لە ئەنجامنامەکەی کۆمیتەی دیپلۆماسیی هاوبەشی کەنەکە کە کۆپییەکی بۆ ئاژانسەکەمان (ANF) نێردراوە هاتووە: کۆمیتەی دیپلۆماسیی هاوبەشی کەنەکە بە ئامادەبوونی نوێنەرانی پارت و رێکخراوە سیاسییە کوردستانییەکان، رۆژی شەممە ۲۰۱۹/۰٦/۲۲ لە بڕۆکسلی پایتەخی بەلجیکا لە ناوەندی کۆنگرەی نەتەوەیی کوردستان (کەنەکە-KNK)  هەژدەمین کۆبوونەوەی خۆی ئەنجام دا. 
لەسەرەتای کۆبوونەوەدا بە پێی رۆژەڤ وتووێژێکی چڕو پڕ لەسەر دۆخی کوردستان و رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، دوایین رووداوو گۆڕانکارییەکان، رۆڵی هێزە جیهانیەکان لە ناوچەکەدا کرا.
 
دۆخی رۆژاوای کوردستان، بە تایبەتی هەڕەشەکانی سەر هەرێمەکە، قەیرانی سوریا بە گشتیی، پەیوەندی نێوان پارت و رێکخراوەکانی رۆژاوا و بارودۆخی ناوچەکە دوای تێکشکانی داعش، تەوەرێکی سەرەکیی کۆبوونەوەکان بوو. لەم بارەیەوە بۆ پاراستنی دەستکەوتەکانی رۆژاوا، بڕیاردرا  لەسەر ئاستی دیپلۆماسیی کۆبوونەوە و چاوپێکەوتنەکان بەردەوام بن. 

لەسەر باشووری کوردستان و عێراق، پەیوەندییەکانی نێوان هەرێم و حکومەتی بەغدا،  بە تایبەتیش رووداوەکانی ناوچە دابڕاوەکان، هەوڵدان بۆ گۆڕینی دیمۆگرافیای ئەو ناوچانە و هەمانکات بۆ خاوەندارێتی  لە کوردستانیان و دەستکەوتەکانی ئەو شوێنانە، هەروەها داگیرکاریی تورکیا لە باشووری کوردستان، وتووێژی جدی و گرنگ کرا. رەوشی شەنگال و ناوچەکانی دوروبەری موسل و دەشتی نەینەوا، بە تایبەتی هاتە بەر باس. لەو بارەیەوە کۆبوونەوە بڕیاری دا بە هەموو شێوەیەک خاوەندارێتی لە پەیڕەوانی بیرو باوەڕ و ئاینە جیاوازەکانی وەک ئێزدی و  ئاسوری-سریانی-کلدانی بکات.

دۆخی رۆژهەلاتی کوردستان و ئێرانیش بەشێکی تری وتووێژەکان بوو. بەتایبەتیش دۆخی زیندانیان و لە سێدارەدان و هێرش بۆسەر کۆڵبەران و قەیرانە ناوخۆیی و دەرەکییەکانی ئێران. هەروەها قەیرانەکانی نێوان ئێران و ئەمەریکاو کاریگەریی لەسەر دۆخی ناوچەکە و کوردستان تەوەرێکی سەرەکیی دی بوو لە باس و وتووێژەکاندا.

 هەمان کات لەسەر دۆخی باکوری کوردستان، هێرش و داگیرکاریی دەوڵەتی تورکیا لەسەر رۆژاواو باشووری کوردستان، بەتایبەتیش لەسەر هەرێمی خواکورک، هەڵبژاردنەکانی ئیستامبوڵ بە فراوانی هاتنە بەر باس. هەروەها  سەرکەوتنی چالاکیی مانگرتن لە خواردن و تێکشکاندنی  گۆشەگیریی سەر بەڕێز ئۆجەلان، ئەنجامە چاوەڕوانکراوەکانی چاوپێکەوتنەکان لەگەڵ ئۆجەلان، بە شێوەیەکی تایبەت بوو بە تەوەرێکی رۆژەڤ و بە فراوانی هەڵوەستەیان لەسەر کرا. 

کۆبوونەوە هەڵوێستی خۆی لەم خالانەی خوارەوەدا کۆکردەوە:

1. دەوڵەتی تورکیا، نەیاری سەرەکی  خەڵکی کوردستانە، لە سەرانسەری کوردستاندا لە هێرشدایە. سەرکێشی داگیرکاریی لە هەموو ناوچەکەدا ئەکا و لە سەر ئاستی جیهانیش لە دژی کوردان لە هەوڵدانی سیاسی و دیپلۆماسیی بێوچاندایە. دەمێکە هێرشی بۆسەر باشووری کوردستان دەستپێکردووەو، رۆژ لەدوای رۆژیش هێرشەکان زیاتر ئەکات. هێرش نەک تەنیا بۆ سەر ناوچەی خواکورکە، بەڵکو لە باشیک، شەنگاڵ و کەرکوک و گەلێک ناوچەی تریش درێژەی هەیە. کۆبوونەوەی کۆمیتەی دیپلۆماسیی هاوبەش داوا لە هەموو هێز و بزاڤە کوردستانییەکان ئەکا دژ بە داگیرکاریی راوەستن و خاوەن هەڵوێستی نەتەوەیی و نیشتمانی بن.

2. کۆبوونەوە سڵاو لە بەرخۆدانی گەریلا، لە قەڵغانی زیندووی گەنجانی باشووری کوردستان، لە پێشمەرگە دێرینەکان، لە کەمپینی رۆشنبیران و هەموو چالاکوانان ئەکا کە دژ بە هێرشەکانی سوپای تورکیا بەرخۆدان ئەکەن. بەڕێزەوە پشتگیریی هەڵوێستەکانیان ئەکات. پێویستە ئەو چالاکیانە بەردەوام و بەهێزتر بکرێن.

3. بە مەبەستی دەرکەوتن و بەهێزکردنی هەڵوێستی نەتەوەیی لە دژی داگیرکاریی دوەڵەتی تورکیا، کۆبوونەوە بڕیاری دا لە ماوەی مانگێکدا کۆبوونەوەیەکی راوێژی نەتەوەیی بە بەشداریی کەسایەتی، نوێنەری پارتە کوردستانییەکان و رێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی، لە برۆکسل بەڕێوەببات. هەروەها بە مەبەستی ئەوەی ئەم پرسە ببێتە رۆژەڤێکی نێونەتەوەیی، بڕیار درا بە ناوی کۆمیتەی هاوبەشی دیپلۆماسیی زنجیرەیەک چاوپێکەوتن و سەردانی دیپلۆماسیی لەگەڵ دەوڵەتان و دەزگا نێودەولەتییەکان رێکبخرێن.

4. بە سەرکەوتنی چالاکیی مانگرتنی برسیبوون، گۆشەگیریی سەر بەڕیز عەبدوڵا ئۆجەلان لە ئاستێکدا تێکشکا. دواجار دوای چوار ساڵ پەیامی ئۆجەلان گەیشتە دەرەوەی زیندان و بڵاوکرایەوە. کۆبوونەوە راگەیاندنە 7 خاڵیەکەی ئۆجەلان کە بە مەبەستی چارەسەریی پرسی کورد لە 2ی گولاندا بڵاوکرایەوە، پڕ بایەخ ئەبینێت. لەو رووەوە بانگی دەولەتی تورکیا ئەکات جارێکی دی بگەڕێتەوە سەر مێزی دانوستان پرسی کوردستان بە ئاشتی و دیالۆگ چارەسەر بکات.

5. گوشار و هێرشە جۆراوجۆرەکانی دەوڵەتی ئێران لەسەر گەلی کورد بەردەوامن. رۆژانە زیندانیانی سیاسیی لە سێدارە ئەدرێن و کۆڵبەران ئەکوژرێن. سیاسەتی سەرکوتکردن و تواندنەوە بێ پسانەوە پەیڕەو ئەکرێت. ئێمە هێرش و پەلامارەکانی دەوڵەتی ئێران بە توندی شەرمەزار ئەکەین. پشتگیریی خۆمان بۆ گەل و هێزە خەباتکارەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان رائەگەیەنین.

6. ئێران لە ناو قەیرانی قووڵدایە، تا دێ ئابڵوقەی جۆراو جۆر لەسەر ئێران زیاتر ئەبێت. لەم دۆخەدا پێویستە هێزە کوردستانییەکان بە هۆشیارییەوە مامەڵە لەگەڵ رەوشەکەدا بکەن و  خاوەندارێتی لە گەلی رۆژهەڵاتی کوردستان بکەن. 

7. لەو بارەیەوە جارێکی دی داوا لە هەموو پارت و رێکخراوە رۆژهەڵاتییەکان ئەکەین ناکۆکییەکانی خۆیان بنێنە لاوەو یەکێتییەکی کاری ناوخۆیی پێکبێنن. هەمانکات داوا لە هەموو گەلی کوردستان ئەکەین پشتگیریی گەلی رۆژهەڵاتی کوردستان بکەن.

8.  باشووری کوردستان بە دۆخێکئ هەستیاردا تێپەڕئەبێت. باشووری کوردستان پێویستی بە ئەڵتەرناتیڤێک هەیە، پێویستی بە حکومەتێکی بوێر و پەرلەمانێکی خاوەن ئیرادە هەیە کە سیستەمێکی دیموکراتیک دابمەزرێنن.

9. ناوچە دابڕاوەکانی باشووری کوردستان لە ژێر هەڕەشەدان. لە زۆر شوێن هەوڵی گۆڕینی دیمۆگرافیای ناوچەکان ئەدرێت، خەڵک کۆچبەر و ئاوارە ئەکرێن. ئێمە حکومەتی ئێراق ئاگادار ئەکەینەوە کە دەست لە هەڵوێستی بە عەرەب کردن و گۆڕینی دیموگرافیای کەرکوک و ناوچەکانی مادەی 140 هەڵگرێت. چیتر لەو بارەیەوە پەیڕەوی سیاسەتی بەعسیەکان نەکات. پێویستە ئاوارەکان بگەڕینرێنەوە سەر ماڵ و حاڵی خۆیان و قەرەبووی زیانەکانیان بکرێتەوە.

10. هێرش و داگیرکارییەکانی دەوڵەتی تورکیا لەسەر باشووری کوردستان رۆژ لە دوای رۆژ زیاتر ئەبن. بوونی هێزە سەربازییەکانی تورکیا لە باشوور هەڕەشەیەکی گەورەیە بۆسەر دەستکەوتەکانی گەلی کوردستان. پێویستە هەرچی زووتر ئەو هیزانە لە هەرێمەکە دەربکرێن. بەداخەوە کە هەندێک لایەنی کوردی هاوکاری ئەو هێزانەن. ئێمە سیاسەتی حکومەتی هەرێمی کوردستان لەو رووەوە بە راست نازانین. ئەو هەڵوێستە لە بەرژەوەندی گەلی کوردستاندا نییە. داوا لە حکومەتی هەرێم ئەکەین بە هەموو شێوازێکی گونجاو بەرامبەر ئەو داگیرکارییە هەڵوێستێکی نەتەوەیی و نیشتمانیی بگرێتەبەر.

11. لە سەرانسەری رۆژاوای کوردستان، دەوروبەری کەرکوک و ناوچە دابڕاوەکانی باشوور و شەنگاڵ و چەندین شوێنی تر، دەغڵودانی خەڵک ئەسووتێنرێت و شەڕێکی ئابووری لەدژی خەڵکی کورد لەو ناوچانە بەڕێوەئەچێت. ئەمەش بە مەبەستی ئەوەی کە خەڵکی ئەو ناوچانە ناچاربکرێن شوێنەکانی خۆیان جێبێڵن. لە پشت ئەم سیاسەتەشەوە هێزی داگیرکار هەن. کۆبوونەوە داوا لە بەڕیوەبەرایەتی رۆژاواو باشووری کوردستان ئەکات لەبەرامبەر ئەم سیاسەتەدا هۆشیار بن و رێوشوێنی پێویست بگرنە بەر. بەپێی تواناو دەرفەتیش قەرەبووی زیانلێکەوتوون بکەنەوە..
 
12- ئێمە داگیرکاریی و هەڕەشەکانی دەوڵەتی تورکیا لەسەر رۆژاوای کوردستان شەرمەزارو ریسوا ئەکەین. بە هەموو شێوەیەک لەگەڵ بەڕێوەبەرایەتی رۆژاوای کوردستان لە سەنگەرداین. سڵاو بۆ هەموو هێزەکانی پاراستی رۆژاوا، بەتایبەتیش بەرخۆدەرانی عەفرین ئەنێرین.

13. - هەوڵدانی دەوڵەتی تورکیاو هاوپەیمانەکانی بۆ گۆڕین و تێکدانی دیمۆگرافیای عەفرین بە توندی ئیدانە ئەکەین. داوا لە هێزە پەیوەندیدارەکان ئەکەین لەو بارەیەوە خاوەن هەڵوێست بن. هەروەها هاوکاری ئاوارەکانی عەفرین بن، بە تایبەتیش ئەوانەی لە کەمپی شەهبادان. با یەکێک لە ئەرکە سەرەکیەکانمان ئەوەبێت کە پشتگیریی و هاوکاریی نێونەتەوەیی بۆ ئەوان دەستبەر بکەین.

14. کۆبوونەوە جەخت لە گرنگیی یەکڕیزیی ناو ماڵی کوردان ئەکاتەوە. پشتگیریی هەموو هەوڵیک ئەکات لەو بوارەدا. کۆبوونەوە پشتگیریی کۆنگرەی نەتەوەیی کوردستان ئەکات کە لە هەولی لێک نزیککردنەوەی پارت و رێکخراوەکانی رۆژاوای کوردستاندایە، هەتا بتوانن تەباییەکی ناوخۆیی لە رۆژاوای کوردستان بەدیبێنن و ببێنتە راوێژکاری گەلی رۆژاوا.

15. هێرشی دەوڵەتی تورکیا لە سەر رۆژاوای کوردستان لە رۆژەڤی سەرەکیی کارە دیپلۆماسیەکانی ئێمەدایە. هەرچەند بۆ رێگریی و وەستاندنی ئەو هێرشانە کاری گرنگ ئەکرێن. لەو بارەیەوە پێویستە بە هەموو شێوەیەک پشتگیریی رێبەرایەتی باکووری سوریا بکرێت. کاری جدی بکرێت بۆ ئەوەی بە فەرمی بناسرێت.

16. پێویستە رۆژاواو هەموو باکووری سوریا بپارێزرێت. بۆ ئەو مەبەستەش لە دژی هێرشەکانی تورکیا و هەموو هێرشەکانی تر، جەترێکی پارستن بۆ ئەو هەرێمە دابین بکرێت. بۆ ئەوەی رۆژاوا ببێتە هەرێمێکی ئارام ( دژە فڕین)، پێویست بە خەباتێکی فراوان و جدیی هەیە.

17- لەسەر کێشەی سوریا لە جنێڤ و ئاستانە چاوپێکەوتن لە نیوان رژێم و هێزە نەیارەکانیدا بەڕیوەئەچێت. بەلام تا ئێستا رێبەرایەتی باکوری سوریاو هیزە کوردیەکان بانگهێشت نەکراون. هەر هەوڵدانێکی لەو چەشنە بێ بە شداریکردنی کورد و پێکهاتەکانی باکووری سوریا بە ئەنجام ناگات و شکست دێنێ. کوردو پێکهاتەکانی باکوری سوریاش بە رەسمی ناناسن.

18. بە هەزاران چەکداری  داعش گیراون و ئێستا لە ژێر دەستی بەڕیوەبەرایەتی باکورو رۆژهەڵاتی سوریادان. ئەو کەسانە تاوانی دژی مرۆڤایەتییان کردووە. پێویستە دادگایی بکرێن. ئێمە پشتگیریی بڕیاری بەڕیوەبەرایەتی باکورو رۆژاهەڵاتی سوریا ئەکەین کە خوازیاری ئەوەن دادگایەکی نێودەولەتیی لە رۆژاوای کوردستان دابمەزرێت و دادگایی تاوانباران بکات،. هەروەها داوا لە هاوپەیمانیی نێودەوڵەتیی دژی داعش و نەتەوە یەکگرتووەکان و هەموو لایەنە پەیوەندیدارەکان ئەکەین، بۆ دادگاییکردنی تاوانباران هاوکاریی بەڕێوەبەرایەتی باکورو رۆژهەڵاتی سوریا بکەن و دادگایەکی نێونەتەوەیی لە کۆبانێ دابمەزرێنن.
 
19. بۆ ئەوەی تاوانی کۆمەڵکوژیی ئێزدییەکان لە فەرمییەیتی نێودەوڵەتیدا وەک جینۆساید بناسرێت، پشتگیریی کەیسی ئێزدییەکان ئەکەین. هەروەها پێویستە هەموو هێزە کوردستانییەکان دژی هەر جۆرە هێرشێک بۆسەر شەنگاڵ راوەستن و شەنگاڵ بپارێزن. هەوڵبدرێن ئاوەدانکردنەوەی شەنگاڵ بکەوێتە بواری پراکتیکەوەو ئاوارەکان بگەڕێنەوە جێ و ماڵی خۆیان. پێویستە ناسنامەی شەنگاڵ بپارێزرێت، دیمۆگرافیای شەنگاڵ نەگۆڕێت. بۆ ئەو مەبەستەش پێویستە شەنگاڵ خۆی خۆی بەڕێوەببات.

20. دەروازەی نێوان شەنگاڵ و رۆژاوای کوردستان بۆ خەڵکی شەنگاڵ زۆر گرنگە. کۆبوونەوە داوا لە حکومەتی عێراق ئەکات ئەو دەرگایە بە کراوەیی بمێنێت و دانەخرێت.

21. ئێمە جارێکی تر پشتگیریی خۆمان بۆ هەموو مافەکانی گەلی ئاسوری-سریانی-کلدانی دووپات ئەکەینەوە. ئەوان خەڵکی رەسەنی ئەو هەرێمەن. پێویستە مافە ئیتنیکی و کلتوری و سیاسی و ئیداری و کۆمەڵایەتییەکانی ئەوان لەسەر ئەو خاکە دەستەبەر بکرێن و بپارێزرێن و  ئاوارەکانیان بگەڕینەوە جێگاورێگای خۆیان.

22. پێویستە هەموو پارت و رێکخراوە کوردستانیەکان لەسەر بنەمای پرەنسیپە دیموکراسییەکان خۆیان رێکبخەن. رێز لەیەکتر بگرن و لە کاری دیپلۆماسیدا هێڵی سووری بەرژەوەندییە نەتەوەیی و نیشتمانییەکان بپارێزن.

23. ئێمە وەک کۆمیتە بانگی هەموو پارت و رێکخستنە کوردستانییەکان ئەکەین بەشداری کۆمیتەی دیپلۆماسیی هاوبەش ببن و بەیەکەوە کاری دیپلۆماسی بکەین.

لە کۆتایی کۆبوونەوەدا زانیاریی لەسە ئەو کار و خەباتە نێونەتەوەییانە درا کە لە بواری دیپلۆماسییدا لە وەرزی رابردوودا کرابوون. کارەکان نرخێندران. دواتر لەسەر شێوازی رێکخستنی کۆمیتە و پێکهێنانی کۆمیتەی هاوشێوە لە وڵاتە جۆراوجۆرەکان وتووێژ کرا و بڕیای درووستکردنیان لەو وڵاتانەدا درا کە دەرفەتی درووستکردن هەبێت. تەوەری کۆتایی کۆبوونەوە پلانداڕشتنی کارو خەباتی وەرزی داهاتوو بوو کە تیایدا کۆمەڵێک راسپاردەو پێشنیازی گرنگ پەسەند کران.

هـ.هـ