ڕۆشنویر کێن و ڕۆشنویری چێشا؟

ڕۆشنویر ئاکەسەن کە کەسایەتی نەقد نمەکەرۆن، بەڵکووم نویستەی و بەرهەمو کەسایەتییەکەی نەقد مەکەرۆن.

ڕۆشنویر کەسایەتی نەقد نمەکەرۆ، بەڵکووم ئانەیە نەقد کەرۆ کە کەسایەتیەکەی نویسەن و وەشکەردٚەن. کردٚەوەکەی وزۆ وەروو نەقدی نە ساحیبوو کردٚەوەی.
وەزیفەو رەوشن فیری نەقدوو قۆرەتیا. چە قۆرەتی حکوومەتی و دەوڵەتی، چە قۆرەتی کووچەو کۆڵانی، چە قۆرەتی.... چوون ئەگەر قۆرەت نەقد نەکریۆ فەساد فرە بۆ.
بە ئەخلاق تەرین بنیادٚمەکێ وەختارێو ملا ئاخرین پلەکانەو قۆرەتیەنە مینشارە، ئەگەر چەموو نەقدێ نەبۆ سەرشاوە و وەرگیری نەکریا، وێشا دۆڕنا و عاشقێ مەقام و مەنزەلەتی با و پاسەشا سەر مێ کە فرەو چێوا پەی وێشا حەراڵ، و پەی خەڵکی حەرام مزانا. ئینەنە کە ڕۆشن فکر نەقدوو قۆرەتی کەرۆ تا قۆرەت سالم مەنۆوە.
یۆ جە خسڵەتەکا کە ڕۆشنویری، جە ڕۆشنویری قەسالەینی (روشنفکر مآب) جیا کەرۆوە، ئانەنە کە ڕۆشنویر نەقد کەرۆ، بەڵام ڕۆشن ویر قەسالەین نەقد نمەکەرۆ بەڵکووم چەناکێ مدٚۆ.
نەقد کەردٚەی هەرمانێوە سووکە نیێنە. نەقد کەردٚەی دانایی و ئۆسایی و وەخت تەرخان کەردٚەیش گەرەکا. بەڵام تۆ متاوی سەبارەت بە هەر چێوێوی گۆترەی قسێ کەری و چەناکێ بدٚەی بە بێ ئانەیە کە کەمترین وەختت پەی مۆتالێعەو ئاچێوەیە تەرخان کەردٚە بۆ.
بنیادٚم بە چەناکەدای و گۆترەی قسە فڕەدای ممکینا دالێو وێش ئارام کەرۆوە و خەم و دڵگرانی و تووڕەییش چەنی خەڵکی بەش کەرۆ و تاڕادێو باروو وێش سووک کەرۆ، بەڵام جە نەقد کەردٚەیەنە بنیادٚم نە تەنیا بارش سووک نمەبۆ، بەڵکووم چوون مەسەلێوە شی کەرۆوە و فرەتەر ملۆ تان و پۆشەرە چانەیەنە تەنانەت بارش جە وەڵی قۆرستەر بۆ.
 ممکینا یۆ وەشویر بۆ بەڵام ڕۆشنویر نەبۆ، ئانەنە کە هەر وەش ویرێو ڕۆشن ویر نیا. یا چانەیەنە یۆ دژماندەر و هەڕەشە کەر بۆ و وەروو وێشەرە وێش بە ڕۆشن ویر بزانۆ، بەڵام خۆ هەر دژماندەر و هەڕەشە کەرێو ڕۆشنویر نیا! پاسە نیا؟  ئایا ئێمەیچ ڕۆشنویرێما هەنێ؟!

وەلی فەتاحی
سەرچەمە/ هەورامان هانەبەرچەم