بەسێ ئەرزینجان: یەکێتیی ژنان کۆتایی بە فاشیزم دەهێنێت
بەسێ ئەرزینجان ئەندامی دەستەى بەڕێوەبەریی کەژەکە وتی، ٨ی مارس ڕۆژی ڕاپەڕینە دژی کۆیلایەتی و وتیشی، لە ساڵی ٢٠٢٢دا ژنان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و جیهان زیاتر جەخت لەسەر تێکۆشانی هاوبەشی دەکەنەوە.
بەسێ ئەرزینجان ئەندامی دەستەى بەڕێوەبەریی کەژەکە بەبۆنەی ٨ی مارس ڕۆژی جیهانیی ژنانی زەحمەتکێشە بۆ ئاژانسی هەواڵی فورات (ANF) قسەی کرد.
بەسێ ئەرزینجان باسی لە واتای ٨ی مارسی ئەمساڵ کرد، کە بە چالاکی لە باکور، ڕۆژئاوا، باشووری کوردستان و ئەوروپا پیرۆز دەکرێت:
"٨ی مارسی ٢٠٢٢ جەژنی ئازادیی ژنان، بە شێوەیەکی سەرەکی لە ژنان و گەلەکەمان و هەموو مرۆڤایەتی پیرۆز بێت. ٨ی مارس بۆ ژنان ڕۆژی سەرهەڵدانی دژ بە کۆیلایەتی و زوڵمە. لەسەر ئەو بنەمایە بووەتە ماڵی ژنان، ماڵی هەموو مرۆڤایەتی. بە بۆنەی ٨ی مارسەوە بە ڕێزەوە سڵاو لە ژنان، دایکان، گەنجان و مرۆڤایەتی دەکەین، کە بۆ ئازادی بەرەنگاری دەکەن.
ساڵی ٢٠٢١ ساڵێکی سەختی بەرخۆدان بوو بۆ ژنان و گەلی کورد. ژنان و گەلەکەمان بە شێوەیەکی گەورە و بە هێز لە دژی زوڵم، هەژاری، کۆچبەررکردن، دەستگیرکردن و سیاسەتی شەڕی تایبەتی دەوڵەتی تورک خۆڕاگرییان کرد. خاوەندارییان لە ناسنامە و زمان و وڵاتی خۆیان کرد.
هەروەها گەریلاکانی کورد لە ماوەی ساڵی ڕابردوودا بە ئیرادەیەکی بێ وێنە وەڵامی هێرشەکانی دەوڵەتی تورک و هێزە هاوکار و یارمەتیدەرەکانیان دایەوە و بەرەنگارییان کرد. نوێنەرایەتیی شێوازی پاڵەوانانەی سەدەی ٢١یان بە شکۆوە کرد. بۆیە ٨ی مارس لە هێزەکانی هەپەگە و یەژاستارمان پیرۆز دەکەم. لە کەسایەتی هەڤاڵان شیلان گۆیی، نوژین ئەرس، نوژین کۆچەر، نودا ساسۆن، سۆسن بیرهات، هیلال گۆران، هیرا گابار، جاندا، دەلیلا، سۆزدار قامیشلۆ، زنارین وڵات و تۆڵهەڵدان ڕامان دا لە ساڵی ٢٠٢١دا بە ڕێزەوە یادی شەهیدانی ئازادی دەکەمەوە. هەروەها لە کەسایەتیی شەهید ئاواز گوڵ دا بە ڕێزەوە یادی شەهیدانی قەسەدە، یەپەگە و یەپەژە دەکەمەوە.
بەبۆنەی ٨ی مارسەوە بە رێزەوە، بە خۆشەویستییەوە، بە تامەزرۆیی و منەتەوە سڵاو لە ڕێبەرمان ڕێبەر ئاپۆ دەکەم، کە بە بەرخۆدانی داهێنەرانە، فیداکارانە و بە رەنجی خۆی و بە رێنماییەکانی رێگای ژیانی پیشانداین.
"تێکۆشان تاوەکو مسۆگەرکردنی ئازادیی جەستەیی رێبەرمان"
ڕێبەرەکەمان ماوەی ٢٤ ساڵە لە هەلومەرجێکی زۆر سەختدا بەرخودان دەکات. ماوەی ١١ مانگە هیچ زانیاریەکمان لەسەری بەدەست نەگەیشتووە. ئێمە هیچ زانیارییەکمان لەبارەی تەندروستی و سەلامەتی و ژیانییەوە نیە. گەورەترین نادادپەروەری و ناهەقی لە مێژووی مرۆڤایەتیدا بەرامبەر بە ڕێبەر ئاپۆ دەکرێت. توندترین گۆشەگیری لە دژی ڕێبەرەکەمان داسەپێنراوە. تەنانەت مۆدێلی زیندانی گوانتانامۆ بەپێی سیستمی ئیمرالی دامەزراوە. هەموو کەس دەزانێت بارودۆخی ئیمرالی زۆر توندترە لە دۆخی زیندانی گوانتانامۆ. لەگەڵ ئەو گۆشەگیرییە توندە، کە ماوەی ٢٤ ساڵە سەپێنراوە، هەوڵ دەدرێت ڕێگری لە دامەزراندنی سیستمی جێگرەوە و شێوازی ژیانی ڕێبەرمان بکەن. هێزەکانی سیستمی کاپیتالیستیی مۆدێڕنیست بەو شێوەیە هەوڵی تۆڵەسەندنەوە لە ڕێبەرەکەمان دەدەن.
ڕێبەرمان لە بەرامبەر ئەوەدا بە بەرگرینامەکانی و یاداشتەکانی و چاوپێکەوتنەکانی گۆشەگیریی تێکشکاند و ئایدیۆلۆژیای ڕزگاریی سەدەی ٢١ی بە مرۆڤایەتی گەیاند. ئایدیۆلۆژیای ڕێبەرمان بە هەموو جیهاندا بڵاوبووەتەوە و بووەتە جیهانی. ژنان، گەلەکەمان، هێزەکانی ئازادی و دیموکراسی لە جیهاندا بە تێکۆشان و بەرخۆدانی خۆیان ئامانجەکانی سیستمی پیاوسالاری تیکدەشکێنن، بۆیە سڵاو لەو چالاکییانە دەکەین، کە لە چوارچێوەی هەنگاوی "کات کاتی ئازادییە" بۆ ئازادیی ڕێبەرەکەمان لە هەر چوار لای جیهانەوە ڕێکدەخرێن. ئەجیندا و رۆژەڤی سەرەکی و ئەرکی بزووتنەوەی ژنانی ئازاد مسۆگەرکردنی ئازادیی جەستەیی ڕێبەرەکەمانە. لەسەر ئەو بنەمایە چالاکیەکانمان بەردەوام دەبێت تا ئازادیی جەستەیی رێبەرەکەمان مسۆگەر دەکەین".
بەسێ ئەرزینجان ئەو ڕووداوانەی کە لە ٨ی مارسی ٢٠٢١ەوە ڕوویاندا بەم شێوەیە هەڵسەنگاند:
"لەم پرۆسەیەدا زیاتر بە بەهێزی ڕۆڵ و ئەرک و گرنگی تێکۆشانی ئازادیی ژنان لە ئازادیی مرۆڤایەتیدا دەرکەوت. ژن لە هەنگاوێکی مەزنی هۆشیاربوونەوە، ئیرادەبوون و ئازادیدایە. تێکۆشانی ئێمە تەنیا تێکۆشانی ئازادی نییە، بەڵکو دروستکردنی هەلومەرجی یەکسانە بۆ ژنان. لە هەمان کاتدا بۆ هەموو چەوساوەکانە. لەسەر ئەو بنەمایە ژنان هیچ بەربەست و لەمپەرێک ناناسن.
لە دوو ساڵی ڕابردوودا بە پاساوی ڤایرۆسی کۆرۆنا ژنان لە ماڵەوەدا عاسێ کران و گیریان خواردووە. لە ناو سیستمی توندوتیژی و دەستدرێژیکردندا راگیرابوون. سیستمی پیاوسالاری لەو رێگەوەیە هەوڵی سەرکوتکردنی هەڵوێستی ژنانی دەدا لە دژی ئەو سیستمە. کێشە کۆمەڵایەتییەکانی ژنان زۆر توند بوون و وەرچەرخان بۆ قەیران. ژنانی گەنج کرانە ئامانجی سیاسەتی شەڕی تایبەتی دەوڵەتەکان، بەڵام سەرباری هەموو ئەوانەش لەم پرۆسەیەدا ژنان هێشتا بە قووڵی لە ململانێی ڕەگەزی تێگەیشتوون و تێکۆشانەکەیان بەهێز کردووە تێکۆشانی ئازادیی ژنان هێزی سەرەکی و ڕادیکاڵ و یەکلاکەرەوەی تێکۆشانی دیموکراسی و ئازادییە.
"یەکێتیی ژنان کۆتایی بە فاشیزم دەهێنێت"
٢٠٢١ ئەدا و پێرفۆرمانسی بەرخۆدان و پێشەنگایەتیی هێزەکانی یەژا ستارمان بوو لە ناوچەکانی پاراستنی مەدیا و ئەوەیان نیشان دا و سەلماندیان و مۆری خۆیان لە قۆناغەکە دا. لە ساڵی ٢٠٢١دا یەژا ستار بە بەرخۆدانێکی بێ وێنە، بە ڕۆحی بەرخۆدان و بە بوێریی گەورەی گەریلایی، پێشەنگایەتیی خۆی بۆ مۆدێرنیتەی دیموکراتیک پیشان دا. لە سوپای ژناندا چووینە قۆناغێکی جیاوازەوە و لە تێکۆشانی ئازادیمان دا ئاستێکی گەورەتری بڕیاردانیان بۆ ئازادی سەلماند.
له زیندانه‌كاندا به‌رخودانێكی گه‌وره‌ی ژنان له ساڵی ٢٠٢١دا تۆمار كرا. له پێش هەموویانەوە شه‌هید غه‌ریبه گه‌زه‌ر، زیندان هه‌مووی گۆڕدرا بۆ قه‌ڵایه‌كی به‌رخودان. له توركیا و ئێران هه‌وڵده‌درێت سیاسه‌تمه‌دارانی ژن، جه‌نگاوه‌رانی ژن، ئه‌و ژنانه‌ی هۆگری ئازادین ناچار به خۆبه‌ده‌سته‌وه‌دان بكرێن. ئه‌و كرده‌وانه‌ی له كه‌سایه‌تی هه‌ڤاڵی به‌نرخمان ئایسه‌ڵ توغڵوک دا كران، ئازادنه‌كردنی زیندانیانی نه‌خۆش، شێوازێكی تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه‌یه له ژنان و گه‌لی كورد، به‌ڵام له دژی ئه‌وه به به‌رخودان هه‌ڵوێست نیشان دراوه. به تایبه‌تی له‌یلا گیوڤه‌ن، ئایشه گۆكهان، فیگه‌ن یوكسه‌كداغ، گوڵته‌ن كشاناك، سه‌باحه‌ت تونجه‌ل، نورحه‌یات ئاڵتون، له‌یلا ئاكات، سڵاو له هه‌موو ژنان ده‌كه‌م.
له توركیا ئه‌وانه‌ی له دژی ده‌سه‌ڵاتداری ئاكه‌په - مه‌هه‌په‌ی فاشیست ده‌ستوه‌ردانی هه‌ره رادیكاڵ و بوێرانه ده‌كه‌ن، ژنانن. ده‌وڵه‌تی تورك، ده‌سه‌ڵاتداری ئاكه‌په - مه‌هه‌په له هه‌موو روویه‌كه‌وه له قه‌یرانی سیاسی و ئابوریدایه. به قوڵكردنه‌وه‌ی فاشیزم ده‌یانه‌وێت خۆیان له‌و قه‌یرانه رزگار بكه‌ن. له‌به‌ر ئه‌وه‌ش به هه‌موو شێوه‌یه‌ك هێرشه‌كان گه‌وره ده‌بن بۆ سه‌ر ده‌سه‌ڵات. هه‌ر بۆیه هێرش ده‌كاته سه‌ر هونه‌رمه‌ندانی دیموكرات و ئازادیپارێز وه‌ك سه‌زه‌ن ئاكسو و تاركان. له توركیا گه‌وره‌ترین سته‌م، ئه‌شكه‌نجه و شه‌ڕی تایبه‌ت له دژی گه‌لی كورد په‌یڕه‌و ده‌كرێت. ژنانیش له ریزه‌كانی پێشی پێشه‌وه له دژی ئه‌وه خۆڕاگری ده‌كه‌ن. ئه‌و یه‌كێتییه‌ی ژنان، كه له توركیا پێكدێت، كۆتایی به فاشیزم ده‌هێنێت. ژنانی كورد پێشه‌نگایه‌تیی هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی فاشیزم ده‌كه‌ن. له كه‌سایه‌تیی ئه‌مینه شه‌نیاشاردا تێكۆشانی دادپه‌روه‌ری به‌ڕێوه‌ده‌برێت و یه‌كێكه له‌و خۆڕاگرییانه. ئێمه سڵاو له‌و به‌رخودانە ده‌كه‌ین".
'له ئێران شۆڕشێكی به‌هێزی ژنان سه‌رهه‌ڵده‌دات'
به‌سێ ئه‌رزینجان له كه‌سایه‌تیی زه‌ینه‌ب جه‌لالیان و نه‌سرین ستودەدا سڵاوی بۆ هه‌ڵوێستی خۆڕاگرانه‌ی ژنان لە زیندانەکانی ئێران دا نارد و وتی، "ده‌وڵه‌تی ئێران له به‌رخودان و سه‌رهه‌ڵدانی ژنان ده‌ترسێت. زه‌ینه‌ب جه‌لالیان ده‌ستی له هێڵی شیرین عه‌له‌مهولی هه‌ڵنه‌گرتووه و تا ئه‌مڕۆ به‌رخودانێكی گه‌وره‌ی كردووه. تاكه ژنێكه، كه سزای زیندانی هه‌تاهه‌تایی به‌سه‌ردا سه‌پێنراوه. هه‌ر بۆیه كه‌مپینی 'ئازادی بۆ زه‌ینه‌ب جه‌لالیان' گرنگه. ئێمه داوا له‌سه‌رجه‌م ژنان ده‌كه‌ین به‌شداری له‌و كه‌مپینه‌دا بكه‌ن. ژنانی گه‌لانی ئێران به شێوه و شێوازی جیاجیا خۆڕاگری ده‌كه‌ن. ده‌وڵه‌تی ئێران ٨ی مارسی قه‌ده‌غه كردووه. بیركردنه‌وه و تێگه‌یشتنێكی به‌و جۆره باڵاده‌سته، كه ده‌یه‌وێت ژنان ته‌نیا وه‌ك دایكێك ببینێت. ژن وه‌ك مرۆڤێكی خۆبه‌ڕێوه‌به‌ر و سه‌ربه‌خۆ نابینرێت. شۆڕشی ئێرانیش وه‌ك شۆڕشێكی به‌هێزی ژنان ده‌گاته ئه‌نجام. له رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست دا ژنان پێشه‌نگایه‌تی بۆ شۆڕشه دیموكراتیكه‌كان ده‌كه‌ن".
'له باشور بیركردنه‌وه له رێبه‌رایه‌تی گه‌وره‌تر ده‌بێت'
به‌سێ ئه‌رزینجان رایگه‌یاند، له عێراق، له باشوری كوردستانیش كێشه‌كانی ژنان دژوار ده‌بن و وتی، "له سیاسه‌تی حكومه‌تی باشوری كوردستاندا ئه‌و رۆڵه، كه له ژیانی كۆمه‌ڵایه‌تیدا بۆ ژنان دیاریكراوه به هیچ شێوه‌یه‌ك مایه‌ی قه‌بوڵكردن نییه. بۆ ئه‌وه‌ی ژن تێكه‌ڵ به تێكۆشانی كۆمه‌ڵایه‌تی و سیاسی نه‌بێت، راگه‌یاندن به‌كارده‌هێنرێت. له باشوری كوردستان تادێت ژنان رێكخراوی خۆبه‌ڕێوه‌به‌ری خۆیان و یه‌كێتی ساز ده‌كه‌ن، تادێت له‌گه‌ڵ هێڵی ئازادی رێبه‌ر ئاپۆ یه‌كده‌گرن، له پێناو ئازادیدا هه‌نگاوی به‌هێز ده‌نێن. هه‌ر بۆیه‌ش ئێمه ده‌بینین له عێراق - باشوری كوردستان دا خۆشه‌ویستی ژنان بۆ رێبه‌رایه‌تی، دڵسۆزی و وه‌فاداری بۆ رێبه‌رایه‌تی به‌هێزتر ده‌بێت. تاوەکو دێت له باشوری كوردستان ژنان زیاتر به‌شداری له یه‌كێتیی نه‌ته‌وه‌یی ژنانی كورد ده‌كه‌ن، به‌شداری له تێكۆشانی هاوبه‌شی ژنانی رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست و جیهان دهکەن. ئه‌و كاته ده‌توانن مافه‌كانی خۆیان و ئازادی خۆیان به‌ده‌ستبهێنن. هه‌ر بۆیه ژنانی كورد له سازكردنی یه‌كێتیی نه‌ته‌وه‌ییدا پێویسته به‌شداربوونێكی به‌هێزتر پێكبهێنن و رۆڵ و ئه‌ركی خۆیان جێبه‌جێ بكه‌ن.
ژنانی شه‌نگال له‌سه‌ر هێڵی ئازادیی ژنانی سه‌رۆك ئاپۆ یه‌كیان گرتووه. ئه‌مڕۆ له شه‌نگال خۆبه‌ڕێوه‌به‌ریی ژنان مسۆگه‌ر كراوه. ژنانی شه‌نگال به شێوه‌یه‌كی زۆر خێرا پێشكه‌وتوون و خاوه‌نداری له خاك و ئازادیی خۆیان ده‌كه‌ن. له ساڵی ٢٠٢٢شدا ئه‌وان ئه‌و هه‌ڵوێسته رادیكاڵه ده‌خه‌نه‌ڕوو. ژنان كولتوری ئێزدی به به‌رخودان و تێكۆشانی خۆیان هه‌میشه‌یی و هه‌رمان ده‌كه‌ن".
'شۆڕشی ژن له رۆژئاوا رۆژی رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاسته'
به‌سێ ئه‌رزینجان هێمای بۆ ئه‌وه‌كرد، له سوریا، له رۆژئاوای كوردستان شۆڕشی ژن له‌لایه‌كه‌وه خۆپاراستنه، له‌لایه‌كی تریشه‌وه له‌سه‌ر بنه‌مای دامه‌زراندنی نه‌ته‌وه‌ی دیموكراتیك به‌ره‌وپێش ده‌چێت و وتی، "ژنان هێزی پێشه‌نگ، پارێزگاری و بونیاتنه‌ری شۆڕشی رۆژئاوان. شۆڕشی ژنانمان له رۆژئاوا، رۆژی رۆژهه‌لاتی ناوه‌ڕاسته. مۆدێلی ژیانی هاوبه‌شی گه‌لانی كورد، عه‌ره‌ب، ئه‌رمه‌ن، چه‌ركه‌س، ئاشوری، توركمان و سوریانییه. به‌و شێوه‌یه تین و گه‌رما به ته‌واوی جیهان ده‌به‌خشێت. ژنانی كوردیش ئاگایان له رۆڵ و ئه‌ركی خۆیان له ناو شۆڕشی رۆژئاوادا هه‌یه و به‌و جۆره ژیانی نوێیان بونیات ناوه.
ژنانی كورد له چوار لای جیهانه‌وه له پێشه‌وه له ئه‌وروپا به كار، هه‌ڵوێست و تێكۆشانی خۆیان به ئه‌ركی پێشه‌نگایه‌تیی خۆیان هه‌ڵده‌ستن و پێشه‌نگایه‌تی بۆ جیهان ده‌كه‌ن. وه‌ك ژنانی كورد ئێمه ساڵی ٢٠٢٢ وێڕای ژنانی رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست و جیهان تێكۆشانی خۆمان به‌هێزتر ده‌كه‌ین و هێنده‌ی تر كاریگه‌رتری ده‌كه‌ین".
ژ.ت / هـ.ب
