بە دیمەن

پ. مارکۆ ساسۆلی: ئەنجوومەنوو وەزیرانوو کۆنسەو ئەورووپای جە گۆشەگیریی وەرپەرسا

پ.مارکۆ ساسۆلی واتش، گۆشەگیری ئیمراڵیینە پاشێلکەردەی ڕۆشنوو پەیماننامەو مافەکاو ئینسانوو ئەورووپاین و واتش، "ئەورووپا ملکەچوو هەڕەشەکاو تورکیای بییەن و وەراوەروو گۆشەگیریی ئیمراڵیینە بێدەنگا. ئەنجوومەنوو وەزیرانوو کۆنسەو ئەورووپایچ جە گۆشەگیریی وەرپەرسا".

زیاتەر جە ٢٥ ساڵان ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالان زیندانوو ئیمراڵیینە گیریان و ماوەو یەرێ ساڵان هەلومەرجی دژوارەنە گۆشەگیر کریان

 مافوو دیداروو عەبدوڵا ئۆجالانی چەنی پارێزنەر و بنەیانەکەیش زەوت کریان و ٣ ساڵێن هیچ هەواڵێوەش نمەزانیۆ. وەروو ئا دۆخەیە دەزگا پەیوەندیدارەکێ بەتایبەتی کۆمیتەو ڕاگێریی ئەشکەنجەو (سی پی تی) بێدەنگێنێ.

کۆمیسیاروو یاساشناسە میاننەتەوەییا و مامۆساو یاسێ میاننەتەوەییێ کۆلێژوو یاساو زانکۆو جنێڤی مارکۆ ساسۆلی ورسەنگنایش سەبارەت بە لایەنە سیاسییەکاو گۆشەگیری جە ئیمراڵینە و دۆخوو زیندانییاو پەکەکەینە پەی ئاژانسوو هەواڵوو فورات (ANF)ی وست ڕووە.

مارکۆ ساسۆلی ئاماژەش پانەیە کەرد، کە جەنگوو بەینوو دەوڵەتوو تورکی و پەکەکەی و گەلوو کوردی جەنگێوی میاننەتەوەیی نییا و ئانەش وست ڕووە، "تورکیا ئەندام نییا جە پرۆتۆکۆلوو ١و پەیماننامەو جنێڤی. خاڵەو ٤و پرۆتۆکۆلوو یۆو پەیمانەو جنێڤی ماچۆ، کە کۆشیای گەلێو پەی دیاریکەردەی چارەنویسیش، مبۆنێ بە جەنگێوی میاننەتەوەیی. بەڵام وەروو ئانەیە تورکیا بەشدارییش چا پەیماننامەیەنە نەکەردەن، پابەندیچ نییا پا خاڵێوە. وەروو ئانەیە کە من واتم، کە جەنگوو میانوو دەوڵەتوو تورکی و گەلوو کوردی جەنگێوی میاننەتەوەیی نییا. جە جەنگێوەنە کە میاننەتەوەیی نەبۆ ستاتۆ و یاگێ دیلوو جەنگی نەبۆ. ئینە پاسەیچ قبووڵ بکریۆ و پێویسا ئا کەسێ چی جەنگەنە بەشدارێ نەبیێبا مامەڵەی خاسشا چەنی بکریۆ، ڕووبەڕووێ ئەشکەنجەی نەبانێوە، مافوو دیداری چەنی بنەیانەکاشا بەکار بارانێ. وەروو ئا دۆخەیە کە تورکیانە مگوزەریۆ  دۆخوو جەنگێوی چەکداری میاننەتەوەیی نییا، بە پاو یاساو میاننەتەوەییێ زیندانییاو پەکەکەی ساعیبێ پلێ دیلوو جەنگی شەڕ نییەنێ. پێویسا یاساو مافەکاو ئینسانی بە بنەما بگیریا و ئادێچ پێسەو گردوو زیندانییای تەری مافەکاشا بەکار بارا".

'وەرپەرسبییەی ئینا گەردەنوو ئەنجومەنوو وەزیرانوو ئەورووپایەنە'

ساسۆلی وستش ڕووە، کە گۆشەگیری ئیمراڵیینە دژوو پەیماننامەو مافەکاو ئینسانوو ئەورووپاین و واتش، "گۆشەگیری ئیمراڵیینە پێسەو دادگاو مافەکاو ئینسانوو ئەورووپایچ ئاماژەش پەنە کەردەن پاشێلکەردەی مافەکانو ئینسانین. پەوکای مافوو زیندانییە سزادریایچا، کە مامەڵەی خاسشا چنی بکریۆ.  گۆشەگیری دژوو پەیماننامەو مافەکاو ئینسانوو ئەوروپایا. هەرپاسە زیندانیێ مافوو ئانەیشا هەن، کە چەمشا بە پارێزنەرا و بنەیانەکەیشا بگنۆنێ. وێش دلێ وێشنە ماوێوی وەڵێ ئیساتێنە دادگاو مافەکاو ئینسانوو ئەوروپاینە سەبارەت بە ئۆجالانی بڕێو پاشێلکاریێ مافەکاش دەستنیشانێ کەردێبێنێ. بەڵام ئەنجوومەنوو ئەورووپای سوپایێوەش نییەنە، کە ڕوانەو تورکیایش بکەرۆ.  وەروو ئانەیە ئەگەر تورکیا بە پاو ئا قەرارا نەجووڵیۆوە، بە پاو سیستموو ئەنجومەنوو ئەورووپای وەرپەرسیی قەراردای ئینا گەردەنوو ئەنجومەنوو وەزیرانینە".

'ئەورووپا وەراوەروو هەڕەشەکانە ملکەچ بییەن'

مارکۆ ساسۆلی واتش کە بۆنەو پەرسەو پەنابەراوە تورکیا هەڕەشێ وەنەو ئەورووپای مکەرۆ و ئەورووپا وەراوەرو ئانەیەنە ملکەچ بییەن و پێسە درێژەش بە قسەکاش دا: "ڕاسیێوی هەن، کە فرە وڵاتێ پێویسشا بە تورکیای هەن. وەروو ئانەیە تورکیا هەڕەشێ دلێنەبەردەی کیانایۆ دووێ ملوێن پەنابەرە سوورییاو ئەوروپای مکەرۆ. ئانەیچش فرەو جارا باس کەردەن. هەرپاسە ئا دەوڵەتێچشە کە گەرەکشانە داکۆکی جە مافەکاو ئینسانی بکەرا بۆنەو ئا هەڕەشاوە وەراوەر بە تورکیای بێدەنگێ بانێ، تا تورکیا پنەشا نەواچۆ فرە ڕەخنەما مکەرا، ئێمەیچ بەرەکا مکەرمێوە، کە پەنابەرێ بەیانێ ئەورووپا. یانێ تورکیا چوارچوەو دۆخێوی نایاسایینە هەڕەشێ وەنەو ئەورووپای مکەرۆ. بە چێوێو جە پاشێلکەردەی مافی نییا، هەڕەشێ وەنەو ئەورووپای مکەرۆ، ئەورووپایچ وەراوەروو ئا هەڕەشاو تورکیاینە ملکەچ بییەن.

'ئا گۆشەگیرییە ئەشکەنجەن'

مارکۆ ساسۆلی واتش، کە گۆشەگیری جە ئیمراڵینە بە پاو  دادگاو مافەکاو ئینسانوو ئەوروپای پاشێلکەردەی مافەکان و جەختش کەردۆ: "گۆشەگیری جە ئیمراڵیینە ڕاستەوخۆ ئەشکەنجەن. پێسە مزانیۆ وەڵتەرێ دادگاو سویسرای بارەو ئەندامێوی فراکسیۆنوو سوپاو سوورەو ئەڵمانیایوە قەرارش دابێ، کە ئەندامە ئاماژەپێنەکریایەکا، کە بەتەمامی ئینێ چێروو گۆشەگیریینە بمردنۆ. بەڵام دادگاو مافەکاو ئینسانوو ئەورووپای قەرارش دا ئانە جۆرێوا جە ئەشکەنجەدای و قەرارێوی نائینسانانەن. یانێ بەکوڵی دۆخوو ئیمراڵی کردەوێوی نائینسانانەن و لاو دادگاو مافەکاو ئینسانوو ئەوروپایوە قەدەغە کریان."

'سی پی تی مافش هەن حەر وەخت گەرەکش بۆ، سەرێ ئیمراڵی بدۆ'

ساسۆلی ئاخروو قسەکاشنە سەرنجەش کێشتە پەی سەروو هەڵوێستوو سی پی تی وەراوەر بە گۆشەگیری جە ئیمراڵینە و پێسە دماییش بە قسەکاش ئارد: "سی پی تی مافوو ئانەیشە هەن، کەی گەرەکش بۆ سەرێ ئیمراڵی بدۆ. وەڵێ ئیساتێچنە لوابێ ئیمراڵی و دماییچ ڕاپۆرتێوە پەی تورکیای ئامادە کەرۆ. ئەگەر دەوڵەت قەبووڵش بکەرۆ سی پی تی متاوۆ، ئا ڕاپۆرتێ پەی بۆ ڕای گردینی ئاشکرا بکەرۆ. پێسەو بنەمێوە پێویسا، کە گردوو دەوڵەتا وەڵاکەردەیوە ڕاپۆرتەکەی پەی ڕای گردینی قەبووڵ بکەران. بەڵام ڕۆشنا کە تورکیا قەبووڵش نەکەردەن، ڕاپۆرتەو ئی دماییەو سی پی تی سەبارەت بە سەردای ئیمراڵی پەی ڕای گردینی ئاشکرا بکریۆ".