ویەرڎەو پەکەکەی

چێگەوە ڕێبازێوە جیاوازما پەیڕەو کەرڎەن، چا ڕێبازە باوا کە باس جە تارێخ(ویەرڎە)و پەکەکەی کەرا.

سەرسەعبێوە وەرزو پایزی، زاڕوێوە شش ساڵانە، دەگێکۍ وێشەنە ئامارا بە مەبەسو وانای ڕووە کەرۊ دەگا هامسێکیشا، ئا گوزەرنایە کە دلۍ وانایگاکاو دەوڵەتی فاشیستو تورکیاینە موینۊش، تەمام وینگەو ژیوای ئی زارۊڵەیە و نەتەوەکەیش فاڕۊ. چی بارەوە ڕابەر ئاپۊ ماچۊ: "جە ئەوەڵ ڕۊو وانای سەرەتاییمۊ ڕووبەڕوو تاویایۊ جە ڕاسیی نەتەوەیی وێم بیاوە، چا وانایگاکانە کە جیای زوانوو ئەڎۍ بە زوانێوە تەر وانەما پەنە واچێنۍ. حەرچنڎە زاڕۊیچ بێنا وەلۍ زانام، کە ناچارکەرڎەیم پانەیە کە دەسبەرڎارو زوانو ئەڎێم بوو، بە ماناو ئانەی مۍ کە ناچارم کەرا ئینسانیەتمنە." ئیتر چێوە ئی ڕابەرە بۊبە گێڵیەرێوە پەی حەقیقەتوو ژیوای و کۊشیاێوە وافری کۊمەڵایەتی وەرپا کەرۊ. وەراوەروو گرڎوو دۊگما(چەقبەستەی)ەکاو زیهنیەتو تاتەسالاری و گلێرگەی نەریتیینە دەس بە ڕێکوستەی زاڕۊڵە ڕەفێقەکاو چوارڎەوریش کەرۊ. ڕەفاقەتی سەرمڕوو ڕابەر ئاپۊی چەنی حەسەن بینداڵدای، بەپێچەوانەو نەریتی باوو گلێرگەیۊ بۊ سەبەبوو تووڕەیی یانەباوانیش. ناکۊکییەکاو ڕابەر ئاپۊی چەنی ئەڎێش بۊ سەبەبو پەشتکەرڎەی جە کولتوورو دەگۍ و چاندو ئەڎایەتی. چەنی بەرکەوتەیش ژیارو دەگێنە و تێکەڵبییەیش چەنی مەترۊپۊڵەکا، هەست پانەیە کەرۊ، کە ژیوای شارنە نەک حەر فەزیڵەت نییا؛ بەڵکوم کەوتەی و وڕیاین.

لە قۊناغوو وانای زانکۊینە ئاشناو چنڎ ڕێکوستەێوە سیاسیی تورکیای بۊ، گێرتەی و قەنارەدای ماهیرچایانی و هامڕایەکاش قینیوە گەورۍ دڵشنە منیۊ. بۊنەو هەرمانا و چالاکییە سیاسیەکاشۊ دوۍ جارۍ کریۊ زیندان. جاری یوەم بە  چنڎ ڕوۍ و و جاری دووەم بە ٧مانگۍ زیندانیی کریۊ. ساڵەو ١٩٧٢ گرووپوو ئاپۊچییەکا مەرزنۊرە چەنی  چنڎ هامڕاێوەش. هامڕا عەلی حەیدەر قەیتان بارەو یوەم دیدارییش چەنی ڕابەر ئاپۊی ماچۊ: "کەسێوە داراو باوڕی و بە دیسپلین و وتووریا بۍ و ماچۊ: ئا شەوە یاوایمۍ ئا قەناعەتەیە کە کورد داراو نیشتیمانی و خاکو وێشا و دەوڵەت-نەتەوەکاو تورک و فارس و عەرەبی ئەرەگیر کەرڎەن، یەرۍ جارۍ سەروو یۊیۊ ڕابەر ئاپۊ هۊشو وێش شی". چێگەوە ئەوەڵو هەوڵەو ڕزگاریی کوردی بی بە خەمێوە گەوەرە پەیش.چەنی فاڕیای و ڕووەدای کودەتا سەرەمڕەکاو دەوڵەتوو تورکیای، تا ئۍ وەنەکۊڵیایۊ و کۊبیەیوەکاو ڕابەر ئاپۊی فراوانتەرۍ بێنۍ، تا ئانە کە ساڵەو ١٩٧٧ لاو تورکە فاشیستەکاوە یۊ جە هامڕا وەشەسیایەکاش بە نامۍ حەقی قەراریوە گەشمەرڎە بۊ و چێگەوە پێسە وەفێوە پەی ڕۊحی مەبرەکو هامڕاکەیش، قەرارو ئەرەمەرزنای پەکەکە جە ٢٧-١١-١٩٧٨ بە ئامادەبییەی ٢٣ئەنداما مدریۊ. چێگەوە جارێوە تەر مزانیی ژیوایوە کوردی دریۊ گۊشۍ تەماموو ئینسانیەتیرە. پرسەو کوردی کە پێسە تاوانێوە حەرە گەورۍ تەماشە کریۍ و کەس نەیارۍ دڵو وێشنە و چێرو لچایچۊ باسوو ئی حەقیقەتە گەردوونییەیە کەرۊ، بە سەرمەشقایەتیی ڕابەر ئاپۊی بێدەنگییش ماڕا و بە گرڎو دنیێش وات، کورد داراو کولتوور و زوان و ویەرڎە و حەقیقەتێوە گەردوونیین؛ ئیتر کەس مەتاوۊ ڕۊیما تاریک کەرۊ. چی بارەوە ماچۊ: "وەختێوە بەقووڵی پەی دلۍ پەرسەو کوردی شۊڕۍ بیمێوە، ئا وەختە موینمۍ کە خودو ئا ورسەنگنایایچە بە نامۍ قۊرتا و ڕاچارەیۊ وزیێنۍ ڕووە وێشا قۊرتێنۍ سەروو ڕێکێوە". من ئیساتێچ بە ڕۊحیەت و خەیاڵو زارۊلەییمۊ کۊشییەو پەی ئازاڎی و پێوەژیوای گەلا، من حیچ وەخت خیانەتم جە خەیاڵەکاو زارۊڵەییم نەکەرڎەنم.

پەی کەرڎەیجبەروو هەستی نامۊیی دەسمان بە کۊشیای کەرد. ئێمە پا هۊشیاریەیوە، کە پەیما پەنە بەرڎەبۍ دەسما کەرد بە چڕیەی ئاوازو شۊڕشی و دروشمەو "مدرامان ژیواین"ما کەرد بە وێرڎەو سەروو زوانیما. ئا وەخت ئێمە پێسەو گرووپو ئاپۊچییەکا دەسما پی شۊڕشەیە کەرد، ئانە زانێنمێش ئینە بۍ، کە ئێمەی کورد داراو خاکی و نیشتیمانی و کولتوورێوە زەنگینینمۍ، کە ویەرڎەکەش گێڵۊوە پەی قۊناغو نیۊلۊتیکی و ئارۊنە ئی کولتوورەما لاو خوداوەندە دەمامکدارەکاو سیستەمیوە پارچە پارچە و ئەرەگیر کریان. چێگەوە باوڕما ئارد، کە ئیتر مشۊم ئی چراوەو زانایمای و واوەی نویستەیۊ ویەرڎە(تارێخ)ی هەقەتینیما کەرمۍ. ئارۊنە و دماو کۊشیاێوە مەبارەکی و بەخشای هەزاران گەشمەرڎا پەی ژیواێوە ئازاڎی، یاوێنمۍ ئا ڕاسییە، کە بەبۍ ئەرەنیای ژیواێوە ئازاڎی و ڕابەرایەتیێوە ئازاڎی ژیوای نەک حەر ماناش نییەنە، بەڵکوم هامشێوەو ئا ئەو دۊزەخەینە، کە سەدان ساڵێن گیسیاننە پەیما. پەکەکە ئا کولتوورەنە کە ڕێخەکەش پەی ١٥تا ٢٠هەزار ساڵا درێژ بۊوە. ئارۊیچەنە مۊمەو ساڵێوە تەرو ئی ویەرڎەیە بە فکرو ڕابەر ئاپۊی و گەشمەرڎاما ڕۊشنە کەرمۍ و مەبارەکش کەرمۍ. شۊڕشو پەکەکەی تێکدای زیهنیەتو دەسەڵاتداری و دلێنەبەرڎەی ڤایرۊسو سەرمایەداریین. پەکەکە وەراوەرو ئامڕازەکاو دەوڵەتیوە، کە تندوتیژی و فرتوفێڵ و ئەرەگیرین؛ کولتوورو پێوەژیوای گەلاو ئازاڎیی ژەنۍ و دیموکراسی مژیونۊوە. پەکەکە هامشێوەو ئا مۊمێنە، کە سۊچۊ تا ژیوای ئینسانیەتی ڕۊشن کەرۊوە و دماجارپێسە ڕابەرما ماچۊ: شۊڕشو ئێمە شۊڕشو خولقنای وەشەسیاین.