جۆدی ویلیامزە ورگێرەو خەڵاتوو نۆبڵوو ئاشتیی ئاماژەش پانەیە دا، پەنەوازا گرد کەسێوە فشار وەنەو تورکیای بکەرۆ پەی ئازادیی ڕابەروو گەلوو کوردی و بانگەوازوو بەشداربییەیش پەی هەڵمەتەو ئازادیی کەردە.
ورگێرەو خەڵاتوو نۆبڵوو ئاشتیی جودی ویلیامزە پێوەس بە هەڵمەتەو ئازادیی جەستەیی ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالانی و گۆشەگیرییوە، جوابوو پەرسەکاو ئەرەم کانسۆی وەڵێکەشکاروو مەدیا خەبەریش داوە.
پەی ئازادیی عەبدوڵا ئۆجالانی و چارەسەروو کێشەو کوردی هەڵمەتێوی نامەنویستەیت دەس پەنە کەرد، متاوی سەبەبوو دەسپەنەکەردنی هەنگامە کێ بواچی؟ هەردووە نامەکێ ئانەیە بەرموزانە، کە پەیوەندیێوی ڕەمزییشا هەن. متاودێ بزاندێ چی ئی بابەتێ جیێ نەکریێمیانە جە یۆترینی؟
من دماو جەنگوو ڤێتنامیوە چالاکەو ئاشتی و دادپەروەری و مافوو ئینسانی بێنا، مرۆڤ بووم. ئینە ماوێوی فرەن. بێگومان بە درێژایی هەرمانەکام گرنگیم بە پاشێلکارییەکاو مافوو ئینسانی، بابەتوو دژ بە یاساکاو جەنگی دا. کێشەو کوردی کێشێوی گەورەن، کە مشۆم ئاستی میاندەوڵەتیینە چارەسەر بکریۆ. پەنەوازا فشار بوزیۆ سەروو سەرۆکوو تورکیای و ڕێکوزیایەکا. ساڵەو ٢٠١٩ وەختوو مانگێرتەی جە ورادەی زیندانییە سیاسییا تورکیانە، نامێوەم ئیمزا کەرد و داواو دماییئاردەی بە گۆشەگیریی ئۆجالانیم کەرد. زیاتەر وریێ بییا. دماتەر داواشا وەنە کەردانێ بەشدارەو کۆنفرانسێوی پێوەس بە دۆخوو ئۆجالانی و گەلوو کوردی جە ئەورووپانە بوو، بەڕاسی حەز کەرێنی، بەڵام نەتاوام. ئانە فرە بی یاگێ سەرنجێم، کە ئۆجالان زیاتەر جە ٢٥ ساڵان ئینا زیندانەنە و تووشوو دۆخی تەرسناکی و گۆشەگیری مکریۆ. ئجۆم چێوێ چینێنێ، من تەماشەو ئا تنوتیژییا مکەروو کە جیهانەنە ڕووە مدانە و خراپتەر مبۆ.
لە ڕاو ئەوەکۆڵیایوەکامۆ پەیم بەرکەوت کە تەنانەت ئەردۆغانیچ هەوڵێ وێستەیوە چارەسەریش چەنی ئۆجالانی دێنێ. پڕۆسەو ئۆسلۆی و دیداری ڕاستەوخۆ چەنی ئۆجەلانی بییەن. دمایی دیم پرۆسەکێ باربریێنێ. زانام ئۆجالان لاو فرەو کوردیوە پێسەو ڕابەرێوی سیاسی قبووڵ کریان. بەبێ بەشداریکەردەی پڕۆسەکەنە، وێستەیوە چارەسەرێوی ماناداری پەی ئی کێشە تەمەندرێژە یە ئەستەمەن. پەوکای بە مەبەستوو کێشتەی سەرنجەو دەزگا میاننەتەوەیەکا وەڵێنیارم کەرد، کە هەڵمەتێوی تازێ نامەکا پێوەس بە گۆشەگیری و ئەشکەنجەدای نایاسایی دەس پەنە کریۆ. بە کەمپەینوو میاننەتەوەیی ئۆجەلانیم ئەرەیاونا، کە متاوو چی بابەتەنە هامکاری بکەروو، پێسە دەسش پەنە کەرد.
پەی نویستەیوە نامەکا ئەوەکۆڵیای فرە کەرد. لاو کوردیوە وەرەچەم گیریا و قبووڵ کریا. دمایی چەنی هامکارە بریاوەکام پەی گردوو بریاوەکاو خەڵاتوو نۆبڵیم کیانا. جا چە خەڵاتوو نۆبڵوو ئاشتی بۆ، چە پزیشکی بۆ یا ئەدەبیات؛ گرنگ نەبێ. ئێمە ٦٩ ورگیرێ خەڵاتوو نۆبڵیما هەنێ، هومێدەوارەنا بڕێ هەرمانێ پەی گەلوو کوردی بکریا. ئامادێنا بەردەوامە بوو جە هامکاریکەردەی.
هەرپاسە نامەکە کیانیا پەی کۆمیتەو وەزیرانوو ئەنجومەنی ئەوروپی، دادگاو مافەکاو ئینسانو ئەورووپای، کۆمیتەو ڕاگێریکەردەی جە ئەشکەنجەو ئەوروپای و کۆمیتەو مافەکاو ئینسانو نەتەوە یۆگێرتەکا، متاودێ پەنەما بواچدێ چی ئی لایەنێتا هورچنیێ و هەرمانەکێشا چەنی یاونێنە یاگێ؟
پەنەوازا تورکیا قۆناغوو ئەندامبییەی کۆمیتەو ئەوروپاینە جوابوو ئا ئاژانسا بدۆوە، کە ئێمە نامەما پەی کیانێنێ. ڕاسیینە ئاژانس یا ڕێکوستەیەکێ فشار نمەکەرا، زیاتەر وەڵێنیارێ مکەرا. جوابشا داوە و ئەشکەنجە و گۆشەگیری بەردەواما. پاسە فکرێ مکەرووە و ئجۆم هۆکارەکەش ئانەنە چانەیە متەرسا، گەر فشاری فرە بکەرا، بارەو پەرسایەکاشاوە جواب هورنەگێرا. بەڵام هیچ نەکەردەی نمەبۆ یارەیدەروو پەرسەکێ، یاردەیدەروو گەلوو کوردییچ نمەبۆ.
'ئەردۆغان دروێ مکەرۆ'
بڕێ باسوو نامەکەی بکەرمێ. نامەکەنە ئاماژە پانەیە کریان پێسەو ورگێراو خەڵاتوو نۆبڵی دەربارەو مافە مرۆییەکاو عەبدوڵا ئۆجالانی نێگەرانێندێ. ئایا جە چەمەڕایی ئانەینە ماوێوی نزیکەنە جوابی ئەرێیش بۆ؟ گەر ئینە ڕووە نەدۆ، هەنگامەی دماتەرەتا چێشە مبۆ؟
نامەکە کە ئیمزاو ٥٠ خەڵاتکریایاو نۆبڵیش ئینا سەرۆ، کە ساڵەو ٢٠١٩ پەی پەشتگیری بە زیندانییە سیاسییا کە جە مانگێرتەیی جە واردەینە بێنێ و دماییئاردەی بە گۆشەگیری سەروو ئۆجالانی نویسیابێ. هیچ چێوێ ڕووەش نەدا. وەروو ئانەیە وەختێ پێوەس بە ئازادی ئۆجالانیوە چەنی کامپینوو میاننەتەوەیی قسێما کەردێ، ویرما چانەیە کەردۆ دووبارەکەردەیوەی ئا هەنگامێ ئیسفادەش بۆ. وەروو ئانەیە واتم هامکاری بکەروونە و نامێ بنویسوو و ئیساتێ ٦٩ خەڵاتکریێ نۆبڵوو ئاشتیما هەنێ. گەر ڕاسییەکەیش بواچوو چەمەڕێ جوابی نییەنمێ، بەڵام گەرەکمانە جواب بدانێوە. بەڵام بەتایبەتی چەمەڕاو هیچ چێوێ جە ئەردۆغانی نمەکەروو. بێ ئانەیە گرد لایێوە سەرنجە بدانە و بۆ بە پەرسە. تەنانەت جوابش نەداوە وەختێو نامێوەنە واتما ڕێکوزیا جۆراوجۆرەکێ فشار وەش بکەرا یان پەیلوای و ورسەنگنای سەروو نایاسایی گۆشەگیری و ئەشکەنجەدای. هەرگیز جواب نمەدۆوە یا بە درۆ جواب مدۆوە. نمەزانوو ماتەر چێش ڕووە مدۆ. پی زوانە نامێ مکیانیا. هەڵای نەکیانیێنێ دمایی نمەزانوو چێش مکەرمێ. پلاننیایرەی چا وەختەنە ئەستەما، چونکە مشۆم بزانمێ جوابەکە مێوە یا نا. ئەگەر جوابێوە بۆ جگە جە دروا چێش ماچی؟ پەوکای پەنەوازا ورییێ بیمێ و هەنگامەکاو دماو ئانەیە وەرەچەم بگێرمێ.
چێگەوە چی ئی ڕێکوزیێ هەرمانەو وێشا نمەیاونا یاگێ؟ هەم سی پی تی و هەم نەتەوە یۆگێرتەکێ ئانەشا قبووڵ کەردەن کە گۆشەگیریی درێژخواین ئەشکەنجەن. بەڵام چەنی ئانەیچە داوا نمەکەرا جە تورکیای کە ڕێککەوتەیە یاساییەکاش بیاونۆ یاگێ، چی تورکیا جە وەرپەرسبییەی جە جوابدایوە بەخشییان؟ چی دۆخەیچەنە متاویۆ پێسەو بارمتێوە تەماشەو عەبدوڵڵا ئۆجالانی بکریۆ، نەک پێسەو زیندانیێوە؟
تورکیا کەم و فرە جیاواز نییەن چا وەڵاتا، کە مافوو ئینسانی پاشێل مکەرا، تەماشەو قڕکەردەیەکاو ئیسرائیلی بکەرمێ. دادگای میاننەتەوەیی داواو فاڕیایش کەردە و ئادێچێ وستسا پەشتەو گۆشا درێژەشا بە جینۆسایدەکەی دا، من ئەرەجیۆم سیستمی میاننەتەوەیی ئینا دۆخێوی تەرسناکەنە. ئینەیچ ڕا بە وەڵاتاو پێسەو تورکیا مدۆنە، گۆش چا چیوا نەگێرا کە پەنەوازا بکەراشا، ئینەیچ بەردەوام بۆ تا وەرگێریی دماییش بێ. ئجپم بارمتە یا گیریا؟ ئجۆم مەحکووما بە بارمتەی. ڕێکوزیێکێ فشار نمەوزانە سەروو تورکیای چونکوم تەرسیشا هەنە دەسشانایسا کەم بۆوە.ئینە پەی من هیچ مانێوەش نییەنە، بڕگێوی بێمانان، چونکوم دماو ٢٥ساڵا هەڵای ئینا زیندانەنە، تا پارێزبەندی دماییش نێ ئینە بەردەوام بۆ، ویرێ چانەیە مکەرووە کە ئاد بارمتەن یا زیندانی؟ گێرا جیازیێوە نەبۆ بەینوو زیندانیبییەی و بارمتەبییەیشنە، لاو منۆ بێمانان، ڕووپۆشێوی بێمانان، کە دماو ٢٥ ساڵا هەڵای ئینا زیندانەنە.
'پەنەوازا جیهان فشار بوزانە سەروو تورکیای'
زوڵم و ستەم چە دەورێوەش جە هەلومەرجوو عەبدوڵلا ئۆجالانینە بێ، پەی ماوە ٢٥ ساڵا؟ جە هەرمانەکاو وەڵیوە دیارا سیاسەتوو دەوڵوەتوو تورکی بە قینی و دوژمنایەتی ملۆ ڕاوە، پێسە چەنی تورکیا هێواش هێواش ئا دارەی مبڕۆوە کە عەبدوڵا ئۆجالان باسش کەرێ، پەنجەرەکەوە تەماشەش مکەرۆ، ئینەی چەنی موینی؟
ئجۆم ئینە شیکاریێوی درووسا، قینی و دوژمنایەتی مکرەیانە و تەنیا گەرەکشانە پەرسەو کوردی نازانە. ئینەیچە لا مبریۆ ۆ پەشتگۆشوستەی دۆخەکەی چارەسەر نییەن. دڕندەیی و کینە چارەسەر نییەن. پەنەوازا جیهان فشار بوزۆ سەروو تورکیای. دۆخوو جیهانی، هجوومو ڕووسیای پەی سەروو ئۆکرانیای، جینۆساید غەززەنە، یا ئانە کە دەیان ساڵێن ملوو کوردیرە مێ و گێرتەی ئۆجالانی و گرد پێوە ئانەیە بەرموزانە، کە بەڕاسی جیهان ئینا دۆخێوی تەرسناکەنە. یۆ چا قۆرتا نەبییەی دەسین دلێ ئا قۆرتانە، ئینەیچە ڕا بە تورکیای مدۆنە، پاسە کە بە گونجیاش مزانۆ جە ئۆجالانی مزیک بۆوە. چونکوم هیچ ڕووە نمەدۆ، پەوکای نامەما نویست و هومێدەوارێنمێ گەڵمەتە میاننەتەوەییەکێ سەرکەوتێ بۆ.
ئایا مکریۆ بواچمێ بێکردەوەیی سەروو پەرسەو عەبدوڵا ئۆجالانی جیۆپۆلەتیکییەنە یا ڕەنگای پەیوەندییش بە سیاسەتەکاو دلێ یۆبییەی ئەورووپایوە بۆ؟ فکرتەن دیما کە ئەنجوومەنوو ئەورووپای چندە زوو لوا شۆنەو ئەندامبییەی ڕووسیایرە. بەڵام تورکیا سەرەمڕ پاشێلکارییەکا بە مافیوە پەی وێش مزانۆ. پێسەو ئەندامیوی ناتۆی و دەوڵەتێوە وەرپەرسەن جە مدرانی شۆڕشوو کۆچبەرا پەی ئەورووپا. ئیساتێ تورکیا ڕوانە هجوومێ مکەرۆ و سەروو عێراقی و پانیشتوو کوردسانی و وەرنیشتی. ئینەیە پەی چێشی مگێڵنیوە؟
بە ڕاو من تورکیا هەمیشە پەی یۆبییەی ئەوروپای و ناتۆی گرنگەن. چونکە پێسەو پردێوی بەینوو ئەورووپای و جیهانوو موسڵمانانە هورکەوتەن، ئینە شیکاریی منا، ئادێ گەرەکشانە ئی دۆخەیە تێک بدانە، ڕەنگای گەرەکشا نەبۆ بەشداریی جەنگێوی تەری بکەرا، ئادێ متەرسا ئینە چێوێوی خاس نییەن.
"داواو بەشداریی هەڵمەتەو ئازادیی پەی عەبدوڵا ئۆجالانی مکەروو "
تا یاسای میاننەتەوەییە دورگەو ئیمرالییەنە بیاوۆ یاگێ، تا تورکیا ئەوەکۆڵیایش چەنی بکریۆ و چەمداری بکریۆ و فشار سەر بکریۆ، پەنەوازا ئا ئەرەمەرزیێ چە فشارێوە بکەرا؟ چەنی متاوی دەنگت بژنەویۆ یا یاردەی ئینەیە بدەی؟
متاوا بەشداریی هەڵمەتە میاننەتەوەییەکێ بکەرا پەی ئازادیی عەبدوڵا ئۆجالانی کە دەسش پەنە کریان، یوەم وەڵێنیاروو من ئینە بۆ، وەختێ پەیوەندی بە جمیەرەکەیوە مکەری، جمای فرە ئاسانا، چونکوم دەوروبەرتنە کەسانێوە هەنێ کە هەمان دیدگاشا هەن ملا دلێ جمیەرەکەی، ئەگەر بڕێو جارێ بەکەمی هەست بە گۆشەگیرییەکەی بکەری، هیچ ئیسفادەش نمەبۆ، پەوکای وەڵێنیارم ئانەنە، کە گرد لاییوە بەشداریی کەمپینەکەی بکەرا. متاوا تاک بە تاک نامە پەی ئەردۆغانی بنویسا. متاوا نامە پەی ئا ڕێکوزیایا بکیانا کە ئێنە پێسە تاکی پەیشا منویسمێ، بە ڕاو من ئینە ڕایێوی کریێوەنە پەی دەسپەنەکەردەی.
دما پەیامت چێشەن؟
گەرەکمەن چەن خەڵاتورگێرەکای تەروو نۆبڵی، سەرێش بدەو زیندانەنە. گەرەکما بزانۆ کە ئێمە ئینایمێش چەنی. ئێمە مزانمێ کە گەلوو کوردی پێسەو ڕابەرێوەش موینا، ئجۆم هەرمانێوە خاسەنە ئەگەر تورکیا ڕاما بدۆ پەنە بلمێ چەمێ بیمێوە چەنیش، پەی من هەنگامەی ئەوەڵە بۆ و دمایی چایچۆ بەردەوامێ بیمێ.
