی میان دەوڵەتی ئیمرالی ئاشکرا مکەرۆ

هێلین ئومیدە ئاماژەش پانەیچ کەرد کە، ئەرەمەرزیاکۍ پېسە کۆمیتەو ڕاگێرتەی جە ئەشکەنجەو ئەنجومەنوو ئەوروپای (سی پی تی) و دادگاو مافوو مرۆڤوو ئەوروپای (DMME) تەنیاا ئەرەمەرزیێوە نیەنۍ کە ئینەی مشاراوە و واتش: "پەی نموونەی پارێزنەراو ڕابەرایەتیما هەنۍ. ڕابەرایەتیما جە ساڵەو ١٩٩٩ و دماو دیل کەردەیش، سەرەتا بە پارێزنامەو کۆماری دێموکراتیکی و بە پارێزنامەو ئاتێنی، دماتەر بە پارێزنامەو گەلی، پارێزنامەو پەنج بەرگوو پارادایمەکەیش فاڕیای و ئاسۆیۍ تازەش بە سۆسیالیزمی دیموکراتیکی بەخشا. بەڕاسی پی پارێزناماشە پیلانگێڵنیش پووچ کەردۆ. جە سەرەتاو گرڎوو پارێزنامە و نامەکاشەنە پەی DMME و سی پی تی ئی ئاماژا مکەرۆ.

پېسە گەلێوە کۊششکاری، هێزێوە کۊششکاری، حیزب و ڕێکوستەیۍ ئایدیۆلۆژی مەتاومۍ ۋێما هۊرخەڵەتنمۍ. ئێمە هیچ چەمەڕایێما جە دیموکراسی ئەوروپای نییا. ئێمە مزانمۍ ئی سیستمە پەی کۆنترۆڵکەردەی کۆشیای سەڎان ساڵەو گەلا وەشکریان. ڕابەرایەتیما بە عالی چینەی یاوانەنە. وەختۍ ڕابەرایەتیما نامە پێشکەش بە DMME مکەرۆ، وەختۍ سەبارەڎ بە سی پی تی قسۍ مکەرۆ جە پارێزنامەکانە، پەی ئاشکرا کەردەو دروۍ سیستمی میان دەوڵەتی ئەرەکۊشای مکەرۆ. ئەگەر ئی دروۍ ئاشکرۍ نەکریا چێش ڕووەمڎۆ؟ پېسە ئانەی نیشانە مڎریۆ کە گرڎ چێوۍ بە پیمەرێوە ئازاڎیی و دادپەروەری و یەکسانیوە ملۆ وەڵۍ. پەی چی؟ چونکی جە ستانداردە جەهانییەکانە بڕۍ یاسۍ هەنۍ کە گەلا و پێکئامایەکۍ قبوڵێشا کەردێنۍ. جە سەرەتاو ئینیشاوە ئی ئەرەمەرزیۍ بیەیشا هەن. گوایە DMME ڕێکوزیێوەن کە جە گرڎوو جەهانینە کاریگەریش هەن. سی پی تی ئەرەمەرزیێوەن کە بانگەشەو ئانەی مکەرۆ کە ئاژەو زینڎانەکا جە دەوڵەتەکانە، کۆنتڕۆڵ مکەرۆ. کەواتە جە ڕاسی ئیمرالینە ئی دووە ئەرەمەرزیۍ بە تۆمەتبار مشناسیا.

قسەکێشا ئیساتۍ پېسە دڎان نیایپۊرەی پاسێنۍ. جە ئاژەو ئیساتێنە یۊترینی تاوانبار مکەرا. چونکی جە واقیعەنە ئاژێوە فرە جددی ڕووەشدان کە قبوڵ مەکریۆ. ئیمرالینە، هەم ئا وەعدۍ کە ۋەرپەرسا سی پی تی جە ساڵەو ١٩٩٩ینە دێشا و هەم ئانۍ جە ڕێککەوتننامەو مافوو مرۆڤوو ئەوروپاینە ئامێنۍ پاشێلۍ مکریا."

DMME وسی پی تی پەی ئیسفاڎە یاونای بە سیستموو سەرمایەداری نریێنێرە

هێلین ئومێدە سەرەڕاو بەربڕیەی دەوروو ئی ڕێکوزیا ئەوروپاییا جە شارتەیۆ کەموکوڵیەکانە واتش: "ڕاسا پەی پارێزنای مەسڵەحەتوو سەرمایەداری و سیستموو ئەرەگیری وەشێکریێنۍ. ئیساتۍ چانەی زیاتەر دەور مگێڵنا، ئێمە چێش فێرۍ بیمۍ چینەی؟

بەڕاسی دماو گفتوگۆکا چێش ڕووەشدان؟ وەزارەتوو دادوو تورکیای ئەرەیاۋنێوەش وەڵاکەردۆ. واتش: "مافەکۍ ئیمرالینە پاشێلۍ مەکریا، پەیوەندییەکۍ بەتەمامی نەوزیێنێرە. هەم سەبارەڎ بە ئیمرالی و هەم ئا یەرە هەڤاڵەی تەری کە چنی سەرۆک ئاپۆی ئینۍ ئیمرالینە، واتشا کە جە گرڎوو مافەکاشا بەهرەمەنڎێنۍ.

ئینسان نمەزانۆ چێش واچۆ. دادپەروەری! سەرەڕاو ئانەی سی پی تی ئی ئاژەیە بە شەرمەزارییوە نیشانە مڎۆ و واتش: "ئاژێوە تایبەت هەن، ئیمرالی شۊنێوە تایبەتەنە. واتە پېسە زینڎانەکا تەری نییا. جە حەقەتینەنە ئانە یووەمجارا کە چی ئاستەنە ئی گرنگییە قبوڵ بکەرا. چونکی جە بواروو یاساینە مافوو یەکسانی بیەیش نییا. وەختۍ چی چوارچێوەنە باس مکریۆ، ئاژێوە پا جۊرە قبوڵ مەکریۆ و قبوڵکریایچ نییا. فرێوە جە دۆسیەکا بانۍ بە نموونە پەی دۆسیەکا تەری. بەڵام وەخۍ مۍ سەروو ڕابەر ئاپۆی، ئیمرالی، کۊشیای پەی بیە و ئازاڎیی گەلوو کوردی، کۊشیایشا واڕیۆ پەی ئاژێوە تایبەتی، یاسای تایبەت جابەجێ مکریۆ. ئاژەکە جۆرێوە نییا کە ئێمە ئاگاڎارێش نەبیمۍ. بەڵام ئانەی چێگەنە گرنگا ئانەنە کە گەلاو ئەوروپای ئینەی موینا. ئینە فرە گرنگا. چونکی ئینە ئاژێوە نییا ئێمە فریوش بوەرمۍ. ئینە فرە گرنگا. ئێمە پی چێوا فریو مەدریەیمۍ و چی ئاژەیە عال میاومێنە، حۊڵوو ئاشکرا کەردەی زیاتەری مڎەیمۍ. گەلوو کوردی پەی ئاشکرا کەردەی ئی حەقەتینا کۊشیای مکەرا. شەو و ڕۆ جە جاڎەکاو ئەوروپاینە، چالاکی ملۊڕاوە. ۋەروو چ مەڵامەتۍ؟ ئی چالاکیۍ پەی دەوڵەتاو ئەوروپای نییا بەڵکم پەی گەلاو ئەوروپاین هەتا چی حەقەتینا بیاوانە."

گەلاو ئەوروپای، هێزەکاو دیموکراسی مشۆم ئی حەقەتینەیە بوینا و کۊشیایشا فراوانتەر بکەرا. چونکی ئینە پەی مرۆڤایەتی شەرمەزارییا، بە تایبەتی پەی دیموکراسی ئەوروپای، پەی شارستانیەتوو ئەوروپای، پەی ئا جوگرافیایەی کە پنەش وچیۆ هیواو مرۆڤایەتی و پارێزنەروو مافەکاو مرۆڤی. پی جۆرە مشۊم چی بوارەنە ئەرەکۊشای بەقوەتتەر بکریۆ.

ئەگەر ئارۆ سی پی تی یاوان پا ئاستیە کە DMME تاوانبار مکەرۆ، چێگەنە بە کاریگەریی ئەرەکۊشای چن ساڵی ۋییەردەو دۆسا ئەوروپاییما، هەڤاڵا میان نەتەوەیی، هەڤاڵا، کەسا خاوەن ۋەرپرسیاریەتی، هێزەکاو دیموکراسی، فێمینیستەکا، ئەنارشیستەکا و گرڎوو ئا کەسا کە جە بەروو سیستەمی سەرمایەدارینە شۊنەو جەهانێوە تەریرە گێڵا، کە کەسانێوە فرێنۍ، بەدەس ئامان. حەرپاسە گەلەکەما، گەلوو کوردی، دۆساو گەلوو کوردی بەردەوام بە قەرارداریوە درێژە بە مدرامانیشا مڎا. ئی کار و چالاکیۍ سی پی تی- شا یاۋنان پی ئاستیە. پی جۆرە پێویسا ئی کۊشیایە چی بوارەنە بەردەوام بۆ."